Đề cương ôn tập học kì II môn Ngữ văn 7

Nội dung text: Đề cương ôn tập học kì II môn Ngữ văn 7

1. Đề cương ôn tập môn Ngữ văn 7-HKII BẢNG HỆ THỐNG CÁC VĂN BẢN ĐÃ HỌC I.Phần Văn Bản trong nội dung chương trình. 1. Các văn bản nghị luận hiện đại: S Tên Đề tài Luận điểm Phương Nghệ thuật Nội dung T bài-Tác nghị pháp lập T giả luận luận Tinh Tinh Dân ta có Chứng Luận điểm Bài văn đã làm sáng thần thần một lòng minh ngắn gọn, lập tỏ chân lí: “ Dân ta yêu yêu nồng nàn luận chặt chẽ, có một lòng nồng nước nước yêu nước. dẫn chứng toàn nàn yêu nước. Đó là của của dân Đó là một diện, tiêu biểu, truyền thống quí báu 1 nhân tộc Việt truyền thuyết phục. của ta”. Truyền dân ta Nam. thống quí Bài văn là một thống này cần được (Hồ Chí báu của ta. mẫu mực về phát huy trong hoàn Minh) lập luận, bố cảnh lịch sử mới để cục, cách dẫn bảo vệ đất nước. chứng của thể văn nghị luận Sự giàu đẹp của tiếng 2 Việt (Đặng Thai Mai) Bác giản dị Chứng Dẫn chứng cụ Giản dị là đức tính trong mọi minh thể, xác thực, nổi bật ở Bác Hồ: Đức phương (kết hợp toàn diện, kết giản dị trong đời tính diện: bữa với giải hợp chứng sống, trong quan hệ 3 giản dị Đức cơm (ăn), thích và minh, giải với mọi người, trong của Bác tính cái nhà (ở), bình thích, bình lời nói và bài viết. Ở Hồ giản dị lối sống, luận) luận. Lời văn Bác, sự giản dị hòa (Phạm của Bác cách nói, giản dị, giàu hợp với đời sống tinh Văn Hồ. viết. Sự cảm xúc. thần phong phú, với Đồng) giản dị ấy đi tư tưởng và tình cảm liền với sự cao đẹp. phong phú rộng lớn về đời sống tinh thần ở Bác. 1
2. Nguồn gốc Giải -Luận điểm rõ Nguồn gốc cốt yếu của văn thích (kết ràng,luận của văn chương là chương là ở hợp với chứng minh tình cảm, là lòng vị tình thương bình bạch, đầy sức tha. Văn chương là Văn người, luận) thuyết phục hình ảnh của sự sống Ý nghĩa chương thương -Diễn đạt bằng muôn hình vạn trạng 4 văn và ý muôn loài, lời văn giản dị, và sáng tạo ra sự chương nghĩa muôn vật. giàu hình ảnh, sống, gây những tình (Hoài của nó Văn chương cảm xúc. cảm không có, luyện Thanh) đối với hình dung những tình cảm sẵn con và sáng tạo có. Đời sống tinh người. ra sự sống, thần của nhân loại nuôi dưỡng nếu thiếu văn chương và làm giàu thì sẽ rất nghèo nàn. cho tình cảm con người. 2.Các truyện hiện đại: Số Tên bài Tác Nội dung Nghệ thuật TT giả - Giá trị hiện thực: Phản ánh sự - Kết hợp thành công hai đối lập hoàn toàn giữa cuộc sống và phép nghệ thuật tương sinh mạng của nhân dân với cuộc phản và tăng cấp. Sống chết Phạm sống của bọn quan lại mà kẻ đứng - Lựa chọn ngôi kể khách mặc bay Duy đầu là tên quan phủ “lòng lang dạ quan Tốn thú”. - Ngôn ngữ kể, tả ngắn gọn - Giá trị nhân đạo : khắc họa chân dung nhân + Thể hiện niềm thương cảm của vật sinh động tác giả trước cuộc sống lầm than cơ cực của nhân dân do thiên tai + Lên án thái độ vô trách nhiệm của bọn cầm quyền trước tình cảnh, cuộc sống “nghìn sầu muôn thảm” của nhân dân. 4. Văn bản nhật dụng: Tên văn bản Nội dung Nghệ thuật Ca Huế là một hình thức - Viết theo thể bút kí Ca Huế trên Sông Hương sinh hoạt văn hóa – âm - Sử dụng ngôn ngữ giàu hình (Hà Ánh Minh) nhạc thanh lịch và tao nhã; ảnh, giàu biểu cảm, thấm đẫm một sản phẩm tinh thần chất thơ. đáng trân trọng, cần được - Miêu tả âm thanh, cảnh vật, bảo tồn và phát triển. con người sinh động. 3. Văn học dân gian: Tục ngữ: Khái niệm Chủ đề Nội dung Nghệ thuật 2
3. Những câu nói dân gian Tục ngữ về Truyền đạt những Ngắn gọn, hàm xúc, ngắn gọn, ổn định, có thiên nhiên và kinh nghiệm quý báu giàu hình ảnh, lập luận nhịp điệu, hình ảnh, thể lao động sản của nhân dân trong chặt chẽ hiện những kinh nghiệm xuất việc quan sát các - Thường gieo vần lưng của nhân dân về mọi mặt hiện tượng thiên - Các vế đối xứng nhau (tự nhiên, lao động sản nhiên, lao động sản xuất, xã hội), được nhân suất. dân vận dụng vào đời Tục ngữ về Tôn vinh giá trị con -Sử dụng cách diễn đạt sống, suy nghĩ và lời ăn con người và người, đưa ra nhận ngắn gọn, cô dúc. tiếng nói hằng ngày. xã hội xét, lời khuyên về -Sử dụng các phép so những phẩm chất và sánh, ẩn dụ, điệp từ, điệp lối sống mà con ngữ, đối, người cần phải có. - Tạo vần, nhịp cho câu văn dễ nhớ, dễ vận dụng. II. Phần Tiếng Việt: -Khi nói hoặc viết, có thể lược bỏ một số thành phần của câu, tạo thành câu rút gọn. - Việc lược bỏ một số thành phần câu thường nhằm những mục đích sau: Rút gọn câu + Làm cho câu gọn hơn vừa thông tin được nhanh, vừa tránh lặp những từ ngữ đã xuất hiện trong câu đứng trước. + Ngụ ý hoạt động đặc điểm nói trong câu là của chung mọi người (lược bỏ CN - Cách dùng câu rút gọn. Khi rút gọn câu cần chú ý: + Không làm cho người nghe, người đọc hiểu sai hoặc hiểu không đầy đủ nội dung câu nói. + Không biến câu nói thành một câu cộc lốc, khiếm nhã. -Câu đặc biệt là loại câu không cấu tạo theo mô hình CN-VN. -Tác dụng: Câu đặc biệt + Xác định thời gian, nơi chốn diễn ra sự việc được nói đến trong câu; + Liệt kê, thông báo về sự tồn tại của sự vật, hiện tượng; + Bộc lộ cảm xúc; + Gọi đáp. Câu chủ động Câu chủ động là câu có chủ ngữ chỉ người, vật thực hiện một hoạt động hướng vào người, vật khác (chỉ chủ thể của hoạt động). Câu bị động là câu có chủ ngữ chỉ người, vật được hoạt động của con Câu bị động người, vật khác hướng vào (chỉ đối tượng của hoạt động). - Về ý nghĩa: Trạng ngữ được thêm vào câu để xác định thời gian, nơi chốn, nguyên nhân, mục đích, phương tiện, cách thức diễn ra sự việc nêu trong câu. Thêm trạng - Về hình thức: ngữ cho câu +Trạng ngữ có thể đứng ở đầu câu, cuối câu hay giữa câu. + Giữa TN với CN và VN thường có một quãng nghỉ khi nói hoặc một dấu phẩy khi viết. - Công dụng của trạng ngữ: + Xác định hoàn cảnh, điều kiện diễn ra sự việc nêu trong câu góp phần làm cho nội dung của câu được đầy đủ, chính xác. 3
4. + Nối kết các câu, các đoạn với nhau góp phần làm cho đoạn văn, bài văn mạch lạc. -Tách trạng ngữ thành câu riêng: Trong một số trường hợp, để nhấn mạnh ý, chuyển ý hoặc những tình huống, cảm xúc nhất định, người ta có thể tách TN, đặc biệt là TN đứng ở cuối câu, thành những câu riêng. Dùng cụm chủ -Khi nói hoặc viết, có thể dùng những cụm từ có hình thức giống câu đơn vị để mở rộng bình thường, gọi là cụm C-V, làm thành phần của câu hoặc của cụm từ để câu mở rộng câu. -Các thành phần câu như chủ ngữ, vị ngữ và các phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ đều có thể được cấu tạo bằng cụm C-V. Dấu chấm lửng được dùng để: Dấu chấm -Tỏ ý còn nhiều sự vật, hiện tượng tương tự chưa liệt kê hết; lửng -Thể hiện chỗ lời nói bỏ dở hay ngập ngừng, ngắt quãng; -Làm giãn nhịp điệu câu văn, chuẩn bị cho sự xuất hiện của một từ ngữ biểu thị nội dung bất ngờ hay hài hước, châm biếm. Dấu chấm phẩy được dùng để: Dấu chấm -Đánh dấu ranh giới giữa các vế của một câu ghép có cấu tạo phức tạp; phẩy - Đánh dấu ranh giới giữa các bộ phận trong một phép liệt kê có cấu tạo phức tạp. Dấu gạch ngang được dùng để: Dấu gạch -Đặt ở giữa câu để đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích trong câu; ngang -Đặt ở đầu dòng để đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật hoặc để liệt kê; -Nối các từ nằm trong một liên danh. - Liệt kê là sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại để diễn tả Phép liệt kê được đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay của tư tưởng, tình cảm. - Các kiểu kiệt kê: + Xét theo cấu tạo, có thể phân biệt kiểu liệt kê theo từng cặp với kiểu liệt kê không theo từng cặp. + Xét theo ý nghĩa, có thể phân biệt kiểu liệt kê tăng tiến với liệt kê không tăng tiến. III.Phần Tập Làm Văn: A.Văn chứng minh : Chủ đề : Đoàn kêt Đề 1: Nhân dân ta thường nhắc nhở nhau: Một cây làm chẳng nên non Ba cây chụm lại nên hòn núi cao. Em hãy lấy dẫn chứng minh họa cho câu ca dao trên.Từ đó em rút ra được bài học gì cho bản thân. Bài làm: * Mở bài : Tinh thần đoàn kết dân tộc là nguồn sức mạnh VN trong 4 nghìn năm lịch sử dựng nước và giữ nước vẻ vang.Nhân dân ta đã phát huy cao độ tình yêu thương,đoàn kết dân tộc để chiến thắng thù trong giặc ngoài.Bài học về đoàn kết đã ăn sâu vào tâm hồn VN.Chính vì vậy,nhân dân ta thường nhắc nhở nhau: Một cây làm chẳng nên non Ba cây chụm lại nên hòn núi cao. 4
5. *Thân bài a.Giải thích Trước hết,ta hiểu câu CD trên ntn? Một cây bé nhỏ,đơn độc thì “chẳng làm nên non”,nên thế vững chắc.Nhưng “ba cây”tượng trưng cho nhiều cây,cho rừng cây thì có thể tạo nên non,nên núi. Một cá nhân đơn lẻ thì khó làm nên việc lớn,muốn làm được những công việc khó khăn,vất vả,con người phải biết đoàn kết,hợp lự với nhau.Đó chính là bài học về tinh thần đoàn kết,gắn bó cộng đồng. Quả thực,tinh thần đoàn kết,thống nhất 1 lòng đã mang đến cho dt ta những thành công to lớn.Từ xưa,trong lich sử chống ngoại xâm, ,nhân dân ta đã đoàn kết chiến đấu và chiến thắng giặc ngoại xâm dù chúng mạnh hơn ta rất nhiều . Quân dân nhà Trần chiến thắng giặc Nguyên –Mông, kẻ giặc hung hãn nhất,lớn mạnh nhất thời bấy giờ nhờ tinh thần đoàn kết. Trong kháng chiến chống Pháp- Mĩ, nhân dân 3 miền Bắc – Trung –Nam cùng chung vai gánh vác công cuộc k/c,nhân nhân thi nhau sản xuất luá gạo nuôi quân, thi nhau chế tạo vũ khí b. Chứng minh Trong lao động sản xuất,nhân dân ta đoàn kết cùng góp công sức đắp đê ngăn nước lũ để bảo vệ mùa màng .ĐK xây dựng những công trình lớn ( Thủy điện sông Đà ) Đến nay,trong bảo vệ tổ quốc :Khi có biến,nhân dân 1 lòng đứng lên bảo vệ đất nước ( giàn khoan .của TQ ). Trong việc phát triển đất nước: công nghiệp hóa,hiên đại hóa, giải quyết các vấn đề của xã hội: ma túy,mại dâm,môi trường Trong đời sống hàng ngày,nhân dân đoàn kết hỗ trợ người nghèo,nhiều chương trình thể hiện tinh thần đoàn kết như: Lục lạc vàng,trái tim cho em .;ủng hộ đồng bào bão lũ,ủng hộ nd miền núi *KB : Đoàn kết tạo nên sức ạnh vô địch.ĐK là yếu tố quyết định thành công.BH từng KĐ:ĐK,Đk,đại ĐK/Thành công ,thành công ,đại thành công. Là học sinh,chúng ta cùng xây dựng tinh thần đk,giúp đỡ nhau trong học tập và cs để cùng tiến bộ. Đề 2 : Bác Hồ từng dạy: Đoàn kết,đoàn kết,đại đoàn kết Thành công ,thành công ,đại thành công. Em hiểu lời dạy đó của Bác ntn? Hãy chứng minh chân lí đó. Bài làm *Mở bài Đoàn kết là sức mạnh vô địch.Điều đó đã trở thành chân lí,là truyền thống ngàn đời của dân tộc VN.Từ xưa đến nay,trong quá trình dựng nước và giữ nước,nhân dân ta đã thực hiện tốt bài học đoàn kết cho nên luôn giành được thắng lợi,giữ vững nền độc lập dân tộc,thống nhất tổ quốc.Truyền thống đó được Bác Hồ khẳng định một lần nữa: ĐK đại thành công. *Thân bài a. Giải thích : Trước hết,ta hiểu câu nói trên ntn? Đoàn kết là tập hợp các phần tử lẻ tẻ hoặc nhiều bộ phận lại thành 1 khối thống nhất. Câu nói của Bác đã nhấn mạnh toàn dân phải đoàn kết.ĐK rộng rãi,đk chặt chẽ,đk thực sự.Tức là toàn dân phải muôn người như một,đồng tâm,đồng sức trong cs hàng ngày ,trong xây dựng và đấu tranh. 5
