Ma trận và đề khảo sát chất lượng lần V môn Ngữ văn Lớp 12 - Năm học 2018-2019 - Trường THPT Liễn Sơn (Có đáp án)

Nội dung text: Ma trận và đề khảo sát chất lượng lần V môn Ngữ văn Lớp 12 - Năm học 2018-2019 - Trường THPT Liễn Sơn (Có đáp án)

1. SỞ GD & ĐT VĨNH PHÚC MA TRẬN ĐỀ KSCĐ KHỐI 12 LẦN V NĂM HỌC 2018 - 2019 TRƯỜNG THPT LIỄN SƠN MÔN: Ngữ văn Thời gian làm bài: 120 phút (không kể thời gian phát đề) I. Mục tiêu/ Mức độ cần đạt - Mục tiêu: nhận biết nội dung phần đọc hiểu văn bản, biết vận dụng các thao tác làm văn nghị luận xã hội, nghị luận văn học mạch lạc, rõ ràng. - Mục tiêu về năng lực: Đọc - hiểu những vấn đề đặt ra trong văn bản, kĩ năng diễn đạt, tư duy sáng tạo, kĩ năng liên hệ với thực tiễn. II. Hình thức kiểm tra - Hình thức: tự luận III. Thiết lập ma trận đề kiểm tra 120 phút Vận dụng Cấp độ Nhận biết Thông hiểu Cộng Cấp độ thấp Cấp độ cao Phần - Xác định - Vì sao tác giả lại cho phương thức rằng: Tuổi trẻ - tự bản biểu đạt thân nó đã là một tài chính được sản? PHẦN I. sử dụng - Hiểu như thế nào về Đọc hiểu trong văn ý kiến: khi bạn đã bản. lớn tuổi hơn, những xây xước đằng trước sẽ làm cho bạn ngần ngại? - Anh/chị có đồng tình với quan niệm: Trái tim là một giống loài dễ hư hỏng.Nếu nó được no đủ, nó sẽ đổ đốn ngay lập tức? Số câu: 01 03 04 Số điểm: 0,5 2,5 3,0 Tỉ lệ: 5% 25% 30% - Vận dụng PHẦN II. kiến thức xã hội, kĩ năng
2. viết đoạn văn Câu 1: (khoảng 200 Nghị luận chữ) trình bày xã hội suy nghĩ của mình về giá trị của tuổi trẻ. Số câu: 01 01 Số điểm: 2,0 2,0 Tỉ lệ %: 20% 20% - Vận dụng Câu 2: kiến thức về Nghị luận tác phẩm Vợ văn học chồng A Phủ để phân tích diễn biến tâm lí nhân vật Mị qua sự tác động của tiếng sáo, từ đó làm nổi bật sức sống tiềm tàng của nhân vật này. Số câu: 01 01 Số điểm: 5,0 5,0 Tỉ lệ %: 50% 50% Tổng số 01 03 01 01 06 câu: Tổng số 0,5 2,5 2,0 5,0 10 điểm: Tỉ lệ %: 5% 25% 20% 50% 100% IV. Ra đề SỞ GD & ĐT VĨNH PHÚC ĐỀ THI KSCĐ KHỐI 12 LẦN V NĂM HỌC 2018 - 2019 TRƯỜNG THPT LIỄN SƠN Môn: Ngữ văn Đề thi gồm 02 trang Thời gian làm bài: 120 phút (không kể thời gian phát đề)
3. Phần I: Đọc - hiểu (3,0 điểm) Đọc đoạn trích sau và trả lời các câu hỏi: Tuổi trẻ, tự bản thân nó đã là một tài sản, tự bản thân nó đã hàm chứa ánh sáng và hạnh phúc, khi bị vùi xuống bùn, cơ hội để nó tỏa sáng và thăng hoa sẽ lớn hơn khi bạn già đi. Lúc đó phép thử trong tay còn mầu nhiệm, con tốt đó trong tay có thể còn phong Hậu, bạn có thời gian làm hậu thuẫn và chân trời vẫn còn nhiều thôi thúc. Còn khi bạn lớn tuổi hơn, những xây xước đằng trước sẽ làm cho bạn ngần ngại, nếu bạn bị rớt xuống bùn, thì rất có thể, bạn sẽ tặc lưỡi nằm đó một mình, hoặc sẽ cố gắng vùng vẫy sao cho người đó lem luốc giống với bạn. Tuổi trẻ có một thứ vốn ngầm rất đáng quí mà không phải ai cũng biết: sự cô đơn. Trái tim là một giống loài dễ hư hỏng. Nếu nó được no đủ, nó sẽ đổ đốn ngay lập tức. Hạnh phúc làm cho người ta mềm yếu, người ta vui tươi với mọi thứ, người ta quên