Đề cương ôn tập học kỳ II môn Ngữ văn 7

Nội dung text: Đề cương ôn tập học kỳ II môn Ngữ văn 7

1. ÑEÀ CÖÔNG OÂN TAÄP NGÖÕ VAÊN 7 HOÏC KÌ II  PHẦN I : Tieáng Vieät Caâu 1: * Theá naøo laø ruùt goïn caâu? - Khi nói hoặc viết người ta lược bỏ một số thành phần (chủ ngử , vị ngữ hoặc cả chủ ngữ ,vị ngữ) gọi là rút gọn câu . VD : a - Uoáng nöôùc nhôù nguoàn ( ruùt goïn chuû ngöõ) -> Mọi người (ta,chúng ta )uoáng nöôùc nhôù nguoàn b. -Bao giôø caäu ñi Haø Noäi - Ngaøy mai. ( ruùt goïn caû chuû ngöõ,vò ngöõ) -> Bao giôø caäu ñi Haø Noäi - Ngày mai, tôi đi Hà Nội * Muïc ñích cuûa vieäc ruùt goïn caâu ? - Làm cho câu ngắn gọn ,vừa tông tin nhanh hơn ,tránh lặp những từ ngữ đãxuất hiện trong câu đứng trước. - Ngụ ý hành động , đặc điểm nói ở trong câu là của chung mọi người (Lược bỏ chủ ngữ) * Caùch duøng caâu ruùt goïn: + Khi ruùt goïn caâu tránh laøm cho ngöôøi ñoïc ngöôøi nghe hieåu sai hoaëc hieåu khoâng ñaày ñuû noäi dung . + Không biến câu nói thaønh một câu coäc loác , khieám nhaõ. Caâu 2 : Theá naøo laø caâu ñaëc bieät ? Taùc duïng cuûa caâu ñaëc bieät ? * Caâu ñaëc bieät laø caâu khoâng caáu taïo theo moâ hình chuû ngöõ,vò ngöõ. * Taùc duïng cuûa caâu ñaëc bieät: +Neâu leân thôøi gian nôi choán : VD :Moät ñeâm muøa đông. Trên cành cây. +Lieät keâ thoâng baùo : VD : Chöûi.Keâu.Ñaám.Ñaù.Thuïi.Bòch.Caúng chaân.Caúng tay. (Nguyeãn Coâng Hoan) +Boäc loä caûm xuùc : VD: Than oâi ! Hỡi ơi! Trời ơi! +Goïi ñaùp : VD: Meï ôi ! Hải ơi! Caâu 3 : Neâu ñaëc ñieåm cuûa traïng ngöõ ? Coâng duïng cuûa traïng ngöõ ? * Ñaëc ñieåm cuûa traïng ngöõ. + Veà yù nghóa: traïng ngöõ laø thaønh phaàn phuï cuûa caâu,duøng ñeå xaùc ñònh thôøi gian (khi naøo?) nôi choán(ôû ñaâu?) nguyeân nhaân(vì sao?) muïc ñích (ñeå laøm gì ? ) phöông tieän(baèng gì?) caùch thöùc( baèng caùch naøo? Nhö theá naøo?) ñieàu kieän ( vôùi ñieàu kieän gì ?) dieãn ra söï vieäc nêu trong caâu. + Veà hình thöùc.Traïng ngöõ coù theå ñöùng ôû ñaàu caâu,giöõa caâu,cuoái caâu.Giöõa traïng ngö õvôùi noøng coát caâu thường coù moät quaõng nghæ khi noùi hoaëc moät daáu phaåp khi vieát. VD : + Traïng ngöõ chæ nơi chốn Trên baàu trôøi , những áng mây đang bồng bềnh trôi. + Traïng ngöõ chæ thôøi gian VD : Ñeâm qua , tôi không ngủ được . + Traïng ngöõ chæ nguyeân nhaân VD : Vì đau chân , Lan không đến trường được. + Trang ngöõ chæ muïc ñích VD: Ñeå đạt được học sinh giỏi , Lan phải cố gắng từng ngày. + Traïng ngöõ chæ phöông tieän VD : Baèngchiếc thuyeàn goã , hoï vaãn ra khôi đánh cá. + Trang ngöõ chæ caùch thöùc : VD : Vôùi quyeát taâm cao , hoï đã vược qua được gian khó . * Coâng duïng cuûa traïng ngöõ + Xaùc ñònh hoaøn caûnh,ñieàu kieän diễn ra sự việc nêu trong câu góp phần làm cho nội dung của câu được đầy đủ chính xác + Noái keát caùc caâu , các đoạn với nhau, góp phàn làm cho bài văn ,đoạn văn được mạch lạc . Caâu 4 : Theá naøo laø caâu chuû ñoäng ,bò ñoäng ? Neâu muïc ñích cuûa vieäc chuyeån ñoåi caâu chuû ñoäng thaønh caâu bò ñoäng ? Neâu caùch chuyeån ñoåi caâu chuû ñoäng thaønh caâu bò ñoäng ? * Caâu chuû ñoäng laø caâu coù chuû ngöõ chæ chuû theå cuûa hướng hoạt động vào khách thể làm VN VD : Huøng Vöông / quyeát ñònh truyeàn ngoâi cho Lang Lieâu CN(chuû theå ) VN ( Khách thể ) * Caâu bò ñoäng laø caâu coù chuû ngöõ chæ khách thể hướng hoạt động vào chủ thể làm VN 1
2. VD : Lang Lieâu / ñöôïc Huøng Vöông truyeàn ngoâi. CN(khách thể ) VN (chuû theå) * Muïc ñích: Để liên kết các câu văn trong một đoạn thành một mạch văn thống nhất. * Caùch chuyeån ñoåi : coù 2 caùch Cách 1 : khách thể + ( bò ,ñöôïc ) + chuû theå + ñoäng töø. (Cụm) VD: Tôi đẩy chiếc thuyền ra xa . ->Chiếc thuyền (bị , được) tôi đẩy ra xa . Cách 2 : khách thể + ( biến chuû theå làm thành phần không bắt buộc ) + ñoäng töø (Cụm) VD: Tôi đẩy chiếc thuyền ra xa . ->Chiếc thuyền đẩy ra xa . Caâu 5. : Theá naøo laø duøng cuïm chuû vò ñeå môû roäng caâu ? Caùc tröôøng hôïp duøng cuïm chuû vò ñeå môû roäng caâu ? Duøng cuïm chuû vò để mở rộng caâu : Laø duøng nhöõng keát caáu coù hình thöùc gioáng caâu đơn trong thành phần CN - VN , goïi laø cuïm C - V để mở rộng caâu . VD : Chieác caëp saùch // toâi /môùi mua raát ñeïp (Môû roäng vò ngöõ) c v CN VN * Caùc thaønh phaàn duøng ñeå môû roäng caâu : + Chuû ngöõ : Me ï/ veà // khieán caû nhaø vui + Vò ngöõ : Chieác xe maùy naøy// phanh / đã bị hoûng . + Boå ngöõ : Chuùng ta coù theå noùi raèng //trôøi/ sinh laù sen ñeå bao boïc coám,cuõng nhö trôøi/ sinh coám naèm uû trong laù sen. + Ñònh ngöõ : Noùi cho ñuùng //thì phaåm giaù cuûa tieáng Vieät chæ môùi thöïc söï ñöôïc xaùc ñònh vaø ñaûm baûo töø ngaøy caùch maïng thaùng Taùm / thaønh coâng . C V Caâu 6 . Theá naøo laø lieät keâ? Neâu caùc pheùp lieät keâ? Cho ví duï ? Lieät keâ laø saép xeáp noái tieáp haøng loaït töø hay cuïm töø cuøng loaïi ñeå dieãn taû ñöôïc ñaày ñuû hôn , saâu saéc hôn nhöõng khía caïnh khaùc nhau cuûa thöïc teá hay cuûa tö töôûng , tình caûm VD : Nhöõng quaû döa haáu boå phanh ñoû loøm loøm , nhöõng xaâu laïp xöôøng luûng laúng döôùi maùi hieân caùc hieäu côm ; caùi roán cuûa chuù khaùch tröng ra giöõa trôøi. * Caùc kiểu lieät keâ : - Xét cấu tạo : + Lieät keâ theo töøng caëp vaø lieät keâ khoâng theo töøng caëp VD : Tinh thaàn , löïc löôïng , tính maïng , cuûa caûi (khoâng theo caëp) Tinh thaàn vaø löïc löôïng ; tính maïng vaø cuûa caûi (theo töøng caëp) - Xét theo ý nghĩa : + Lieät keâ taêng tieán vaø lieät keâ khoâng taêng tieán VD : Ñieän giaät , duøi ñaâm , dao saét , löûa nung ( taêng tieán) Tre , nöùa , mai , vaàu . (khoâng taêng tieân) Caâu 7 : Coâng duïng cuûa caùc daáu caâu . * Daáu chaám phaåy : - Ñaùnh daáu ranh giôùi giöõa caùc veá cuûa moät caâu gheùp phöùc taïp. - Ñaùnh daáu ranh