6. Thành công là đạt được kết quả,đạt được ý muốn,đạt được cái mà mình đề ra.Trong cs,trong đấu tranh,xây dựng và giữ gìn đất nước,nếu ĐK sẽ tạo nên sức mạnh và sẽ giành được thắng lợi to lớn. Sở dĩ Đk,đk đại đk/thành công,TC đại TC,thắng lợi to lớn vì đk thì sẽ tập hợp được đông đảo quần chúng,phát huy được sức mạnh,tiềm năng to lớn của quần chúng,tạo nên sứcmạnh vĩ đại có thể dời non ,lấp biển,có thể đập tan mọi lực lượng thù địch trong cuộc đấu tranh xã hội.ĐK là đường lối chiến lược duy nhất,đúng nhất phá tan được âm mưu chí rẽ của kẻ thù . b.CM : Như đề 1: Từ xưa,trong lich sử chống ngoại xâm *KB: Củng cố và phát huy tinh thần ĐK Đề 3 : Tại đại hôi mặt trận tổ quốc lần 1 tổ chức ở Hà Nội tháng 4-1955,Bác Hồ nói: Đoàn kết là sức mạnh vô địch. Em hãy chứng minh câu nói đó *MB : Giống đề 2 *TB: a.Giải thích nhỏ: *Đoàn kết là tập hợp các phần tử lẻ tẻ hoặc nhiều bộ phận lại thành 1 khối thống nhất. Câu nói của Bác đã nhấn mạnh đoàn kết sẽ tạo nên sưc mạnh vô cùng to lớn không gì địch nổi. b.Chứng minh giống đề 1: Từ xưa,trong lich sử chống ngoại xâm, ,nhân dân ta đã đoàn kết chiến đấu và chiến thắng giặc ngoại xâm dù chúng mạnh hơn ta rất nhiều . Quân dân nhà Trần chiến thắng giặc Nguyên –Mông c* KB : Giống đề 2 Chủ đề 2 : Ý chí Đề 4 : Nhân dân ta thường khuyên nhau: “ Có công mài sắt,có ngày nên kim.” Em hãy chứng minh lơi khuyên trên. *MB:- Ai cũng muốn thành đạt trong cuộc sống.Kiên trì là một trong những yếu tố dẫn đến thành công. -Tục ngữ rất sâu sắc về trí tuệ,nó đúc kết nhiều kinh nghiệm quý báu của nhân dân.Câu TN: “ Có công mài sắt,có ngày nên kim.” Là lời khuyên,là phương châm hành động của mỗi người để đi đến thành công. * TB : a. Giai thích : Trước hết,ta hiểu câu tục ngữ như thế nào ? Một thanh sắt to lớn,xù xì,nhưng nếu “có công” mài mãi cũng thành 1 chiếc kim nhỏ bé,tinh tế.Dùng hình ảnh sắt,kim để nói về đức tính kiên trì của con người.Con người nếu có lòng kiên trì thì việc gì cũng có thể làm được.Kiên trì là điều cần thiết để con người vuwotj qua mọi trở ngại trong cuộc sống.Không có kiên trì,con người không thể làm được gì. b. Chứng minh : * Xét về lí,kiên trì,nhẫn nại là 1 trong những đức tính vô cùng quý báu của con người.Trong cuộc sống,từ việc nhỏ đến việc lớn,mỗi người phải đương đầu với những khó khăn,thử thách.Nếu nản lòng,thoái chí sẽ thất bại cay đắng.Muốn học tập tốt,muốn làm ăn giỏi,thực hiện được ước mơ thì mỗi người phải có lòng kiên trì,nhẫn nại.Thực tế đã chứng minh điều đó. -Trong kháng chiến,các cuộc chiến chống xâm lăng của dân tộc ta đều theo chiến lược trường kì kháng chiến và kết thúc thắng lợi. . Nhân dân phải kiên trì kháng chiến trong 9 năm chống Pháp “ 9 năm vắt núi,ngủ rừng,mưa dầm ,cơm vắt”mới làm nên chiến thắng 6
7. Điện Biên “lừng lẫy năm châu,chấn động địa cầu.”Trong k/c chống Mĩ,các anh bộ đội,chiến sĩ ngoài mặt trận bên cạnh lòng dũng cảm còn có cả lòng kiên trì,nhẫn nại. - Trong lao động sản xuất,nghiên cứu khoa học: Nhân dân đoàn kết chống thiên tai: bão lũ,hạn hán ,đoàn kết xây dựng những công trình lớn ( thủy điện song Đà,đắp đê ngăn nước lũ ).Nhà bác học Lương Định Của,nhà bác học Pháp - Trong học tập: Hs kiên trì học tập trong 12 năm,15 năm,17 năm + Cao Bá Quát nổi tiếng ở TK 19 vì văn hay chữ tốt.Nhưng ban đầu chữ ông rất xấu.Sáng sáng ông cầm que vạch lên cột nhà luyện chữ cho cứng cáp.Mỗi buổi tối,ông phải viết xong 10 trang vở mới chịu đi ngủ.Ông lại mượn những cuốn sách viết chữ đẹp về làm mẫu để luyện nhiều kiểu chữ khác nhau.Ông kiên trì luyện chữ suốt mấy năm nên chữ viết rất đẹp. Nguyễn Ngọc Kí - Những năm 20 của Tk 20,Bác Hồ khi đó lấy tên là Nguyễn Ái Quốc,sống ở Pa ri.Người bắt tay vào tập viết báo bằng tiếng Pháp.Bài đầu tiên Bác chỉ viết vài dòng,chép làm 2 bản,1 bản gửi tòa soạn,1 bản giữ lại để so sánh,rút kinh nghiệm xem tòa soạn sửa chỗ nào.Dần dần Bác viết bài báo dài thêm 1 cột,rồi 1 cột nữa.Sau đó Bác tập viết ngắn,rút ngắn cũng khó chẳng kém gì kéo dài.Nhờ quyết tâm và khổ luyện,Bác đã thành công.Bút danh NAQ,tác giả của hàng trăm bài báo,đã trở thành quen thuộc với bạn đọc của những tờ báo lớn ở Pa-ri thời đó. *KB: Câu tục ngữ là bài học quý giá mà người xưa đã đúc rút từ trong cs chiến đấu và lao động.Trong hoàn cảnh hiện nay,chúng ta phải vận dụng 1 cách sáng tạo bài học về đức kiên trì để thực hiện thành công mục đích cao đẹp của bản thân và xã hội. Đề 5: Chứng minh: Có chí thì nên. *MB: Giới thiệu câu TN: Có chí thì nên *TB: a.Giải thích:Trước hết ta cần hiểu câu tục ngữ như thế nào ? Chí là hoài bão,là lí tưởng tốt đẹp,là nghị lực,là sự kiên trì.Chí là ý muốn bền bỉ theo đuổi 1 việc gì tốt đẹp. nên là thành công,là kết quả. Câu Tn khẳng định vai trò,ý nghĩa của to lớn của ý chí trong cuộc sống .Ai có các điều kiện đó thì thành công trong cuộc sống . b.CM: Xét về lí,chí là điều kiện cần thiết để con người vượt qua mọi trở ngại.Vì cs vô cùng khó khăn,phức tạp.Trong thời đại nào cũng vây,người có chí,có nghị lực ắt thành công và ngược lại. Xét về thực tế: Chứng minh gần giống đề 4 *KB: Đề 6: Bác Hồ dạy thanh niên: Không có việc gì khó Chỉ sợ lòng không bền Đào núi và lấp biển Quyết chí ắt thành công. CM sự đúng đắn trong lời dạy của Bác *MB : Dẫn dắt câu nói của Bác *TB : Trước hết ta cần hiểu câu nói của Bác như thế nào ? a.Giải thich Câu thơ của Bác đã KĐ: Không có việc gì khó khăn,chỉ sợ lòng không đủ bền,không đủ kiên trì,nhẫn nại.Kể cả việc đào núi và lếp biển( Những việc tưởng như không thể làm ) nhưng nếu có lòng kiên trì thì có thể làm được.Câu nói của Bác đã củng cố thêm lòng tin,tiếp thêm sức mạnh cho chúng ta khi gặp khó khăn trong cs. b.CM: Giống đề 5 7
8. *KB : Giống đề 5 Chủ đề 3 :Lòng biết ơn Đề 6: Chứng minh rằng nhân dân ta từ xưa đến nay luôn sống theo đạo lí: “ăn quả nhớ kẻ trồng cây”, “uống nước nhớ nguồn”. Dµn bµi *Më bµi. Nhân dân ta từ xưa đến nay luôn sống theo đạo lí: “ăn quả nhớ kẻ trồng cây”, “uống nước nhớ nguồn”.Đó là bµi häc vÒ lÏ sèng, vÒ ®¹o ®øc vµ t×nh nghÜa cao ®Ñp cña con ng­êi. *Th©n bµi a. Giải thích : Trước hết ta cần hiểu câu TN như thế nào? - ¨n c©y:ng­êi ¨n qu¶ chÝn,th¬m ngon nhÊt ®Þnh ko thÓ quªn c«ng lao cña ng­êi trång c©y vÊt v¶ sím h«m ch¨m bãn. - Uèng nguån : ng­êi uèng ngôm n­íc trong lµnh h·y nhí tíi nguån n­íc ®· ®em l¹i ngôm n­íc trong lµnh ®ã. - 2 c©u tn trªn,tuy c¸ch diÔn ®¹t ko gièng nhau nh­ng cïng nªu lªn bµi häc vÒ lÏ sèng,vÒ ®¹o ®øc vµ t×nh nghÜa cao ®Ñp cña con ng­êi.§ã lµ lßng biÕt ¬n nh÷ng ng­êi ®· t¹o ra thµnh qu¶ cho m×nh h­ëng thô. b. CM :ThËt v©y, c¸c thÕ hÖ sau lu«n nhí vµ biÕt ¬n nh÷ng ng­êi ®· t¹o cho m×nh mét triÕt lÝ sèng cã gi¸ trÞ gÇn nh­ lµ vÜnh cöu, gi¸ trÞ b¶n chÊt cña 1 d©n téc. * Tõ x­a, d©n téc VN ta ®· lu«n nhí tíi céi nguån, lu«n biÕt ¬n nh÷ng ng­êi ®· cho m×nh ®­îc h­ëng nh÷ng thµnh qu¶, nh÷ng niÒm HP,niÒm vui s­íng trong cs ( L§ 1 ) - §Ó cã bê câi nh­ h«m nay, biÕt bao thÕ hÖ ®· hi sinh. ChÝnh v× vËy + Trong gia ®×nh : - nd ta lu«n nh¾c nhë con ch¸u biÕt kÝnh yªu «ng bµ, cha mÑ,thầy cô - ng­êi VN cã truyÒn thèng rÊt quý b¸u : thê cóng tæ tiªn ,nh¾c nhë con ch¸u nhí vÒ nguån gèc,tæ tiªn,, + Ngoµi XH :D©n téc ta rÊt t«n sïng nh÷ng ng­êi cã c«ng lao trong sù nghiÖp dùng n­íc vµ gi÷ n­íc. Nhân dân lập đền thờ,đài tưởng niệm để ghi nhớ công ơn họ,tổ chức các lễ hội để tỏ lòng biết ơn và con cháu noi theo - nhí ngµy giç tæ HV ( dï ai 10/3 ) ®Ó nh¾c nhë mäi ng­êi ghi nhí c«ng lao cña c¸c vÞ vua Hïng ®· cã c«ng dùng n­íc, thê phông nh÷ng ng­êi cã c«ng víi QH,§N,nh÷ng anh hïng hµo kiÖt,nh÷ng liÖt sÜ ®· gãp phÇn vµo sù nghiÖp ®Êu tranh dùng n­íc,gi÷ n­íc cña dt. - Tæ chøc c¸c lÔ héi ë c¸c ®p nh­ héi Giãng,héi Cæ Loa - §×nh thê thµnh Hoµng lµng- ng­êi cã c«ng lín ®èi víi c¶ lµng. - XD t­îng ®µi c¸c vÞ anh hïng d©n téc : Th¸nh Giãng, TrÇn H­ng §¹o, QTrung - Nhµ n­íc XD b¶o tµng LS,b¶o tµng CM ®Ó l­u gi÷ nh÷ng kØ vËt vµ dÊu tÝch cña qu¸ khø. - Tæ chøc nh÷ng ngµy lÔ kØ niÖm, ngµy mÊt cña c¸c vÞ anh hïng. - Ngµy 20/11, ngµy 27/7/, ngµy 22/12 c¸c pt ®Òn ¬n ®¸p nghÜa, x©y nhµ t×nh th­¬ng cho c¸c bµ mÑ VN anh hïng - ®i t×m mé liÖt sü +Trong v¨n häc: Ca dao vµ truyÖn: khuyªn con ng­êi ta ph¶i ph¶i nhí ®Õn c«ng ¬n cha mÑ, «ng bµ, thÇy c«. DC : Ta vÒ ta h¬n Anh ®i anh nao. 8
9. * Ngµy nay, ®¹o lÝ Êy vÉn ®­îc nh÷ng con ng­êi VN cña thêi ®¹i tiÕp tôc ph¸t huy. + Trong gia ®×nh : vÉn tiÕp tôc ph¸t huy nh÷ng ®¹o lÝ ngµy x­a. + ngoµi x· héi ; tiÕp tôc ph¸t huy, ph¸t triÓn : - ®i t×m mé liÖt sü + Trong lao ®éng s¶n xuÊt : c¸c anh hïng lao ®éng. + Trong khoa häc kÜ thuËt : c¸c nhµ KH - Liªn hÖ b¶n th©n: BiÕt ¬n «ng bµ,cha mÑ,thÇy c«,nh÷ng ng­êi ®· gióp ®ì m×nh trong cs,häc tËp * KÕt bµi: - Lßng biÕt ¬n lµ th­íc ®o phÈm gi¸ ®¹o ®øc cña mçi ng­êi,cña dt,§ã lµ truyÒn thèng tèt ®Ñp cña nd ta cÇn ®­îc g×n gi÷ vµ ph¸t huy. - Liªn hÖ b¶n th©n ( x¸c lËp t­ t­ëng, th¸i ®é, hµnh ®éng ) VD : c¸c thÕ hÖ sau ph¶i sèng ®óng víi b¶n chÊt, ®¹o tÝnh tèt ®Ñp cña d©n téc, lu«n tù hµo vÒ qu¸ tr×nh XD vµ ®Êu tranh cña tæ tiªn, kh«ng lµm mai mét nh÷ng truyÒn thèng VH tèt ®Ñp Chủ đề 4 : Yêu thương Đề 7 : Chøng minh c©u TN: Th­¬ng ng­êi nh­ thÓ th­¬ng th©n *MB: Steve Godier đã từng nói: “ Lòng nhân ái là biểu hiện cao đẹp nhất của con người”.Từ xưa,lòng nhân ái đã được xem như là 1 truyền thống tốt đẹp nhất của dân tộc VN.Và hiện nay,truyền thống đó vẫn tồn tại và phát huy *TB: a.Giải thích : Câu tục ngữ trên được hiểu ntn? -Thân: bản thân;thương thân: thương mình,cảm nhận được nỗi khổ của mình khi gặp cảnh tượng khó khăn,bất hạnh;thương người: thương xót,cảm thông,chia sẻ nỗi vất vả,cơ cực của người khác,nếu có điều kiện. -Như vậy,ta hiểu câu tục ngữ đó là thương mình như thế nào thì thương người khác như thế ấy. §©y lµ lêi khuyªn chÝ t×nh,chÝ nghÜa nh»m nh¾c nhë con ch¸u ph¶i biÕt yªu th­¬ng,gióp ®ì ng­êi kh¸c nh­ yªu chÝnh b¶n th©n m×nh.C©u TN nh­ 1 lêi nãi tù nhiªn,ch©n thµnh,ng¾n gän mµ l¹i chøa chan bao ®iÒu gi¸o huÊn. b.CM : - Đúng vậy,câu TN đã thể hiện rõ lòng nhân ái của nhân dân ta trong mọi thời đại. Trong g®,vợ chồng,con cái,anh em yêu th­¬ng nhau, cùng nhau xây dựng một gđ hạnh phúc,ấm no. Nếu mọi người yêu thương nhau,chia sẻ những khó khăn trong cuộc sống thì sẽ tạo nên mối quan hệ khăng khít,tạo nên sức mạnh vượt qua mọi trở ngại trong đường đời. Trong cuộc sống,con người sống ko lẻ loi,đơn độc,bó hẹp trong gđ mà còn có các mqh khác như với bạn bè,với bà con làng xóm,với mọi người ngoài xã hội.Vì vậy,nếu ai có hoàn cảnh khó khăn,ai gặp nạn là người VN sẵn sàng chia sẻ,giúp đỡ.Những việc làm thể hiện lòng yêu thương con người một cách cụ thể như mua tăm ủng hộ người mù,góp tiền bạc,quần áo,sách vở cho người khuyết tật,người gặp hạn hán,lũ quét,sóng thần hay dân tộc vùng cao - Trong thời đại ngày nay,việc thể hiện lòng yêu thương được thực hiện rất dễ dàng.Đảng và nhà nước đã tổ chức c¸c ch­¬ng tr×nh : Nèi vßng tay lín,Tr¸i tim cho em,Lôc l¹c vµng ñng hé ng­êi nghÌo Ngµy nay,c©u TN cßn mang ND réng lín,nã trë thµnh t/c chung,nÕp sèng chung cña toµn XH. Tc Êy ®­îc ph¸t triÓn lan réng qua c¸c MQH ,nh©n lo¹i. Nh÷ng viÖc lµm trªn ®· thÓ hiÖn lßng th­¬ng th©n. Lòng nhân ái khiến cho con 9
