Bài giảng Ngữ văn Lớp 10 (Sách Kết nối tri thức) - Bài 1: Chuyện chức phán sự đền Tản Viên - Năm học 2022-2023

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 10 (Sách Kết nối tri thức) - Bài 1: Chuyện chức phán sự đền Tản Viên - Năm học 2022-2023

1. Hoạt động 1: Khởi động Hình ảnh lễ hội đền thánh Tản Viên
2. Hình ảnh lễ hội đền thánh Tản Viên
3. Nêu những hiểu biết của em về đền Tản Viên Sơn thánh?
4. Văn bản đọc Tiết: 03 - 04
5. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức I. Tìm hiểu chung 1. Tác giả: Nguyễn Dữ
6. I. Tìm hiểu chung 1. Tác giả: Sống ở thế kỉ XVI, quê ở Hải Dương. Nguyễn Dữ Từng làm quan nhưng khơng bao lâu thì lui về ẩn dật. Tác phẩm nổi tiếng: Truyền kì mạn lục thể hiện rõ quan điểm sống và tấm lịng của ơng với cuộc đời.
7. I. Tìm hiểu chung 2. Tác phẩm
8. Hồn thành phiếu học tập trên
9. I. Tìm hiểu chung 2. Tác phẩm a. Thể loại - Là một thể loại văn xuơi tự sự thời truyền kì trung đại phản ánh hiện thực qua những yếu tố li kì, hoang đường. - Trong truyện truyền kì, thế giới con người và thế giới cõi âm với những thánh thần ma quỷ cĩ sự tương giao.
10. I. Tìm hiểu chung 2. Tác phẩm b. Truyền kì - Truyền kì mạn lục: ghi chép các truyện li mạn lục kì tản mạn của dân chúng. - Viết bằng chữ Hán, gồm 20 truyện, ra đời vào nửa đầu thế kỉ XVI. - Nội dung: + Hiện thực xã hội đương thời. +Số phận con người. +Tinh thần dân tộc.
11. I. Tìm hiểu chung 2. Tác phẩm b. Truyền kì - Nghệ thuật: Cĩ sự tham gia của yếu tố mạn lục hoang đường, kì ảo. Truyền kì mạn lục vừa cĩ giá trị hiện thực, vừa cĩ giá trị nhân đạo → là Thiên cổ kỳ bút.
12. I. Tìm hiểu chung 2. Tác phẩm c. Chuyện Bố cục: 5 phần chức phán sự đền tản viên Chủ đề: Miêu tả người trí thức Tử Văn với tính cách cương trực, dũng cảm đốt đền, mạnh mẽ, quyết liệt vạch mặt gian tà.
13. Ngơi kể: ngơi Người kể: Tác thứ 3 giả
14. Ngơ Tử Văn đốt đền tà. Tử Văn gặp hồn ma tên Bách hộ Thơi và Thổ thần. Tử Văn bị bắt và cuộc đối chất ở Minh ti trước Diêm Vương. Tử Văn thắng lợi trở về, nhận chức phán sự đền Tản Viên. Cuộc gặp gỡ giữa quan phán sự và người quen cũ.
15. II. Đọc hiểu văn bản 1. Hình tượng nhân vật Ngơ Tử Văn Thảo luận nhĩm: Hồn thành các phiếu học tập Nhĩm 1. Lời giới thiệu ban đầu và hành động đốt đền của Ngơ Tử Văn Nhĩm 2. Tử Văn gặp viên bách hộ họ Thơi và viên thổ cơng Nhĩm 3. Tử Văn trong cuộc xử kiện dưới Minh Ti và nhận chức phán sự đền Tản Viên
16. Hồn thành phiếu học tập trên
17. Hồn thành phiếu học tập trên
18. II. Đọc hiểu văn bản 1. Hình tượng nhân vật Ngơ Tử Văn a. Giới thiệu nhân vật Họ tên: Ngơ Tử Văn/ Soạn. Quê quán: Huyện Yên Dũng, đất Lạng Giang Tính tình: Khảng khái, nĩng nảy, thấy sự gian tà khơng chịu được. → Từ ngữ mang tính khẳng định.
19. II. Đọc hiểu văn bản a. Giới thiệu nhân vật Ngơ Tử Văn → Cách mở đầu trực tiếp, ngắn gọn theo phương pháp truyền thống của văn học trung đại, chưa thốt khỏi lối kể dân gian.