mất việc phải làm, người ta còn bắt đầu tặc lưỡi nhiều hơn với những thói quen xấu. Tình yêu là một giống dây leo khó chiều. Nó cần được thử thách và bị tấn công. Nếu bạn mớm cơm hàng ngày, chăm sóc nó quá no đủ, nó sẽ chết yểu. ( Theo kênh 14.vn) Câu 1: Chỉ ra phương thức biểu đạt chính trong văn bản trên? (0,5điểm) Câu 2: Vì sao tác giả lại cho rằng: Tuổi trẻ, tự bản thân nó đã là một tài sản ? (0,5điểm) Câu 3: Anh/chị hiểu như thế nào về ý kiến: khi bạn đã lớn tuổi hơn, những xây xước đằng trước sẽ làm cho bạn ngần ngại? (1điểm) Câu 4: Anh/chị có đồng tình với quan niệm: Trái tim là một giống loài dễ hư hỏng. Nếu nó được no đủ, nó sẽ đổ đốn ngay lập tức? (1điểm) Phần II: Làm văn (7 điểm) Câu 1: (2 điểm) Từ nội dung phần Đọc – hiểu văn bản, anh/chị hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 từ) trình bày suy nghĩ của mình về giá trị của tuổi trẻ. Câu 2: (5 điểm) Trong truyện ngắn Vợ chồng A Phủ, nhà văn Tô Hoài nhiều lần nhắc đến chi tiết tiếng sáo. Lần thứ nhất: Ngoài đầu núi lấp ló đã có tiếng ai thổi sáo rủ bạn đi chơi. Mị nghe tiếng sáo vọng lại, thiết tha bồi hồi. Mị ngồi nhẩm thầm bài hát của người đang thổi. Lần thứ hai: Ngày tết, Mị uống rượu say. Mị lịm mặt ngồi đấy nhìn mọi người nhảy đồng, người hát, nhưng lòng Mị đang sống về ngày trước. Tai Mị văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng. Ngày trước, Mị thổi sáo giỏi. Mùa xuân này, Mị uống rượu bên bếp và thổi sáo. Mị uốn chiếc lá trên môi, thổi lá cũng hay như thổi sáo. Có biết bao nhiêu người mê, ngày đêm đã thổi sáo đi theo Mị. Lần thứ ba: Mị thấy trong lòng phơi phới trở lại, trong lòng độtt nhiên vui sướng như những đêm tết ngày trước. Mị trẻ lắm. Mị vẫn còn trẻ. Mị muốn đi chơi. Bao nhiêu ngườ có chồng cũng đi chơi ngày tết. Huống chi A Sử với Mị, không có lòng với nhau mà vẫn phải ở với nhau! Nếu có nắm lá ngón trong tay lúc này, Mị sẽ ăn cho chết ngay, chứ không buồn nhớ lại nữa. Nhớ lại, chỉ thấy nước mắt ứa ra. Mà tiếng sáo gọi bạn yêu vẫn lơ lửng bay ngoài đường. Lần thứ tư: Mị đến góc nhà, lấy ống mỡ, xắn thêm
4. một miếng bỏ thêm vào đĩa đèn cho sáng. Trong đầu Mị cũng rập rờn tiếng sáo. Mị muốn đi chơi, Mị cũng sắp đi chơi. Mị quấn lại tóc, Mị với tay lấy cái váy hoa vắt ở phía trong vách. Đúng lúc đấy, A Sử về không cho Mị đi chơi và đã trói đứng Mị vào cột nhà. Lần thứ năm: Trong bóng tối, Mị đứng im lặng, như không biết mình đang bị trói. Hơi rượu còn nồng nàn, Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi, những đám chơi. (Vợ chồng A Phủ - Tô Hoài, Ngữ văn12, tập 2, NXBGD, năm 2008, trang 7 và trang 8) Phân tích diễn biến tâm lí nhân vật Mị qua sự tác động của tiếng sáo trong những lần miêu tả trên, từ đó làm nổi bật sức sống tiềm tàng của nhân vật này. HẾT V. Đáp án và hướng dẫn chấm Phần Câu Nội dung Điểm 1 Phương thức biểu đạt chính : Nghị luận 0,5 2 - Vì: + Tuổi trẻ, tự thân nó đã là một tài sản, tự bản thân nó đã hàm chứa ánh sáng và hạnh phúc, khi bị