10. người xích lại gần nhau hơn.Mçi chóng ta cÇn hiÓu r»ng yªu th­¬ng ng­êi kh¸c lµ 1 viÖc lµm tèt ®¸ng ®Ó mäi ng­êi noi theo. *KB : Lòng yêu thương con người lµ 1 ®¹o lÝ,1 nÐt ®Ñp cña con ng­êi,lµ nÒn t¶ng ®Ó x©y dùng 1 XH VM,HP .HS chóng ta cÇn sèng §K,yªu th­¬ng nhau ngay khi còn ngồi trên ghế nhà trường. (Liên hệ: Bầu ơi thương lấy Một con ngựa đau ) Đề 8 : Chøng minh c©u TN : Nhiễu điều phủ lấy giá gương Người trong một nước phải thương nhau cùng. (giống đề 7 ) Chủ đề : Học tập Đề 9. Cã ng­êi nãi : Khi cßn trÎ nÕu kh«ng chÞu khã häc tËp, lín lªn sÏ ch¼ng lµm ®­îc viÖc g× cã Ých. Em h·y chøng minh ý kiến trên 1) Më bµi - Häc hµnh cã tÇm quan träng lín ®èi víi c/® mçi con ng­êi, nh­ng kh«ng ph¶i ai còng nhËn thøc ®­îc ®iÒu ®ã, v× thÕ ng­êi x­a ®· tõng nh¾c nhë: “Khi cßn trÎ cã Ých” 2) Th©n bµi : a) Gi¶i thÝch ý kiÕn + Häc tËp lµ ho¹t ®éng t×m hiÓu,kh¸m ph¸ vµ tÝch lòy c¸c kiÕn thøc ®Ó më mang ®Çu ãc,n©ng cao sù hiÓu biÕt vµ gióp con ng­êi tr­ëng thµnh,hßa nhÞp víi sù ph¸t triÓn cña XH.( hoÆc: häc tËp lµ qu¸ tr×nh tiÕp thu nh÷ng tri thøc vèn cã cña nh©n lo¹i qua ho¹t ®éng häc tËp ë nhµ tr­êng vµ ngoµi x· héi ) + Häc ®Ó n©ng cao tr×nh ®é nh»m phôc vô cho c«ng viÖc ®¹t hiÖu qu¶ cao. + Ph¶i häc tËp khi cßn trÎ v× ®©y lµ ®é tuæi mµ kh¶ n¨ng tiÕp thu ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt,lµ lóc con ng­êi cã thêi gian ®Ó hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn m×nh c¶ vÒ thÓ chÊt vµ trÝ tuÖ. + KiÕn thøc cña nh©n lo¹i lµ v« cïng réng lín muèn tiÕp thu th× cÇn ph¶i häc + Häc th× míi ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña Xh vµ lµm viÖc cã hiÖu qña: Cã kiÕn thøc th× lµm viÖc nhanh h¬n , hiÖu qu¶ h¬n , ng­îc l¹i thiÕu kiÕn thøc lµm viÖc khã kh¨n, hay bÞ sai sãt b) Chøng minh häc thùc sù míi trë thµnh ng­êi cã Ých + Trong t­ t­ëng,tõ x­a ®· ®Ò cao viÖc häc tËp: Ng­êi ko häc nh­ ngäc ko mµi. Cho trÎ ®Õn tr­¬ng häc khi cßn nhá,®Ò cao vai trß cña ng­êi thÇy vµ viÖc häc: Ko thÇy ®è , Häc thÇy §i mét ngµy ®µng + Trong cs: Ng­êi ch¨m lo häc hµnh th× thµnh ®¹t trong CS, sèng sung tóc, thËm chÝ ®em ®Õn vinh quang cho TQ ( Ng« b¶o Ch©u ).Ng­îc l¹i ng­êi ko lo häc,chØ m¶i ch¬i ko lµm ®­îc viÖc g× tèt,sèng cs bÊp bªnh,dÔ sa vµo tÖ n¹n XH,thËm chÝ trë thµnh g¸nh nÆng cho g®,XH. + HiÖn nay mét sè HS bá häc , ko chÞu häc tËp , bÞ b¹n xÊu l«i kÐo, dÇn trë thµnh ng­êi v« Ých, lµ g¸nh nÆng cho gia ®×nh , Xh, kh«ng lµm ®­îc viÖc g× cã Ých. V× vËy chóng ta cÇn ch¨m chØ häc tËp cã Ých. 3 KÕt bµi : - Häc tËp lµ con ®­êng tèt nhÊt vµ ng¾n nhÊt ®Ó thµnh c«ng trong cs vµ sù nghiÖp. - Mçi ng­êi cÇn ph¶i cã ý thøc häc tËp vµ rÌn luyÖn ngay khi cßn ch­a muén. 10
11. -Tri thøc lµ v« tËn nªn ph¶i häc suèt ®êi. NÕu cßn trÎ mµ kh«ng coi träng viÖc häc th× lín lªn sÏ kh«ng lµm ®­îc viÖc cã Ých , kh«ng theo kÞp sù ph¸t triÓn cña xã hội §Ò 10 :Tôc ng÷ cã c©u: §i mét ngµy ®µng häc 1 sµng kh«n. Nh­ng cã b¹n nãi: NÕu ko cã ý thøc häc tËp th× ch¾c g× ®· cã “sµng kh«n” nµo! H·y nªu ý kiÕn cña riªng m×nh vµ CM cho ý kiÕn ®ã. Dµn bµi 1. MB: Tõ x­a,cha «ng ta ®· cã ý thøc häc hái .§iÒu ®ã ®­îc thÓ hiÖn râ nÐt trong c©u TN: §i mét ngµy ®µng häc 1 sµng kh«n. 2.TB: * GT nhá vµ nªu ý kiÕn: - Sµng lµ c«ng cô ®an b»ng tre,h×nh trßn,n«ng vµ th­a cã c«ng dông chÝnh lµ sµng g¹o,lo¹i bá thãc. Nh­ng ®«i khi còng dïng sµng ®Ó ®ùng thøc nµy,thøc nä. - §i 1 ngµy ®­êng lµ chØ sù tiÕp xóc víi x· héi. Sµng kh«n hµm ý chØ 1 khèi l­îng trÝ kh«n nhiÒu.( TrÝ kh«n lµ 1 ®iÒu trõu t­îng nh­ng ë ®©y ®­îc cô thÓ hãa nh­ 1 vËt cã h×nh thÓ râ rµng – 1 sµng kh«n ) - §i mét kh«n. §i ®©y ®i ®ã th× sÏ më réng tÇm hiÓu biÕt. - c©u TN trªn lµ ®óng. Muèn cã 1 sµng kh«n th× cÇn ph¶i “®i ” ,cÇn cã ý thøc häc tËp.V× cã ®i míi gÆp gì ®­îc nhiÒu ng­êi,®­îc nghe nhiÒu c©u chuyÖn,®­îc chøng kiÕn nhiÒu ®iÒu hay dë trong cs th× míi rót ra nhiÒu kinh nghiÖm vµ nh÷ng bµi häc bæ Ých trong cs.V× thùc tÕ cs còng lµ 1 thÇy d¹y cho ta nhiÒu ®iÒu cÇn thiÕt. * CM: - Bµ HTQ cã ®i qua §N,cã dõng ch©n ®øng l¹i míi cã nh÷ng ph¸t hiÖn tinh tÕ vÒ thiªn nhiªn,con ng­êi,cs n¬i nµy. - NguyÔn Tr·i ph¶i ®i t×m hiÓu thì mới sáng tác đượcTP D­ ®Þa chÝ. - Lª Quý §«n lu«n cã nh÷ng “ Tói gÊm” chøa ®ùng nh÷ng th«ng tin mµ «ng ghi chÐp l¹i ®­îc tõ sù quan s¸t cs quanh m×nh. - CT Hå ChÝ Minh trë thµnh 1 con ng­êi vÜ ®¹i còng chÝnh tõ nh÷ng bµi häc thùc tÕ trªn con ®­êng cøu n­íc ( ®i nhiÒu n­íc trªn TG ). - §èi víi Hs chóng ta ®i kh«n cã thÓ lµ nh÷ng chuyÕn ®i d· ngo¹i, ®i ch¬i xa còng gióp ta më réng sù hiÓu biÕt. NÕu suèt ngµy chóng ta chØ ch«n ch©n víi 4 bøc t­êng,víi lµng m×nh,x· m×nh th× sÏ trë thµnh l¹c hËu. - Tuy nhiªn,nh­ 1 b¹n HS nãi: “NÕu nµo” còng cã ý ®óng. Vd anh Ngèc ®i nhiÒu nh­ng ko cã tinh thÇn häc tËp th× ch¼ng cã g×,ngèc vÉn hoµn ngèc. 3.KB: C©u TN lu«n ®óng víi ngµy nay. Chóng ta cÇn cã ý thøc häc hái,t×m tßi Đề 11.Chứng minh : Sách là người bạn lớn của con người Mây được mặt trời chiếu vào mới thành ráng, suối được treo vào vách đá mới thành thác. Con người cũng vậy, có bạn, có bè thì mới sống đẹp, sống vui. Trong cuộc đời, ai cũng có những người bạn khác nhau, nhưng tất cả mọi người chúng ta lại đều có chung một người bạn là sách.Sách là nguwoif bạn lớn của con người Nói sách là người bạn của chúng ta, đúng nhưng chưa đủ. Sách là một người bạn hiền, một người bạn tinh thần kì diệu. Khi vui, bạn đọc những Chuyện nọ chuyện kia, Chuyện đời trong quán rượu của Axit Nêxin. Khi buồn bạn lại chia sẻ với : " Cuộc chia tay của những con búp bê". Lúc thơ thẩn, mộng mơ, có thể bạn lại cần đến những vần thơ trữ tình của Xuân Diệu hay những trang cổ tích kì ảo của An-đéc-xen Cũng như những người bạn khác, khi cần, sách luôn bên ta, an ủi, sẻ chia và nuôi dưỡng những cảm xúc đẹp đẽ của chúng ta. 11
12. Sách không chỉ là người bạn hiền mà còn là một người bạn lớn của chúng ta. Bởi sách là kho tàng lưu giữ khối kiến thức khổng lồ của nhân loại được tích luỹ qua mấy ngàn năm. Sách là chìa khoá vàng mở cửa toà lâu đài tri thức tráng lệ chứa đựng vô vàn điều kì diệu. Đúng như Macxim Gorki đã từng nói: “Sách mở ra trước mắt tôi những chân trời mới”. Thật vậy, sách bao giờ cũng đem đến cho ta nhiều điều mới mẻ. Sách có nhiều loại, nhiều đề tài khác nhau, phản ánh nhiều lĩnh vực phong phú, đa dạng. Đến với sách, chúng ta không chỉ biết được những việc đang xảy ra, những sự kiện của thời nay mà ta còn biết được những việc đã xảy ra từ thời xa xưa hoặc những vấn đề ở trên cung trăng hay tận sâu dưới đáy đại dương. Xem truyện cổ tích, ta biết được cuộc sống, ước mơ của cha ông thuở trước. Đọc sách lịch sử, ta hình dung được những trận chiến ác liệt, những thời kì vàng son rực rỡ của các triều đại. Sách giới thiệu với ta những kinh nghiệm, những thành tựu về khoa học, nông nghiệp, công nghiệp Sách còn là người hướng dẫn viên năng động đưa ta đến những danh lam thắng cảnh, những kì quan trên thế giới Sách là một dòng sông, luôn mang phù sa bồi đắp cho mảnh đất tâm hồn thêm màu mỡ, để từ đó, những hạt giống đẹp nhất sẽ đơm hoa kết trái trong gió lộng và nắng mai. Đọc " Sống chết mặc bay" của PDT, chúng ta hiểu được thân phận của người nông dân Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám Đọc " Những câu hát than thân" ta thấy được cái nghèo khó,cái vất vả trăm bề của người nông dân trong xã hội cũ. Từ đó giúp ta có ý thức sống tốt hơn và có hành động đúng. Quả thật, sách là người bạn lớn, người bạn thân của con người. Nhưng có những người bạn tốt và cũng có những người bạn xấu. Sách cũng vậy. Sách tốt giúp tâm hồn của ta phong phú và trong sáng, biết sống nhân ái, biết vươn tới cái đẹp trong cuộc đời. Còn sách xấu lại làm cho nhận thức của chúng ta lệch lạc, tình cảm khô cằn, nhân cách suy thoái. Bởi vậy, cũng như “chọn bạn mà chơi” thì chúng ta cũng phải chọn sách mà đọc vậy. Không phải tôi tỏ vẻ “bà cụ non” đâu, nhưng thật sự tôi thấy các bạn tuổi “ô mai” chúng mình bây giờ không còn ham đọc sách như ngày xưa nữa. Tôi nghe nói, xưa kia, số người biết chữ rất hạn chế cho nên đọc sách chỉ là đặc quyền của một số ít người. Còn bây giờ đã khác, bạn có thể đọc bất cứ lúc nào, nơi nào, bằng cách gì mà bạn muốn. Nhưng thực tế lại không như vậy: các bạn có thể bỏ hàng giờ để đọc những cuốn truyện tranh vô bổ, nhảm nhí nhưng không thể bỏ ra dù chỉ một giờ để đọc sách văn học, khoa học, các bạn có thể biết lang thang trên mạng để tìm thêm những người bạn mới nhưng không biết rằng kho tàng kiến thức mà sách đem lại có thể khiến những người bạn khác tìm đến kết bạn với mình. Trong cuộc sống, chúng ta không thể sống thiếu bạn thì trong học tập cũng không thể sống thiếu sách. Những điều ta đã biết chỉ là một giọt nước, những điều ta chưa biết là cả một đại dương, nếu bạn không quan tâm bổ sung, nâng cao kiến thức thì theo tháng năm, giọt nước ấy cũng sẽ bốc hơi. Cách duy nhất để nâng cao kiến thức là phải đọc, đọc nữa, đọc mãi. Vừa đọc, vừa phải suy ngẫm, đem những điều hay lẽ phải học được từ sách vận dụng vào cuộc sống thực tế và làm giàu đời sống tâm hồn. Có như vậy bạn mới trưởng thành. Cuối cùng tôi chỉ muốn khẳng định, sách thực sự là người bạn lớn của con người. Trong thời đại ngày nay, sách không chỉ là phương tiện duy nhất để con người giải trí, học hỏi, nhưng sách mãi mãi là người bạn cần thiết của chúng ta. Do đó, ta phải yêu sách như yêu bạn, biết giữ gìn sách như giữ gìn tình bạn. Chúc các bạn ngày càng có thêm nhiều “người bạn lớn”. Chủ đề : Phẩm chất Đề 11. Hãy chứng minh rằng: Nói dối rất có hại cho bản thân. 12
13. 1.Më bµi Nãi dèi rÊt cã h¹i cho b¶n th©n.Nãi dèi sÏ t¹o nªn thãi quen rÊt xÊu cho chÝnh ta vµ ®Ó l¹i nh÷ng hËu qu¶ kh«n l­êng. 2.Th©n bµi - ThËt vËy, nãi dèi sÏ g©y tæn h¹i rÊt lín ®èi víi danh dù, niÒm tin cña chÝnh m×nh.Nãi dèi lµ nãi kh«ng thµnh thËt, kh«ng ®óng víi nh÷ng g× m×nh nghÜ, m×nh lµm, víi nh÷ng g× m×nh biÕt, m×nh hiÓu. Nãi dèi lµ kh«ng trung thùc víi lßng m×nh mµ ph¶n ¸nh sù vËt, sù viÖc mét c¸ch sai lÖch víi môc ®Ých kh«ng tèt. Khi ta lµm mét viÖc g× ®ã sai tr¸i, ta kh«ng muèn ng­êi kh¸c biÕt ta t×m c¸ch nãi kh¸c ®i, ph¶n ¸nh sai lÖch ®i hoÆc cè t×nh bao biÖn cho nh÷ng viÖc lµm kh«ng ph¶i cña m×nh nh»m che giÊu téi lçi hoÆc bao che cho téi lçi cña ng­êi kh¸c DÉn chøng : Häc tËp kh«ng lµm bµi nh­ng nãi dèi ®Ó quªn ë nhµ Nãi dèi bÞ èm kh«ng ra thÓ dôc ngåi trong líp ch¬i Nãi dèi bè mÑ xin tiÒn ®ãng häc ®Ó ®i ¨n qu¶, ®i ch¬i Nãi dèi ®¸nh mÊt niÒm tin cña chÝnh m×nh.Kh«ng ai tin ng­êi hay nãi dèi.Kh«ng cßn niÒm tin ë nh÷ng ng­êi xung quanh Mäi ng­êi xa l¸nh Ng­êi hay dèi tr¸ th× c« lËp, kh«ng ai muèn giao thiÖp tù ®¸nh mÊt danh dù cña b¶n th©n Sèng ph¶i trung thùc, thËt thµ, kh«ng nãi dèi , tù rÌn luyÖn b¶n th©n ®Ó v­ît lªn chÝnh m×nh, d¸m nhËn sai lÇm, cã lçi d¸m nhËn lçi kh«ng quanh co, chèi téi, dèi tr¸ DÉn chøng thùc tÕ trong líp 3.KÕt bµi Kh¸i qu¸t kh¼ng ®Þnh vÊn ®Ò, bµi häc . Đề bài 12 : Chứng minh tính đúng đắn của câu tục ngữ: “gần mực thì đen, gần đèn thì sáng”. Hướng dẫn làm bài *Mở bài: Nhân dân ta đã rút ra kết luận đúng đắn về môi trường xã hội mà mình đang sống, đặc biệt là mối quan hệ bạn bè có tác dụng quan trọng đối với nhân cách của con người. Kết luận ấy đã đúc kết lại thành câu tục ngữ: “ Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng”. * Thân bài: - Mực có màu đen thường tượng trưng cho cái xấu, những điều không tốt. Một khi đã bị mực dây vào là dơ và khó tẩy vô cùng. Khi đã sống trong hoặc kết bạn với những người thuộc dạng “mực” thì con người ta khó mà tốt được. Đèn tỏa ánh sáng đến mọi nơi, ánh sáng của nó xua đi những điều tăm tối. Do đó đèn tượng trưng môi trường tốt, người bạn tốt mà khi tiếp xúc ta sẽ noi theo những tấm gương đó để cố gắng + Luận cứ 1: Nếu ta sinh ra trong gia đình có ông bà, cha mẹ là những người không có đạo đức, không biết làm gương cho con cháu thì ta ảnh hưởng ngay. + Luận cứ 2: Khi đến trường, đi học, tiếp xúc với các bạn mà chưa chắc tốt rủ rê chơi bời. + Luận cứ 3: Ra ngoài xã hội, những trò ăn chơi, những cạm bẫy khiến ta sa đà. Thử hỏi như thế thì làm sao ta có thể tốt được. Khi đã dính vào nó thì khó từ bỏ và xóa đi được. Ngày xưa, mẹ của Mạnh Tử đã từng chuyển nhà 3 lần để dạy con, bà nhận thấy rõ: “sống trong môi trường xấu sẽ làm ta trở thành người xấu là gánh nặng của xã hội” - Ngược lại với “mực” là “đèn”người bạn tốt, môi trường tốt. Khi sống trong môi trường tốt, chơi với những người bạn tốt thì đương nhiên, ta sẽ có đạo đức và là người có ích cho xã hội. Bởi vậy ông cha ta có câu: “ Ở chọn nơi, chơi chọn bạn” - Liên hệ một số câu ca dao, tục ngữ có nội dung tương tự. - Có những lúc gần mực chưa chắc đen, gần đèn chưa chắc rạng. Tất cả chỉ là do ta quyết định. 13
