Đề thi chọn học sinh giỏi cấp tỉnh môn Ngữ văn Lớp 10 - Năm học 2008-2009 - Sở giáo dục và đào tạo Tuyên Quang (Có đáp án)

Nội dung text: Đề thi chọn học sinh giỏi cấp tỉnh môn Ngữ văn Lớp 10 - Năm học 2008-2009 - Sở giáo dục và đào tạo Tuyên Quang (Có đáp án)

1. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TỈNH TUYÊN QUANG Năm học 2008 - 2009 Môn thi: Ngữ văn Thời gian làm bài: 180 phút (Không kể thời gian giao, nhận đề) Đề này có 01 trang Câu 1: (6 điểm) Trong truyện ngắn "Hai đứa trẻ" của Thạch Lam, khi con tàu đã rời xa phố huyện, ông viết: " Liên lặng theo mơ tưởng. Hà Nội xa xăm, Hà Nội sáng rực vui vẻ và huyên náo. Con tàu như đã đem một chút thế giới khác đi qua. Một thế giới khác hẳn, đối với Liên, khác hẳn cái vầng sáng ngọn đèn của chị Tí và ánh lửa của bác Siêu. Đêm tối vẫn bao bọc chung quanh, đêm của đất quê, và ngoài kia, đồng ruộng mênh mang và yên lặng." (Ngữ văn 11 - tập 1, NXBGD) Hãy phân tích đoạn văn trên từ đó nêu chủ đề của tác phẩm. Câu 2: (6 điểm) Cảm nhận của em về hình ảnh thiên nhiên trong hai đoạn thơ sau: "Sóng gợn tràng giang buồng điệp điệp, Con thuyền xuôi mái nước song song, Thuyền về nước lại, sầu trăm ngả; Củi một cành khô lạc mấy dòng" (Tràng giang - Ngữ văn 11 - tập 2, NXBGD) " Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm Heo hút cồn mây súng ngửi trời Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi" (Tây Tiến - Ngữ văn 12 - tập 1, NXBGD) Câu 3: (8 điểm) Trong bài "Tiếng ru", nhà thơ Tố Hữu có viết: Một ngôi sao, chẳng sáng đêm Một thân lúa chín, chẳng nên mùa vàng. Một người - đâu phải nhân gian? Sống chăng, một đốm lửa tàn mà thôi!" Theo em, nhà thơ muốn nói gì qua đoạn thơ? Hãy viết một bài nghị luận ngắn bàn về vấn đề đó. Hết
2. së gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ®¸p ¸n §Ò thi chän häc sinh giái cÊp tØnh. tuyªn quang N¨m häc 2008- 2009. M«n : Ng÷ v¨n. Thêi gian : 180 phót (Kh«ng kÓ thêi gian giao, nhËn ®Ò) §¸p ¸n nµy cã 03 trang. C©u 1: (6 ®iÓm) 2.1.VÒ kÜ n¨ng : - Häc sinh biÕt c¸ch lµm bµi nghÞ luËn v¨n häc kiÓu bµi ph©n tÝch, lµm râ mét vÊn ®Ò v¨n häc. - KÕt cÊu chÆt chÏ, bè côc râ rµng, diÔn ®¹t tèt, kh«ng m¾c lçi chÝnh t¶, dïng tõ, viÕt c©u, ch÷ viÕt cÈn thËn 2.2.VÒ kiÕn thøc : Néi dung cÇn ®¹t. BiÓu ®iÓm - Giíi thiÖu nhµ v¨n Th¹ch Lam, truyÖn “Hai ®øa trΔ vµ ®o¹n v¨n. 1,0 ®iÓm - Ph©n tÝch ®o¹n v¨n: 1. Dßng m¬ tëng cña Liªn :“Hµ Néi xa x¨m, vui vÎ vµ huyªn n¸o ” - Hµ Néi trong kÝ øc tuæi th¬ ®Çy h¹nh phóc mµ Liªn khao 3,0 ®iÓm kh¸t ®îc sèng l¹i dï trong kho¶nh kh¾c. Sèng trong c¶nh buån ch¸n tÎ nh¹t n¬i phè huyÖn chØ cã sù h¸o høc ®îi tµu mçi ®ªm míi gi¶i tho¸t cho Liªn khái nçi buån. Khi tµu qua, tÊt c¶ lµ giÊc m¬, Liªn l¹i ph¶i quay vÒ víi hiÖn thùc ®ang sèng- tï ®äng, quÈn quanh (®ªm tèi bao bäc, ¸nh s¸ng nhá bÐ leo lÐt ) -> T©m tr¹ng buån vui lÉn lén tríc qu¸ khø, hiÖn t¹i, t¬ng lai m¬ hå xa x«i. 2. ý nghÜa dßng m¬ tëng: HiÖn thùc, nh©n v¨n, nh©n ®¹o - Cuéc sèng tï ®äng, nh÷ng kiÕp ngêi nhá bÐ, kh«ng cam chÞu cuéc sèng tÎ 1,0 nh¹t buån ch¸n, khao kh¸t ®iÒu tèt ®Ñp ®iÓm - Chñ ®Ò cña truyÖn: + Th¬ng c¶m víi nh÷ng kiÕp ngêi nhá bÐ, bÊt h¹nh, sèng ©m thÇm, lay l¾t, tµn lôi, kh«ng biÕt ®Õn ¸nh s¸ng, h¹nh phóc; tr©n träng kh¸t khao ®îc sèng cuéc sèng cã ý nghÜa, tho¸t khái cuéc ®êi t¨m 1,0