giôùi caùc boä phaän trong moät pheùp lieät keâ phöùc taïp. * Daáu chaám löûng - Toû yù coøn nhieàu söï vaät , hieän töôïng töông töï chöa lieät keâ heát : VD : Chuùng ta coù quyeàn töï .trang lòch söû thôøi ñaïi Baø Tröng,Baø Trieäu,Traàn Höng Ñaïo, Leâ Lôïi , Quang Trung - Theå hieän choã lôøi noùi boû dôû hay ngaäp ngöøng, ngaét quaõng: VD: Baåm quan lôùn ñeâ vôõ maát roài. - Laøm giaõn nhòp ñieäu caâu vaên , chuaån bò cho söï xuaät hieän cuûa moät töø ngöõ bieåu thò noäi dung baát ngôø hay haøi höôùc , chaâm bieám : VD : OÂ hay, coù ñieàu gì boá con trong nhaø baûo nhau chöù sao laïi * Daáu gaïch ngang - Ñaùnh daáu boä phaän chuù thích : VD: Ñeïp quaù ñi,muøa xuaân ôi – muøa xuaân cuûa Haø Noäi thaân yeâu. - Môû ñaàu moät lôøi noùi cuûa nhaân vaät trong ñoái thoaïi: - Noái caùc töø trong moät lieân danh : VD: Xe chaïy tuyeán : Saøi Goøn – Ñồng Nai - Đà Lạt. -PHẦN II : Vaên baûn - Caâu 1 : Thoáng keâ caùc vaên baûn nghò luaän ñaõ hoïc treân caùc maët sau: Taùc giaû,taùc phaåm,luaän ñieåm chính,phöông phaùp laäp luaän,theå loaïi nghò luaän . 2
3. - Tên bài Tác Luận điểm Phương Nội dung Ñaëc saéc ngheä giả chính pháp thuaät lập luận Tinh Hoà Daân ta coù moät loøng noàng Chöùng Bằng dẫn chứng thuyết phục tác - Boá cuïc chaët cheõ , thaàn Chí naøn yeâu nöôùc . minh giả đã chứng minh trong lịch sử daãn chöùng choïn loïc , yeâu Minh xưa và nay nhân dân ta có một toaøn dieän , saép xeáp nöôùc lòng yêu nước nồng nàn. hôïp lí ; hình aûnh so cuûa saùnh ñaëc saéc nhaân daân ta Ñöùc tính Phaïm Điều quan trọng phải làm nổi Chöùng Baùc giaûn dò trong moïi phöông - Daãn chöùng cuï theå , giaûn dò Vaên bật là sự nhất quán giữa cuộc minh dieän : Giaûn dò trong ñôøi soáng , xaùc thöïc ,toaøn dieän , cuûa Baùc Ñoàng đời hoạt động lay trời chyển keát hôïp trong quan heä vôùi moïi ngöôøi , keát hôïp chöùng minh đất với đời sống bình thường hoà giaûi trong lôøi noùi vaø baøi vieát.Söï giaûn giaûi thích vaø bình giản dị của Hồ Chủ Tịch thích vaø dò aáy ñi lieàn vôùi söï phong phuù luaän , lôøi vaên giaûn dò bình ,roäng lôùn veà ñôøi soáng tinh thaàn vaø giaøu caûm xuùc luaän cuûa Baùc. YÙ nghóa Nguoàn goác cuûa vaên chöông Giaûi Nguoàn goác cuûa vaên chöông laø - Trình baøy nhöõng vaên Hoaøi laø ôû tình thöông ngöôøi , thích tình cảm là lòng vị tha . Văn vaán ñeà phöùc taïp moät chöông Thanh thöông muoân loaøi muoân vaät keát hôïp chöông hình ảnh của sự sống caùch ngaén goïn giaûn bình muôn hình vạn trạng , nuoâi dò , keát hôïp vôùi caûm luaän döôõng vaø laøm giaøu tình caûm con xuùc ; ngöôøi. - Câu 2: Nêu giá trị nội dung nghệ thuât văn bản “Sống chết mặc bay” - *Nội dung : Phê phán thói bàng quan vô trách nhiệm của viên quan phụ mẫu ; đồng cảm xót xa với tình cảnh thê thảm của nhân dân lao động do thiên tai và do thái độ vô trách nhiệm của kẻ cầm quyền gây nên. - * Nghệ thuật: - + Xây dựng tình huống tương phản- tăng cấp , ngôn ngữ đối thoại ngắn gọn, rất sinh động. - + Lựa chọn ngôi kể, tả, khắc họa chân dung nhân vật sinh động. - * Giải thích ý nghĩa nhan đề ”Sống chết mặc bay” - - Nhan đề"sống chết mặc bay"là thái độ thờ ơ, vô trách nhiệm của một ông quan hộ đê trước tính mạng của hàng vạn người dân nghèo. Bằng nhan đề này, Phạm Duy Tốn đã phê phán xã hội Việt nam những năm trước CM Tháng tám 1945 với cuộc sống tăm tối, cực khổ của người dân và lối sống thờ ơ vô trách nhiệm của bọn quan lại phong kiến. - - “ Sống chết mặc bay” nhan đề truyện ngắn mà Phạm Duy Tốn đặt tên cho tác phẩm của mình là để phê phán sự vô lương tâm , vô trách nhiệm của bọn quan lại phong kiến vơ vét của dân rồi lao vào các cuộc chơi bài bạc - Câu 3: Nghệ thuật và ý nghĩa văn bản Ca Huế trên sông Hương - * Nghệ thuật. - Ngôn ngữ giàu hình ảnh, giàu biểu cảm, giàu chất thơ. - * Ý nghĩa văn bản. - Tác giả thể hiện lòng yêu mến, tự hào về ca Huế, một di sản văn hóa độc đáo của Huế, cũng là một di sản văn hóa của dân tộc, nhắc nhở chúng ta phải biết giữ gìn, phát huy những giá trị văn hóa của dân tộc. PHẦN III : Taäp laøm vaên A/ VĂN NGHỊ LUẬN Caâu 1 : Nghò luaän laø gì ? Caùch laøm baøi vaên nghị luận ? Neâu ñaëc ñieåm cuûa bài vaên nghò luaän ? * Vaên nghị luận là văn viết ra nhằm xác lập cho người đọc người nghe một tư tưởng quan điểm nào đó . * Caùch laøm baøi vaên nghị luận : Tìm hieåu ñeà, tìm yù. Laäp daøn ý. Vieát baøi . Kiểm tra vaø söûa baøi. * Đặc điểm : - Mỗi bài văn nghị luận đều phải có luận điểm , luận cứ và lập luận . - Luận điểm : là ý kiến thể hiện tư tưởng quan diểm trong bài văn .(Mỗi bài văn có thể có một LĐ chính và các LĐ phụ ) - Luận cứ : là lí lẽ làm cơ sở cho luận điểm . 3
4. - Lập luận : Là cách nêu luận cứ để dẫn đến luận điểm . Pheùp laäp luaän giải thích : * Giaûi thích trong vaên nghò luaän laø laøm cho ngöôøi ñoïc,người nghe hiểu rõ các tư tưởng đạo lí, phẩm chất quan hệ . cần được giải thích để nâng cao nhận thức , trí tuệ , bồi dưỡng tư tưởng , tình cảm cho con người . * Boá cuïc cuûa baøi vaên giaûi thích : + Môû baøi: Giôùi thieäu ñieàu caàn giaûi thích caàn giaûi thích. + Thaân baøi: Laàn löôït trình baøy caùc noäi dung caàn giaûi thích , caàn söû duïng caùch laäp luaän giaûi thích phuø hôïp. + Keát baøi: Neâu yù nghóa cuûa vaán ñeà giaûi thíchvôùi moïi ngöôøi . Dàn ý một số đề Tập làm văn. * Văn giải thích: Đề 1: Nhân dân ta có câu tục ngữ: “Đi một ngày đàng, học một sàng khôn” . Hãy giải thích nội dung câu tục ngữ đó. Đề 2: Một nhà văn có câu nói : Sách là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con người. Hãy giải thích câu nói đó. Đề 3 Nhiễu điều phủ lấy giá gương Người trong một nước phải thương nhau cùng Em hiểu người xưa muốn nhắn nhủ điều gì qua câu ca dao ấy. Đề 4: Giải thích lời khuyên của Lê-nin: “Học, học nữa, học mãi” Đề 5: Giải thích câu tục ngữ “Lá lành đùm lá rách” Đề 6: Hãy giải thích ý nghĩa của câu tục ngữ: “Thất bại là mẹ thành công”. * Văn giải thích: Đề 1: Nhân dân ta có câu tục ngữ: “Đi một ngày đàng, học một sàng khôn”.Hãy giải thích nội dung câu tục ngữ đó. a) Mở bài: - Giới thiệu câu tục ngữvà ý nghĩa sâu xa là đúc kết kinh nghiệm và thể hiện khát vọng đi nhiều nơi để mở rộng hiểu biết b/Thân bài: *Giải thích: -Nghĩa đen: câu tục ngữ ý nói đi nhiều, đi xa và đi thì học được nhiều kinh nghiệm, kiến thức hay“ một sàng khôn” -Nghĩa bóng: nghĩa của câu tục ngữ muốn khuyên răn, nhắc nhở và khuyến khích chúng ta đi ra ngoài xã hội để học hỏi kiến thức, kinh nghiệm sống để mở rộng sự hiểu biết và trưởng thành hơn. *Đánh giá: câu tục ngữ là một kinh nghiệm, một quan điểm sống đúng đắn và tích cực của ông cha ta(Tìm dẫn chứng để minh họa) *Mở rộng bàn bạc: -Cũng có những người đi mà không học hỏi được gì, đi không có mục đích học hỏi. -Câu nói chỉ đúng khi đi nhiều mà biết quan sát, biết tiếp thu những điều hay từ cuộc sống nơi khác và từ người khác thì mới học được “sàng khôn” c/ Kết bài: - Bài học nhân thức được câu tục ngữ: hãy biết đi để tìm hiểu, học hỏi kiến thức , tích lũy đều hay, lẽ phải từ những chuyến đi đó. Đề 2: Một nhà văn có câu nói : Sách là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con người. Hãy giải thích câu nói đó – SGK/87 a. Mở bài: - Nêu vai trò, ý nghĩa của sách trong việc mở mang trí tuệ. - Trích dẫn câu nói. b. Thân bài: * G.thích ý nghĩa câu nói: - Sách là gì: là kho tàng tri thức, là sản phẩm tinh thần, là người bạn tâm tình gần gũi. - Trí tuệ: tinh hoa của sự hiểu biết. Sách soi chiếu con người mở mang hiểu biết. -Sách là ngọn đèn bất diệt của con người: Sách giúp ta hiểu về mọi lĩnh vực, sách giúp ta vượt mọi khoảng cách về thời gian, không gian. * Thái độ đối với việc đọc sách: - Tạo thói quen đọc sách. 4
5. - Cần chọn sách để đọc. - Phê phán và lên án những sách có ND xấu. - Bảo vệ và tôn vinh sách. c. Kết bài: - Khẳng định lại tác dụng to lớn của sách. - Nêu phương hướng hành động của cá nhân. Đề 3. “Nhiễu điều phủ lấy giá gương Người trong một nước phải thương nhau cùng”. Em hiểu người xưa muốn nhắn nhủ điều gì qua câu ca dao ấy? a. Mở bài: - Giới thiệu truyền thống tương thân, tương ái của dân tộc: là truyền thống lâu đời, thể hiện những đạo lí tốt đẹp của dân tộc. - Giới thiệu, trích dẫn bài ca dao. b. Thân bài: * Giải thích ý nghĩa của câu ca dao. - Nghĩa đen: Nhiễu điều: tấm vải đỏ, nhiễu điều phủ lấy giá gương tấm vải đỏ che phủ, bao bọc, bảo vệ gương. - Nghĩa bóng: Lời khuyên của dân gian: Mọi người phải biết đoàn kết, thương yêu nhau. Tinh thần đoàn kết thương yêu nhau là truyền thống của dân tộc. * Tại sao lại phải sống đoàn kết, thương yêu nhau? - Đề cùng chia sẻ những khó khăn trong cuộc sống lao