14. c. Kết bài: Chúng ta cần phải mang ngọn đèn chân lý để soi sáng cho những giọt mực lầm lỗi, cũng nên bắt chước các ngọn đèn tốt để con người ta hoàn thiện hơn, là công dân có ích cho xã hội” - Ý nghĩa chung của câu tục ngữ đối với em và mọi người. *Chứng minh một vấn đề văn học : Đề bài 13: Qua văn bản 'Đức tính giản dị của Bác Hồ" hãy chứng minh cho sự giản dị của Bác. * Gợi ý: 1. Mở bài:Khẳng định đức tính giản dị của Bác là tấm gương sáng để mọi người noi theo HD viết: Chủ tịch Hồ Chí Minh là một vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc.Bác không chỉ đáng yêu mà còn rất đáng kính bởi Bác là người mang đến tự do cho dân tộc.Ở con người Bác ta còn học tập được nhiều điều đặc biệt là lối sống giản dị. Bác mãi là tấm gương để chúng ta học tập noi theo. 2. Thân bài: + Chứng minh Bác giản dị trong bữa ăn hàng ngày: Bác Hồ là người giản dị như thế nào chắc mỗi chúng ta đều biết. Trước hết Bác giản dị trong đời sống sinh hoạt. Không chỉ trong những năm tháng khó khăn mà ngay khi đã là một vị chủ tịch nước trong bữa ăn của Bác cũng rất giản dị: chỉ có vài ba món đơn gián, khi ăn Bác không để rơi vãi, ăn xong cái bát bao giờ cũng sạch sẽ. Trong cách mặc của Bác cũng rất giản dị, phù hợp với hoàn cảnh, với con người Bác. Bộ quần áo ka-ki, bộ quần áo nâu, đôi dép cao su, chiếc đồng hồ Liên Xô là những đồ vật giản dị gắn liền với cuộc đời Bác. Dù là một vị chủ tịch nước nhưng Bác không hề giống như những vị vua thời phong kiến, không có long bào, không có lầu son gác tía, mà nơi ở của Bác là ngôi nhà sàn vài ba phòng đơn giản, có vườn cây, ao cá để Bác được lao động sau những giờ làm việc căng thẳng. + Chứng minh Bác giản dị trong sinh hoạt hàng ngày : Trong việc làm Bác cũng thể hiện sự giản dị của mình. Việc gì làm được thì Bác không cần ai giúp đỡ nên số người giúp việc cũng ít, chỉ đếm trên đầu ngón tay. Bác làm việc rất cần cù, cả đời Bác không ngày nào nghỉ ngơi, từ nhũng công việc hàng ngày đến việc cách mạng vì dân vì nước. Không những vậy trong quân hệ với mọi người Bác cũng rất giản dị. Từ việc đi thăm nhà tập thể công nhân, viết thư cho một đồng chí hay nói chuyện với các cháu miền Nam hoặc đi thăm và tặng quà cho các cụ già mỗi khi Tết đến. Trong lần về quê, khi mọi người kéo đến rất đông Bác đã cùng mọi người ngồi trước cửa nhà nói chuyện. Dù là một vị chủ tịch nước nhưng ta không hề thấy Bác cao sang xa vời mà luôn gần gũi thân thiết. + Chứng minh Bác giản dị trong cách nói và viết: Trong lời nói và bài viết Bác cũng thể hiện sự giản dị của mình bởi Bác muốn mọi người dễ hiểu, dễ nhớ, dễ làm theo nên Bác đã nói rất giản dị về những điều lớn lao, chân chính như: " Không có gì quý hơn độc lập tự do" hay để kêu gọi tinh thần đoàn kết Bác đã nói “ Đoàn kết đoàn kết đại đoàn kết Thành công thành công đại thành công" Và rất nhiều những lời nói, bài văn, bài thơ rất giản dị của Bác mà chúng ta có thể biết. 3. Kết bài: Khẳng định lại tấm gương của Bác về đức tính giản dị Tóm lại sự giản dị của Bác càng làm nổi bật đời sống nội tâm và tôn thêm vẻ đẹp con người Bác. Sự giản dị của Bác là tấm gương mà chúng ta phải học tập và noi theo. §Ò 14 : Dùa vµo sù hiÓu biÕt cña m×nh, em h·y chøng minh : D©n ta cã mét lßng nång nµn yªu n­íc. 14
15. Dµn bµi : 1. Më bµi : GT vÊn ®Ò cÇn CM 2. Th©n bµi : * Lßng yªu n­íc ®­îc thÓ hiªn trong chiÕn ®Êu b¶o vÖ ®Êt n­íc: - Thời Hùng Vương,lòng yêu nước đã thể hiện sâu sắc qua hình tượng người anh hùng làng Gióng: Cưỡi lưng ngựa sắt bay phun lửa/ nhổ bụi tre làng đuổi giặc Ân. + Trưng Trắc,Trưng Nhị,Lê Chân dấy cờ kn chống nhà Hán. + Nhà Ngô,nhà Trần + Trong kc chống Pháp,chống Mĩ. + Tinh thần yêu nước được thể hiện ở mọi lứa tuổi,mọi ngành nghề,mọi vùng miền.( Võ Thị Sáu,Lê Văn Tám,Nguyễn Văn Trỗi, Nguyễn Văn Thạc ,Đặng Thùy Trâm,Hồ Chí Minh - các cuộc kn này chứng tỏ tt yêu nước nồng nàn,mãnh liệt của cha ông ta. + Trong thời bình: những chiến sỹ ngoài đảo xa + Lßng yªu n­íc ®­îc thÓ hiÖn trong viÖc x©y dùng ®Êt n­íc * Lòng yêu nước được thể hiện qua thơ văn: - Hai Bà Trưng: Một xin rửa sạch thù nhà/hai xin nối lại nghiệp xưa họ Hùng - Sông núi nước Nam, Hich tướng sỹ - Trần quốc Tuấn, thơ Hồ Chí Minh + Liªn hÖ thùc tÕ ( TQ đặt giàn khoan trái phép vào thềm lục địa VN 2014 ) + cảm xúc,suy nghĩ của em về lòng yêu nước 3.KB: Lòng yêu nước đã trở thành truyền thống,phẩm chất của con người VN từ thế hệ này sang thế hệ khác. §Ò 15: Dùa vµo VB Tinh thÇn yªu n­íc cña nh©n d©n ta vµ sù hiÓu biÕt cña m×nh, em h·y chøng minh : D©n ta cã mét lßng nång nµn yªu n­íc.Đó là truyền thống quý báu của dân tộc ta. *MB :Trong suốt chiều dài lịch sử dân tộc,lòng yêu nước luôn được nhân dân ta đặt lên hàng đầu.mảnh đất VN có tươi đẹp như ngày hôm nay là nhờ các thế hệ ông cha chúng ta đã cần mẫn vun xới bằng tình yêu của mình với mảnh đất ấy.Nhân định về lòng yêu nước,Chủ tịch HCM khẳng định: “D©n ta cã mét lßng nång nµn yªu n­íc. .Đó là truyền thống quý báu của dân tộc ta.” * TB: Thật vậy, lßng yªu n­íc ®­îc thÓ hiªn sâu sắc trong chiÕn ®Êu b¶o vÖ ®Êt n­íc.Từ thời Hùng Vương,lòng yêu nước đã thể hiện sâu sắc qua hình tượng người anh hùng làng Gióng: Cưỡi lưng ngựa sắt bay phun lửa/ nhổ bụi tre làng đuổi giặc Ân. Rồi đến hình ảnh người phụ nữ Trưng Trắc,Trưng Nhị trả nợ nước,thù nhà. Đó là người anh hùng Lê Lợi với thanh gươm thần quét sạch nhà Minh.Đến thời Lý,lòng yêu nước được thể hiện qua lòng tự hào,sự khẳng định chủ quyền quốc gia và ý chí quét sạch quân thù: Sông núi vong. Lòng yêu nước được thể hiện rõ ràng nhất,mạnh mẽ nhất trong cuộc kháng chiến chống Pháp.Tinh thần yêu nước được thể hiện ở mọi lứa tuổi,mọi ngành nghề,mọi vùng miền.Từ các cụ già tóc bạc đến các cháu nhi đồng trẻ thơ;từ những kiều bào ở nước ngoài đến những đồng bào ở vùng tạm bị chiếm;từ nhân dân miền ngược đến miền xuôi,ai cũng một lòng nồng nàn yêu nước,ghét giặc.Từ những chiến sĩ ngoài mặt trận chịu đói mấy ngày để bám sát lấy giặc đặng tiêu diệt giặc,đến những công chức ở hậu phương nhịn ăn để ủng hộ bộ đội,từ những phụ nữ khuyên chồng con đi tòng quân mà mình thì xung phong giúp việc vận tải,cho đến các bà mẹ chiến sĩ săn sóc yêu thương bộ đội như con đẻ của mình Những cử chỉ cao quý đó,tuy khác nhau nơi việc làm,nhưng đều giống nhau nơi lòng nồng nàn yêu nước. 15
16. *KB:Trong kháng chiến chống Mĩ, nhân dân ta cũng phát huy cao độ lòng yêu nước.Nhiều tấm gương tiêu biểu như anh Nguyễn Văn Thạc , chị Đặng Thùy Trâm Trong thời bình: những chiến sỹ ngoài đảo xa vẫn chắc tay súng bảo vệ quê hương. Như vậy,trong suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước cho đến tận bây giờ,lòng yêu nước vẫn không ngừng trôi chảy trong mỗi trái tim người Việt. §Ò16: Víi bót kÝ “ Ca HuÕ trªn s«ng H­¬ng”,t¸c gi¶ Hµ ¸nh Minh ®· gióp ng­êi ®äc thÊy ®­îc vÎ ®Ñp thanh lÞch mµ tao nh· cña ca HuÕ,ca HuÕ lµ 1 s¶n phÈm tinh thÇn ®¸ng ®­îc tr©n träng vµ g×n gi÷. Em hãy Chứng minh Dµn bµi: *MB: GT vÒ Vb vµ L§ cÇn CM * TB:+ Ca HuÕ rÊt phong phó: c¸c ®iÖu hß:hß ®­a linh bµ con xø HuÕ cÊt tiÕng hß trong l®sx hay trong SH ®ång quª Hß HuÕ ý t×nh trän vÑn,tõ ng÷ ®p ®­îc dïng nhuÇn nhuyÔn,giäng ®iÖu mu«n mµu mu«n vÎ C¸c ®iÖu lÝ: rÊt t×nh tø,ngät ngµo nh­ lÝ con s¸o ; tuy mçi lµn ®iÖu mang ©m h­ëng kh¸c nhau nh­ng ®Òu thÓ hiÖn lßng kh¸t khao,nçi mong chê yªu QH§N .TÊt c¶ thÓ hiÖn lßng kh¸t khao,nçi mong chê,hoµi väng tha thiÕt cña t©m hån HuÕ. Ca HuÕ rÊt pp,®a d¹ng,biÕn hãa vÒ ©m h­ëng,thÓ ®iÖu vµ lêi ca. ¢m h­ëng c¸c b¶n nh¹c ®iÖu B¾c pha ®iÖu Nam th× “ ko vui ko buån” = ca HuÕ thËt phong phó vÒ lµn ®iÖu,s©u s¾c,thÊm thÝa vÒ ND, mang nh÷ng nÐt ®Æc tr­ng cña miÒn ®Êt vµ t©m hån HuÕ. + Thó nghe ca HuÕ tao nh·,thanh lÞch.®Çy søc quyÕn rò. Ca HuÕ rÊt hÊp dÉn du kh¸ch v× ko gian,thêi gian tr×nh diÔn:Thêi gian,ko gian biÓu diÔn §B: vÒ ®ªm,trªn s«ng H­¬ng, trªn con thuyÒn rång to vµ dµi,®Çu rång nh­ muèn bay lªn,sµn gç bµo nh½n = L·ng m¹n. Ng­êi biÓu diÔn vµ ng­êi th­ëng thøc cïng trªn 1 con thuyÒn =gÇn gòi ,th©n thiÕt nh­ ng­êi nhµ. NghÖ sÜ cßn trÎ,¨n mÆc ®Ñp,thanh lÞch. C¸c nghÖ sÜ biÓu diÔn víi nh÷ng ngãn ®µn,nh÷ng tiÕng ca lµm say ®¾m lßng ng­êi -Thó nghe ca HuÕ ®Çy søc quyÕn rò,gµ ®· g¸y sang canh mµ trong khoang thuyÒn vÉn ®Çy ¾p lêi ca,tiÕng nh¹c. +Ca HuÕ lµ 1 SP tinh thÇn ®¸ng ®­îc tr©n träng Nguån gèc ca HuÕ: kÕt hîp dßng nh¹c DG vµ nh¹c cung ®×nh trang träng,uy nghi. Ca HuÕ phong phó,®a d¹ng , thanh lÞch,tinh tÕ,cã tÝnh d©n téc cao.thÓ hiÖn t©m hån HuÕ nãi riªng vµ ng­êi VN nãi chung. • KB:Ca HuÕ ®¹t tíi vÎ hoµn thiÖn trong c¸ch biÓu diÔn vµ c¸ch th­ëng thøc ca HuÕ lµ di s¶n vh phi vËt thÓ cña VN ®­îc UNESCO c«ng nhËn lµ di s¶n vh phi vËt thÓ cña VN Ca HuÕ lµ 1 s¶n phÈm tt ®¸ng quý,®¸ng tr©n träng ,cÇn ®­îc b¶o tån vµ ph¸t huy §Ò15 : Víi bót kÝ Ca HuÕ trªn s«ng H­¬ng,t¸c gi¶ Hµ ¸nh Minh ®· gióp ng­êi ®äc thÊy ®­îc vÎ ®Ñp thanh lÞch mµ tao nh· cña ca HuÕ,ca HuÕ lµ 1 s¶n phÈm tinh thÇn ®¸ng ®­îc tr©n träng vµ g×n gi÷. Em hãy Chứng minh Dµn bµi: *MB: GT vÒ Vb vµ L§ cÇn CM 16
17. * TB:+ Ca HuÕ rÊt phong phó: c¸c ®iÖu hß:hß ®­a linh bµ con xø HuÕ cÊt tiÕng hß trong lđsx hay trong SH ®ång quª Hß HuÕ ý t×nh trän vÑn,tõ ng÷ ®p ®­îc dïng nhuÇn nhuyÔn,giäng ®iÖu mu«n mµu mu«n vÎ C¸c ®iÖu lÝ: rÊt t×nh tø,ngät ngµo nh­ lÝ con s¸o ; tuy mçi lµn ®iÖu mang ©m h­ëng kh¸c nhau nh­ng ®Òu thÓ hiÖn lßng kh¸t khao,nçi mong chê yªu QH§N .TÊt c¶ thÓ hiÖn lßng kh¸t khao,nçi mong chê,hoµi väng tha thiÕt cña t©m hån HuÕ. Ca HuÕ rÊt pp,®a d¹ng,biÕn hãa vÒ ©m h­ëng,thÓ ®iÖu vµ lêi ca. ¢m h­ëng c¸c b¶n nh¹c ®iÖu B¾c pha ®iÖu Nam th× “ ko vui ko buån” = ca HuÕ thËt phong phó vÒ lµn ®iÖu,s©u s¾c,thÊm thÝa vÒ ND, mang nh÷ng nÐt ®Æc tr­ng cña miÒn ®Êt vµ t©m hån HuÕ. + Thó nghe ca HuÕ tao nh·,thanh lÞch.®Çy søc quyÕn rò. Ca HuÕ rÊt hÊp dÉn du kh¸ch v× ko gian,thêi gian tr×nh diÔn:Thêi gian,ko gian biÓu diÔn §B: vÒ ®ªm,trªn s«ng H­¬ng, trªn con thuyÒn rång to vµ dµi,®Çu rång nh­ muèn bay lªn,sµn gç bµo nh½n = L·ng m¹n. Ng­êi biÓu diÔn vµ ng­êi th­ëng thøc cïng trªn 1 con thuyÒn =gÇn gòi ,th©n thiÕt nh­ ng­êi nhµ. NghÖ sÜ cßn trÎ,¨n mÆc ®Ñp,thanh lÞch. C¸c nghÖ sÜ biÓu diÔn víi nh÷ng ngãn ®µn,nh÷ng tiÕng ca lµm say ®¾m lßng ng­êi -Thó nghe ca HuÕ ®Çy søc quyÕn rò,gµ ®· g¸y sang canh mµ trong khoang thuyÒn vÉn ®Çy ¾p lêi ca,tiÕng nh¹c. +Ca HuÕ lµ 1 SP tinh thÇn ®¸ng ®­îc tr©n träng Nguån gèc ca HuÕ: kÕt hîp dßng nh¹c DG vµ nh¹c cung ®×nh trang träng,uy nghi. Ca HuÕ phong phó,®a d¹ng , thanh lÞch,tinh tÕ,cã tÝnh d©n téc cao.thÓ hiÖn t©m hån HuÕ nãi riªng vµ ng­êi VN nãi chung. • KB:Ca HuÕ ®¹t tíi vÎ hoµn thiÖn trong c¸ch biÓu diÔn vµ c¸ch th­ëng thøc ca HuÕ lµ di s¶n vh phi vËt thÓ cña VN ®­îc UNESCO c«ng nhËn lµ di s¶n vh phi vËt thÓ cña VN Ca HuÕ lµ 1 s¶n phÈm tt ®¸ng quý,®¸ng tr©n träng ,cÇn ®­îc b¶o tån vµ ph¸t huy Đề 17: Chứng minh rằng: Những câu tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất đã phản ánh,truyền đạt những kinh nghiệm quý báu của nhân dân trong việc quan sát các hiện tượng thiên nhiên và trong lao động sản xuất. Gợi ý MB: Tục ngữ là trí khôn muôn đời của nhân dân.Mỗi câu tục ngữ là một bài học lớn.Kho tàng TN của nhân dân ta rất phong phú với nhiều mảng khác nhau,trong đó có mảng tục ngữ về về thiên nhiên và lao động sản xuất chiếm khối lượng khá lớn. Những câu tục ngữ này đã phản ánh,truyền đạt những kinh nghiệm quý báu của nhân dân trong việc quan sát các hiện tượng thiên nhiên và trong lao động sản xuất. Yêu cầu TB: Nêu qua khái niệm tục ngữ. *TN về thiên nhiên phản ánh,truyền đạt những kinh nghiệm quý báu của nhân dân trong việc quan sát các hiện tượng thiên nhiên. -Kinh nghiệm về quan sát về thời gian: Đêm tháng năm _ chủ động trong gieo trồng,đi lại,công tác - Kinh nghiệm về quan sát các hiện tượng tự nhiên: Sao,ráng trời,kiến _ biết cách dự báo thời tiết để chủ động trong sản xuất và các công việc khác. * Coi trọng đất đai,phải biết quý trọng đất đai. -Quan sát thực tế sản xuất : Nhất canh = thủy sản là ngành nghề cho nhiều lợi nhuận. -Tầm quan trọng của từng yếu tố trong nghề trồng lúa. -Tầm quan trọng của thời vụ,của sự chuyên cần : Nhất thì nhì thục 17