vùi xuống bùn, cơ hội để nó tỏa sáng và thăng hoa sẽ lớn hơn so với khi bạn già đi. 0,5 + Tuổi trẻ có thời gian làm hậu thuẫn và chân trời vẫn còn nhiều thôi thúc. 3 - Ý kiến được hiểu như sau: Đọc + Khi đã lớn tuổi hơn, nghĩa là con người đã không còn như tuổi 0,5 – trẻ với sức khỏe, nhiệt huyết. hiểu + Hơn nữa, khi lớn tuổi hơn, nghĩa là con người đã có thời gian 0,5 của tuổi trẻ với nhiều trải nghiệm, va vấp, thất bại trong cuộc đời và bây giờ họ không còn nhiều thời gian để thử thách hay thay đổi, hoặc ngại thay đổi. 4 - Quan niệm: Trái tim như một giống loài dễ hư hỏng. Nếu nó được no đủ, nó sẽ đổ đốn ngay lập tức là hoàn toàn đúng, vì: +Trái tim là biểu tượng tình cảm của con người, nó vốn rất nhạy 0,5 cảm. Nó giống như một con người. Phải đặt nó trong môi trường thử thách và bị tấn công. Như thế nó sẽ trưởng thành và sẵn sàng đối mặt với biến cố của cuộc đời. +Hạnh phúc dễ làm cho con người ta mềm yếu. Nếu trái tim con 0,5 người được chăm sóc, vuốt ve thì dễ sinh ra thỏa mãn và hư hỏng như một điều tất yếu bởi chưa hề trải qua bất kì đau thương nào. Làm Câu viết một đoạn văn (khoảng 200 từ) trình bày suy nghĩ của văn 1 mình về giá trị của tuổi trẻ. a.Đảm bảo cấu trúc đoạn văn 0,25
5. b. Xác định được vấn đề nghị luận: Giá trị của tuổi trẻ\ 0,25 c. Nội dung đoạn văn Trên cơ sở trình bày những hiểu biết về văn bản ở phần đọc – hiểu, có thể trình bày suy nghĩ vấn đề theo nhiều cách khác nhau nhưng lập luận phải hợp lí, chặt chẽ. Có thể đảm bảo một số trong những nội dung gợi ý sau: - Giải thích: Thế nào là tuổi trẻ? 0,25 + Là lứa tuổi thanh niên, thiếu niên được trang bị kiến thức và rèn luyện đạo đức, sức khỏe. + Là những người làm chủ tương lai của đất nước, động lực giúp xã hội phát triển. - Tuổi trẻ sở hữu những gì? 0,25 + Tuổi trẻ có sức trẻ, nhiệt huyết với những khát vọng lớn lao. + Tuổi trẻ năng động và sáng tạo, có thời gian và cơ hội để nuôi dưỡng ước mơ và biến ước mơ thành hiện thực. + Tuổi trẻ không ngại khó khăn, thử thách, không sợ va vấp phải thất bại vì chân trời của tuổi trẻ còn nhiều thôi thúc. - Vai trò của tuổi trẻ: 0,25 + Tuổi trẻ là mùa xuân của đời người, là khoảng thời gian đẹp và quí giá nhất. + Tuổi trẻ luôn là lực lượng tiên phong vào những nơi gian khổ và có những đóng góp lớn cho đất nước trên mọi lĩnh vực,làm rạng danh cho tổ quốc (dẫn chứng). +Tuổi trẻ là niềm kì vọng tương lai của đất nước. - Bàn luận: nhiều bạn trẻ vẫn chưa thấy hết và chưa biết quí trọng 0,25 giá trị của tuổi trẻ, lãng phí thời gian tuổi trẻ vào những việc vô bổ. - Rút ra bài học nhận thức và liên hệ bản thân: biết trân trọng tuổi trẻ và sống hết mình cho tuổi trẻ. d. Sáng tạo: có quan điểm riêng, suy nghĩ mới mẻ, vừa với 0,25 những chuẩn mực đạo đức, văn hóa, pháp luật e. Chính tả, dùng từ, đặt câu: đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp, 0,25 ngữ nghĩa tiếng việt Câu Phân tích diễn biến tâm lí nhân vật Mị qua sự tác động của 2: tiếng sáo ở những lần miêu tả trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài, từ đó làm nổi bật sức sống tiềm tàng của nhân vật này. a.Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận - Có đủ MB,TB,KB : MB nêu được vấn đề. TB triển khai được 0,25