động: chống bão lũ, hạn hán - Để cùng chống giặc ngoại xâm - Để cùng chia sẻ những khó khăn trong cuộc sống sinh hoạt: những người nghèo, nạn nhân chất độc màu da cam, những trẻ em mắc bệnh tim bẩm sinh, trẻ em ung thư ( có thể dẫn một số câu tục ngữ, ca dao có nội dung tương tự) * Cần phải làm gì để thực hiện lời dạy của người xưa? - Thương yêu đùm bọc và sống có trách nhiệm với chính những người thân yêu trong gia đình, hàng xóm - Sống có trách nhiệm với cộng đồng: tham gia các phong trào ủng hộ, các hoạt động từ thiện * Liên hệ bản thân: - Là học sinh, em có thể làm gì để thực hiện lời khuyên của dân gian ( yêu thương đoàn kết với bạn bè trong lớp, tham gia các hoạt động ủng hộ, quyên góp ) c. Kết bài: - khẳng định giá trị của bài ca dao: Thể hiện được truyền thống tương thân tương ái quý báu của dân tộc. - Khẳng định rằng truyền thống tốt đẹp ấy sẽ được thế hệ trẻ hôm nay tiếp nối và phát huy. Đề 4: Giải thích lời khuyên của Lê-nin: “Học, học nữa, học mãi” a. Mở bài: - Giới thiệu vai trò của việc học tập đối với mỗi con người: Là công việc quan trọng, không học tập không thể thành người có ích. - Đặt vấn đề : Vậy cần học tập như thế nào? - Giới thiệu và trích dẫn lời khuyên của Lê-nin. b. Thân bài: * Học, học nữa, học mãi nghĩa là như thế nào? - Lời khuyên ngắn gọn như một khẩu hiệu thúc giục mỗi người học tập. Lời khuyên chia thành ba ý mang tính tăng cấp: + Học: Thúc giục con người bắt đầu công việc học tập, tìm hiểu và chiếm lĩnh tri thức. + Học nữa: Vế trức đã thúc giục ta bắt đầu học tập, vế thứ hai thúc giục ta tiếp tục học tập, học nữa mang hàm ý là đã học rồi, nhưng cần tiếp tục học thêm nữa. + Học mãi: Vế thứ ba khẳng định một vấn đề quan trọng về công việc học tập. Học tập là công việc suốt đời, mãi mãi, con người cần phải luôn luôn học hỏi ngay cả khi mình đã có được một vị trí nhất định trong xã hội. * Tại sao phải Học, học nữa, học mãi. - Bởi học tập là con đường giúp chúng ta tồn tại và sống tốt trong xã hội. - Bởi xã hội luôn luôn vận động, cái mới luôn được sinh ra, nếu không chịu khó học hỏi, ta sẽ nhanh chóng lạc hậu về kiến thức. - Bởi cuộc sống có rất nhiều người tài giỏi, nếu ta không nỗ lực học tập ta sẽ thua kém họ, tự làm mất đi vị trí của mình trong cuộc sống. * Học ở đâu và học như thế nào? 5
6. - Học trên lớp, trong sách vở, học ở thầy cô, bạn bè, cuộc sống - Khi không còn ngồi trên ghế nhà trường, ta vẫn có thể học thêm trong sách vở, trong cuộc sống, trong công việc - Có thể học trong lúc làm việc, trong lúc nhàn rỗi * Liên hệ: Bản thân và bạn bè đã và đang vận dụng câu nói của Lê-nin ra sao ( không ngừng học tập, học lẫn nhau, tìm sách vở bổ trợ ) c. Kết bài: - Khẳng định tính đúng đắn và tiến bộ trong lời khuyên của Lê-nin: đó là lời khuyên đúng đắn và có ích đối với mọi người, đặc biệt là lứa tuổi học sinh chúng ta. - “Đường