18. Người lao động xưa luôn có sự quan sát các sự việc,hiện tượng xung quanh để rút ra những quy luật để phục vụ đời sống của chính họ. Họ có những kinh nghiệm quý báu có tính thực tiễn cao về công tác chăn nuôi và trồng trọt.Họ sẵn sang truyền bá kinh nghiệm cho mọi người. Đề 18. Qua những câu tục ngữ,ca dao đã học,em hãy chứng minh rằng người VN ta yêu quê hương đất nước và sống có nghĩa tình. a.MB: GT luận điểm : người VN ta yêu quê hương đất nước và sống có nghĩa tình.KĐ điều đó được thể hiện qua tục ngữ,ca dao. b.TB:* Tục ngữ,ca dao thể hiện người VN ta yêu quê hương,đất nước: + Tự hào về những vẻ đẹp của đất nước khắp mọi miền: Thành Hà Nội năm cửa + Tự hào về những sản vật của mọi miền đất nước. + Gắn bó với ruộng đồng,làng xóm quê hương: Đứng bên ni đồng + Quý trọng đất đai,siêng năng lao động: Tấc đất ,tấc vàng *Tục ngữ,ca dao thể hiện người VN ta sống có nghĩa tình: -Tình cảm gắn bó với những người trong gđ: + Tình nghĩa vợ chồng,cha mẹ -con cái : Công cha như ,anh em nào +Tình cảm ông bà –con cháu ,a nh em với nhau. - Tình cảm sẻ chia gắn bó với những người trong cộng đồng : Thương người - Lòng biết ơn những thế hệ đi trước : Ăn quả a. Khẳng định truyền thống nhân ái của dân tộc. -Tích cự phát huy những truyền thống tốt đẹp đó trong cs ngày nay. Đề 19: Chứng minh rằng: Những câu tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất đã phản ánh,truyền đạt những kinh nghiệm quý báu của nhân dân trong việc quan sát các hiện tượng thiên nhiên và trong lao động sản xuất. Gợi ý MB: Tục ngữ là trí khôn muôn đời của nhân dân.Mỗi câu tục ngữ là một bài học lớn.Kho tàng TN của nhân dân ta rất phong phú với nhiều mảng khác nhau,trong đó có mảng tục ngữ về về thiên nhiên và lao động sản xuất chiếm khối lượng khá lớn. Những câu tục ngữ này đã phản ánh,truyền đạt những kinh nghiệm quý báu của nhân dân trong việc quan sát các hiện tượng thiên nhiên và trong lao động sản xuất. Yêu cầu TB: Nêu qua khái niệm tục ngữ. *TN về thiên nhiên phản ánh,truyền đạt những kinh nghiệm quý báu của nhân dân trong việc quan sát các hiện tượng thiên nhiên. -Kinh nghiệm về quan sát về thời gian: Đêm tháng năm _ chủ động trong gieo trồng,đi lại,công tác - Kinh nghiệm về quan sát các hiện tượng tự nhiên: Sao,ráng trời,kiến _ biết cách dự báo thời tiết để chủ động trong sản xuất và các công việc khác. * Coi trọng đất đai,phải biết quý trọng đất đai. -Quan sát thực tế sản xuất : Nhất canh = thủy sản là ngành nghề cho nhiều lợi nhuận. -Tầm quan trọng của từng yếu tố trong nghề trồng lúa. -Tầm quan trọng của thời vụ,của sự chuyên cần : Nhất thì nhì thục Người lao động xưa luôn có sự quan sát các sự việc,hiện tượng xung quanh để rút ra những quy luật để phục vụ đời sống của chính họ. Họ có những kinh nghiệm quý báu có tính thực tiễn cao về công tác chăn nuôi và trồng trọt.Họ sẵn sang truyền bá kinh nghiệm cho mọi người. Đề 20: Yêu ghét phân minh là tình cảm mà văn bản “Sống chết mặc bay” của PDT đã bồi đắp cho bạn đọc. 18
19. Bằng sự hiểu biết của em về văn bản “Sống chết mặc bay” ,hãy làm sáng tỏ ý kiến trên. Gợi ý : VB đã kể lại sự việc vỡ đê,từ đó phản ánh cs ăn chơi hưởng lạc,vô trách nhiệm của kẻ cầm quyền và cảnh sống thê thám của người dân trong xã hội cũ. VB đã thể hiện sự yêu ghét phân minh của tác giả đối với kẻ cầm quyền và nhân dân lao động. *Yêu : cảm thông,chia sẻ với cs cư cực của dân nghèo. - cs luôn phải đối mặt với rất nhiều khó khăn trong đó có thiên tai : Gần 1 giờ đêm,mưa tầm tã mất. - Dân trăm lo ngàn sợ,đem thân hèn yếu chống trọi với thiên tai : Từ chiều đến giờ lột. cảnh tượng hộ đê nhốn nháo,căng thẳng. -Đê vỡ,dân lâm vào cảnh thảm sầu : Khắp nơi chôn. *Ghét : Căm thù,lên án bọn quan lại chỉ lo hưởng lạc an nhàn,thờ ơ,vô trách nhiệm với dân,coi thường tính mạng của dân.ĐB là tên quan phụ mẫu trong khi tình cảnh nhân dân thê thảm thì quan : - ở trong đình cao vững chãi,có kẻ hầu người hạ : QPM uy nghi đóm. -đang say sưa chơi bài,không để ý gì đến xung quanh : Bẩm dễ có khi đê vỡ chứ. -Thái độ của quan khi nghe tin đề vỡ : Đê vỡ rồi nảy. CS của quan đối lập với tình cảnh thương tâm của dân nghèo.Quan mặc kệ dân là 1 tội ác.Sự tàn nhẫn vô lương tâm của quan lại không thể không lên án.TG PDT đã phản ánh cs đối lập của dân và quan lại để bạn đọc yêu thương dân hơn và căm ghét tố cáo mạnh mẽ bọn quan lại bất lương. Đề 21. §äc truyÖn ng¾n Sèng chÕt mÆc bay cña Ph¹m Duy Tèn,ng­êi ®äc c¶m nhËn ®­îc hai bøc tranh ®êi t­¬ng ph¶n gay g¾t,khiÕn mäi ng­êi ph¶i suy ngÉm vµ xóc ®éng. B»ng c¸ch lùa chän,ph©n tÝch mét sè dÉn chøng trong VB: ”Sèng chÕt mÆc bay”,em h·y lµm s¸ng tá ý kiÕn trªn. Gợi ý : C¶nh d©n hé ®ª chèng b·o lôt >< c¶nh quan phñ cïng bän tay ch©n ch¬i bµi trong ®×nh. Sù ®èi lËp,t­¬ng ph¶n thÓ hiÖn qua nhiÒu chi tiÕt vÒ ®Þa ®iÓm,kh«ng khÝ,hµnh ®éng,th¸i ®é - D©n: Hé ®ª trong ®ªm m­a b·o. Thời điểm đó con người đáng lẽ đang nghỉ ngơi sau 1 ngày lđ mệt nhọc.M­a thì cµng to,n­íc s«ng ngµy cµng lín.Kh«ng khÝ hé ®ª nhèn nh¸o,c¨ng th¼ng. ( tiếng trống liên thanh,tiếng ốc thổi vô hồi,tiếng người xao xác gọi nhau sang hộ người thì cuốc,kẻ thì thuổng )Søc ng­êi ngµy cµng bÊt lùc víi søc trêi.Sù yÕu kÐm cña thÕ ®ª tr­íc thÕ n­íc T×nh c¶nh thËt lµ th¶m,rÊt ®¸ng lo ng¹i,xãt th­¬ng - Quan: Ch¬i bµi ë trong ®×nh v÷ng ch·i, đê vỡ cũng ko việc gì. Không khí tÜnh mÞch,trang nghiªm,nhµn nh·,®­êng bÖ,nguy nga;®å dïng sinh ho¹t ®¾t tiÒn( nào trầu vàng,cau tía .).Quan ngåi chÔm chÖ,xung quanh cã kÎ hÇu ng­êi h¹ ( .) ,say mª ®¸nh bµi ( Bẩm dễ có khi đê vỡ chứ.) ,chê ®îi th¾ng b¹c,mÆc kÖ d©n t×nh (Đê vỡ rồi nảy.) §ã thùc sù lµ 1 c/s giµu sang,xa hoa,¨n ch¬i h­ëng l¹c,v« tr¸ch nhiÖm víi c/s vµ tÝnh m¹ng cña d©n,®Ó råi khi ®ª vì,n­íc trµn lªnh l¸ng,d©n t×nh b¬ v¬ khèn khæ th× quan ï v¸n bµi lín. - T¸c gi¶ PDT ®· ®¸nh thøc t/c ®óng ®¾n trong lßng b¹n ®äc: cµng xãt xa th­¬ng c¶m,lo l¾ng cho ng­êi d©n cµng bøc bèi ,c¨m ghÐt,lªn ¸n bän quan l¹i ¨n ch¬i,v« tr¸ch nhiÖm. - Dùng lªn 2 bøc tranh ®êi t­¬ng ph¶n,nhµ v¨n ®· lªn ¸n gay g¾t th¸i ®é v« tr¸ch nhiÖm cña nh÷ng kÎ cÇm quyÒn tr­íc c/s vµ sè phËn cña ng­êi d©n.§ång thêi bµy tá niÒm c¶m th­¬ng s©u s¾c,ch©n thµnh cña m×nh tr­íc t×nh c¶nh khèn cïng cña nh©n d©n.§ã chÝnh lµ gi¸ trÞ hiÖn thùc vµ nh©n ®¹o cña truyÖn ng¨n SCMB. 19
20. Đề 22 . NhËn ®Þnh vÒ TP Sèng chÕt mÆc bay cña PDT,cã ý kiÕn cho r»ng: Tªn quan phñ lßng lang d¹ thó Êy chÝnh lµ hiÖn th©n cho b¶n chÊt xÊu xa,tµn b¹o,v« nh©n ®¹o cña chÕ ®é phong kiÕn thèi n¸t thêi bÊy giê B»ng hiÓu biÕt cña em vÒ TP Sèng chÕt mÆc bay H·y lµm s¸ng tá nhËn ®Þnh trªn. Gîi ý : 1.MB: DÉn d¾t,nªu vÊn ®Ò 2.TB : lµm râ b¶n chÊt xÊu xa cña chÕ ®é PK. - D­íi thêi PK,quan l¹i cã tr¸ch nhiÖm ch¨m lo cho d©n nh­ cha mÑ lo cho con c¸i.Nh­ng thùc tÕ th× hoµn toµn ng­îc l¹i.TruyÖn ng¾n SCMB qua h×nh t­îng nh©n vËt QPM vµ bän tïy tïng ®· CM cho ®iÒu ®ã. Tãm t¾t ng¾n gän sù viÖc quan ®Õn lµng X ®Ó hé ®ª. - C«ng cuéc hé ®ª cña quan : + §i hé ®ª mµ kh«ng ®Õn chç xung yÕu ®Ó chØ huy h­íng dÉn nh©n d©n mµ l¹i ë n¬i cao r¸o,an toµn. + §i gióp d©n hé ®ª mµ dïng nh÷ng ®å dïng thøc ®ùng,kÎ hÇu ng­êi h¹ nh­ ®i héi.( Quan phụ mẫu uy nghi chễm chện ngồi nào đồng hồ vàng .) + Gióp d©n hé ®ª mµ ko quan t©m g× ®Õn ®ª ®iÒu,ko nh÷ng thÕ l¹i say tæ t«m cã ng­êi bÈm b¸o t×nh h×nh nguy cÊp cña khóc ®ª nh­ng quan ko nh÷ng thê ¬ mµ cßn c¸u g¾t, (Bẩm dễ có khi đê vỡ chứ.) ,chê ®îi th¾ng b¹c,mÆc kÖ d©n t×nh ,đổ lỗi cho cấp dưới (Đê vỡ rồi nảy.) + Th¸i ®é v« tr¸ch nhiÖm ®Õn v« nh©n ®¹o,phi nh©n tÝnh : Trong khi quan say s­a,thÝch thó ch¬i bµi trong ®×nh bao nhiªu th× bªn ngoµi tÝnh m¹ng nh©n d©n ®ang nguy cÊp bÊy nhiªu. + Quan sung s­íng,HP víi v¸n bµi ï th× bªn ngoµi ®ª vì víi bao c¶nh tan th­¬ng 3.KB: K§ l¹i vÊn ®Ò. Chủ đề : Thiên nhiên Đề 23 :Hãy chứng minh rằng đời sống của chúng ta sẽ bị tổn hại rất lớn nếu chúng ta không có ý thức bảo vệ môi trường. a. Mở bài: - Trong những năm gần đây, môi trường sống bị ô nhiễm nghiêm trọng trên phạm vi toàn cầu. - Vấn đề bảo vệ môi trường được cả nhân loại quan tâm. b. Thân bài: Môi trường tác động đến đời sống của con người bao gồm: môi trường đất, môi trường nước và môi trường không khí. * Chứng minh: Đời sống của chúng ta sẽ bị tổn hại rất lớn nếu chúng ta không có ý thức bảo vệ môi trường. - Nạn phá rừng, đốt rừng sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng như: núi bị sạt nở kéo theo đất đá, lũ bùn, lũ quét, lũ lụt tàn phá nhà cửa, hoa màu, cướp đi mạng sống của con người và phá vỡ cân bằng sinh thái. - Nạn đánh bắt trên sông, trên biển bằng những phương tiện nguy hiểm (thuốc nổ, điện, lưới quét ) làm cho thủy hải sản ngày càng cạn kiệt. - Nền công nghiệp phát triển mạnh mẽ, nhà máy, xí nghiệp thải ra các khí độc hại làm ô nhiễm bầu khí quyển, thậm chí làm thủng tầng ôzôn bảo vệ trái đất, gây ra những xáo trộn ghê gớm trong quy luật của thời tiết, thiên nhiên (khí hậu ngày càng nóng lên, giông tố, bão lụt, hạn hán, nước biển dâng, nước mặn thâm nhập vào đất liền liên tiếp xảy ra).(2.0 điểm) - Ở thành thị và các khu công nghiệp: khí thải, nước thải, chất thải không được xử 20