6. vấn đề. KB kết luận được vấn đề. b.Xác định đúng vấn đề nghị luận 0,25 - Diễn biến tâm lí nhân vật Mị qua sự tác động của tiếng sáo, sức sống tiềm tàng của nhân vật này. c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm, vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. * Giới thiệu tác giả, tác phẩm, nhân vật Mị, vấn đề nghị luận. 0,5 * Khái về cảnh ngộ của Mị - Trước khi về làm dâu nhà Thống lý Pá Tra, Mị là người con gái đẹp, hiếu thảo, chịu thương, chịu khó, có tài thổi sáo và có nhiều chàng trai say mê Mị. Nhưng vì món nợ của cha mẹ, Mị đã bị bắt về làm dâu gạt nợ cho nhà Thống lý Pá Tra. Thấm thía nỗi đau của cuộc sống mất tự do, bị tước đọat quãng đời thanh xuân tươi 0,5 trẻ, hàng tháng trời đêm nào Mị cũng khóc. Mị định ăn lá ngón để giải thoát nhưng vì thương cha Mị không đành chết. - Cuộc sống của Mị ở nhà Thống lý bị đọa đày đau khổ, sống kiếp trâu ngựa khiến Mị bị chai lì về cảm xúc, mất hết ý niệm về cuộc sống nhưng thẳm sâu trong tâm hồn Mị vẫn tiềm tàng một sức sống mãnh liệt, vẫn khao khát được sống hạnh phúc. *Diễn biến tâm lí nhân vật Mị qua sự tác động của tiếng sáo - Lần thứ nhất: Tiếng sáo gọi bạn tình ngoại cảnh đã vọng vào tâm hồn Mị thiết tha bồi hồi. Mị ngồi nhẩm thẩm bài hát của người đang thổi. Cô Mị sau bao ngày lặng câm đã cất tiếng dù đó chỉ là lời “nhẩm 0,5 thầm”. Bản “tình ca Tây Bắc” của những người yêu nhau, của những người tự do, khao khát hạnh phúc đã cất lên trên đôi môi của Mị, đánh dấu một bước trở lại của người con gái yêu đời, yêu cuộc sống ngày nào. - Lần thứ hai: Tiếng sáo gọi bạn tình, “tiếng sáo rủ bạn đi chơi” chính là tiếng ca của hạnh phúc là biểu tượng của tình yêu đôi lứa. Nó đã xuyên 0,25 qua hàng rào lạnh giá bên ngoài để vọng vào miền sâu thẳm trong tâm hồn Mị, đánh thức sức sống tiềm ẩn trong cõi lòng của người thiếu nữ Tây Bắc này, làm thức dậy những kí ức tươi đẹp, hạnh phúc và đầy kiêu hãnh của tuổi trẻ. - Lần thứ ba: Tiếng sáo đã tác động khiến Mị tiến thêm một bước nữa trên hành trình tìm lại chính mình, tìm lại niềm vui sống và khát vọng hạnh phúc. Tình trạng sống mà như chết ở Mị được cởi bỏ. Mị 0,5 thấy phơi phới trở lại, trong lòng đột nhiên vui sướng như những
7. đêm tết ngày trước.Tiếng sáo khơi dậy lòng yêu đời, khao khát sống có ý nghĩa của Mị, tâm hồn Mị như được hồi sinh. Mị ý thức rõ quyền được sống, được “ đi chơi ngày tết” của mình như bao người phụ nữ có chồng khác. Mị nhận thức được cuộc sống hiện tại của bản thân đầy đắng cay, tủi nhục, vô nghĩa. “Mị nghĩ nếu có nắm lá ngón trong tay lúc này, Mị sẽ ăn cho chết ngay, chứ không buồn nhớ lại nữa”. Đó cũng là biểu hiện của sự phản kháng với hoàn cảnh, của sự xung đột gay gắt giữa một bên là khát vọng