đời là cái thang không nấc chót. Việc học là cuốn sách không trang cuối”. Mỗi người hãy coi học tập là niềm vui, hạnh phúc của đời mình. Đề 5: Giải thích câu tục ngữ “Lá lành đùm lá rách” a. Mở bài: Giới thiệu k/q ND câu tục ngữ Trích dẫn câu tục ngữ vào b. Thân bài: - Giải thích nghĩa đen, nghĩa bóng: Thế nào là lá lành? Thế nào là lá rách? Lá lành đùm lá rách nghĩa là gì? ( Sử dụng pp nêu định nghĩa ) + Nghĩa đen: Khi gói bánh, người ta thường dùng những chiếc lá lành để bọc ngoài những chiếc lá rách để che những chổ rách, hổng của lá. + Nghĩa bóng: Người có điều kiện thuận lợi hơn, sung túc hơn phải che chở đùm bọc, giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn, bất hạnh hơn mình. -> Câu TN là lời khuyên về lối sống tương thân tương ái, yêu thương đùm bọc lẫn nhau giữa con người trong XH - Tại sao phải sống tương thân tương ái, giúp đỡ người có hoàn cảnh khó khăn hơn mình? ( sử dụng pp liệt kê chỉ ra mặt lợi mặt hại của lối sống ttta ) + Họ là những ng đáng thương, cần sự sẻ chia, giúp đỡ của cộng đồng để vượt qua khó khăn, để tiếp tục Sống và sống có ích. + Đó là đạo lí nhân nghĩa, là tình cảm thiêng liêng mà 1 con ng cân phải có. - Lối sống tương thân tương ái đã đc thể hiện ntn? ( Liệt kê những biểu hiện của lối sống tương thân tương ái: sự đùm bọc , giúp đỡ lẫn nhau của con ng VN trong những hoàn cảnh khó khăn: thiên tai, bão lũ ) - Bản thân chúng ta cần làm gì để thực hiện lời khuyên của cha ông? ( Thực hiện bằng việc làm cụ thể , thiết thực chứ không phải bằng lời nói suông) c. Kết bài: Tổng kết ý nghĩa của câu TN và rút ra bài học cho bản thân. Đề 6: Hãy giải thích ý nghĩa của câu tục ngữ: “Thất bại là mẹ thành công”. * Tìm hiểu đề. - Làm sáng tỏ câu tục ngữ: Thất bại là mẹ thành công. - Bài học rút ra cho bản thân. * Dàn bài. a. Mở bài: - Trong cuộc sống, tất cả mọi người đều mong muốn đạt được thành công, nhưng thực tế trước khi đến với thành công ta thường phải trải qua khó khăn, thậm chí thất bại. - Giới thiệu trích dẫn câu tục ngữ: Thất bại là mẹ thành công. b. Thân bài: * Giải thích câu tục ngữ: - Thất bại là nguồn gốc, động lực của thành công. Nói cách khác, có thất bại mới thành công. * Tại sao nói : Thất bại là mẹ thành công: - Thất bại giúp cho ta có được những kinh nghiệm quý giá cho lần sau, thất bại khiến cho ta hiểu được nguyên nhân vì sao ta chưa thành công, từ đó tìm cách khắc phục. - Thất bại là động lực để con người cố gắng, nỗ lực cho lần sau: Thất bại khiến cho con người càng khao khát thành công hơn, càng cố gắng nghiên cứu tìm tòi. * Nêu một vài dẫn chứng để lời giải thích có tính thuyết phục. c. Kết bài: - Khẳng định giá trị của câu tục ngữ: là lời khuyên đúng đắn, chỉ ra động lực, nguồn gốc của thành công. - Liên hệ bản thân: Gặp thất bại nhưng không nản chí mà tiếp tục học hỏi để tiến bộ và vươn đến thành công. 6