21. lý kịp thời, trở thành nguy cơ bùng phát bệnh dịch. Ý thức bảo vệ môi trường của chúng ta còn kém, thể hiện ở các hành vi thiếu văn hóa (xả rác ra đường, xuống kênh mương, xuống sông, phóng uế bừa bãi nơi công cộng ) làm cho môi trường dần bị ô nhiễm, cảnh quan đô thị nhếch nhác, kém văn minh. - Ở nông thôn: sự thiếu hiểu biết về khoa học kĩ thuật cũng gây ra những tác hại không nhỏ trong đời sống hàng ngày. Môi trường mất vệ sinh dẫn đến đau ốm, bệnh tật, giảm sức lao động * Giải pháp: - Tuyên truyền, vận động mọi người hãy tích cực góp phần vào việc giữ gìn bảo vệ môi trường sống, ngôi nhà chung của thế giới. - Có hành động cụ thể: Trồng thêm cây xanh, thực hiện nếp sống văn minh, giữ gìn trường lớp, thành phố, làng quê xanh - sạch - đẹp. - Xử lý nghiêm những cá nhân, doanh nghiệp vi phạm Luật môi trường; xử lý lâm tặc theo Luật định. c- Kết bài: Môi trường có tầm quan trọng đặc biệt đối với đời sống con người. Nếu chúng ta không có ý thức bảo vệ môi trường, đời sống của chúng ta sẽ bị tổn hại rất lớn. Vì vậy mỗi người phải có ý thức bảo vệ môi trường. Bản thân em sẽ thực hiện thật tốt việc giữ gìn và bảo vệ môi trường ở ngay nơi mình ở, học tập và sinh hoạt Đề 24.Chøng minh: Rõng ®em l¹i lîi Ých to lín cho con ng­êi. Dµn bµi a)Më bµi : TÇm quan träng cña rõng ®èi víi cuéc sèng, sù ­u ®·i cña thiªn nhiªn ®èi víi con ng­êi. b)Th©n bµi: Chøng minh: - Tõ xa x­a rõng lµ m«i tr­êng sèng cña bÇy ng­êi nguyªn thuû: + Cho hoa th¬m qu¶ ngät.Cho vá c©y lµm vËt che th©n. Cho cñi, ®èt s­ëi. - Rừng là nơi trú ngụ của các loài động thực vật quý hiếm. - Rõng cung cÊp những lâm sản quý,những vËt dông cÇn thiÕt:cho tre nøa lµm nhµ. Gç quý lµm ®å dùng. Cho lá lµm nãn + Cho d­îc liÖu lµm thuèc ch÷a bÖnh -Trong kháng chiến,rừng là người bạn chiến đấu: Rừng che bộ đội/rừng vây quân thù. + Rõng lµ nguån v« tËn cung cÊp vËt liÖu: giÊy viÕt, sîi nh©n t¹o ®Ó dÖt v¶i, th¾ng c¶nh ®Ó nghØ ng¬i, lµ nguån du lÞch. + Rõng ®iÒu hoµ khÝ hËu, lµm trong lµnh kh«ng khÝ. - Quan träng nhÊt,rõng chÝnh lµ m«i tr­êng sinh th¸i,MT sèng cña chóng ta. Rõng ®iÒu hoµ khÝ hËu, lµm trong lµnh kh«ng khÝ.Rõng lµ l¸ ch¾n v÷ng ch·i nhÊt,lµ rµo c¶n ®Çu tiªn tr­íc mä biÕn ®éng thiªn tai. Rõng c¶n lò lôt,chèng sa m¹c hãa,rõng ng¨n c¸t lÊn ®Êt,rõng gi÷ ®Êt, n­íc. Khi ta ®· hiÓu vai trß cña rõng ®v m«i tr­êng sinh th¸i ta míi c¶m nhËn ®­îc hËu qu¶ cña viÖc ph¸ rõng,còng nh­ nh÷ng lîi Ých to lín cña rõng - B¶o vÖ rõng. c) KÕt Bµi : Kh¼ng ®Þnh lîi Ých to lín cña rõng b¶o vÖ rõn B.Văn giải thích Dàn bài chung cho bài văn lập luận giải thích: - Mở bài: Giới thiệu vấn đề cần giải thích. 21
22. Nêu câu trích dẫn nếu có - Thân bài: Vận dụng lí lẽ, dẫn chứng lần lượt giải các luận điểm. + Luận điểm 1: - Giải thích khái niệm/ ý nghĩa của vấn đề + Luận điểm 2: Giải thích nguyên nhân vấn đề. + Luận điểm 3: Bài học rút ra từ vấn đề đó. -Kết bài: Khẳng định giá trị của vấn đề nghị luận. Chủ đề : Học tập Đề 25:Một nhà văn có câu nói : Sách là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con người. Hãy giải thích câu nói đó – SGK/87 a. Mở bài: - Nêu vai trò, ý nghĩa của sách trong việc mở mang trí tuệ. - Trích dẫn câu nói. b. Thân bài: * G.thích ý nghĩa câu nói: Trước hết ta cần hiểu câu nói “Sách là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con người như thế nào ? - Sách là gì: là kho tàng tri thức, là sản phẩm tinh thần, là người bạn tâm tình gần gũi. - Trí tuệ: tinh hoa của sự hiểu biết. Sách soi chiếu con người mở mang hiểu biết. -Sách là ngọn đèn bất diệt của con người: Sách giúp ta hiểu về mọi lĩnh vực, sách giúp ta vượt mọi khoảng cách về thời gian, không gian. * Tại sao nói” Sách là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con người” * Để sách là ngọn đèn so sáng bất diệt chúng ta phải làm gì ? Thái độ đối với việc đọc sách: - Tạo thói quen đọc sách. - Cần chọn sách để đọc. - Phê phán và lên án những sách có ND xấu. - Bảo vệ và tôn vinh sách. c. Kết bài: - Khẳng định lại tác dụng to lớn của sách. - Nêu phương hướng hành động của cá nhân. Đề 27: Giải thích lời khuyên của Lê-nin: “Học, học nữa, học mãi” a. Mở bài: - Giới thiệu vai trò của việc học tập đối với mỗi con người: Là công việc quan trọng, không học tập không thể thành người có ích. - Đặt vấn đề : Vậy cần học tập như thế nào? - Giới thiệu và trích dẫn lời khuyên của Lê-nin. b. Thân bài: * Học, học nữa, học mãi nghĩa là như thế nào? - Lời khuyên ngắn gọn như một khẩu hiệu thúc giục mỗi người học tập. Lời khuyên chia thành ba ý mang tính tăng cấp: + Học: Thúc giục con người bắt đầu công việc học tập, tìm hiểu và chiếm lĩnh tri thức. + Học nữa: Vế trức đã thúc giục ta bắt đầu học tập, vế thứ hai thúc giục ta tiếp tục học tập, học nữa mang hàm ý là đã học rồi, nhưng cần tiếp tục học thêm nữa. + Học mãi: Vế thứ ba khẳng định một vấn đề quan trọng về công việc học tập. Học tập là công việc suốt đời, mãi mãi, con người cần phải luôn luôn học hỏi ngay cả khi mình đã có được một vị trí nhất định trong xã hội. * Tại sao phải Học, học nữa, học mãi. 22
23. - Bởi học tập là con đường giúp chúng ta tồn tại và sống tốt trong xã hội. - Bởi xã hội luôn luôn vận động, cái mới luôn được sinh ra, nếu không chịu khó học hỏi, ta sẽ nhanh chóng lạc hậu về kiến thức. - Bởi cuộc sống có rất nhiều người tài giỏi, nếu ta không nỗ lực học tập ta sẽ thua kém họ, tự làm mất đi vị trí của mình trong cuộc sống. * Học ở đâu và học như thế nào? - Học trên lớp, trong sách vở, học ở thầy cô, bạn bè, cuộc sống - Khi không còn ngồi trên ghế nhà trường, ta vẫn có thể học thêm trong sách vở, trong cuộc sống, trong công việc - Có thể học trong lúc làm việc, trong lúc nhàn rỗi * Liên hệ: Bản thân và bạn bè đã và đang vận dụng câu nói của Lê-nin ra sao ( không ngừng học tập, học lẫn nhau, tìm sách vở bổ trợ ) c. Kết bài: - Khẳng định tính đúng đắn và tiến bộ trong lời khuyên của Lê-nin: đó là lời khuyên đúng đắn và có ích đối với mọi người, đặc biệt là lứa tuổi học sinh chúng ta. - “Đường đời là cái thang không nấc chót. Việc học là cuốn sách không trang cuối”. Mỗi người hãy coi học tập là niềm vui, hạnh phúc của đời mình. Chủ đề : Lòng yêu thương Đề 28 “Nhiễu điều phủ lấy giá gương Người trong một nước phải thương nhau cùng”. Em hiểu người xưa muốn nhắn nhủ điều gì qua câu ca dao ấy? a. Mở bài: - Giới thiệu truyền thống tương thân, tương ái của dân tộc: là truyền thống lâu đời, thể hiện những đạo lí tốt đẹp của dân tộc. - Giới thiệu, trích dẫn bài ca dao. b. Thân bài: * Giải thích ý nghĩa của câu ca dao. - Nghĩa đen: Nhiễu điều: tấm vải đỏ, nhiễu điều phủ lấy giá gương tấm vải đỏ che phủ, bao bọc, bảo vệ gương. - Nghĩa bóng: Lời khuyên của dân gian: Mọi người phải biết đoàn kết, thương yêu nhau. Tinh thần đoàn kết thương yêu nhau là truyền thống của dân tộc. * Tại sao lại phải sống đoàn kết, thương yêu nhau? - Đề cùng chia sẻ những khó khăn trong cuộc sống lao động: chống bão lũ, hạn hán - Để cùng chống giặc ngoại xâm - Để cùng chia sẻ những khó khăn trong cuộc sống sinh hoạt: những người nghèo, nạn nhân chất độc màu da cam, những trẻ em mắc bệnh tim bẩm sinh, trẻ em ung thư ( có thể dẫn một số câu tục ngữ, ca dao có nội dung tương tự) * Cần phải làm gì để thực hiện lời dạy của người xưa? - Thương yêu đùm bọc và sống có trách nhiệm với chính những người thân yêu trong gia đình, hàng xóm - Sống có trách nhiệm với cộng đồng: tham gia các phong trào ủng hộ, các hoạt động từ thiện * Liên hệ bản thân: - Là học sinh, em có thể làm gì để thực hiện lời khuyên của dân gian ( yêu thương đoàn kết với bạn bè trong lớp, tham gia các hoạt động ủng hộ, quyên góp ) 23
24. c. Kết bài: - khẳng định giá trị của bài ca dao: Thể hiện được truyền thống tương thân tương ái quý báu của dân tộc. - Khẳng định rằng truyền thống tốt đẹp ấy sẽ được thế hệ trẻ hôm nay tiếp nối và phát huy. Đề 29: Giải thích câu tục ngữ “Lá lành đùm lá rách” a. Mở bài: Giới thiệu k/q ND câu tục ngữ Trích dẫn câu tục ngữ vào b. Thân bài: *Giải thích nghĩa đen, nghĩa bóng: Thế nào là lá lành? Thế nào là lá rách? Lá lành đùm lá rách nghĩa là gì? ( Sử dụng pp nêu định nghĩa ) + Nghĩa đen: Khi gói bánh, người ta thường dùng những chiếc lá lành để bọc ngoài những chiếc lá rách để che những chổ rách, hổng của lá. + Nghĩa bóng: Người có điều kiện thuận lợi hơn, sung túc hơn phải che chở đùm bọc, giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn, bất hạnh hơn mình. -> Câu TN là lời khuyên về lối sống tương thân tương ái, yêu thương đùm bọc lẫn nhau giữa con người trong XH * Tại sao phải sống tương thân tương ái, giúp đỡ người có hoàn cảnh khó khăn hơn mình? ( sử dụng pp liệt kê chỉ ra mặt lợi mặt hại của lối sống ttta ) + Họ là những ng đáng thương, cần sự sẻ chia, giúp đỡ của cộng đồng để vượt qua khó khăn, để tiếp tục Sống và sống có ích. + Đó là đạo lí nhân nghĩa, là tình cảm thiêng liêng mà 1 con ng cân phải có. - Lối sống tương thân tương ái đã đc thể hiện ntn? ( Liệt kê những biểu hiện của lối sống tương thân tương ái: sự đùm bọc , giúp đỡ lẫn nhau của con ng VN trong những hoàn cảnh khó khăn: thiên tai, bão lũ ) - Bản thân chúng ta cần làm gì để thực hiện lời khuyên của cha ông? ( Thực hiện bằng việc làm cụ thể , thiết thực chứ không phải bằng lời nói suông) c. Kết bài: Tổng kết ý nghĩa của câu TN và rút ra bài học cho bản thân. Đề 30. Giải thích câu tục ngữ: Thương người như thể thương thân. 1.MB: 2.TB: * GT: Là gì ? Thân:Bản thân,thương thân: thương mình,cảm nhận được nỗi khổ của mình. -Thương người: là thương xót,cảm thong chia sẻ với nỗi vất vả,cơ cực của người khác,nếu có đk thì sẵn sàng giúp đỡ. * Vì sao? : là người sống trong xã hội,không ai sống lẻ loi,đơn độc mà phải tập hợp thành đoàn thể,cộng đồng,nhất là lúc khó khăn ( DC) -Trong gđ: giúp đỡ -bạn bè,hàng xóm – người trong 1 đất nước – nhân loại. Mình có cảm thông,yêu thương,giúp đỡ người khác thì mới nhận được cách đối xử như vậy. -Chính mqh gắn bó này tạo nên tình cảm tương thân ,tương ái giữa con người với con người trong xh. -Đây là truyền thống quý báu của dân tộc ta. * Những biểu hiện,ý nghĩa: Đây là 1 việc làm tốt đáng để cho mọi người học tập và noi theo. 24
25. -Đây là lời nhắc nhở phải biết yêu thương,trân trọng người khác như yêu chính bản thân mình,phải biết đoàn kết,giúp đỡ lẫn nhau trong cs.Cội nguồn của tình yêu thương là lòng nhân ái. - Ngày nay,tình yêu thương phát triển,lan rộng qua các mqh với cộng đồng.Phong trào từ thiện được nhân rộng khắp đất nước - HS cần yêu thương đùm bọc lẫn nhau 3.KB: Câu TN đã cho ta 1 bài học về đạo lí làm người.Nhắc nhở chúng ta phải có lòng nhân ái Chủ đề : Ý chí Đề 31: Hãy giải thích ý nghĩa của câu tục ngữ: “Thất bại là mẹ thành công”. * Dàn bài. a. Mở bài: - Trong cuộc sống, tất cả mọi người đều mong muốn đạt được thành công, nhưng thực tế trước khi đến với thành công ta thường phải trải qua khó khăn, thậm chí thất bại. - Giới thiệu trích dẫn câu tục ngữ: Thất bại là mẹ thành công. b. Thân bài: * Giải thích câu tục ngữ: - Thất bại là nguồn gốc, động lực của thành công. Nói cách khác, có thất bại mới thành công. * Tại sao nói : Thất bại là mẹ thành công: - Thất bại giúp cho ta có được những kinh nghiệm quý giá cho lần sau, thất bại khiến cho ta hiểu được nguyên nhân vì sao ta chưa thành công, từ đó tìm cách khắc phục. - Thất bại là động lực để con người cố gắng, nỗ lực cho lần sau: Thất bại khiến cho con người càng khao khát thành công hơn, càng cố gắng nghiên cứu tìm tòi. * Nêu một vài dẫn chứng để lời giải thích có tính thuyết phục. c. Kết bài: - Khẳng định giá trị của câu tục ngữ: là lời khuyên đúng đắn, chỉ ra động lực, nguồn gốc của thành công. - Liên hệ bản thân: Gặp thất bại nhưng không nản chí mà tiếp tục học hỏi để tiến bộ và vươn đến thành công. Đề 32 : Tục ngữ có câu: “Có công mài sắt, có ngày nên kim”. Em hãy chứng minh và giải thích để làm sáng tỏ lời khuyên trên. I. Mở bài: - Dẫn dắt vấn đề và giới thiệu câu tục ngữ "Có công mài sắt có ngày nên kim" II. Thân bài 1. Giải thích câu tục ngữ "Có công mài sắt, có ngày nên kim" - Sắt là một loại kim loại cứng, khó gọt đẽo. - Kim là dụng cụ để khâu vá có hình dáng rất nhỏ, mảnh mai. => Ý nghĩa: Nói về quá trình mài sắt thành cây kim tinh xảo- một việc làm tưởng như không thể, câu tục ngữ là hình ảnh ẩn dụ cho ý chí nghị lực và lòng kiên trì của con người. Có nỗ lực và cố gắng không ngừng nghỉ thì khó khăn dù lớn đến mấy thì cũng có thể vượt qua. 2. Bàn luận: Tại sao phải có lòng kiên trì nhẫn nại? - Để đạt được thành công, để vươn tới cái đẹp của cuộc đời thì con người phải trải qua nhiều gian nan thử thách. - Cách duy nhất để gạt bỏ vật cản và đi tới thành công là phải có ý sự nỗ lực, kiên trì. 25