20. II. Đọc hiểu văn bản b. Hành động của đốt đền *Nguyên nhân Trong đền cĩ viên Bách hộ họ Thơi làm yêu làm quái ở dân gian.
21. II. Đọc hiểu văn bản * Hành động Chuẩn bị: Tắm gội, khấn trời → Thái độ tơn kính, nghiêm túc. Châm lửa đốt đền: Mọi người lắc đầu lè lưỡi, Tử Văn vung tay khơng cần gì → một thái độ dứt khốt, bất chấp hậu quả xấu cho bản thân. → Hành động cĩ ý thức.
22. II. Đọc hiểu văn bản → Ngơ Tử Văn là một kẻ sĩ tính tình khảng khái, cương trực, dũng cảm vì dân trừ hại.
23. II. Đọc hiểu văn bản c. Tử Văn gặp hồn ma tên Bách hộ Thơi và Thổ thần * Sự kiện xảy ra sau khi đốt đền: Tử Văn thấy “khĩ chịu, đầu lảo đảo và bụng run run, rồi nổi lên một cơn sốt nĩng, sốt rét”. Cĩ người cao lớn, khơi ngơ đội mũ trụ đến địi làm trả lại đền. Cĩ ơng già áo vải, mũ đen, phong độ nhàn nhã đến tỏ lời mừng và kể rõ đầu đuơi sự việc.
24. II. Đọc hiểu văn bản c. Tử Văn gặp hồn ma tên Bách hộ Thơi và Thổ thần * Cuộc đối mặt với hồn ma tên tướng giặc Thái độ điềm Tướnggiặc Trách mắng Tử Văn Mặc kệ nhiên khơng sợ trước Địi trả đền Ngồi ngất ngưởng những lời đe Đe doạ Tự nhiên dọa của hung thần.
25. II. Đọc hiểu văn bản c. Tử Văn gặp hồn ma tên Bách hộ Thơi và Thổ thần * Cuộc gặp gỡ với Thổ Cơng bị hại Thổ cơng Thổ Tỏ lời vui mừng Tử Văn Kinh ngạc Kể lại sự việc Bất bình cho Thổ cơng Căn dặn
26. II. Đọc hiểu văn bản c. Tử Văn gặp hồn ma tên Bách hộ Thơi và Thổ thần * Cuộc gặp gỡ với Thổ Cơng bị hại Thổ cơng là nạn nhân đang khiếp sợ, đã tơ đậm sự bạo tàn của tên giặc. Thổ cơng là đồng minh sẽ giúp cho Tử Văn trên con đường đi vạch trần cái ác. Như vậy, người làm việc tốt, việc nghĩa bao giờ cũng được ủng hộ.
27. II. Đọc hiểu văn bản c. Tử Văn gặp hồn ma tên Bách hộ Thơi và Thổ thần * Tiểu kết ❖ Nội dung: ❖ Nghệ thuật: Hình tượng nhân vật Ngơ Sử dụng nhiều yếu tố kì Tử Văn là người cương ảo, làm cho câu chuyện trực, yêu chính nghĩa, bản truyền kì thêm hấp dẫn. lĩnh, kiên cường.
28. II. Đọc hiểu văn bản d. Ngơ Tử Văn bị bắt và dẫn xuống Minh Ti * Cuộc xét xử Ngơ Tử Văn dưới âm phủ • Nguyên nhân: Do hồn ma viên Bách hộ họ Thơi kiện Ngơ Tử Văn về tội đốt đền.
29. II. Đọc hiểu văn bản d. Ngơ Tử Văn bị bắt và dẫn xuống Minh Ti * Cuộc xét xử Ngơ Tử Văn dưới âm phủ • Diễn biến: Chặng 1 Chặng 2
30. Chặng 1 Diêm Diêm Vương Nghe lời tố Ngơ Tử Văn Tỏ thái độ Tướnggiặc Tố cáo Tử cáo của tên cứng cỏi, Văn với tướng giặc đấu tranh Diêm mà trách vạch mặt tên Vương. mắng Tử tướng giặc Văn. gian tà.
31. Chặng 2 Nghi ngờ, Diêm Diêm Vương Ngơ Ngơ Tử Văn Tướnggiặc Lo sợ, đạo Xin đem tư cho người đức giả: giấy đến đền đến đền Tản xin giảm Viên chứng Tản Viên án cho Tử thực → xử chứng thực. Văn. cho Tử Văn thắng kiện.