3. tèi quÈn quanh ®ang muèn ch«n vïi hä ®iÓm C©u 2: (6 ®iÓm ) 3.1.VÒ kÜ n¨ng : HS biÕt c¸ch lµm bµi nghÞ luËn VH. kiÓu bµi ph©n tÝch, so s¸nh lµm râ c¶m nhËn ®iÓm gièng, kh¸c nhau vÒ bøc tranh thiªn nhiªn ë 2 ®o¹n th¬, kÕt cÊu chÆt chÏ, bè côc râ rµng, diÔn ®¹t tèt, kh«ng m¾c lçi chÝnh t¶, dïng tõ, viÕt c©u, ch÷ viÕt cÈn thËn 3.2.VÒ kiÕn thøc : Néi dung cÇn ®¹t. BiÓu ®iÓm 1. Giíi thiÖu 2 t¸c gi¶, 2 bµi th¬, 2 ®o¹n th¬. 0,5 ®iÓm 2. C¶m nhËn vÒ 2 bøc tranh thiªn nhiªn: 1,0 ®iÓm + Sãng níc trµng giang mªnh m«ng, rîn ngîp gîi buån. + Nói rõng miÒn T©y hïng vÜ, d÷ déi- th¬ méng ®Ñp, khoÎ 3. So s¸nh: 0,5 ®iÓm - Gièng nhau: ®Ò tµi, thÓ lo¹i. - Kh¸c nhau: + Bøc tranh thiªn nhiªn trong bµi th¬ “Trµng giang”: lµ 3,0 ®iÓm bøc tranh thiªn nhiªn s«ng níc (VHLM); trong bµi th¬ “T©y TiÕn”: lµ c¶nh nói rõng T©y B¾c (VHCM). + Bót ph¸p miªu t¶: l·ng m¹n- tríc vµ sau C¸ch m¹ng. + T¸c dông: c¶nh s«ng níc gîi c« ®¬n, buån tríc thêi thÕ, mang t©m sù cña 1 thÕ hÖ, c¶nh nói rõng miÒn T©y hïng vÜ, mü lÖ lµm nÒn ®Ó ngêi lÝnh T©y TiÕn xuÊt hiÖn. 4. §¸nh gi¸: §ãng gãp cña 2 nhµ th¬ vÒ ®Ò tµi ®Êt níc, lµm phong phó cho th¬ ca d©n téc, cã ý nghÜa gi¸o dôc, båi dìng t×nh c¶m cña mçi 1,0 ®iÓm ngêi víi ®Êt níc quª h¬ng
4. C©u 3: (8 ®iÓm) 1.1.VÒ kÜ n¨ng : HS biÕt c¸ch lµm bµi nghÞ luËn XH. kiÓu bµi b×nh luËn 1 vÊn ®Ò XH, kÕt cÊu chÆt chÏ, bè côc râ rµng, diÔn ®¹t tèt, kh«ng m¾c lçi chÝnh t¶, dïng tõ, viÕt c©u, ch÷ viÕt cÈn thËn 1.2.VÒ kiÕn thøc : Néi dung cÇn ®¹t. BiÓu ®iÓm - Giíi thiÖu nhµ th¬ Tè H÷u, bµi th¬ “TiÕng ru”, vÊn ®Ò nhµ th¬ 1,0 ®iÓm ®Ò cËp ®Õn trong ®o¹n th¬: Mèi quan hÖ gi÷a vai trß cña c¸ nh©n vµ søc m¹nh cña tËp thÓ. - Gi¶i thÝch nghÜa ®en, nghÜa bãng: Mét ng«i sao t¸ch khái bÇu 2,0 ®iÓm trêi- kh«ng ®ñ søc soi s¸ng; mét c©y lóa t¸ch khái c¸nh ®ång- kh«ng thµnh mïa vµng; mét ngêi t¸ch khái nh©n gian- chØ lµ ®èm löa tµn -> C¸ nh©n t¸ch khái tËp thÓ kh«ng thÓ cã ®îc søc m¹nh. - B×nh luËn: Mèi quan hÖ gi÷a c¸ nh©n vµ tËp thÓ + C¸ nh©n kh«ng thÓ cã søc m¹nh khi t¸ch rêi tËp thÓ. V× søc lùc vËt chÊt, tinh thÇn cña c¸ nh©n cã h¹n kh«ng thÓ tù m×nh s¶n 2,0 ®iÓm xuÊt ra mäi cña c¶i vËt chÊt, tinh thÇn, mäi lÜnh vùc khoa häc ®Ó phôc vô ®êi sèng, kh«ng thÓ tù m×nh lµm nªn sù nghiÖp c¸ch m¹ng DÉn chøng- ph©n tÝch. + C¸ nh©n chØ cã søc m¹nh khi hoµ m×nh vµo tËp thÓ. TËp thÓ - nh©n d©n, ®îc §¶ng l·nh ®¹o, lµ ngêi t¹o ra mäi cña c¶i vËt chÊt, 2,0 ®iÓm tinh thÇn cho XH, lµm nªn sù nghiÖp c¸ch m¹ng vÜ ®¹i. XÐt ®Õn cïng ®¹o ®øc, tµi n¨ng cña c¸ nh©n còng lµ do hä häc t©p, tiÕp thu tõ kinh nghiÖm mäi mÆt cña nh©n d©n DÉn chøng- ph©n tÝch. - Më réng: C¸ nh©n ph¶i biÕt hoµ m×nh vµo tËp thÓ ®Ó ph¸t huy søc m¹nh, ph¶i cã quan ®iÓm quÇn chóng, phôc tïng sù l·nh ®¹o cña §¶ng, ®Æt lîi Ých cña tËp thÓ lªn trªn lîi Ých cña c¸ nh©n 1,0 ®iÓm HÕt