26. - Vì mọi việc trên đời này không dễ dàng mà thành công, ta phải đánh đổi bằng mồ hôi nước mắt và cả thời gian. Thành công là kết quả của một quá trình rèn luyện phấn đấu không ngừng nghỉ. - Kiên trì nhẫn nại không chỉ tạo ra sự thành công mà còn tô đậm những đức tính tốt đẹp của con người, nhất là đối với học sinh. - Người kiên nhẫn sẽ đạt được sự tính nhiệm, cảm phục, yêu mến, kính trọng từ mọi người. 3. Dẫn chứng chứng minh - Nguyễn Ái Quốc đã kiên trì học tập, nghiên cứu và đóng góp sức mình để đem lại độc lập cho dân tộc - Ngô Quyền nỗ lực chiến đấu để đánh đuổi quân Nam Hán - Lương Định Của đã kiên nhẫn trong việc chế tạo trong sản xuất - Như nhà bác học trên thế giới như: Claudius, A-ma-jet, Lô- mô-nô-xốp, . - Nick Vuijic, một người bị tật nguyền mất cả hai tay và hai chân nhưng với quyết tâm, ý chí nghị lực vươn lên, anh đã trở thành người diễn thuyết giỏi và truyền cảm hứng sống cho biết bao mảnh đời bất hạnh khác. - Cao Bá Quát xưa kia viết chữ rất xấu nhưng nhờ khổ công rèn luyện, ông đã được tôn làm “Thánh Quát” với biệt tài văn hay chữ tốt. - Từ xa xưa, ông cha ta đã dạy cho con cháu bài học tương tự về lòng kiên trì như “Chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo”, “Thất bại là mẹ thành công” 4. Rút ra bài học và liên hệ bản thân - Câu tục ngữ là bài học về một phẩm chất đáng quý của con người. - Cần rèn luyện cho mình ý chí và nghị lực và học tập những tấm gương dám sống và dám đi đến thành công. - Đó cũng là lời phê phán những còn người thiếu ý chí quyết tâm, dễ dàng buông bỏ đi ước mơ, mục tiêu của mình. III. Kết bài: Nêu cảm nghĩ của em và khẳng định tính đúng đắn về câu tục ngữ. Chủ đè : Lòng biết ơn Đề 32: Giải thích câu tục ngữ: Uống nước nhớ nguồn. 1.MB: Ông cha ta thường nhắc nhở con cháu phải có tình cảm trân trọng và biết ơn những người đã giúp đỡ mình qua câu TN: Ăn cây.Câu TN: Uống nguồn cũng có ý nghĩa như vậy.Đây là 1 truyền thống đạo lí tốt đẹp của nhân dân ta.Trong cs hôm nay,lời dạy đó càng trở nên sâu sắc. 2.TB:* Giải thích : NĐ:Uống ngụm nước trong lành phải nhớ đến nguồn,nơi khởi đầu của dòng nước đó.NB: Người thừa hưởng hoặc sử dụng thành quả lđ phải biết ơn người tạo ra thành quả lđ đó.Đây là lời khuyên,lời nhắc nhở của cha ông ta đối với lớp người đi sau,đối với tất cả những ai đã và đang thừa hưởng những thành quả,công lao của người đi trước. * Tại sao uống nguồn: Trong thiên nhiên và xã hội không có sự vật nào là ko có nguồn gốc,trong cs,ko có thành quả nào ko do sức lđ tạo nên. Mặt khác,của cải vật chất do con người lđ tạo ra,đất nước giàu đẹp do tổ tiên xây dựng và bảo vệ,con cái do cha mẹ sinh thành,nuôi dưỡng Những thành quả vật chất và tinh thần chúng ta hưởng ngày hôm nay là do công sức của biết bao thế hệ tạo nên.Những thành quả phải đổi bằng xương máu - Nhớ nguồn thể hiện tấm lòng trân trọng,biết ơn và sự đền đáp xứng đáng chính là bổn phận tất yếu và là đạo lí của con người. Lòng biết ơn là nền tảng vững chắc,giúp ta gắn bó với người đi trước,với tập thể,tạo nên 1 xh thân ái,đoàn kết. 26
27. * Nhớ nguồn ta phải làm gì? -Chúng ta tự hào về truyền thống anh hùng và nền văn hóa dân tộc.Bảo vệ và phát huy những truyền thống quý báu ấy.Biết ơn -Sử dụng thành quả lđ 1 cách tiết kiệm,ko lãng phí. - Phê phán những biểu hiện trái với đạo lí dt: Thái độ bạc bẽo,vô ơn,phủ nhận,quên quá khứ. -HS biết ơn cha mẹ,thầy cô . 3.KB: KĐ lại giá trị thực tế của câu TN.Rút ra bài học cho bản thân. Chủ đề : Đoàn kết Đề bài 33 : Dựa vào dàn ý cho sẵn sau đây , em hãy viết triển khai thành 1 bài văn hoàn chỉnh. Gi¶i thÝch c©u tôc ng÷: Mét c©y lµm ch¼ng nªn non Ba c©y chôm l¹i nªn hßn nói cao Dàn ý: I.Mở bài:+Giíi thiÖu lÝ do trong kho tµng ViÖt Nam cã nhiÒu c©u nãi vÒ ®oµn kÕt =>DÉn c©u tôc ng÷ sÏ gi¶i thÝch II. Thân bài 1.C©u tôc ng÷ nµy chøa ®ùng nh÷ng kinh nghiÖm g×? (gi¶i thÝch b»ng ®Þnh nghÜa) +Mét c©y: mét lµ sè Ýt.Mét c©y lµ Ýt c©y.HiÓu theo nghÜa bãng lµ Ýt ng­êi +Ba c©y:ba lµ sè nhiÒu.Ba c©y lµ nhiÒu c©y. HiÓu theo nghÜa bãng lµ nhiÒu ng­êi. +Chôm l¹i:tËp hîp l¹i,dùa vµo nhau,h×nh dung nh­ chóng ta chôm ®Çu ®Ó ®i tíi sù thèng nhÊt ý chÝ.HiÓu theo nghÜa réng lµ ®oµn kÕt nhÊt trÝ. +Nªn hßn nói cao:nªn lµ thµnh,trë thµnh.Hßn nói cao lµ biÓu t­îng cña sù tr­êng tån,bÒ v÷ng lín lao. NghÜa cña c©u tôc ng÷ nµy lµ: Đoàn kết sÏ thµnh c«ng lín.§ã lµ 1 kinh nghiệm ®­îc ®óc kÕt tõ trong lÞch sö dùng n­íc vµ ®Êu tranh sinh tån cña cha «ng ta. 2.§oµn kÕt lµ g×.T¹i sao ta ph¶i ®oµn kÕt(gi¶i thÝch b»ng c¸ch nªu ®Þnh nghÜa; nªu biÓu hiÖn lîi vµ h¹i) + Đoàn kết :lµ sù tập hîp thèng nhÊt lùc l­îng,ý chÝ cña nhiÒu ng­êi ®Ó ®¹t ®­îc môc ®Ých ®· ®Þnh ra. +C¸i lîi cña viÖc ®oµn kÕt: sÏ t¹o nªn søc m¹nh vÒ vËt chÊt,tinh thÇn ®Ó v­ît qua khã kh¨n;kÕt hîp trÝ tuÖ tËp thÓ; cã nhiÒu s¸ng kiÕn ®Ó gi¶i quyÕt c«ng viÖc Dẫn chứng thùc tÕ? +C¸i h¹i cña viÖc kh«ng ®oµn kÕt: “§oàn kết lµ sèng chia rÏ lµ chÕt” 3.Ph¶i ®oµn kÕt ntn míi t¹o ra ®­îc søc m¹nh? BÌ ph¸i, “®Þa ph­¬ng chñ nghÜa” cã ph¶i lµ ®oàn kết kh«ng? 4.Lµ häc sinh ta ph¶i phát huy tinh thÇn ®oµn kÕt ntn? III. KẾT BÀI:Kh¼ng ®Þnh l¹i ®oàn kết lµ cã lîi. Chủ đề :Phẩm chất Đề 34 :Giải thích ý nghĩa câu tục ngữ “Tốt gỗ hơn tốt nước sơn” *MB : Cái nết đánh chết cái đẹp là lời nhận định của người xưa nhằm nhắc nhở con cháu một bài học về kinh nghiệm sống ở đời, và nhận xét đánh gia con người: khi nhận xét đánh giá một người nào đó ta cần chú ý đến nết na, đức hạnh hơn là cái dáng vẻ bên ngoài. Điều này lại được khẳng định một lần nữa trong câu tục ngữ giàu hình ảnh: Tốt gỗ hơn tốt nước sơn 27
28. *Tb : a.Ta hiểu lời dạy trên như thế nào? Câu tục ngữ là một lời khuyên thật giản dị, nêu lên hai chất liệu hết sức gần gũi và quen thuộc trong đời sống hàng ngày của chúng ta. Đó là “gỗ” và “nước sơn". Gỗ là chất liệu dùng đề tạo nên vật dụng như tủ, bàn, ghế Còn “nước sơn” là chất liệu dùng để quét bên ngoài nhằm làm tăng thêm vẻ đẹp của đồ vật. Muốn có một đồ vật bền ta nên chú ý đến chất gỗ bên trong, đừng vì màu sắc hào nhoáng bên ngoài mà dễ bị nhầm lẫn. Qua kinh nghiệm trong cuộc sống, ông bà ta đã kết luận “gỗ tốt” hơn hẳn “nước sơn” đẹp. Từ nghĩa thực ấy, câu tục ngữ muốn khuyên chúng ta nên thận trọng hơn trong cách nhìn và thực tế hơn trong cách sống, không nên dựa vào hình thức bên ngoài mà phải chú ý quan tâm đến chất lượng, phẩm giá bên trong để phán xét vấn đề. Thật vậy, thực chất bên trong của sự vật, cũng như đạo đức, năng lực của con người phải có giá trị hơn hẳn cái hình thức dáng vẻ hào nhoáng bên ngoài. Và lời khuyên ấy là một bài học quý báu cho mỗi chúng ta. Trong thực tế của cuộc sống, mọi sự vật, mỗi con người thì giữa hình thức và nội dung, giữa vẻ bên ngoài và thực chất bên trong không phải lúc nào cũng thông nhất nhau. Thường những vật có chất lượng kém thường được mang một hình thức thật hấp dẫn. Cái tủ, cái bàn làm bằng gỗ xấu thì luôn có một lớp sơn sặc sỡ bên ngoài bao phủ. Cũng như người độc ác, bất tài thường được che giấu bởi lớp vỏ bên ngoài thật lịch sự, sang trọng Đứng trước những trường hợp ấy phải tỉnh táo và sáng suốt để nhận định đánh giá, để không bị nhầm lẫn. Và nếu phải chọn lựa thì ta nên lấy nội dung, chất lượng bên trong làm chuẩn, làm thước đo để đánh giá. Là vật dụng ta chú ý đến chất gỗ, là con người ta nên quan tâm đến đạo đức, trình độ năng lực của người ấy. Có như vậy, ta mới không hối tiếc sau này. Bởi lẽ, hình thức bên ngoài không thể bền lâu, rồi cũng sẽ tàn phai theo năm tháng, còn cái trường tồn vững chắc vẫn là cái cốt lõi bên trong. Ngoài ra, câu tục ngữ còn giúp ta một phương châm ở đời, đó là tu dưỡng rèn luyện bản thân: Đừng mải mê chạy theo hình thức mà quên đi cái giá trị của con người là phẩm hạnh, là tài năng, trí tuệ. Đây là một lời giáo dục thật đúng đắn để giúp chúng ta vững vàng hơn trong cuộc sống. Tóm lại, câu tục ngữ “Tốt gỗ hơn tốt nước sơn” đã giúp cho ta một bài học kinh nghiệm về cách nhận định đánh giá đồ vật hoặc con người. Hiểu đúng, vận dụng đúng lời khuyên dạy trên chúng ta sẽ ít vấp phải sai lầm. Cũng từ bài học này giúp ta biết cách rèn luyện, tu dưỡng bản thân để tự nâng cao phẩm chất của một người học sinh; đồng thời ta cũng thấy rõ hơn mối quan hệ hỗ tương giữa hai mặt nội dung và hình thức để ta phấn đấu vươn lên thành người toàn diện, giúp ích cho đất nước quê hương. Đê 35 : D©n gian x­a cã c©u “Lêi nãi gãi vµng” nh­ng l¹i khuyªn nhñ chóng ta:“Lêi nãi kh«ng mÊt tiÒn mua-Lùa lêi mµ nãi cho võa lßng nhau”.Qua 2 c©u trªn,hãy cho biÕt tác giả dân gian ®· hiÓu như thế nào vÒ gi¸ trÞ,ý nghÜa cña lêi nãi trong cuéc sèng.Hai lêi d¹y trªn cã m©u thuÉn víi nhau kh«ng?V× sao?H·y chứng minh. *Dµn ý: A.MB: +D D:gi¶i thÝch tÇm quan träng cña lêi nãi +DÉn 2 c©u B.TB 1.Gi¶i thÝch ý nghÜa 2 c©u: 28
29. a.C©u:Lêi nãi gãi vµng:so s¸nh ®Ó t«n vinh,®Ò cao gi¸ trÞ cña lêi nãi.Lêi nãi lµ 1 thø cña c¶i quÝ gi¸Tuy nhiªn lêi nãi gãi vµng ë ®©y ph¶i lµ nh÷ng ý ®Ñp lêi hay cø ko ph¶i lµ nh÷ng lêi tr¸i víi ®¹o lÝ t­ t­ëng b.C©u:Lêi nãi ch¼ng m¸t tiÒn mua:kh¼ng ®Þnh sù tù nhiªn vèn cã cña lêi nãi ®èi víi con ng­êi.Tõ ®ã khuyªn “Lùa lêi mµ nãi cho võa lßng nhau” Hai c©u ko ®èi lËp mµ bæ sung ý nghÜa nh»m khuyªn ta ph¶i lùa lêi mµ nãi”,gi÷ g×n lêi ¨n tiÐng nãi cña m×nh 2.Gi¶i thÝch gi¸ trÞ ,ý nghÜa cña lêi nãi trong c/s +Lêi nãi rÊt quan trong trong ®/s: -Lµ c«ng cô giao tiÕp gióp mäi ng­êi hiÓu nhau,phèi hîp trong c«ng viÖc ®Ó c/s ph¸t triÓn tèt ®Ñp -X· héi cµng ph¸t triÓn,lêi nãi cµng quan träng +Lêi nãi thÓ hiÖn nh©n c¸ch,tr×nh ®é v¨n ho¸ cña mçi ng­êi +Ng­êi ViÖt Nam tõ x­a vèn ®· rÊt coi träng lêi nãi 3.CM *B»ng thùc tÕ: +Nh÷ng ng­êi khÐo ¨n khÐo nãi sÏ ®­îc mäi ng­êi yªu quÝ +Nhê cã lêi nãi mµ ng­êi x­a ®· cïng nhau lµm ®­îc bao ®iÒu: -Truyền l¹i kinh nghiÖm s¶n xuÊt,x©y dùng:Vïng ®Êt hoang vu ®Çy sái ®¸ thµnh c¸nh ®ång lóa mªnh m«ng,thµnh nh÷ng c«ng trinhg to lín -H« hµo,kªu gäi ®Êu tranh khi cã giÆc ®Õn x©m l­îc +LÞch sö cßn m·i ghi nhí c«ng cña Ng« Th× NhËm khi cïng vua Quang Trung ®¸nh ®uèi qu©n Thanh: Khi Quang Trung ®¸nh ®uæi qu©n Thanh ra khái bêi câi n­íc ta.BiÕt r»ng nhµ Thanh ko tõ bá ©m m­u x©m chiÕm n­íc ta QT ®· cö NTN (ng­êi cã tµi ¨n nãi) sang gi¶ng hoµ víi qu©n Thanh nªn ®· tr¸nh ®­îc n¹n binh ®ao cho nh©n d©n +NguyÔn tr·i chØ víi mét bøc th­ mµ khiÕn hµng ngµn qu©n Minh ë thµnh NghÖ An ra hµng +Ng­êi nµo biÕt lùa lêi mµ nãi th× sÏ cã thÓ ho¸ gi¶i ®­îc mäi sù viÖc dï viÖc ®ã cã khã kh¨n ®Õn ®©u *B»ng v¨n häc:ND ta rÊt coi träng lêi nãi nªn còng ®· tõng khuyªn: +Lêi chµo cao h¬n m©m cç +§Êt xÊu trång c©y kh¼ng khiu Nh÷ng ng­êi th« tôc nãi ®iÒu phµm phu 3.Lµm thÕ nµo ®ª thùc hiÖn lêi khuyªn trªn? +Ph¶i biÕt lùa lêi mµ nãi nghÜa lµ lùa chän c¸ch nãi sao cho chÝnh x¸c,tÕ nhÞ,phï hîp víi ®èi t­îng vµ hoàn cảnhgiao tiÕp ®Ó võa lßng nhau-ng­êi nghe dÔ tiÕp thu ®iÒu m×nh nãi vµ t«n träng m×nh. +Ph¶i biÕt gi÷ g×n,b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn TV cho trong s¸ng,phong phó +BH ®· d¹y “TiÕng nãi lµ thø cña c¶i quÝ cña dt,chóng ta ph¶i gi÷ g×n vµ b¶o vÖ nã C.KB +Lêi nãi lµ thø cña c¶i quÝ mµ ko mÊt tiÒn mua nh­ng v× thÕ mµ phung phÝ tuú tiÖn +CÇn tu d­ìng ®¹o ®øc,v¨n ho¸ ®Ó t¹o c¬ së cho c¸ch nãi v¨n minh,lÞch sù. Đề 36. Dân gian có câu: Lời nói chẳng mất tiền mua Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau. Qua 2 câu trên,em hãy cho biết dân gian đã hiểu ntn về giá trị,ý nghĩa của lời nói trong cuộc sống. *MB: 29