32. II. Đọc hiểu văn bản d. Ngơ Tử Văn bị bắt và dẫn xuống Minh Ti * Nhận xét: • Thái độ luơn một mực kêu oan của Tử Văn chứng tỏ chàng khơng hề nhụt chí, run rẩy hay khiếp sợ trước cảnh địa ngục, ma quỷ xung quanh mình. Chàng quyết đấu tranh cho lẽ phải, cho cơng lí. Điều đĩ rất đáng trân trọng ở con người này.
33. II. Đọc hiểu văn bản d. Ngơ Tử Văn bị bắt và dẫn xuống Minh Ti * Ý nghĩa • Giải trừ được tai họa, đem lại an lành cho dân. • Diệt trừ tận gốc thế lực xâm lược tàn ác, làm sáng tỏ nỗi oan khuất và phục hồi danh dự cho Thổ thần nước Việt. • Niềm tin vào cơng lí cái thiện chiến thắng cái ác, chính nghĩa thắng gian tà.
34. II. Đọc hiểu văn bản 2. Thế giới nghệ thuật hư cấu trong tác phẩm - Câu chuyện đầy tính chất kì ảo bởi sự xuất hiện của thế giới âm cung với những hồn ma, bĩng quỷ, với những cảnh vật khác thường, với chuyện người chết đi, sống lại, từ dương gian đến địa phủ, từ cõi âm về lại cõi trần - Câu chuyện lại cĩ vẻ như "người thực, việc thực" bởi cách dẫn người, dẫn việc cụ thể đến cả họ tên, quê quán, thời gian, địa điểm xảy ra sự việc: "Ngơ Tử Văn tên là Soạn, người huyện Yên Dũng, đất Lạng Giang", "Năm Giáp Ngọ, cĩ người ở thành Đơng Quan vốn quen biết với Tử Văn"
35. II. Đọc hiểu văn bản 2. Thế giới nghệ thuật hư cấu trong tác phẩm - Yếu tố kì ảo là biện pháp nghệ thuật làm tăng tính hấp dẫn của câu chuyện. - Yếu tố hiện thực làm tăng tính xác thực, làm cho câu chuyện cĩ ý nghĩa xã hội sâu sắc
36. II. Đọc hiểu văn bản 3. Lời bình ở cuối truyện • Là kẻ sĩ, biết đấu tranh đến cùng để chống lại cái xấu, cái ác. Chỉ cĩ đấu tranh dũng cảm mới đem lại phần thắng cho chính nghĩa.
37. II. Đọc hiểu văn bản 3. Lời bình ở cuối truyện * Bài học: • Nhìn nhận cách sống: Cơng bằng và hạnh phúc chỉ đến khi người chính trực biết đấu tranh với cái xấu, cái ác, sự gian tà. • Niềm tin vào lẽ phải: Chính bao giờ cũng thắng tà.
38. II. Đọc hiểu văn bản 3. Lời bình ở cuối truyện * Bài học: → Lẽ phải, cơng lí khơng lệ thuộc vào số lượng người hai phái chính - tà. Bè cánh xấu xa chỉ tồn tại nhất thời. Chính nghĩa tất thắng. Miễn là người quân tử phải cĩ ý chí và khơng ngại sự thiệt hại đến bản thân mình.
39. Hoạt động luyện tập Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) cảm nhận về một yếu tố làm nên sức hấp dẫn của tác phẩm
40. Bảng kiểm kĩ năng viết đoạn văn STT Tiêu chí Đạt/ Chưa đạt 1 Đảm bảo hình thức đoạn văn với dung lượng 150 chữ 2 Đoạn văn đúng chủ đề: phân tích một chi tiết kì ảo trong truyện thần thoại đã học hoặc đọc thêm: vị trí của chi tiết; giá trị, ý nghĩa biểu tượng của chi tiết đĩ. 3 Đoạn văn đảm bảo tính liên kết giữa các câu trong đoạn văn, cĩ sự kết hợp các thao tác lập luận phù hợp. 4 Đoạn văn đảm bảo yêu cầu về chính tả, cách sử dụng từ ngữ, ngữ pháp. 5 Đoạn văn thể hiện sự sáng tạo: suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; cĩ cách diễn đạt mới mẻ.
41. Hoạt động 4: Vận dụng 6.53
42. Quan niệm của kẻ sĩ ở cuối tác phẩm "Than ơi! Người ta vẫn nĩi: "Cứng quá thì gãy". Kẻ sĩ chỉ lo khơng cứng cỏi được, cịn gãy hay khơng là việc trời.“ Em hiểu ý kiến trên như thế nào?