sống chân chính đã thức tỉnh với một bên là thực nghiệt ngã vẫn đang hiện hữu. Những giọt nước mắt của Mị càng chứng tỏ cô đã hồi sinh và đang ý thức rất rõ về hoàn cảnh sống của mình - Lần thứ tư: Từ chỗ là một âm thanh bên ngoài, tiếng sáo đã trở thành những “nốt nhạc” trong tâm hồn Mị “ Trong đầu Mị đang rập rờn tiếng sáo” và tiếng sáo nội tâm ấy giống như một chất “xúc tác” để phản ứng đi chơi của Mị diễn ra nhanh chóng. Trước đó Mị đã 0,5 đến góc nhà lấy ống mỡ, xắn một miếng bỏ thêm vào đĩa đèn cho sáng, nay tiếng sáo rập rờn, hối thúc Mị quấn lại tóc, với tay lấy cái váy hoa vắt ở phía trong vách để đi chơi. Có thể thấy những chuyển động mạnh mẽ trong tâm hồn Mị đã dẫn đến những hành động nối tiếp. - Lần thứ năm: Mặc dù bị trói, bị hành hạ, vùi dập nhưng sức sống tiềm tàng trong lòng Mị không hề bị dập tắt. Mị quên mất mình bị trói nên hành động như một người tự do: Mị vùng bước đi. Mị vẫn nghe 0,25 tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi, những đám chơi. -> A Sử chỉ có thể trói được thể xác Mị chứ không trói được tâm hồn Mị. =>Tô Hoài đã miêu tả diễn biến tâm trạng của nhân vật Mị thông qua tiếng sáo trong đêm tình mùa xuân rất chân thực, tự nhiên, tinh tế. Qua cái âm thanh của một nhạc cụ, nhà văn đã tấu lên bao nhiêu thanh sắc của lòng người. Chỉ năm lần nhắc đến tiếng sáo, nhưng mãi mãi, ông khẳng định rằng: khát vọng tuổi trẻ, tình yêu, sức sống tiềm tàng ấy của con người không dây trói nào buộc 0,5 được, không thế lực đen tối nào khuất phục được Mị. Cái khát vọng sống, niềm khao khát hạnh phúc vẫn tiềm ẩn trong sâu thẳm tâm hồn nhân vật. Nó giống như ngọn lửa vẫn đang âm ỉ cháy dưới lớp tro tàn nguội lạnh và chỉ cần một trận gió mát lành thổi tới là nó có thể bùng cháy một cách mãnh liệt. Những tác động của ngoại cảnh là không nhỏ nhưng cái sức mạnh bên trong,
8. không thể nào dập tắt của con người mới là điều mấu chốt quyết định sức sống của Mị -> sức sống tiềm tàng của nhân vật. * Nghệ thuật - sử dụng ngôn ngữ giản dị, gần gũi. 0,25 - Qua việc lựa chọn, miêu tả chi tiết giàu hình ảnh, giàu sức gợi, Tô Hoài đã khắc họa được diễn biến tâm lí rất tinh tế của nhân vật. - Nhà văn đã đặt nhân vật Mị vào trong một hoàn cảnh đặc biệt để nhân vật tự bộc lộ tâm lí, tính cách của mình. Đó là ngòi bút phân tích tâm lí bậc thầy của nhà văn Tô Hoài. * Đánh giá 0,25 - Qua diễn biến tâm lí nhân vật Mị, tác giả thể hiện niềm tin vào vẻ đẹp tâm hồn, sức sống mãnh liệt và khát vọng hạnh phúc cháy bỏng của con người. Dù trong hoàn cảnh khắc nghiệt đến mức nào, con người cũng không mất đi khát vọng sống tự do và hạnh phúc -> tấm lòng nhân đạo sâu sắc của tác giả. d. Sáng tạo - Cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về 0,25 vấn đề nghị luận. e. Chính tả, dùng từ , đặt câu đảm bảo đúng nguyên tắc. 0,25 Tổng điểm toàn bài: 3 +2 + 5 = 10 VI.Thẩm định đề: Duyệt ban chuyên môn Người thẩm định Người ra đề Trần Thị Ngọc Mai Lê Thanh Hương Hoàng Thị Thu Hiền