30. Lời nói là phương tiện để con người trao đổi tư tưởng, tình cảm và kinh nghiệm với nhau. Vì thế nó có giá trị đặc biệt trong đời sống. Để khuyên bảo mọi người cách nói năng để dạt hiệu quả cao nhất trong giao tiếp, Ông cha chúng ta đã từng căn dặn: Lời nói chẳng mất tiền mua Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau *TB :Thật vậy,trong xã hội thì lời nói rất quan trọng trong giao tiếp giữa con người với con người.Lời nói là thứ ngôn ngữ ,là công cụ để con người trao đổi thông tin,tình cảm với nhau trong cuộc sống,lao động Lời nói được mỗi chúng ta hình thành khi ta có tư duy,có nhận thức về thế giới xung quanh ta và khi ta có nhu cầu giao tiếp ,biểu đạt với mọi thứ xung quanh.Lời nói có vai trò quan trọng trong quá trình giao tiếp vì thực tế qua lời nói ta có thể truyền đạt những thông tin,suy nghĩ của mình về các vấn đề từ xa,xung quanh ta để mọi người hiểu và đồng cảm,chia sẻ với ta.Chính vì vậy,lời nói có thể giúp ta trở nên đáng yêu,có thể giúp ta thành công,được mọi người yêu quý nếu lời nói đó chân thành,khéo léo,tế nhị và cảm hóa được người khác.Ngược lại,nói lời khó nghe,cục cằn,thô lỗ sẽ khiến người giao tiếp ko có cảm tình,cảm thấy bị xúc phạm,bị coi thường thì kết quả giao tiếp sẽ thất bại.Vì vậy,trong giao tiếp hàng ngày,người thực hiện giao tiếp muốn đạt được mục đích giao tiếp thì phải biết “lựa lời mà nói”. Trong thực tế,lời nói ko mất tiền mua.Ko phải bỏ tiền mua những lời nói ngọt ngào,êm ái,dễ chịu mà mỗi chúng ta ai cũng có tiềm năng ngôn ngữ đó.Chỉ có điều ta có thực sự học hỏi,suy nghĩ và sử dụng nó mà thôi Điều quan trọng là phải tôn trọng nhau,mong muốn mang lại những tình cảm tốt đẹp từ sự giao tiếp hàng ngày.Chỉ 1 lời nói thân thiện,thể hiện sự quan tâm chân thành,sự chia sẻ,cảm thong của ta cũng sẽ giúp cho người giao tiếp cảm thấy được yêu thương,được tôn trọng,được tiếp thêm sức mạnh và tạo nên mqh gắn bó Lời nói tuy ko mất tiền mua nhưng lựa được lời hay,ý tốt để giao tiếp ko phải là dễ,mà phải học tập,rèn luyện kiến thức ngôn ngữ và ý thức sống mới có được.Lời nói còn thể hiện văn hóa ứng xử giữa con người với con người.Nhân cách của mỗi người được xây dựng trên lời nói. Lựa lời mà nói ko có nghĩa là dùng lời nói hoa mĩ để tâng bốc,nịnh bợ,khoác lác mà phải chân thành,thẳng thắn ( DC) *KB: Câu TN thật ý nghĩa.Đó là bài học quý báu cho mỗi chúng ta.Xã hội càng phát triển,càng văn minh thì nhu cầu giao lưu và giao tiếp có văn hóa ngày càng cao.Làm sao để mỗi chúng ta thêm gần gũi,yêu thương nhau,làm ấm lòng nhau bằng những lời nói tế nhị ,chân thành. Đề 37 :Giải thích câu tục ngữ: Người ta là hoa đất 1.MB: Giới thiệu khái quát câu TN.Câu TN đề cao giá trị con người. 2.TB: Câu TN ca ngợi vẻ đẹp và tài năng của con người.Con người là kết tinh những gì tốt đẹp nhất của thiên nhiên. -Trái đất là ngôi nhà chung của muôn loài sinh vật khác nhau.Trong lịch sử hàng tỉ năm của mình,trái đất có nhiều thay đổi,có sự đổi thay do tự nhiên như các thời kì giá lạnh ,thời kì ấm hơn ( như ngày nay);và trái đất cũng có sự đổi thay do haotj động của con người. -Con người là sinh vật tiến hóa nhất trong tự nhiên,cả về thể chất và trí tuệ.Con người đã khám phá thiên nhiên,tìm ra quy luật của tự nhiên,chinh phục tự nhiên,tìm đến những hành tinh xa xôi như mặt trăng,sao hỏa trong lịch sử hàng triệu năm của mình,con người đã có vô vàn những phát minh,tạo nên 1 thế giới hiện đại như bây giờ với biết bao những nhà khoa học,nhà văn hóa,người anh hung như A-rit – xtoots,Hê ghen 30
31. - Con người không chỉ bạt núi ,ngăn sông,xây dựng những công trình vĩ đại mà còn biết đoàn kết,yêu thương,xây dựng 1 xã hội văn minh,văn hóa.Ngày nay,các quốc gia trên TG đều có xu hướng hội nhập để cùng phát triển. -Người VN ta,từ thửa hồng hoang,cũng góp công sức vào sự vĩ đại ấy.Các vua Hùng có công dựng nước,nhân dân mọi thời đại có công bảo vệ đất nước,khiến cho đất nước ngày càng vững mạnh hơn. 3.KB: KĐ con người là sinh vật hoàn hảo nhất của vũ trụ,là hoa của đất. Đề 38. Giải thích câu tục ngữ: Tiên học lễ,hậu học văn. -Đây là câu TN bằng chữ Hán,là 1 trong những lời răn dạy của Khổng Tử. -Lễ ở đây được Nho giáo quy định bằng những lễ giáo,đạo lí PK,khép con người vào khuôn khổ phép tắc kỉ cương.( trai thì tam cương ngũ thường,gái thì tam tòng tứ đức).Con người có được những lễ giáo này thì mới bắt đầu học văn. “học văn” theo nghĩa xưa là học những điều được ghi trong sách thánh hiền.Lời dạy của Khổng Tử khuyên răn con người trước hết phải học cho được cái cốt cách,cái đạo lí làm người rồi sau đó hãy học đến những điều khác.Giờ đây,câu TN ấy trở thành lời nhắc nhở của nhân dân ta.Mọi người nên chú trọng quan tâm học việc rèn luyện đạo đức,nhân cách làm người trước rồi mới học đến văn hóa,chữ nghĩa. - Học lễ nghĩa đầu tiên là điều hết sức cần thiết.Chính vì vậy mà ngay từ lúc còn bé thơ,ta được biết đến lễ nghĩa qua lời ru của bà,của mẹ.Những câu CD,câu hát trong dân gian đã đúc kết bao truyền thống đạo đức tốt đẹp.Lớn lên 1 chút,ta được cha mẹ hướng dẫn cách xử sự từ những điều đơn giản nhất như lời “cảm ơn” “xin lỗi” ,lời “dạ,thưa” khi nói với người lớn tuổi.Lễ nghĩa ,đạo lí ấy hầu như đã thấm nhuần trong nhận thức của mỗi chúng ta từ lúc ta chưa bước chân tới trường.Nghĩa là ta được học lễ nghĩa trước từ trong gia đình.Đến khi đi học,bên cạnh việc tiếp thu kiến thức,ta cũng vẫn được thầy cô giáo dục lễ nghĩa,đạo đức như(DC) Môi trường nào,đạo lí cũng đóng vai trò chủ đạo và có quan hệ gắn bó với nhau. -Một HS ko ngoan ở nhà,ở trường ko thể là hs ngoan ngày nay,câu TN vẫn còn nguyên giá trị. -Tóm lại,đạo đức là cái quý nhất,đáng trân trọng nhất vì nó thể hiện phẩm giá con người. Đề 39: Giải thích câu TN: Đói cho sạch,rách cho thơm a) Mở bài: Tục ngữ chứa đựng bao kinh nghiệm về ứng xử, đạo lý làm người; câu tục ngữ "Đói cho sạch, rách cho thơm" đã trở thành bài học luân lý, mãi còn nguyên giá trị. b) Thân bài * Giải thích câu tục ngữ: - Nghĩa đen: “Đói cho sạch”: Sống trong sạch trong cảnh đói nghèo; “Rách cho thơm”: Mặc rách, nghèo khổ những phải giặt cho sạch, thơm tho. - Nghĩa bóng: Đừng vì nghèo đói, thiếu thốn mà làm điều xấu, tội lỗi. Bất cứ trong hoàn cảnh nào cũng phải sống trong sạch, giữ trọn phẩm cách và danh dự tốt đẹp của mình. * Tại sao phải "Đói cho sạch, rách cho thơm"? - Trong thực tế đời sống, ai cũng có ham muốn, nhất là lúc hoạn nạn cơ nhỡ, khó khăn Vì thế, nhân dân ta muốn nhắc nhở mọi người hãy tu dưỡng đạo đức, giữ phẩm cách, giữ danh dự, dũng cảm vượt qua mọi cám dỗ vật chất, giữ vững lương tâm (dùng dẫn chứng chứng minh phù hợp). - Các tệ nạn xã hội, tệ tham nhũng, tham ô cũng từ đó mà ra, trở thành quốc nạn (dẫn chứng hợp lí). * Thái độ của chúng ta: 31
32. - Diệt lòng tham, sống trong sạch; - Không những chỉ trong hoàn cảnh đói rách mà ở bất cứ hoàn cảnh nào, con người vẫn phải sống sạch, thơm nghĩa là giữ vững được đạo đức và phẩm chất của mình. - Với học sinh: Không quay cóp, không gian lận trong thi cử.v.v 3. Kết bài: - Khẳng định tính đúng đắn của câu tục ngữ. - Liên hệ: Luôn luôn rèn luyện phẩm cách và giữ trọn danh dự ở mọi lĩnh vực. Đề 40 “ Mùa xuân là Tết trồng cây Làm cho đất nước càng ngày càng xuân” Em hiểu 2 câu thơ trên của Bác như thế nào? . Dàn ý MB - Giới thiệu vấn đề: Mùa xuân rất đẹp - Nêu giới hạn vấn đề: Vì thế Bác phát động phong trào trồng cây TB Giải thích sơ lược vấn đề • Hiểu câu thơ như thế nào - Cây xanh là lá phổi của thiên nhiên nó giúp ta điều hoà không khí nh hút khí CO2 nhả khí O2 - Ngăn chặn lũ lụt - Tô điểm màu xanh cho đất nước thêm đẹp •Làm như thế nào để thực hiện lời dạy của Bác - Chống phá hoại rừng xanh - Chăm sóc và bảo vệ - Giữ gìn rừng nguyên sinh và rừng đầu nguồn KB - Thực hịên lời dạy của Bác mùa xuân nào nhân dân ta càng nhiệt tinh - Bản thân em ý thức - Tham gia nhiệt tình việc trồng cây ở nhà, ở trường C. Văn chứng minh + giải thích Đề 41 : Em h·y gi¶i thÝch vµ chøng minh tÝnh ®óng ®¾n cña c©u tôc ng÷ : Ng­êi kh«ng häc nh­ ngäc kh«ng mµi. *Gợi ý: A.MB: +DD:TruyÒn thèng hiÕu häc cña dt ta. +Nªu vÊn ®Ò cÇn CM: Vai trß cña viÖc häc B.TB: a.GiảithÝch ý nghÜa cña c©u tôc ng÷ +Ng­êi ko häc lµ ng­êi ntn?: Lµ ng­êi ko hiÓu biÕt ,ko cã tr×nh ®é v¨n ho¸,KHKT,ko cã hiÓu biÕt vÒ x· héi v× thÕ ko thÓ ph¸t triÓn nh©n c¸ch mét c¸ch toµn diÖn. +Ngäc ko mµi lµ ngäc ntn?: Lµ ngäc ko s¸ng ,ko ®Ñp,m·i m·i chØ lµ mét hßn ®¸ ko thµnh vËt trang søc hÊp dÉn -> B»ng h/¶ so s¸nh méc m¹c dÔ hiÓu ng­êi x­a ®· ®Ò cao tÇm quan träng cña viÖc häc hµnh.Con ng­êi ko cã häc m·i m·i chØ nh­ mét viªn ngäc ko s¸ng,kh«ng ®Ñp. 32
33. b.Chøng minh *Chøng minh b»ng lÝ lÏ: V× sao chóng ta l¹i cµn ph¶i häc. +ThÕ giíi quanh ta thËt phong phó vµ nhiÒu ®iÒu k× diÖu nÕu ta ko häc ta sÏ ko kh¸m ph¸ ra nh÷ng ®iÒu k× diÖu Êy. +Cæ nh©n ®· d¹y “Êu bÊt häc,l·o hµ vi”,h¼n trong c/® nµy ko ai lµ tù m×nh biÕt tÊt c¶,nh÷ng ®iÒu ta biÕt chØ lµ 1 giät n­íc,nh÷ng ®iÒu ta ch­a biÕt lµ c¶ 1 ®¹i d­¬ng mªnh m«ng. +KiÕn thøc nh©n lo¹i lµ mªnh m«ng réng lín vµ ngµy cµng ph¸t triÓn,muèn tån t¹i th× ph¶i häc tËp ®Ó ®¸p øng ®ßi hái cña x· héi +Nh÷ng kiÕn thøc ®­îc trang bÞ ë c¸c tr­êng häc chØ lµ nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n ®Æt nÒn mãng ban ®Çu cho sù hiÓu biÕt mµ x· héi,thiªn nhiªn ko bao giê ®øng yªn,lu«n chuûªn m×nh cïng vò trô nªn kiÕn thøc cò cã thÓ bÞ l¹c hËu v× vËy cµn ph¶i häc tËp ®Ó bæ sung kiÕn thøc “B¸c häc k«ng cã nghÜ lµ ngõng häc”(§¸c –uyn) +Mçi ng­êi ph¶i ®¶m nhËnn 1 c«ng viÖc do x· héi ph©n c«ng ,nÕu ko häc th× sÏ ko hoµn thµnh nhiÖm vô;ko gãp phÇn ph¸t triÓn ®/n Nh­ vËy viÖc häc tËp ko ngõng lµ cÇn thiÕt cho mçi ng­êi,häc gióp ta tinh th«ng vÒ nghÒ nghiÖp,cã vÞ trÝ xøng ®¸ng trong x· héi lµm cho c/s tèt ®Ñp h¬n. *CM b»ng thùc tÕ. -C¸c-m¸c,¨ng –ghen ®Ó s¸ng lËp Chñ nghÜa khoa häc ®· kh«ng ngõng häc hái,®äc s¸ch b¸o. -Sù thµnh c«ng cña £-®i-x¬n(tµu ®iÖn ngÇm,bãng ®Ìn ®iÖn m¸y ghi ©m),Ma-rie-Cu rie(ph¸t hiÖn ra nguyªn tè phãng x¹ p«-l«-ni),§¸c –uyn (ph¸t minh ra thuyÕt tiÕn ho¸) lµ kÕt qu¶ cña viÖc häc tËp kh«ng ngõng,cña c¶ c/® nghiªn cøu,t×m tßi s¸ng t¹o trong khoa häc ®· ®Ó l¹i nhng ph¸t minh vÜ ®¹i,nh÷ng kiÕn thøc uyªn b¸c -B¸c Hå lµ mét ®iÓn h×nh thuyÕt phôc nhÊt cho viÖc häc tËp (kÓ):Suèt ba m¬i n¨m b«n ba t×m ®­êng cøu n­íc,ngän löa dt lu«n lµ ®éng lùc th«i thóc B¸c kiªn tr× häc hái,khiªm tèn häc hái vµ häc hái mét c¸ch say mª,tù häc biÕt ®äc,biÕt viÕt nhiÒu thø tiÕng.Häc ®Ó cøu n- íc,®Ó gi¶i phãng dt.Vµ b¶n lÜnh Êy,nh©n c¸ch Êy ®· thµnh c«ng ®Ó råi c¶ c/® cña Ngêi ®· ho¸ th©n vµo ®/n -NguyÔn Ngäc KÝ -> Hä chÝnh lµ nh÷ng viªn ngäc m·i s¸ng ngêi cña thÕ giíi,cña dt. *Lµm thÕ nµo ®Ó häc tËp cã hiÖu qu¶ -Häc ë nhiÒu ng­êi:häc thÇy,häc b¹n,häc ng­êi ®i tr­íc cã hiÓu biÕt,cã kinh nghiÖm -häc b»ng nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau:häc ë tr­êng,tù häc,häc qua s¸ch vë,häc trong ®êi sèng,qua c«ng viÖc -Häc ph¶i cã kÕ ho¹ch,tù gi¸c -BiÕt ¸p dông ®iÒu häc ®­îc vµo thùc tÕ. C>KB:+Kh¼ng ®Þnh l¹i tÝnh ®óng ®¾n cña vÊn ®Ò võa chøng minh +§­a ra lêi khuyªn,lêi kªu gäi. 33