Giáo án Ngữ văn Lớp 7 - Tập 1 - Năm học 2011-2012 - Vũ Thị Hạnh

Nội dung text: Giáo án Ngữ văn Lớp 7 - Tập 1 - Năm học 2011-2012 - Vũ Thị Hạnh

1. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 TuÇn I Ngµy so¹n: 18 - 8 – 2011 Ngµy d¹y : /8/2011 TiÕt 1: Cæng tr­êng më ra (Lý Lan) I. Môc tiªu cÇn ®¹t: Qua bài häc häc sinh ®¹t ®­îc: 1. Kiến thức: - T×nh cảm s©u nặng của cha mẹ, gia đ×nh đối với con c¸i ,ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với cuộc đời mỗi con người, nhất là đối với tuổi thiếu niªn nhi đồng - Lời văn biểu hiện t©m trạng người mẹ đối với con trong văn bản 2. Kĩ năng: - Đọc - hiểu một văn bản biểu cảm được viết như những dßng nhật kýcủa một người mẹ . Ph©n tÝch một số chi tiết tiªu biểu diễn tả t©m trạng của người mẹ trong đªm chuẩn bị cho ngày khai trường đầu tiªn của con - Liªn hệ vận dụng khi viết một bài văn biểu cảm -Kü n¨ng sèng:kü n¨ng giao tiÕp øng xö 3. Th¸i độ: - Thấy được ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với cuộc đời của mỗi con người II. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh: - GV: - So¹n gi¸o ¸n - Hs: T×m hiÓu bµi ë nhµ So¹n bµi vµ tr¶ lêi c©u hái theo c©u hái cuèi bµi. III. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 1-Khëi ®éng: GV kiÓm tra vÒ so¹n bµi ë nhµ cña Hs. Tất cả chóng ta , đều trải qua buổi tối trước ngày khai giảng trọng đại chuyển từ mẫu gi¸o lªn lớp 1 bậc tiểu học . Còng vương vấn trong nçi nhớ của chóng ta xiết bao bồi hồi , xao xuyến cả lo lắng và sợ h·i B©y giờ nhớ lại ta thấy thật ng©y thơ và ngọt GV: Vò ThÞ H¹nh 1
2. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 ngào , t©m trạng của mẹ ntn khi cổng trường sắp mở ra đãn đứa con yªu quý của mẹ. Tiết học h«m nay sẽ t×m hiÓu ®iÒu ®ã . 2.Bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1 I. T×m hiÓu chung 1. T×n hiÓu t¸c gi¶, t¸c phÈm (Kh«ng cã th«ng tin) - Gi¸o viªn ®äc mÉu, sau ®ã cho 2. §äc bµi v¨n vµ t×m hiÓu chó thÝch häc sinh ®äc vµ nªu nhËn xÐt * §äc: c¸ch ®äc - Yªu cÇu giäng ®äc nhÑ nhµng, thñ thØ, t©m t×nh - Cho häc sinh t×m hiÓu mét sè * Chó thÝch: chó thÝch ë SGK - Nh¾c l¹i néi dung cña c¸c v¨n b¶n nhËn dông - Chó ý ®Õn c¸c chó thÝch: 1, 2, 4, 7, 10 3. Bè côc v¨n b¶n: ? V¨n b¶n ®­îc chia lµm mÊy - Chia lµm 2 phÇn phÇn? Néi dung cña tõng phÇn? - P1. T©m tr¹ng ng­êi mÑ tr­íc ®ªm ngµy khai tr­êng cña con. - 2. VÎ ®Ñp t©m hån cña ng­êi mÑ: 4. ThÓ lo¹i vµ PTB§. ? V¨n b¶n ®­îc viÕt theo thÓ - ThÓ lo¹i: Tù sù lo¹i vµ ph­¬ng thøc biÓu ®¹t - PTB§: Tù sù + biÓu c¶m nµo? Ho¹t ®éng 2 II. T×m hiÓu chi tiÕt. Cho 1 häc sinh ®äc l¹i v¨n b¶n - V¨n b¶n viÕt vÒ t©m tr¹ng ng­êi mÑ trong ®ªm vµ häc sinh cho biÕt: v¨n b¶n kh«ng ngñ tr­íc ngµy khai tr­êng ®Çu tiªn vµo viÕt vÒ ai, vÒ viÖc g×? Tãm t¾t líp 1 cña con ng¾n gän 1- T©m tr¹ng ng­êi mÑ tr­íc ®ªm ngµy khai tr­êng cña con. ? §äc nh÷ng c©u v¨n, t×m nh÷ng - MÑ cã t©m tr¹ng: Thao thøc, b©ng khu©ng, xao chi tiÕt nãi vÒ t©m tr¹ng cña con xuyÕn, mÑ kh«ng ngñ, tr»n träc, chuÈn bÞ chu ®¸o vµ mÑ trong ®ªm tr­íc ngµy cho con, suy nghÜ miªn man khai tr­êng? - Con: h¸o høc, nhÑ nhµng, thanh th¶n, ngñ ngon, GV: Vò ThÞ H¹nh 2
3. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 v« t­. ? T¹i sao ng­êi mÑ l¹i kh«ng - V× ng­êi mÑ tr¨n trë suy nghÜ vÒ ng­êi con, mÑ ngñ ®­îc? b©ng khu©ng, xao xuyÕn nhí vÒ ngµy khai tr­êng n¨m x­a cña m×nh ? T×m chi tiÕt chøng tá ngµy - Chi tiÕt: Bµ ngo¹i d¾t mÑ ®Õn tr­êng, mÑ håi khai tr­êng ®· ®Ó l¹i dÊu Ên hép, n«n nao, hèt ho¶ng trong t©m hån ng­êi mÑ? ? Trong bµi v¨n, ng­êi mÑ cã - MÑ kh«ng trùc tiÕp nãi víi con vµ víi ai c¶, mÑ trùc tiÕp nãi víi con kh«ng? vËy nh×n con ngñ nh­ t©m sù víi con nh­ng thùc ra mÑ t©m sù víi ai? ®ang nãi víi chÝnh m×nh, ®ang «n l¹i kû niÖm thêi c¾p s¸ch tíi tr­êng cña mÑ. ? C¸ch viÕt nµy cã t¸c dông g×? - C¸ch viÕt ®ã lµm næi bËt t©m tr¹ng, kh¾c häa ®­îc t©m t­, t×nh c¶m, nh÷ng ®iÒu s©u th¼m trong lßng mÑ mµ khã nãi b»ng lêi trùc tiÕp ®­îc. 2- VÎ ®Ñp t©m hån cña ng­êi mÑ: ? Qua ph©n tÝch trªn, em thÊy - Ng­êi mÑ cã vÎ ®Ñp t©m hån, t×nh c¶m trong ng­êi mÑ lµ ng­êi nh­ thÕ nµo? s¸ng th­¬ng yªu, ch¨m sãc, quan t©m ®Õn con c¸i. ? §äc nh÷ng c©u th¬, v¨n nãi vÒ - MiÕng ngon th× ®Ó phÇn chång mÑ ®èi víi con c¸i mµ em biÕt. MiÕng x­¬ng phÇn mÑ, miÕng lßng phÇn con - Ra ®i mÑ cã dÆn dß S«ng s©u chí léi, ®ß ®Çy chí sang - Chç r¸o con n»m, chç ­ít mÑ l¨n (Liªn hÖ c¶m nghÜ vÒ ng­êi mÑ - ThÕ giíi kú diÖu ®ã lµ: Nh÷ng kiÕn thøc, tri thøc em) mªnh m«ng réng lín, lµ t×nh yªu quª h­¬ng ®Êt ? MÑ nãi “ B­íc qua c¸nh cæng n­íc qua trang s¸ch, lµ t×nh c¶m thÇy trß, b¹n tr­êng kú diÖu më ra”. Theo bÌ em, thÕ giíi kú diÖu ®ã lµ g×? ? C©u v¨n nµo trong bµi nãi vÒ - C©u: Ai còng biÕt r»ng nçi sai lÇm trong gi¸o tÇm quan träng cña nhµ tr­êng dôc ®i chÖch c¶ hµng dÆm sau nµy. ®èi víi thÕ hÖ trÎ. Ho¹t ®éng 3 III - Tæng kÕt ? Bµi v¨n ®Ó l¹i ®iÒu g× s©u l¾ng - Häc sinh ®äc phÇn ghi nhí SGK GV: Vò ThÞ H¹nh 3
4. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 trong lßng em? ? NhËn xÐt vÒ ng«n ng÷, giäng - Giäng v¨n nhÑ nhµng, t×nh c¶m phï hîp víi t©m ®iÖu thÓ hiÖn t©m tr¹ng ng­êi tr¹ng ng­êi mÑ. mÑ? Ho¹t ®éng 4 IV - LuyÖn tËp - Häc sinh trao ®æi theo néi ( H­íng dÉn häc sinh trao ®æi c©u hái) dung c©u hái Ho¹t ®éng 5: H­íng dÉn häc ë nhµ GV: Kh¾c s©u l¹i kiÕn thøc cña bµi häc HS: VÒ nhµ häc bµi cò vµ chuÈn bÞ bµi míi V. Rót kinh nghiÖm bµi d¹y Ngµy so¹n: 18 – 8 – 2011 Ngµy d¹y: - 8 – 2011 TiÕt 2: MÑ t«i (TrÝch nh÷ng tÊm lßng cao c¶) (Ðt-m« -®« ®¬ A-mi-xi) I- Môc tiªu bµi häc: Qua bµi häc häc sinh ®¹t ®­îc 1. KiÕn thøc: - Sơ lựơc về t¸cgi¶ Ðt-m« -®« ®¬ A-mi-xi - C¸ch gi¸o dôc võa tÕ nhÞ và nghiªm kh¾c cña cha khi con m¾c lçi - Nghệ thuật biểu cảm trực tiếp qua h×nhthức một bức thư . 2. Kĩ năng: - Đọc - hiểu một văn bản dưới h×nhthức một bức thư - ph©n tÝch mét sè chi tiÕt vµ h×nh ¶nh ng­êi cha Kü n¨ng sèng:Kü n¨ng giao tiÕp øng xö vµ xö lý t×nh huèng GV: Vò ThÞ H¹nh 4
5. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 3.Th¸i ®é: ThÊy ®­îc ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với cuộc đời của mỗi con người II ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh: - GV: - So¹n gi¸o ¸n - Hs: T×m hiÓu bµi ë nhµ So¹n bµi vµ tr¶ lêi c©u hái theo c©u hái cuèi bµi. III Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 1- Khëi ®éng: 2 Bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1: I- T×m hiÓu chung 1. T×m hiÓu t¸c gi¶ t¸c phÈm ? Giíi thiÖu vµ nÐt vÒ t¸c gi¶, t¸c - T¸c gi¶: (1846 – 1908) lµ nhµ v¨n I-ta-ly-a. phÈm? - T¸c phÈm: TrÝch trong cuèn Nh÷ng tÊm lßng cao c¶ - truyÖn thiÕu nhi 1886. 2. §äc vµ t×m hiÓu chó thÝch - Gi¸o viªn ®äc mÉu cho häc sinh a. §äc: Giäng ®äc thÓ hiÖn ®­îc t©m t­, t×nh ®äc vµ nhËn xÐt c¸ch ®äc c¶m buån khæ cña ng­êi cha tr­íc lçi lÇm cña con vµ sù tr©n träng cña «ng ®èi víi vî m×nh (mÑ Enric«) - Cho häc sinh ®äc vµ n¾m ch¾c b. T×m hiÓu chó thÝch: nghÜa cña mét sè chó thÝch - Chó ý c¸c chó thÝch lµ tõ HV: 1, 5, 7, 9, 10. 3. Bè côc: - Chia lµm 3 phÇn: + T©m tr¹ng vµ suy nghÜ cña ng­êi bè + H×nh ¶nh ng­êi mÑ + Nçi lßng cña En-ri-c« 4. ThÓ lo¹i vµ ph­¬ng thøc biÓu ®¹t. - ThÓ lo¹i: Th­ tõ. - PTB§: BiÓu c¶m Ho¹t ®éng 2 II – T×m hiÓu v¨n b¶n GV: Vò ThÞ H¹nh 5
6. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 ? Häc sinh ®äc l¹i v¨n b¶n, cho - ND: Bøc th­ cña ng­êi bè göi cho con, trong biÕt néi dung cña bµi v¨n? th­ bè ®· chØ ra nh÷ng lçi lÇm cña con khi v« lÔ víi mÑ. ? T¹i sao, t¸c gi¶ l¹i lÊy nhan ®Ò 1- Nhan ®Ò v¨n b¶n: lµ “MÑ t«i”? - Nhan ®Ò do chÝnh t¸c gi¶ ®Æc cho bµi v¨n. - Qua bøc th­ cña ng­êi bè, h×nh ¶nh ng­êi mÑ hiÖn lªn víi nh÷ng phÈm chÊt lín lao, cao c¶, ©m thÇm, lÆng lÏ, hy sinh cuéc ®êi cho con c¸i. ? T¸c gi¶ ®Ó cho ng­êi bè nèi víi - T¸c gi¶ ®Ó cho ng­êi bè nãi víi ng­êi mÑ lµ ng­êi mÑ ®Ó lµm g×? nh»m môc ®Ých lµm t¨ng tÝnh kh¸ch quan cho sù viÖc vµ ®èi t­îng qua ®ã thÓ hiÖn ®­îc th¸i ®é, t×nh c¶m cña ng­êi kÓ. 2- T©m tr¹ng vµ suy nghÜ cña ng­êi bè: ? Qua bµi v¨n, em thÊy th¸i ®é - Ng­êi bè buån b·, tøc giËn “sù hçn l¸o cña cña ng­êi bè ®èi víi Enric« nh­ con nh­ nh¸t dao ®©m vµo tim bè kh«ng nÐn thÕ nµo? ®­îc c¬n tøc gi©n ” Bè kh«ng ®¸p l¹i nô h«n cña con. ? Lý do g× khiÕn ng­êi bè cã th¸i - Lý do: Enric« ph¹m lçi thiÕu lÔ ®é víi mÑ khi ®é nh­ vËy? c« gi¸o ®Õn th¨m. ? T¸c gi¶ ®· dïng nghÖ thuËt g× - NghÖ thuËt so s¸nh. ®Ó thÓ hiÖn t©m tr¹ng cña ng­êi => T©m tr¹ng ®au xãt bÊt ngê cña ng­êi bè. bè? - Ng­êi cha nªu ra cho ng­êi con thÊy: + T/c cña ng­êi mÑ ®èi víi con + VÏ ra nçi buån th¶m khi mÊt mÑ + T×nh th­¬ng yªu kÝnh träng cha mÑ lµ t×nh c¶m thiªng liªng 3- H×nh ¶nh ng­êi mÑ: ? T×m nh÷ng chi tiÕt nãi vÒ cö chØ - MÑ thøc suèt ®ªm, qu»n qu¹i lo l¾ng sî mÊt cña ng­êi mÑ ®èi víi Enric«? con, hy sinh tÝnh m¹ng vÒ con. - Che chë, chç dùa tinh thÇn, niÒm an ñi ®èi víi GV: Vò ThÞ H¹nh 6
7. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 ng­êi con ? Theo em, mÑ cña Enric« lµ - MÑ cña Enric« lµ ng­êi ©m thÇm, lÆng lÏ hy ng­êi nh­ thÕ nµo? sinh vÒ con c¸i -> ng­êi mÑ cã tÊm lßng cao c¶ vµ ®Ñp ®Ï. (Liªn hÖ víi ng­êi mÑ ë bµi “cæng tr­êng më ra” vµ c¸c ng­êi mÑ kh¸c, mÑ cña em) 4- Nçi lßng cña Enric«. ? Khi ®äc th­ bè, Enric« cã t©m - Enric« xóc ®éng v« cïng vÒ: Bè ®· gîi l¹i tr¹ng nh­ thÕ nµo? v× sao? nh÷ng cö chØ cña mÑ ®èi víi em, nh÷ng kû niÖm gi÷ mÑ vµ em, gîi ra mét cuéc sèng thiÕu mÑ. V× th¸i ®é kiªn quyÕt vµ nghiªm kh¾c cña bè, v× lêi nãi ch©n thµnh s©u s¾c cña bè vµ Enric« ®· nhËn thÊy lçi lÇm cña m×nh ? T¹i sao bè kh«ng trùc tiÕp nãi - Bè viÕt th­ lµ ®Ó m×nh Enric« biÕt, cã thÓ em víi Enric« mµ l¹i viÕt th­? sÏ ®äc nhiÒu lÇn ®Ó suy nghÜ vÒ lêi lÏ cña bè ®©y lµ c¸ch d¹y con rÊt kÝn ®¸o vµ tÕ nhÞ vµ ®©y còng lµ c¸ch øng xö trong gia ®×nh vµ ngoµi x· héi. ? Qua ph©n tÝch bµi v¨n, em rót ra - Ghi nhí (SGK): cho 1, 2 häc sinh ®äc ghi nhí. ghi nhí g×? Ho¹t ®éng 3 III - Tæng kÕt ? Néi dung cña v¨n b¶n lµ g×? - ND: V¨n b¶n lµ mét bøc th­ bè göi cho con, qua lêi r¨n d¹y cña ng­êi bè chóng ta hiÓu ®­îc c«ng lao to lín cña ng­êi mÑ vµ tr¸ch nhiÖm con c¸i kh«ng ®­îc ®Ó bè mÑ buån phiÒn v× m×nh. ? Em cã nhËn xÐt vÒ h×nh t­îng - NT: Tõ ng÷ phï hîp víi thÓ lo¹i bøc th­ vµ nghÖ thuËt cña bµi? t©m tr¹ng ng­êi bè. C¸c c©u ®în liÒn m¹ch víi nhau. Ho¹t ®éng 4 IV- LuyÖn tËp GV: Vò ThÞ H¹nh 7
8. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 - Chän mét ®o¹n trong th­ cã néi 1- HS: chän ®o¹n: Khi ®· kh«n lín, tr­ëng dung thÓ hiÖn vai trß to lín cu¶ thµnh chµ ®¹p lªn t×nh yªu th­¬ng ®ã. mÑ 2- KÓ l¹i mét viÖc lµm khiÕn bè mÑ buån (häc sinh vÒ nhµ lµm bµi tËp 2) Ho¹t ®éng 5: H­íng dÉn häc ë nhµ: - Thuéc lßng bøc th­ vµ ®o¹n th¬ “Th­ göi mÑ” cña Hai - n¬ - Lµm bµi tËp 2 (phÇn luyÖn tËp) - ViÕt ®o¹n v¨n béc lé c¶m xóc vÒ mÑ m×nh (mÑ cña em) - ChuÈn bÞ bµi “ Tõ ghÐp”. V. Rót kinh nghiÖm bµi d¹y Ngµy so¹n: 20– 8 – 2011 Ngµy d¹y: - 8 – 2011 TiÕt 3: Tõ ghÐp I. Môc tiªu bµi häc: Qua bµi häc häc sinh ®¹t ®­îc 1. Kiến thức: - Cấu tạo của từ ghÐp chÝnh phụ và từ ghÐp đẳng lập - Đặc điểm về nghĩa của từ ghÐp chÝnh phụ và từ ghÐp đẳng lập. GV: Vò ThÞ H¹nh 8
9. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 2. Kĩ năng: - Nhận diện c¸c loại từ ghÐp. - Mở rộng,hệ thống ho¸ vốn từ - Sử dụng từ : dùng từ ghÐp chÝnh phụ khi cần diễn đạt c¸i cụ thể ,dïng từ ghÐp đẳng lập khi cần diễn đạt c¸i kh¸i qu¸t. 3. ThaÝ ®é: - Biết vận dụng những hiểu biết về cơ chế tạo nghĩa vào việc t×m hiểu nghĩa của hệ thống từ ghÐp Tiếng Việt II. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh: - GV: - So¹n gi¸o ¸n - Hs: T×m hiÓu bµi ë nhµ So¹n bµi vµ tr¶ lêi c©u hái theo c©u hái cuèi bµi. III Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 1- Khëi ®éng: ? Dùa vµo kiÕn thøc ë líp 6, cho biÕt thÕ nµo lµ tõ ghÐp? cho 3 VD? 2- Bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1 I- C¸c lo¹i tõ ghÐp - HS ®äc VD ë SGK trang 13 ? T×m tiÕng chÝnh, phô trong - Bµ ngo¹i (bµ = tiÕng chÝnh; ngo¹i = phô) c¸c tõ: bµ ngo¹i, th¬m phøc? - Th¬m phøc (th¬m = tiÕng chÝnh; phøc = phô) ? TiÕng phô bæ sung nghÜa - TiÕng phô bæ sung cho tiÕng chÝnh ®Ó ph©n biÖt cho tiÕng chÝnh nh­ thÕ nµo? nghÜa cña tõ ghÐp: VD: Bµ ngo¹i bµ néi Th¬m phøc th¬m ng¸t ? NhËn xÐt vÒ vÞ trÝ cña 2 - TiÕng chÝnh ®øng tr­íc, tiÕng phô ®øng sau tiÕng? => Tõ ghÐp chÝnh phô - §äc vÝ dô 2 (trang 14) ? H·y so s¸nh sù kh¸c nhau - Gièng: ®Òu cã 2 tiÕng. GV: Vò ThÞ H¹nh 9
10. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 gi÷a tõ quÇn ¸o, trÇm bæng - Kh¸c: QuÇn ¸p, trÇm bæng kh«ng ph©n ra tiÕng víi hai tõ trªn? chÝnh, tiÕng phô, b×nh ®¼ng vÒ mÆt ng÷ ph¸p ? HS cã thÓ lÊy VD vÒ 2 lo¹i => Tõ ghÐp ®¼ng lËp. tõ ghÐp trªn? ? Tõ ghÐp cã mÊy lo¹i? Néi * Ghi nhí (SGK) dung cña tõng lo¹i? Ho¹t ®éng 2 II - NghÜa cña tõ ghÐp ? Cho biÕt nghÜa cña tõ “bµ”? - “Bµ” = ng­êi ®µn bµ sinh ra bè hoÆc mÑ, hoÆc ng­êi ®µn bµ ngang vai, ngang tuæi bµ m×nh ? NghÜa cña bµ ngo¹i? so víi - “bµ ngo¹i” - ng­êi sinh ra mÑ nghÜa cña tõ “bµ” nh­ thÕ * Nh­ vËy, nghÜa cña tõ “bµ” réng h¬n nghÜa cña tõ nµo? “bµ ngo¹i” T­¬ng tù: nghÜa cña tõ “th¬m” vµ “th¬m phøc”. + Gièng: cïng chØ tÝnh chÊt cña sù vËt, ®Æc tr­ng cña mïi vÞ. + Kh¸c: Th¬m phøc g©y Ên t­îng m¹nh. Cßn th¬m chØ mïi th¬m nãi chung. ? T¹i sao cã sù kh¸c nhau ®ã? - T¹i v×: Ph¹m vi ý nghÜa cña tõ “bµ”, “th¬m” réng h¬n tõ”bµ ngo¹i”, “th¬m phøc:. ? Theo em, nghÜa cña tõ ghÐp - Ghi nhí SGK chÝnh phô nh­ thÕ nµo? ? So s¸nh nghÜa cña “quÇn - QuÇn, ¸o: Cã tÝnh chÊt chØ cô thÓ tõng lo¹i, tõng sù ¸o” so víi nghÜa cña mèi vËt riªng lÎ tiÕng “quÇn, ¸o”? - quÇn ¸o: Mang ý nghÜa chØ kh¸i qu¸t - TrÇm bæng: ChØ ©m thanh lóc trÇm lóc bæng trÇm, bæng: ChØ tõng yÕu tè, tõng cao ®é cô thÓ - NghÜa cña tõ ghÐp ®¼ng lËp - Ghi nhí: SGK - HS lÊy vÝ dô vµ chñ nghÜa (Cho häc sinh rót ra kÕt luËn vµ ®äc ghi nhí ë SGK) cña 2 lo¹i tõ ghÐp trªn ? So s¸nh nghÜa cña tõ nghÑp => NghÜa cña tõ nghÐp chÝnh phô hÑp h¬n nghÜa cña chÝnh phô víi nghÜa cña tõ tõ ghÐp ®¼ng lËp GV: Vò ThÞ H¹nh 10
11. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 ghÐp ®¼ng lËp? Ho¹t ®éng 3 III - LuyÖn tËp * Sö dông Kü thuËt “Kh¨n 1, 2, 3 - H­íng dÉn häc sinh lµm phñ bµn” * Bµi tËp 1: - ChÝnh phô: l©u ®êi, xanh ng¾t, nhµ - Häc sinh lµm c¸c bµi tËp m¸y, nhµ ¨n, c©y cá, nô c­êi. - §¼ng lËp; Suy nghÜ, chµi l­íi, Èm ­ít, ®Çu ®u«i. * Bµi tËp 2: - Bót ch×, th­íc kÎ, m­a rµo * Bµi tËp 3: Nói s«ng, ham muèn, nói ®åi, ham mª - Häc sinh gi¶i bµi tËp 4 * Bµi tËp 4- Kh«ng nãi “mét cuèn s¸ch vë” ®­îc v×: s¸ch vë lµ tõ ghÐp ®¼ng lËp cã nghÜa tæng hîp cã nghÜa chØ chung c¶ lo¹i cho nªn nã kh«ng kÕt hîp ®­îc víi sè tõ vµ danh tõ chØ lo¹i. - Häc sinh lµm bµi tËp 5 a- Hoa hång = lµ tõ ghÐp chÝnh phô (kh«ng ph¶i hoa cã mµu hång lµ hoa hång) b- Nam nãi sai v×: ¸o dµi (tõ ghÐp chÝnh phô) lµ lo¹i ¸o dµi 2 th©n cña phô n÷ c- Kh«ng ph¶i “cµ chua” lµ cã vÞ chua. Nãi “cµ chua” nµy ngät lµ ®­îc v×: ®ã lµ tõ ghÐp chÝnh phô d- Kh«ng ph¶i v×: C¸ vµng = lo¹i c¸ c¶nh. - Häc sinh lµm bµi tËp 6 - M¸t: chØ thêi tiÕt, nhiÖt ®é, kh«ng khÝ m¸t mÎ, dÔ chÞu. - Tay: 1 bé phËn cña c¬ thÓ ng­êi. => m¸t tay: ChØ sù may m¾n, chØ mét phÈm chÊt nghÒ nghiÖp, cã tay nghÒ giái, dÔ thµnh c«ng trong c«ng viÖc (thÇy thuèc m¸t tay, nu«i lîn m¸t tay ) - Nãng lßng: T©m tr¹ng chê ®îi, tr«ng ngãng, sèt ruét + Nãng: ChØ thêi tiÕt, khÝ hËu nãng rùc, hay tÝnh t×nh nãng n¶y + Lßng: bé phËn c¬ thÓ ng­êi. - Gang thÐp: ChØ ý chÝ, nghÞ lùc cña con ng­êi trong céng ®ång + gang, thÐp: chÊt kim lo¹i GV: Vò ThÞ H¹nh 11
12. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 - Tay ch©n: sù th©n tÝn, tin cËy, gióp viÖc ®¾c lùc. + tay, ch©n: Lµ bé phËn cña c¬ thÓ con ng­êi. * Sö dông Kü thuËt “S¬ ®å t­ duy” Bµi tËp 7: M¸y h¬i n­íc, Than tæ ong, B¸nh ®a nem Ho¹t ®éng 4: H­íng dÉn häc ë nhµ: - T×m c¸c tï ghÐp chÝnh phô, ®¼ng lËp trong ®o¹n v¨n “ c¸i Ên t­îng b­íc vµo) (cæng tr­êng më ra). - N¾m ®­îc 2 lo¹i tõ ghÐp, nghÜa cña chóng. V. Rót kinh nghiÖm giê d¹y GV: Vò ThÞ H¹nh 12
13. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 Ngµy so¹n: 20 – 8 – 2011 Ngµy d¹y: – 8 – 2011 TiÕt 4: Liªn kÕt trong v¨n b¶n I. Môc tiªu bµi häc Qua bµi häc häc sinh ®¹t ®­îc: 1. Kiến thức: - Kh¸i niệm về liªn kết trong văn bản. - Yªu cầu về liªn kết trong văn bản. 2. Kĩ năng: - Nhận biết và ph©n tich tÝnh liªn kết trong văn bản. - Viết c¸c đoạn văn bài văn cã tÝnh liªn kết. 3. Th¸i ®é: - Cần vận dụng những kiến thức đã học để bước đầu x©y dựng được những văn bản cã tÝnh liªn kế II. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh: - GV: - So¹n gi¸o ¸n - Hs: T×m hiÓu bµi ë nhµ So¹n bµi vµ tr¶ lêi c©u hái theo c©u hái cuèi bµi. III. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 1.Khëi ®éng: 2. Bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung cÇn ®¹t GV: Vò ThÞ H¹nh 13
14. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 Ho¹t ®éng 1 I - Liªn kÕt vµ ph­¬ng tiÖn liªn kÕt trong v¨n b¶n: 1- TÝnh liªn kÕt trong v¨n b¶n: ? HS ®äc VD ë SGK, theo em - En-ri-c« ch­a hiÓu ®­îc ®iÒu bè nãi v×: Gi÷a Enric« ®· hiÓu ®­îc ®iÒu bè viÕt c¸c c©u ch­a cã sù liªn kÕt, nèi kÕt. qua mÊy c©u trªn ch­a v× sao? ? Muèn cho ®o¹n v¨n cã thÓ hiÓu - Muèn cho ®o¹n v¨n hiÓu ®­îc th× ®o¹n v¨n ®­îc th× nã ph¶i cã tÝnh chÊt g×? ph¶i ®­îc liªn kÕt (néi dung g¾n bã, thèng nhÊt víi nhau) ? Vëy theo em liªn kÕt lµ g×? * Liªn kÕt lµ mét trong nh÷ng tÝnh chÊt quan träng nhÊt cña v¨n b¶n, lµm cho v¨n b¶n dÔ hiÓu, cã nghÜa. * §äc vÝ dô trong SGK 2- Ph­¬ng tiÖn liªn kÕt trong v¨n b¶n: ? §o¹n v¨n trªn cã mÊy c©u? - Cã 3 c©u ? So víi v¨n b¶n gèc c©u 2 thiÕu - C©u 2 thiÕu côm tõ cßn b©y giê. côm tõ nµo? c©u 3 chÐp sai tõ - C©u 3 chÐp sai tõ con thanh tõ ®øa trÎ nµo? - Lµm cho ®o¹n v¨n trë nªn rêi r¹c khã hiÓu ? ViÖc chÐp sai vµ thiÕu ®ã cã ¶nh h­ëng g× kh«ng? - Kh«ng hiÓu ®­îc ý bè muèn nãi g× trong ? NÕu em lµ En-ri-c« em cã hiÓu ®o¹n v¨n v×: C¸c c©u kh«ng tËp trung nãi vÒ néi ®­îc ý bè qua ®o¹n v¨n nµy dung cô thÓ g× (néi dung c¸c c©u rêi r¹c, c¸c kh«ng? c©u ch­a to¸t lªn ®­îc t­ t­ëng cô thÓ) ? Muèn En-ri-c« cã hiÓu ®­îc, ta - Ta ph¶i söa l¹i gièng nh­ ®o¹n v¨n trong bµi ph¶i lµm g×? “MÑ t«i” (cho häc sinh ®äc ®o¹n v¨n vµ ph¸t hiÖn ®iÒu bè muèn nãi víi En-ri-c« lµ g×) ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸c c©u - C¸c c©u ®Òu ®óng vÒ ng÷ ph¸p. Khi t¸ch c¸c trong 2 ®o¹n (nguyªn b¶n vµ ®o¹n c©u ra khái ®o¹n v¨n ta vÉn hiÓu ®­îc trÝch)? ? VËy c¸c tõ “Cßn b©y giê”, - §èng vai trß lµm ph­¬ng tiÖn liªn kÕt c¸c c©u “con” ®ãng vai trß g× trong ®o¹n trong ®o¹n v¨n v¨n? - H­íng vÒ mét néi dung (LK néi dung) ? Khi thªm c¸c tõ nµy vµo trong ®o¹n v¨n, ta thÊy c¸c c©u trong GV: Vò ThÞ H¹nh 14
15. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 ®o¹n v¨n cã h­íng vÒ mét néi dung kh«ng? - C¸c c©u liªn kÕt chÆt chÏ víi nhau nhê c¸c tõ ? C¸c c©u cã cßn rêi r¹c n÷a ng÷ (LK h×nh thøc) kh«ng? * V¨n b¶n ph¶i cã sù liªn kÕt vÒ néi dung vµ ? Mét v¨n b¶n cã tÝnh liªn kÕt liªn kÕt vÒ h×nh thøc tr­íc hÕt ph¶i cã ®iÒu kiÖn g×? Ghi nhí ( SGK) II- LuyÖn tËp Ho¹t ®éng 2 GV: Tæ chøc h­íng dÉn HS lµm c¸c bµi tËp trong SGK Bµi tËp 1: S¾p xÕp theo tr×nh tù: 1-4-2-5-3 Bµi tËp 2 + C©u 1,2 nèi víi nhau b»ng tõ “mÑ t«i” ®­îc lÆp ®i lÆp l¹i + C©u 3, 4 2 tõ “s¸ng nay” – “chiÒu nay” (thêi gian) - Tuy cã c¸c tõ ng÷ liªn kÕt nh­ng ®o¹n v¨n ch­a Ïo ý: V× kh«ng cã sù g¾n bã vÒ néi dung + C©u 1 më ®Çu cho ®o¹n kh¸c + C©u 2,3,4 ph¶i s¾p xÕp l¹i cho hîp lý (3,4,2) Bµi tËp 4- NÕu t¸ch 2 c©u ra khái v¨n b¶n th× hai c©u v¨n ch­a cã sù liªn kÕt. Nh­ng ®Ó trong v¨n b¶n “cæng tr­êng më ra” th× hai c©u vÉn ®­îc liªn kÕt v×: Sau hai c©u ®ã cßn cã c¸c c©u kh¸c cã t¸c dông lµm toµn ®o¹n trë nªn g¾n bã chÆt chÏ víi nhau Ho¹t ®éng 3: H­íng dÉn häc ë nhµ: - ViÕt ®o¹n v¨n vÒ ngµy khai tr­êng võa qua vµ chØ ra sù liªn kÕt vÒ n«i dung vµ h×nh thøc cña ®o¹n v¨n. - ChuÈn bÞ bµi: Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª. V. Rót kinh nghiÖm giê d¹y GV: Vò ThÞ H¹nh 15
16. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 TuÇn 2 Ngµy so¹n: 06 - 9 – 2011 Ngµy d¹y: - 9 – 2011 : TiÕt 5 Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª (Kh¸nh Hoµi) I- Môc tiªu cÇn ®¹t: 1. Kiến thức: - Tình cảm anh em ruột thịt thắm thiết ,sâu nặng và nỗi đau khổ của ngững đứa trẻ không may rơi vào hoàn cảnh bố mệ li dị - Đặc sắc nghệ thuật của văn bản 2. Kĩ năng: - Đọc - hiểu Văn bản truyện ,đọc diễn cảm lời đối thoại phù hợp với tâm trạng các nhân vật. - Kể và tóm tắt truyện 3. Thái độ: - Rèn kĩ năng miêu tả và phân tích tâm lí nhân vật B. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh: - GV: - So¹n gi¸o ¸n - Hs: T×m hiÓu bµi ë nhµ So¹n bµi vµ tr¶ lêi c©u hái theo c©u hái cuèi bµi. C. Ph­¬ng ph¸p. - Ph­¬ng ph¸p Nghiªn cøu GV: Vò ThÞ H¹nh 16
17. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 - Ph­¬ng ph¸p Nªu vÊn ®Ò - Ph­¬ng ph¸p Gi¶ng b×nh III. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 1.Khëi ®éng: 2. Bµi míi: Trong cuộc sống , ngoài việc trẻ được sống đầy đủ về vật chất thì cha mẹ còn làm cho con trẻ đầy đủ , hoàn thiện về đời sống tinh thần . Trẻ có thể thiếu thốn vật chất nhưng tinh thần cần phải đầy đủ . Cho dù rất hồn nhiên , ngây thơ nhưng trẻ vẫn cảm nhận , vẫn hiểu biết 1 cách đầy đủ về c/ s gia đình mình . Nếu chẳng may rơi vào hoàn cảnh bất hạnh , các em cũng biết đau đớn , xót xa , nhất là khi phải chia tay với gia đình thân yêu của mình . Để hiểu rõ hoàn cảnh đó , bài học hôm nay sẽ giúp ta hiểu được vấn đề đó 3- Bµi míi: (85 phót) Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1 (15 phót) I- T×m hiÓu chung 1. Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ t¸c phÈm. (Kh«ng cã th«ng tin) 2. §äc, tãm t¾t v¨n b¶n vµ t×m hiÓu chó thÝch: Cho 1 - 2 HS tãm t¾t v¨n b¶n a. §äc vµ tãm t¾t truyÖn - Cho häc sinh ®äc 1 ®o¹n v¨n - §äc 1 sè ®o¹n : “ §å ch¬i cña chóng t«i -> øa tiªu biÓu ra” (giäng ®äc ph¶i béc lé ®­îc t×nh c¶m xóc ®éng) b. Chó thÝch: Chó ý c¸c chó thÝch 3, 5, 6 3. ThÓ lo¹i vµ PTB§: ? V¨n b¶n ®­îc viÕt theo thÓ lo¹i - ThÓ lo¹i: TruyÖn vµ ph­¬ng thøc biÓu ®¹t nµo? - PTB§: Tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m 4. Bè côc cña v¨n b¶n ? V¨n b¶n ®­îc chia lµm mÊy Chia lµm 3phÇn. phÇn? Néi dung cña tõng phÇn? + P1. Tõ ®Çu => hiÕu th¶o nh­ vËy (T©m tr¹ng cña 2 anh em) + P2. TiÕp => trµn lªn c¶nh vËt. + P3. Cßn l¹i (Cuéc chia tay gi÷a 2 anh em ë GV: Vò ThÞ H¹nh 17
18. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 nhµ) Ho¹t ®éng 2 (60 phót) II- T×m hiÓu chi tiÕt 1- Giíi thiÖu nh©n vËt vµ tÝnh huèng truyÖn ? Theo em, truyÖn viÕt vÒ ai? viÖc - ViÕt vÒ hai anh em Thµnh - Thuû g×? nh©n vËt chÝnh trong truyÖn lµ - Khi bè mÑ bá nhau, hai anh em ph¶i chia ®å ai? ch¬i. - Thµnh - Thuû lµ 2 nh©n vËt chÝnh ? TruyÖn kÓ theo ng«i thø mÊy - TruyÖn kÓ theo ng«n thø nhÊt - sè Ýt (Thµnh) t¸c dông cña ng«i kÓ ®ã? ng«i kÓ cã t¸c dông thÓ hiÖn s©u s¾c nh÷ng suy nghÜ t×nh c¶m vµ t©m tr¹ng nh©n vËt. MÆt kh¸c lµn t¨ng thªm tÝnh ch©n thùc, kh¸ch quan cña truyÖn - TruyÖn cã tÝnh thuyÕt phôc cao. ? T¹i sao tªn truyÖn l¹i lµ: Cuéc - Nh÷ng con bóp bª lµ ®å ch¬i cña trÎ th¬, nã chia tay cña nh÷ng con bóp bª? ngé nghÜnh, v« t­, ®Ñp, hÊp dÉn -> gîi ta nghÜ ? Nh­ng con bóp bª gîi em suy ®Õn sù ng©y th¬, trong s¸ng, hån nhiªn ®Ñp ®Ï ë nghÜ g×? tuæi th¬ nh÷ng con bóp bª v« téi -> l¹i ph¶i chia tay. ? Tªn truyÖn cã liªn quan g× ®Õn - Tªn truyÖn ®· gîi ra 1 t×nh huèng gióp ng­êi ý nghÜa cña truyÖn? ®äc ph¶i theo dâi, suy nghÜ (t¹i sao nã ph¶i chia tay): Khi ng­êi lín chia tay - trÎ con, ®å ch¬i còng ph¶i chia tay. 2- T×nh c¶m cña hai anh em Thµnh - Thuû ? §äc ®o¹n v¨n “ Gia ®×nh t«i kh¸ - Thuû mang kim ra s©n bãng v¸ ¸o cho anh gi¶ -> ®Ó em b¾t con vÖ sÜ g¸c cho - Thµnh ®ã em ®i häc vÒ, d¾t em ®i ch¬i, nh­êng anh”? ®åi ch¬i cho em ? T×m nh÷ng chi tiÕt trong ®o¹n - Thuû nh­êng con vÖ sÜ cho anh truyÖn nãi vÒ t×nh c¶m cña hai anh em tr­íc khi chia tay? ? NhËn xÐt g× vÒ t×nh c¶m gi÷a - §ã lµ t×nh c¶m yªu th­¬ng, ch©n thµnh, chia sÎ hai anh em? quan t©m, hy sinh v× nhau. - §äc chËm “Cuéc chia tay ®ét ngét qu¸ - hÕt” (®äc: ®å ch¬i cña GV: Vò ThÞ H¹nh 18
19. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 t«i ) ? Lêi nãi vµ hµnh ®éng cña Thuû - M©u thuÉn ë chç: Thuû võa giËn d÷ kh«ng khi thÊy anh chia 2 con bóp bª vÖ muèn chia rÏ 2 con bóp bª, l¹i võa th­¬ng anh sÜ vµ em nhá con g× m©u thuÉn? sî kh«ng cã vÖ sÜ canh g¸c cho anh ngñ. ? Theo em cã c¸ch nµo gi¶i quyÕt - C¸ch duy nhÊt: Bè mÑ ®oµn tô -> bóp bª kh«ng ®Ó 2 con bóp bª kh«ng chia tay? chia rÏ, anh em kh«ng ®au khæ. ? Cuèi cïng Thuû ®· lùa chän - Cuèi TruyÖn Thuû ®Ó con em nhá c¹nh con vÖ c¸ch gi¶i quyÕt nh­ thÕ nµo? sÜ (kh«ng t¸ch 2 con bóp bª ra) ? C¸ch gi¶i quyÕt ®ã gîi cho em - Thuû lµ mét em bÐ giµu lßng vÞ tha: Th­¬ng suy nghÜ g× vÒ Thñy anh, th­¬ng bóp bª, thµ m×nh chÞu c« ®¬n, chia l×a chø kh«ng ®Ó bóp bª xa nhau, kh«ng ®Ó anh thiÕu vÖ sÜ. ? Em cã t×nh c¶m g× víi Thuû. - Em quý mÕn, th­¬ng c¶m víi Thuû, häc ë Häc ®­îc ë Thuû ®iÒu g×? Thuû tÊm lßng vÞ tha ? Em cã suy nghÜ v× vÒ cuéc chia - Cuéc chia tay ®· g©y ra mét nçi ®au mÊt m¸t tay cña 2 em nhá? lín, ®Èy 2 em vµo hoµn c¶nh bÊt h¹nh kh«ng ®¸ng cã cho nªn ta th«ng c¶m víi 2 em vµ kh¸t khao kh«ng nªn cã nh÷ng cuéc chia chia tay nh­ Thµnh - Thuû. ? Chi tiÕt nµo trong cuéc chia tay - Chi tiÕt: Bè mÑ bá nhau, Thuû xa líp, kh«ng gi÷a Thuû víi häc lµm c« gi¸o ®­îc ®i häc. bµng hoµng? ? Chi tiÕt nµo lµm em xóc ®éng - N­íc m¾t c« gi¸o giµn giôa, c« t¸i mÆt -> c« nhÊt? v× sao? rÊt yªu th­¬ng, th«ng c¶m vµ xãt xa cho Thuû ? V× sao khi d¾t em ra cæng - Thµnh kinh ng¹c v×: Cuéc sèng cña con ng­êi, tr­êng Thµnh l¹i “kinh ng¹c thÊy cña thiªn nhiªn vÉn b×nh th­êng, yªn ¶ mµ anh mét ng­êi vÉn b×nh th­êng ”? em Thµnh l¹i ph¶i chia tay nhau. Trong lßng em nh­ cã b·o gi«ng. ? C©u chuyÖn muèn nh¾n nhñ ta - Ghi nhí: SGK: Cho 1 vµi häc sinh ph¸t biÓu - ®iÒu g×? ®äc ghi nhí Ho¹t ®éng 3 (5 phót) III- Tæng kÕt ? NhËn xÐt vÒ c¸ch kÓ chuyÖn cña - NT: KÓ chuyÖn qua miªu t¶ c¶nh vËt xung t¸c gi¶? quanh kÕt hîp víi miªu t¶ t©m lý nh©n vËt GV: Vò ThÞ H¹nh 19
20. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 (Thµnh - Thuû) ®· râ ®­îc nçi buån s©u th¼m, thÊt väng, l¹c lâng, b¬ v¬ cña nh©n vËt. Lêi kÓ ch©n thµnh, gi¶n dÞ phï hîp víi t©m tr¹ng nh©n vËt -> cã søc truyÒn c¶m. ? Néi dung chÝnh cña truyÖn? - ND: TruyÖn ®Ò cËp ®Õn nçi buån, ®au cña gia ®×nh khi bè mÑ chia tay vµ tÊm lßng kh¸t khao ®­îc sèng trong hp cña nh÷ng em bÐ bÊt h¹nh. Ho¹t ®éng 4 (5 phót) IV - LuyÖn tËp ? KÓ tãm t¾t l¹i c©u chuyÖn? - Häc sinh kÓ l¹i c©u chuyÖn ? Béc lé c¶m xóc cña em vÒ 2 - C¶m xóc: Th­¬ng c¶m, chia sÎ, yªu th­¬ng nh©n vËt chÝnh trong truyÖn? Ho¹t ®éng 5: (2 phót) H­íng dÉn häc ë nhµ: - H×nh dung ra cuéc sèng cña Thµnh - Thuû sau khi ®· chia tay theo bè mÑ - Bµi häc rót ra tõ c©u chuyÖn trªn. - ChuÈn bÞ bµi: Bè côc trong v¨n b¶n. * §¸nh gi¸ ®iÒu chØnh tiÕt d¹y Ngµy so¹n: 15 – 8 – 2011 TiÕt 7: Bè côc trong v¨n b¶n A- Môc ®Ých cÇn ®¹t: * Mức độ cần đạt - Hiểt được tần quan trọng và yêu cầu của bố cục trong văn bản; trên cơ sở đó ,có ý thức xây dựng bố cục khi tạo lập văn bản. - Bước đầu xây dựng được những bố cục rành mạch ,hợp lí cho các bước làm. * Trọng tâm kiến thức, kỹ năng 1. Kiến thức: - Tác dụng của việc xây dựng bố cục 2. Kĩ năng: - Nhân biết ,phân tích bố cục trong văn bản. GV: Vò ThÞ H¹nh 20
21. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 - Vận dụng kiến thức về bố cục trong việc đọc - hiểu văn bản , xây dựng bố cục trong một văn bản nói ( viết ) cụ thể. 3. Thái độ: - Nghiêm túc thực hiện. B. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh: - GV: - So¹n gi¸o ¸n - Hs: T×m hiÓu bµi ë nhµ So¹n bµi vµ tr¶ lêi c©u hái theo c©u hái cuèi bµi. C. Ph­¬ng ph¸p. - Ph­¬ng ph¸p Nghiªn cøu - Ph­¬ng ph¸p Nªu vÊn ®Ò D. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 1- KiÓm tra bµi cò: (3 phót) ? Nªu t¸c dông cña tÝnh liªn kÕt trong v¨n b¶n? 2- Giíi thiÖu bµi: (2 phót) Trong những năm học trước , các em đã được làm quen với công việc xây dựng dàn bài , Dàn bài lại là chính kết quả , hình thức thể hiện của bố cục . Vì thế bố cục trong vb không phải là 1 vấn đề hoàn toàn mới mẻ đối với chúng ta . Tuy nhiên trên thực tế , vẫn có rất nhiều học sinh không qua tâm đến bố cục , và rất ngại xd bố cục trong lúc làm bài . Vì vậy bài học hôm nay sẽ học ta thấy rõ tầm quan trọng của bố cục trong vb , bước đầu giúp ta xd được bố cục rành mạch , hợp lí . 3- Bµi míi: (40 phót) Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1 (28 phót) I- Bè côc vµ nh÷ng yªu cÇu vÒ bè côc trong v¨n b¶n: 1- Bè côc cña v¨n b¶n: VD: a SGK ? Khi viÕt ®¬n cã cÇn s¾p xÕp - Ph¶i tr×nh bµy theo thø tù: Tªn n­íc, tªn ®¬n hä theo tr×nh tù kh«ng? V× sao? tªn ng­êi viÕt ®¬n, quª qu¸n - V×: Tr×nh tù cña l¸ ®¬n -> néi dung râ rµng m¹ch l¹c -> ®ã còng lµ bè côc cña v¨n b¶n - Sù s¾p ®Æt c¸c phÇn trong v¨n b¶n theo mét GV: Vò ThÞ H¹nh 21
22. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 tr×nh tù hîp lý gäi lµ bè côc (SGK) ? V× sao khi x©y dùng v¨n b¶n - Quan t©m ®Õn bè côc ®Ó khi viÕt kh«ng bÞ lÖch cÇn quan t©m ®Õn bè côc? h­íng, ®­îc viÕt theo mét tr×nh tù hîp lý. ? Bè côc cña v¨n b¶n lµ g×? * Bè côc v¨n b¶n lµ sù s¾p ®Æt c¸c phÇn trong v¨n b¶n theo mét tr×nh tù hîp lý. 2- Nh÷ng yªu cÇu vÒ bè côc trong v¨n b¶n - HS ®äc vÝ dôc 1 (trang 29). VD1: SGK ? NhËn xÐt vÒ diÔn biÕn cña néi - Gièng: C¸c ý ®Òu ®Çy ®ñ dung sù viÖc trong vÝ dô so víi - Kh¸c: + Bè côc nguyªn b¶n gåm 3 phÇn v¨n b¶n ë Ng÷ v¨n 6? + V¨n b¶n nµy chØ cã 2 phÇn + C¸c ý trong nguyªn b¶n m¹ch l¹c + Trong v¨n b¶n nµy lén xén - V¨n b¶n VD tèi nghÜa v× bè côc kh«ng hîp lý - V¨n b¶n v« lý v× s¾p xÕp kh«ng ®óng tr×nh tù thêi gian ? Lý do c©u chuyÖn khã tiÕp + Õch ra khái giÕng nghªnh ngang nhËn? + M­a, Õch ra ngoµi + Tr­íc ®ã Õch ngåi ®¸y giÕng Gi÷a c¸c ý trong b¶n kÓ ch­a r¹ch rßi. => Trong v¨n b¶n néi dung c¸c phÇn ph¶i thèng nhÊt chÆt chÏ víi nhau. ? Häc sinh ®äc VD2 ë SGK VD2: “V¨n b¶n” trªn gåm 2 ®o¹n nh­ng c¸ch kÓ (trang 29) ë 2 ®o¹n ch­a l«gÝc, ch­a g©y ®­îc yÕu tè bÊt ? C©u chuyÖn trªn cã mÊy ®o¹n, ngêi -> c©u chuyÖn kh«ng bËt ra ®­îc tiÕng c­êi néi dung cña mçi ®o¹n cã thèng + §o¹n 1: Giíi thiÖu 1 anh hay khoe nhÊt vµ râ rµng kh«ng? + §o¹n 2: Cã lêi giíi thiÖu anh hay khoe cña ng­êi kÓ (Anh ta còng khoe ®­îc ng­êi kÓ ®Ó cho anh cã ¸o míi khoe tr­íc -> anh cã lîn c­íi khoe sau. ? C¸ch kÓ nh­ trªn h¹n chÕ ë - C¸ch kÓ nh­ “2 v¨n b¶n” trªn lµm gi¶m ®i gi¸ chç nµo? Ph¶i kÓ nh­ thÕ nµo trÞ cña c©u chuyÖn cho phï hîp? - Ph¶i kÓ nh­ 2 v¨n b¶n ë s¸ch Ng÷ v¨n 6 ? §Ó v¨n b¶n rµnh m¹ch, hîp lý * Ghi nhí : SGK GV: Vò ThÞ H¹nh 22
23. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 bè côc cña v¨n b¶n cÇn nh÷ng yªu cÇu g×? 3- C¸c phÇn cña bè côc ? Bè côc cña v¨n b¶n th­êng - Gåm ba phÇn gåm cã mÊy phÇn? + Më bµi: Giíi thiÖu c©u chuyÖn ®­îc kÓ ? Nªu nhiÖm vô 3 phÇn cña v¨n + Th©n bµi: KÓ chuyÖn b¶n tù sù miªu t¶? + KÕt bµi: C¶m nghÜ vÒ c©u chuyÖn ? Cã cÇn ph©n biÖt nhiÖm vô - CÇn ph©n biÖt nhiÖm vô cña tõng phÇn ®Ó tr¸nh cña tõng phÇn kh«ng? V× sao? sù trïng lÆp, thõa, thiÕu. - Häc sinh tr¶ lêi c©u hái c - Më bµi kh«ng chØ th«ng b¸o néi dung phÇn th©n bµi mµ cßn ®Þnh h­íng ng­êi ®äc, nghe dµi ®Ò tµi ®ã, phÇn kÕt bµi kh«ng chØ nh¾c l¹i ®Ò tµi, ®­a ra lêi høa mµ cßn t¹o ra Ên t­îng tèt ®Ñp cho ng­êi ®äc, nghe => Ghi nhí ( SGK) Ho¹t ®éng 2 (10 phót) II- LuyÖn tËp: * Sö dông Kü thuËt “Kh¨n phñ bµn” 2- Bè côc cña v¨n b¶n “cuéc chia tay ” ®· hîp lý vµ rµnh m¹ch, song cã thÓ kÓ theo mét bè côc kh¸c. (®¶o chi tiÕt chia ®å ch¬i, chµo c« gi¸o vµ líp ) 3- H­íng dÉn häc sinh ph¸t hiÖn chç ch­a hîp lý vµ nªu c¸ch ch÷a. Ho¹t ®éng 3 (2 phót) H­íng dÉn häc ë nhµ: - N¾m ®­îc yªu cÇu cña bè côc ®Ó bè côc rµnh m¹c, hîp lý - HiÓu ®­îc bè côc lµ gi? * §¸nh gi¸ ®iÒu chØnh tiÕt d¹y Ngµy so¹n: 15 – 8 – 2011 TiÕt 8: M¹ch l¹c trong v¨n b¶n A - Môc tiªu cÇn ®¹t: * Mức độ cần đạt GV: Vò ThÞ H¹nh 23
24. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 - Có nhũng hiểu biết bước đầu về mạch lac trong văn bản và sự cần thiết phải làm cho văn bản có mạch lạc - Vận dụng kiến thức về mạch lạc trong văn bản vào đọc - hiểu văn bản và thực tiễn tạo lập văn bản viết, nói * Trọng tâm kiến thức, kỹ năng 1. Kiến thức: - Mạch lạc trong văn bnả và sự cần thiết của mạch lạc trong văn bản. - Điều kiện cần thiết để văn bản có tính mạch lạc. 2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng nói, viết mạch lạc 3. Thái độ: - Nghiêm túc thực hiện. B. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh: - GV: - So¹n gi¸o ¸n - Hs: T×m hiÓu bµi ë nhµ So¹n bµi vµ tr¶ lêi c©u hái theo c©u hái cuèi bµi. C. Ph­¬ng ph¸p. - Ph­¬ng ph¸p Nghiªn cøu - Ph­¬ng ph¸p Nªu vÊn ®Ò D. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 1- KiÓm tra bµi cò: (3 phót) ? Bè côc lµ g×? T/S khi viÕt v¨n b¶n ph¶i chó ý ®Õn bè côc? ? Bè côc cña v¨n b¶n th­êng cã mÊy phÇn? nhiÖm vô cña mçi phÇn? 2- Giíi thiÖu bµi: (2 phót) 3- Bµi míi: (40 phót) Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1 (25 phót) I- M¹ch l¹c vµ nh÷ng yªu cÇu vÒ m¹ch l¹c trong v¨n b¶n. 1- M¹ch l¹c trong v¨n b¶n: Häc sinh ®äc môc 1a (trang 31) - H¸n ViÖt ? M¹ch l¹c lµ tõ H¸n ViÖt hay tõ M¹ch l¹c: + M¹ch: - èng dÉn m¸u trong c¬ thÓ ThuÇn ViÖt? - §­êng, hÖ thèng GV: Vò ThÞ H¹nh 24
25. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 + L¹c: - Vui - m¹ng l­íi. ? VËy theo em “M¹ch l¹c” ë ®©y - “M¹ch l¹c” lµ m¹ng l­íi vÒ ý nghÜa, nèi liÒn c¸c lµ g×? phÇn, c¸c ®o¹n, c¸c ý tø cña v¨n b¶n. VD: M¹ch v¨n, m¹ch th¬ - Trong v¨n b¶n m¹ch v¨n chØ ®­îc thÓ hiÖn dÇn dÇn.§V: Trong truyÖn “Cuéc chia tay ” + §Çu: ta kh«ng biÕt Thµnh, Thuû vµ nh÷ng con Bóp bª cã ph¶i chia tay nhau kh«ng. + VÒ sau: Cuéc chia tay cña 2 anh em vµ kh«ng chuia tay cña nh÷ng con bóp bª lu«n cã nh÷ng t×nh tiÕt míi qua mçi phÇn mçi ®o¹n, ? Vëy so víi bè côc th× m¹ch - Kh«ng ®èi lËp l¹c cã ®èi lËp kh«ng? ? X§ “m¹ch l¹c” trong v¨n b¶n “M¹ch l¹c” trong v¨n b¶n gåm 3 tÝnh chÊt cã nh÷ng tÝnh chÊ g× trong c¸c + Tr«i ch¶y thµnh dßng, m¹ch tÝnh chÊt (ë SGK)? + TuÇn tù ®i qua c¸c phÇn, c¸c ®o¹n + Th«ng suèt, liªn tôc, kh«ng ®øt ®o¹n ? M¹ch l¹c trong v¨n b¶n lµ g×? * M¹ch l¹c trong v¨n b¶n lµ sù tiÕp nèi cña c¸c c©u, c¸c ý theo mét tr×nh tù hîp lý. 2- C¸c ®iÒu kiÖn ®Ó mét v¨n b¶n cã tÝnh m¹ch l¹c Häc sinh ®äc phÇn 2a (trang 31) a- ChuyÖn kÓ vÒ nhiÒu sù viÖc nh­ng chñ yÕu ? Cho biÕt c¸c sù viÖc trong v¨n xoay quanh viÖc chÝnh: Bè mÑ bá nhau -> c¸c con b¶n xoay quanh sù viÖc chÝnh ph¶i chia tay vµ c¶ nh÷ng con bóp bª còng ph¶i nµo? chia tay. ? “Sù chia tay” vµ “nh÷ng con - “ViÖc chia tay” vµ “Nh÷ng con bóp bª” ®ãng bóp bª” ®ãng vai trß g× trong vai trß chñ ®¹o vµ xuyªn suèt toµn bé c©u chuyÖn truyÖn? ? Anh em Thµnh – Thuû cã vai - Anh em Thµnh - Thuû vµ nh©n vËt chÝnh trong trß g× trong truyÖn? truyÖn, c¸c sù viÖc x¶y ra ®Òu cã c¸c nh©n vËt nµy chøng kiÕn Häc sinh ®äc 2b (trang 32) - ë v¨n b¶n ®· cã sù thèng nhÊt vÒ 1 chñ ®Ò: Chñ GV: Vò ThÞ H¹nh 25
26. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 ? C¸c tõ ng÷ nãi vÒ sù chia tay ®Ò lµ nãi ®Õn sù chia tay, cho nªn Thµnh - Thuû vµ nh÷ng tõ ng÷ nãi vÒ sù kh«ng buéc ph¶i chia tay, nh­ng nh÷ng con bóp bª, t×nh chia tay cã ph¶i lµ chñ ®Ò cña c¶m anh em th× kh«ng thÓ chia tay. Nh­ vËy chi v¨n b¶n kh«ng? tiÕt nµo còng liªn quan ®Õn chñ ®Ò chia tay, ®au ®ín vµ tha thiÕt. ? VÊn ®Ò trªn cã thÓ xem lµ - V¨n b¶n (cô thÓ lµ c©u chuyÖn) ®· cã sù m¹ch m¹ch l¹c cña v¨n b¶n ®­îc l¹ch vµ thèng nhÊt víi nhau kh«ng? ? Häc sinh ®äc phÇn 2c (trang - C¸c ®o¹n trong c©u chuyÖn ®­îc nèi víi nhau 32) c¸c ®o¹n trong v¨n b¶n ®­îc b»ng nh÷ng liªn hÖ thêi gian, kh«ng gian, t©m lý, nèi víi nhau theo mèi liªn hÖ ý nghÜa. nµo? ? Qua c¸c VD trªn, cho biÕt ®iÒu - Nh÷ng mèi liªn hÖ Êy rÊt tù nhiªn vµ hîp lý. kiÖn ®Ó v¨n b¶n cã tÝnh m¹ch => Ghi nhí: (HS ®äc ghi nhí SGK) l¹c? Ho¹t ®éng 2 (15 phót) II - LuyÖn tËp * Sö dông Kü thuËt “Kh¨n phñ 1a- Chñ ®Ò cña v¨n b¶n “ MÑ t«i”: Bè viÕt th­ ®Ó bµn” chØ ra lçi lÇm cña con víi mÑ, mÑ lµ ng­êi cã ? T×m hiÓu tÝnh m¹ch l¹c v¨n c«ng lao lín víi con vµ con ph¶i biÕt xin lçi, hèi b¶n “ MÑ t«i”? hËn víi mÑ, con kh«ng ®­îc bè tha thø nÕu con kh«ng biÕt söa lçi. (gåm c¸c ý: Lý do bè viÕt th­, chØ ra lçi cña con, nªu c«ng lao cña mÑ, con ph¶i biÕt hèi lçi, con kh«ng ®­îc h«n bè ) ? Häc sinh lµm bµi tËp 2 1b- Chñ ®Ò xuyªn suèt cña v¨n b¶n lµ: Gi¸ trÞ cña lao ®éng “ lao ®éng lµ vµng”. Tr×nh tù hîp lý: Vµng kh«ng thÊy -> lóa nhiÒu (lóa = vµng) - Chñ ®Ò cña v¨n b¶n trÝch ( T« Hoµi): S¾c vµng, trï phó, ®Çm Êm cña lµng quª gi÷a ngµy mïa ë mïa ®«ng. * Chñ ®Ò xuyªn suèt toµn bé ®o¹n v¨n nh­ m¹ch ch¶y: - Giíi thiÖu bao qu¸t s¾c vµng thêi gian, kh«ng gian GV: Vò ThÞ H¹nh 26
27. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 - Nh­ng biÓu hiÖn cña s¾c vµng Êy - C¶m xóc vÒ mµu vµng. - Häc sinh lµm bµi tËp 2 2- Häc sinh lµm bµi tËp 2 ë nhµ Ho¹t ®éng 3: (2 phót)- H­íng dÉn häc ë nhµ: - N¾m ch¾c ®­îc mèi quan hÖ gi÷a bè côc vµ m¹ch l¹c trong v¨n b¶n - ChuÈn bÞ tiÐt: T¹o lËp v¨n b¶n - ChuÈn bÞ bµi 3: TiÕt: Ca dao vÒ t×nh c¶m gia ®×nh * §¸nh gi¸ ®iÒu chØnh tiÕt d¹y GV: Vò ThÞ H¹nh 27
28. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 TuÇn 3 Ngµy so¹n: 15 – 8 – 2011 TiÕt 9: Ca dao - d©n ca (Nh÷ng c©u h¸t vÒ t×nh c¶m gia ®×nh) A- Môc tiªu cÇn ®¹t: * Mức độ cần đạt - Hiểu được khái niệm dân ca, ca dao - Nắm được giá trị tư tưởng, nghệ thuật của ngững câu ca dao, dân ca về tình cảm gia đình . * Trọng tâm kiến thức, kỹ năng 1. Kiến thức: - Khái niệm ca dao, dân ca. - Nội dung ý nghĩa và một số hình thức nghệ thuật tiêu biểu của những bài ca dao về tình cảm gia đình. 2. Kĩ năng: - Đọc hiểu và phân tích ca dao, dân ca trữ tình. - Phát hiện và phân tích những hình ảnh so sánh,ẩn dụ, những mô típ quen thuộc trong các bài ca dao trữ tình về tình cảm gia đình. 3. Thái độ: - Thích sưu tầm và đọc thuộc các câu ca dao, dân ca có nội dung tương tự B. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh: - GV: - So¹n gi¸o ¸n - Hs: T×m hiÓu bµi ë nhµ So¹n bµi vµ tr¶ lêi c©u hái theo c©u hái cuèi bµi. C. Ph­¬ng ph¸p. - Ph­¬ng ph¸p Nghiªn cøu - Ph­¬ng ph¸p Nªu vÊn ®Ò - Ph­¬ng ph¸p Gi¶ng b×nh D. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 1- KiÓm tra bµi cò: (3 phót) ? Ph©n tÝch nçi ®au cña 2 anh em Thµnh - Thuû khi ph¶i chia tay? c¶m nhËn cña em vÒ t×nh c¶m cña 2 anh em ( nhÊt lµ Thuû). GV: Vò ThÞ H¹nh 28
29. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 - V¨n b¶n “ cuéc chia tay ” nh¾n nhñ ta ®iÒu g×? 2- Giíi thiÖu bµi: (2 phót) Đối với tuổi thơ mỗi người VN , ca dao – dân ca là dòng sữa ngọt ngào , vỗ về , an ủi tâm hồn chúng ta qua lời ru ngọt ngào của bà , của mẹ , của chị những buổi trưa hè nắng lửa , hay những đêm đông lạnh giá . Chúng ta ngủ say mơ màng , chúng ta dần dần cùng với tháng năm , lớn lên và trưởng thành cùng với dòng suối trong lành đó . Bây giờ ta cùng đọc lại , lắng nghe và suy ngẫm . 3- Bµi míi: (40 phót) Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1 (7 phót) I- T×m hiÓu chung: 1. §äc vµ t×m hiÓu chó thÝch. a. §äc: - Häc sinh ®äc v¨n b¶n vµ - Ng¾t nhÞp: ®óng th¬ lôc b¸t 2/2/2 hoÆc 4/4. t×m hiÓu chó thÝch - Giäng dÞu nhÑ, ªm, t×nh c¶m, thµnh kÝnh vµ tha thiÕt ©n cÇn b. Gi¶i thÝch tõ khã - Tõ: 1,6. ? Tr×nh bµy hiÓu biÕt cña - Lµ tªn gäi chung cho c¸c thÓ lo¹i tr÷ t×nh d©n gian m×nh vÒ ca dao, d©n ca? kÕt hîp lêi vµ nh¹c, diÔn t¶ ®êi sèng néi t©m cña con ng­êi. + Ca dao lµ phÇn lêi + D©n ca gåm lêi cña ca dao vµ thªm phÇn nh¹c + Ca dao d©n ca cã nh÷ng ®Æc ®iÓm NT truyÒn thèng (sö dông c¸c biÖn ph¸p tu tõ: So s¸nh, Èn dô, nh©n ho¸ ) - Ca dao, d©n ca th­êng ng¾n (2-4 dßng); 90% bµi ca dao d©n ca cã sö dông thÓ th¬ lôc b¸t vµ biÕn thÓ lôc b¸t. 3. Bè côc: ? Bè côc cña v¨n b¶n? - Gåm 4 bµi cïng nãi vÒ t×nh c¶m gia ®×nh. 4. ThÓ lo¹i vµ PTB§ ? ThÓ lo¹i vµ PTB§ cña ca - ThÓ lo¹i: ThÓ th¬ lôc b¸t GV: Vò ThÞ H¹nh 29
30. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 dao, d©n ca lµ g×? - PTB§: BiÓu c¶m. Ho¹t ®éng 2 (30 phót) II- T×m hiÓu chi tiÕt - Häc sinh ®äc l¹i bµi ca 1- Bµi 1 dao 1. Bµi ca dao lµ lêi cña - Lêi cña ng­êi mÑ ru con, nãi víi con. ai? nãi víi ai? ? T×nh c¶m diÔn t¶ ë bµi ca - T×nh c¶m trong bµi ca dao lµ t×nh c¶m cña cha mÑ dao lµ t×nh c¶m g×? ®èi víi con c¸i ? T¹i sao ng­êi mÑ l¹i ph¶i - Nh»m nh¾c nhë c«ng ¬n sinh thµnh d­ìng dôc cña nãi víi con nh­ vËy? cha mÑ-> nh¾n nhñ con c¸i vÒ bæn phËn lµm con. ? Bµi ca dao ®· sö dông - BiÖn ph¸p: So s¸nh, vÝ von (C«ng cha - nói; nghÜa biÖn ph¸p NT g× ®Ó nãi vÒ mÑ - n­íc biÓn §«ng) lÊy h×nh ¶nh to lín, s©u nÆng c«ng lao cha mÑ? trong tù nhiªn (nói, biÓn) ®Ó vÝ víi c«ng cha mÑ -> ? C«ng lao cña ng­êi cha, c«ng lao cha mÑ rÊt s©u nÆng (cï lao chÝn ch÷) mÑ nh­ thÕ nµo? ? ViÖc so s¸nh nh­ vËy cã - RÊt phï hîp phï hîp kh«ng? V× sao? - V×: + Cha - ®µn «ng, cøng r¾n -> nói + MÑ – Phô n÷, dÞu dµng -> n­íc ? NhËn xÐt vÒ ©m ®iÖu, - ©m ®iÖu tr÷ tr×nh, s©u l¾ng, lµ lêi h¸t ru gÇn gòi, Êm ng«n ng÷ cña bµi ca dao ¸p -> bµi ca dao võa ngät ngµo, thÊm thÝa l¹i võa cã sù t«n kÝnh vÒ c«ng cha mÑ vµ sù biÕt ¬n cña con c¸i. ? Em ®äc nh÷ng c©u ca dao (Häc sinh ®äc: C«ng cha ngÊt trêi nãi vÒ c«ng cha mÑ? NghÜ mÑ n­íc ngêi ngêi biÓn ®«ng C«ng cha réng l¾m ai ¬i NghÜa mÑ b»ng trêi chÝn th¸ng c­u mang - Häc sinh ®äc bµi ca dao: 2- Bµi 2 ? Bµi ca dao lµ lêi cña ai? - Lêi cña ng­êi con g¸i lÊy chång xa quª nãi víi mÑ vµ quª mÑ. ? T×nh c¶m ®­îc diÔn t¶ ë - Bµi ca dao lµ t©m tr¹ng, nçi lßng ng­êi con g¸i lÊy bµi ca dµo lµ t×nh c¶m g×? chång xa quª, nhí mÑ. C« g¸i cã nçi buån xãt xa, s©u l¾ng, ®au ®¸u, ©m thÇm kh«ng biÕt chia sÎ cïng ai. ? T×m nh÷ng tõ ng÷ trong - ChiÒu chiÒu: tõ l¸y nãi vÒ thêi gian lÆp ®i lÆp l¹i - > bµi ca dao ®Ó ph©n tÝch lµm gîi t¶ sù triÒn miªn, ®»ng ®½ng, v« tËn -> nçi buån, râ t©m tr¹ng cña c« g¸i? nhí da diÕt. GV: Vò ThÞ H¹nh 30
31. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 - Ngâ sau: kh«ng gian v¾ng lÆng, heo hót nhÊt lµ lóc chiÒu h«m -> kh«ng gian Êy gîi ®Õn c¶nh ngé c« ®¬n cña nh©n vËt, gîi th©n phËn ng­êi phô n÷ trong mét gia ®×nh d­íi chÕ ®é gia tr­ëng phong kiÕn. ? T¹i sao l¹i ®øng ngâ sau? - §Ó mäi ng­êi kh«ng nhu×n thÊy, ®Ó tù do béc lé t×nh c¶m, t©m tr¹ng. ? T¹i sao ng­êi phô n÷ l¹i - ChÝn: BÒ, h­íng. ChÝn chiÒu lµ nhiÒu bÒ nhiÒu “ruét ®au chÝn chiÒu”? h­íng. H­íng thø chÝn lµ h­íng vµo néi t©m cña ng­êi con g¸i xa quª. ? “Tr«ng vÒ” cho thÊy - “Tr«ng vÒ” thÓ hiÖn nçi nhí th­¬ng, tr«ng ngãng, ng­êi con g¸i nµy nh­ thÕ buån rÇu nµo? ? T¹i sao nh­ vËy? - Cã thÓ ng­êi phô n÷ lÊy chång nh­ng khæ cùc, bÞ ng­îc ®·i. Còng cã thÓ lÊy chång xa quª, c« ®¬n lÎ loi, nhí cha mÑ lóc tuæi giµ, kh«ng ch¨m sãc cha mÑ ®­îc. ? NhËn xÐt vÒ ng«n ng÷ bµi - Ng«n ng÷: gi¶n dÞ, méc m¹c, ©m ®iÖu: Lµ lêi t©m ca dao? Qua ®ã cho ta hiÓu t×nh béc b¹ch. Nh­ng to¸t lªn ®­îc nçi ®au khæ, xãt ®iÒu g×? xa, nhøc buèt cña1 th©n g¸i n¬i quª chång §äc bµi ca dao 3. Bµi 3 ? T×nh c¶m cña bµi ca dao - T×nh c¶m cña ch¸u víi «ng bµ (hoÆc ng­êi th©n) ®ã lµ g×? lµ nçi nhí trµo d©ng da diÕt. ? T×nh c¶m Êy ®­îc diÔn t¶ - BiÖn ph¸p so s¸nh: Bao nhiªu nuéc l¹t th­¬ng bÊy qua biÖn ph¸p NghÖ thuËt nhiªu g×? ? H×nh ¶nh “nuéc l¹t” cã ý - H×nh ¶nh “nuéc l¹t” = biÓu hiÖn sù bÒn chÆt, nèi kÕt nghÜa g×? ? Qua ®ã cho ta thÊy t×nh - T×nh c¶m nhí nhung, kÝnh träng (ngã lªn), mét nçi c¶m cña ng­êi ch¸u nh­ thÕ nhí s©u l¾ng, da diÕt vÒ céi nguån vÒ tæ tiªn. nµo? ? §äc mét sè c©u ca dao cã “ Qua ®×nh ng¶ nãn tr«ng ®×nh h×nh thøc so s¸nh nh­ 2 c©u §×nh bao nhiªu ngãi th­¬ng m×nh bÊy nhiªu trªn Qua cÇu tr«ng cÇu GV: Vò ThÞ H¹nh 31
32. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 CÇu bao nhiªu nhÞp d¹ em sÇu bÊy nhiªu” - Häc sinh ®äc bµi ca dao. 4- Bµi 4: ? T×nh c¶m trong bµi ca dao - T×nh c¶m anh em, ®ã lµ t×nh c¶m th©n th­¬ng, g¾n lµ t×nh c¶m g×? cña ai? bã, ruét thÞt. ? T×m mét sè tõ ng÷ trong - Tõ ng÷: Chung, cïng chung, mét nhµ bµi thÓ hiÖn t×nh c¶m Êy H×nh ¶nh so s¸nh: Nh­ tay ch©n ? Bµi ca dao cßn nh¾n nhñ - Nh¾c nhë: Anh em ph¶i ®oµn kÕt, th­¬ng yªu, hoµ ®iÒu g×? thuËn, n­¬ng tùa vµo nhau “R¸ch lµnh ®ïm bäc dë hay ®ì ®Çn”. ? C¸i hay trong c¸ch diÔn t¶ - C¸i hay: Lêi nãi méc m¹c, gi¶n dÞ, gÇn gòi, quen cña bµi ca dao nµy lµ g×? thuéc, dÔ hiÓu -> to¸t lªn ®­îc sù g¾n bã thiªng liªng cña t×nh anh em. ? H·y ®äc mét sè bµi ca “ Anh em nh­ tay víi ch©n dao nãi vÒ t×nh c¶m anh Nh­ r¨ng víi lîi nh­ c©y víi cµnh” em? “Ai ¬i ®èi ®¸p ng­êi ngoµi Gµ cïng mét mÑ chí hoµi ®¸ nhau” ? Qua 4 bµi ca dao, em rót => Ghi nhí: SGK ra ghi nhí g× vÒ ca dao vÒ t×nh c¶m gia ®×nh? Ho¹t ®éng 3 (2 phót) III Tæng kÕt ? Nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ - NT: BiÖn ph¸p so s¸nh, sö dông mét sè h×nh ¶nh thuËt chñ yÕu cña bµi ca kh«ng gian, thêi gian hµnh ®éng, t©m tr¹ng (bµi 2) - dao lµ g×? N/V tr÷ t×nh chñ yÕu lµ ng­êi mÑ, ng­êi con g¸i lÊy chång xa, con ch¸u, anh em. ? Néi dung nãi vÒ cai g×? - ND: DiÔn t¶ t×nh c¶m gia ®×nh. Ho¹t ®éng 4 (2 phót) VI. LuyÖn tËp ? T×nh c¶m trong 4 bµi ca 1- T×nh c¶m trong 4 bµi ca dao: dao lµ g×?, t×nh c¶m Êy nh­ - T×nh c¶m gia ®×nh thÕ nµo? - T×nh c¶m Êy rÊt tha thiÕt, ch©n thµnh, võa nh¾n göi võa biÕt ¬n, võa kh¬i gîi \ Ho¹t ®éng 5: (2 phót) H­íng dÉn häc ë nhµ: - N¾m ch¾c kh¸i niÖm ca dao, d©n ca. Néi dung c¸c bµi ca dao võa äc. S­u tÇm nh÷ng bµi cïng néi dung GV: Vò ThÞ H¹nh 32
33. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 - ChuÈn bÞ tiÕt: Nh÷ng c©u h¸t vÒ t×nh yªu quª h­¬ng ®Êt n­íc, con ng­êi. * §¸nh gi¸ ®iÒu chØnh tiÕt d¹y Ngµy so¹n: 15 – 9 – 2011 TiÕt 10 Nh÷ng c©u h¸t vÒ t×nh yªu quª h­¬ng ®Êt n­íc, con ng­êi A- Môc tiªu cÇn ®¹t: * Mức độ cần đạt - Nắm được giá trị tư tưởng, nghệ thuật của những câu ca dao – dân ca qua những bài ca dao thuộc chủ đề tình yêu quê hương , đất nước , con người . * Trọng tâm kiến thức, kỹ năng 1. Kiến thức: - Nội dung ý nghĩa và một số hình thức nghệ thuật tiêu biểu của những bài ca dao về tình yêu quê hương , đất nước , con người . 2. Kĩ năng: - Đọc hiểu và phân tích ca dao, dân ca trữ tình. - Phát hiện và phân tích những hình ảnh so sánh,ẩn dụ, những mô típ quen thuộc trong các bài ca dao trữ tình về tình yêu quê hương , đất nước , con người . 3. Thái độ: - Thuộc những bài ca dao trong vb và biết thêm một số bài ca dao thuộc hệ thống của chúng B. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh: - GV: - So¹n gi¸o ¸n - Hs: T×m hiÓu bµi ë nhµ So¹n bµi vµ tr¶ lêi c©u hái theo c©u hái cuèi bµi. C. Ph­¬ng ph¸p. - Ph­¬ng ph¸p Nghiªn cøu - Ph­¬ng ph¸p Nªu vÊn ®Ò - Ph­¬ng ph¸p Gi¶ng b×nh GV: Vò ThÞ H¹nh 33
34. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 D. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 1- KiÓm tra bµi cò: (3 phót) ? Tr×nh bµy ng¾m gän vÒ t×nh c¶m gia ®×nh ®­îc thÓ hiÖn trong 4 bµi ca dao võa häc. - ChØ ra néi dung, nghÖ thuËt cña 4 bµi ca dao trong phÇn ®äc thªm. 2- Giíi thiÖu bµi: (2 phót) - Trong kho tàng ca dao – dân ca cổ truyền VN , các bài ca về chủ đề tình yêu quê hương , đất nước, con người rất phong phú . Mỗi miền quê trên đất nước ta đều có không ít câu ca hay , đẹp , mượt mà , mộc mạc tô điểm cho niềm tự hào của riêng địa phương mình . Bốn bài dưới đây chỉ là 4 ví dụ tiêu biểu mà thôi . 3- Bµi míi: (40 phót) Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1 (8 phót) I- T×m hiÓu chung: - Gi¸o viªn ®äc mÉu -> häc 1. §äc vµ t×m hiÓu chó thÝch. sinh ®äc, nhËn xÐt. a. §äc: - Cho häc sinh ®äc vµ gi¶i §äc nhÑ nhµng, diÔn c¶m, chó ý ®Õn c©u hái tu tõ thÝch mét sè chó thÝch khã. vµ h×nh thøc ®èi ®¸p. b. Gi¶i thÝch tõ khã Chó ý c¸c chó thÝch: 1, 2, 3, 5 3. Bè côc: ? ThÓ lo¹i vµ PTB§ cña ca - Gåm 4 bµi cïng nãi vÒ t×nh c¶m gia ®×nh. dao, d©n ca lµ g×? 4. ThÓ lo¹i vµ PTB§ - ThÓ lo¹i: ThÓ th¬ lôc b¸t - PTB§: BiÓu c¶m. Ho¹t ®éng 2 (28 phót) II- T×m hiÓu c¸c bµi ca dao ? §äc bµi 1 vµ em ®ång ý víi 1- Bµi 1: c¸c ý kiÕn nµo ( SGK)? - Bµi ca dao cã 2 phÇn: PhÇn ®èi (hái) vµ ®¸p - H×nh thøc ®èi - ®¸p rÊt phæ biÕn trong ca dao - Hái - ®¸p vÒ c¸c ®Þa danh cña ®Êt n­íc ? Trong bµi ca dao, ®«i trai - Trai - g¸i thö tµi nhau, ®Ó ®o ®é hiÓu biÕt kiÕn g¸i hái ®¸p víi nhau vÒ nh÷ng thøc cña nhau. vÊn ®Ò g×? GV: Vò ThÞ H¹nh 34
35. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 ? V× sao hä l¹i dïng ®Þa danh - C¸c ®Þa danh ë nhiÒu thêi kú, ë nhiÒu vïng quª, víi nh÷ng ®Æc ®iÓm cña ®Þa nh÷ng ®Þa danh Êy nãi vÒ ®Æc ®iÓm ®Þa lý, dÊu vÕt danh ®Ó ®èi ®¸p? lÞch sö, v¨n ho¸ næi bËt cña d/t ? §ã lµ nh÷ng ®Þa danh nh­ thÕ nµo? ? Hái - ®¸p nh­ vËy nh»m - Hái - ®¸p nh­ vËy lµ ®Ó hä chia sÎ sù hiÓu biÕt môc ®Ých g×? cïng nhau vµ còng thÓ hiÖn ®­îc niÒm tù hµo vÒ quª h­¬ng ®Êt n­íc. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ chµng - Hä lµ nh÷ng ng­êi cung chung sù hiÓu biÕt, ®Òu trai c« g¸i ë bµi ca dao? cã t×nh yªu quª h­¬ng ®Êt n­íc. §©y còng lµ nh÷ng ng­êi cã t×nh c¶m tÕ nhÞ, lÞch sù -> Tõ ®ã hä cã thÓ bµy tá t×nh c¶m víi nhau. Häc sinh ®äc bµi 2 2- Bµi 2: ? Côm tõ “Rñ nhau” gîi cho - “Rñ nhau” gîi cho ta thÊy mèi quan hÖ gÇn gói, em c¶m nhËn g× vÒ mèi quan th©n thiÕt gi÷a ng­êi rñ vµ ng­êi ®­îc rñ, gi÷a hä hÖ gi÷a ng­êi rñ vµ ng­êi cã chung mèi quan t©m vµ cïng muèn lµm mét viÖc ®­îc rñ g× ®ã. ? §äc 1 vµi bµi ca dao cã côm “ Rñ nhau ®i t¾m hå sen tõ “Rñ nhau”? N­íc trong bãng m¸t h­¬ng chen c¹nh m×nh” ? NhËn xÐt vÒ c¸ch t¶ c¶nh - Bµi ca dao: Gîi nhiÒu h¬n t¶, chØ nh¾c ®Õn KiÕm cña bµi ca dao? Hå, cÇu Thª Hóc, ®Òn Ngäc S¬n, §µi Nghiªn Th¸p Bót -> ng­êi ®äc t­ëng t­îng ®­îc nh÷ng ®Þa danh, c¶nh trÝ tiªu biÓu nhÊt cña hå Hoµn KiÕm. ? §Þa danh, c¶nh trÝ trong bµi - Gîi lªn mét Hå G­¬m, mét Th¨ng Long ®Ñp, giµu gîi lªn ®iÒu g×? truyÒn thèng lÞch sö vµ v¨n ho¸. C¶nh võa do thiªn t¹o võa do nh©n t¹o ®· t¹o nªn nÐt ®Ñp th¬ méng, thiªng liªng -> tõ ®ã mäi ng­êi h¸o høc muèn rñ nhau ®Õn xem => Nh­ vËy, c¶nh ®· gîi cho ta t×nh yªu, niÒm tù hµi vÒ Hå G­¬m, vÒ Th¨ng Long., c¶nh ®· gîi cho ta t×nh yªu, niÒm tù hµi vÒ Hå G­¬m, vÒ Th¨ng Long. ? C©u hái cuèi cña bµi ca dao - C©u hái võa kh¼ng ®Þnh võa nh¾c nhë vÒ c«ng lao gîi cho em suy ngÉm g×? x©y dùng non n­íc cña «ng cha nhiÒu thÕ hÖ. C¶nh GV: Vò ThÞ H¹nh 35
36. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 ®­îc n©ng lªn tÇm non n­íc, t­îng tr­ng cho ®Êt n­íc. Tõ ®ã nh¾c nhë thÕ hÖ sau ph¶i biÕt gi÷ g×n vµ x©y dùng non n­íc cho xøng ®¸ng víi truyÒn thèng lÞch sö v¨n ho¸ cña d©n téc. Häc sinh ®äc bµi 3 3- Bµi 3: ? C¶nh HuÕ ®­îc t¶ trong bµi - C¶nh HuÕ ®Ñp: Non xanh, n­íc biÕt, kh«ng gian ca dao nh­ thÕ nµo? kho¸ng ®¹t, non n­íc h÷u t×nh -> c¶nh nªn th¬ ®Çy søc sèng. ? NhËn xÐt c¸ch t¶ c¶nh - Gîi nhiÒu h¬n t¶, kÕt hîp víi biÖn ph¸p so s¸nh -> gióp ng­êi ®äc c¶m nhËn ®­îc vÎ ®Ñp tù nhiªn, sinh ®éng cã ®­êng nÐt, vµ hÊp dÉn cña bøc tranh. ? §¹i tõ “ai” ®­îc hiÓu nh­ - §¹i tõ “Ai” cã thÓ hiÓu lµ sè Ýt hoÆc sè nhiÒu thÕ nµo, chØ t×nh c¶m Èn chøa - T×nh c¶m trong c©u cuèi lµ mét lêi mêi, lêi nh¾n trong lêi mêi? göi, lêi hÑn hß kÝn ®¸o, tÕ nhÞ ®Õn víi mäi ng­êi. H·y ®Õn víi HÕ ®Ó th­ëng thøc c¶nh ®Ñp, ®Ó tù hµo vÒ vÎ ®Ñp th¬ méng cña HuÕ. - Häc sinh ®äc bµi ca dao. 4- Bµi 4: ? Nªu nh÷ng nÐt ®Æc biÖt vÒ - ë 2 c©u ®Çu: C©u th¬ dµi 12 tiÕng, vµ ®¶o ng÷ “bªn tõ ng÷ ë 2 dßng ®Çu? ni - bªn tª” “ mªnh m«ng b¸t ng¸t, b¸t ng¸t mªnh m«ng. ? T¸c dông, ý nghÜa nÐt ®Æc - T/d: DiÔn ®¹t c¸i réng, dµi, kho¸ng ®¹t cña c¸nh biÖt Êy? ®ång còng nh­ vÎ ®Ñp trï phó ®Çy søc sèng cña c¶nh vËt trªn c¸nh ®ång. ? H·y ph©n tÝch, h×nh ¶nh c« - C« g¸i ®­îc so s¸nh nh­ “chÏn lóa ®ßng ®ßng” g¸i ë dßng cuèi. C« g¸i ®­îc phÊt ph¬ d­íi ngän n¾ng hång. so s¸nh víi h×nh ¶nh nµo? ? H×nh ¶nh so s¸nh Êy cã t¸c - H×nh ¶nh so s¸nh Êy gîi lªn sù t­¬ng ®ång vÒ nÐt dông g×? trÎ trung ph¬i phíi vµ søc sèng ®ang xu©n ë c« g¸i. ? H×nh ¶nh c« g¸i ®øng gi÷a - C« g¸i nhá bÐ, m¶nh mai ®øng gi÷a c¸nh ®ång bao c¸nh ®ång gîi cho em suy la, b¸t ng¸t, gióp ta c¶m nhËn ®­îc vÎ ®Ñp cña con nghÜ g×? ng­êi. Con ng­êi nhá bÐ Êy ®· lµm nªn c¸nh ®ång “mªnh m«ng b¸t ng¸t” C« th«n n÷ thËt ®¸ng yªu. ? Theo em, trong bµi 4 lµ lêi - Lêi cña chµng trai: §øng tr­íc c¸nh ®ång mªnh GV: Vò ThÞ H¹nh 36
37. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 cña ai, Ng­êi Êy muèn biÓu m«ng ®Çy søc sèng vµ tr­íc c« g¸i cã vÎ ®Ñp m¶nh hiÖn t×nh c¶m g×? mai trÎ trung, chµng trai ®· ca ngîi c¸nh ®ång, ca ngîi vÎ ®Ñp cña c« g¸i ®Ó bµy tá t×nh c¶m cña m×nh víi c« g¸i. ? Cã c¸ch hiÓu nµo kh¸c vÒ - Cã c¸ch hiÓu kh¸c: §©y lµ lêi c« g¸i: Tr­íc c¸nh bµi ca dao kh«ng? ®«ng réng lín mªnh mong, c« g¸i nghÜ vÒ th©n phËn m×nh, c« chØ nh­ “chÏn lóa” ®ang “phÊt ph¬” gi÷a cuéc ®êi réng lín kh«ng biÕt cuéc ®êi sÏ ra sao cã thÓ sÏ nh­ “ dµi lôa ®µo” phÊt ph¬ gi÷ chî (Nªn hiÓu theo c¸ch 1 lµ duy nhÊt) ? Qua ph©n tÝch 4 bµi ca dao, => Ghi nhí ( SGK) em rót ra kÕt luËn g× vÒ t×nh yªu quª h­¬ng ®Êt n­íc, con ng­êi trong c¸c bµi trªn? Ho¹t ®éng 3 (2 phót) III-Tæng kÕt ? NhËn xÐt vÒ c¸ch t¶ c¶nh - NT: C¸ch t¶ c¶nh: Gîi nhiÒu h¬n t¶, sö dông biÖn ph¸p so s¸nh, thÓ th¬ lôc b¸t (biÕn thÓ) lôc b¸t biÕn thÓ. - ND: C¸c bµi ca dao ®· biÓu hiÖn ®­îc t×nh yªu quª h­¬ng ®Êt n­íc con ng­êi, lßng tù hµo vÒ quª h­¬ng, ®Êt n­íc ViÖt Nam. Ho¹t ®éng 4 (2 phót) IV - LuyÖn tËp ? NhËn xÐt vÒ thÓ th¬ trong 4 1- ThÓ th¬: bµi ca dao? - Bµi 1: §o¹n 2 cã mét sè c©u lµ lôc b¸t biÕn thÓ - Bµi 3: C©u 3 lµ c©u lôc, kh«ng cã c©u b¸t - Bµi 4: 2 c©u ®Çu thÓ th¬ tù do - Häc sinh lµm bµi tËp 2 2- T×nh c¶m chung cña 4 bµi ca dao - T×nh yªu quª h­¬ng ®Êt n­íc, con ng­êi. Ho¹t ®éng 5 (2 phót) - H­íng dÉn häc ë nhµ: - Häc thuéc lßng 4 bµi ca dao vµ s­u tÇm nh÷ng bµi ca dao cã néi dung trªn - Ph©n tÝch nh÷ng bµi ca dao trong phÇn ®äc thªm - ChuÈn bÞ tiÕt “ Tõ l¸y”. * §¸nh gi¸ ®iÒu chØnh tiÕt d¹y GV: Vò ThÞ H¹nh 37
38. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 Ngµy so¹n: 15 – 9 – 2011 TiÕt 11: Tõ l¸y I- Môc tiªu cÇn ®¹t: * Mức độ cần đạt - Nhận diện được hai loại từ láy : Từ láy toàn bộ và từ láy bộ phận( Láy phụ âm đầu và láy vần) - Nắm được đặc điểm về nghĩa của từ láy. - Hiểu được giá trị tượng thanh,gợi hình ,gợi cảm của từ láy: Biết cách sử dụng từ láy. * Trọng tâm kiến thức, kỹ năng 1. Kiến thức: - Khái niệm từ láy - Các loại từ láy. 2. Kĩ năng: - Phân tích cấu tạo từ , giá trị tu từ của từ láy trong văn bản. - Hiểu nghĩa và biết cách sử dụng một số từ láy quên thuộc để tạo giá trị gợi hình, gợi tiếng, biểu cảm, để nói giảm hoặc nhấn mạnh. 3. Thái độ: - Biết vận dụng những hiểu biết về cấu tạo và cơ chế tạo nghĩa của từ láy để sử dụng tốt từ láy.Nghiêm túc trong giờ học B. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh: - GV: - So¹n gi¸o ¸n - Hs: T×m hiÓu bµi ë nhµ So¹n bµi vµ tr¶ lêi c©u hái theo c©u hái cuèi bµi. C. Ph­¬ng ph¸p. - Ph­¬ng ph¸p Nghiªn cøu GV: Vò ThÞ H¹nh 38
39. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 - Ph­¬ng ph¸p Nªu vÊn ®Ò D. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 1- KiÓm tra bµi cò: (3 phót) ? §Æt 2 c©u cã tõ ghÐp ®¼ng lÆp, chØ râ nghÜa cña tõ ghÐp ®ã? 2- Giíi thiÖu bµi: (2 phót) - Ở lớp 6 các em đã biết khái niệm về từ láy , đó là những từ phức có sự hoà phối âm thanh . Với tiết học hôm nay , các em sẽ nắm được cấu tạo của từ láy và từ đó vận dụng những hiểu biết về cấu tạo và cơ chế tạo nghĩa để các em sử dụng tốt từ láy 3- Bµi míi: (40 phót) Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1 (10 phót) I- C¸c lo¹i tõ l¸y - Häc sinh ®äc bµi tËp 1 ë VD: SGK SGK (trang 41) Nh÷ng tõ in - §¨m ®¨m: gièng nhau hoµn toµn ®Òu lµ tõ ®Ëm cã ®Æc ®iÓm ©m thanh - MÕu m¸o: gièng nhau phô ©m ®Çu l¸y g× gièng nhau, kh¸c nhau - Liªu xiªu: gièng nhau phÇn vÇn nh­ thÕ nµo? ? Dùa vµo 3 tõ trªn, em h·y - Cã 2 lo¹i tõ l¸y: ph©n lo¹i c¸c tõ l¸y ®ã? + L¸y hoµn toµn + L¸y bé phËn (phÇn vÇn vµ phô ©m ®Çu) ? V× sao c¸c tõ “ bÇn bËt, - §©y lµ nh÷ng tõ l¸y toµn bé nh­ng ®· cã sù biÕn th¨m th¼m” kh«ng nãi ®æi thanh ®iÖu vµ phô ©m cuèi lµ so sù hoµ phèi ©m ®­îc; bËt bËt, th¼m th¼m? thanh ®Ó t¹o ra sù hµi hoµ vÒ ©m thanh ( ®á ®á, ®Ìm ®Ñp) ? Theo em cã mÊy lo¹i tõ => Ghi nhí: SGK l¸y. H·y lÊy vÝ dô? Ho¹t ®éng 2 (15 phót) II - NghÜa cña tõ l¸y ? NghÜa cña c¸c tõ l¸y: ha - NghÜa cña c¸c tõ l¸y: ha h¶, oa oa ®­îc t¹o thµnh h¶, oa oa, tÝch t¾c, g©u g©u do m« pháng ©m thanh (dùa vµo ©m thanh) ®­îc t¹o thµnh do ®Æc ®iÓm g× vÒ ©m thanh? ? Cho biÕt ®iÓm chung vÒ - Nhãm tõ l¸y: lÝ nhÝ, ti hÝ, li ti ®­îc t¹o nghÜa dùa ©m thanh vµ nghÜa cña c¸c vµo ®Æc tÝnh ©m thanh cña vÇn, khu«n vÇn cã nguyªn tõ l¸y trong 2 nhãm? ©m i, nguyªn ©m nµy cã ®é më nhë nhÊt, ©m l­îng GV: Vò ThÞ H¹nh 39
40. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 - Lý nhÝ, li ti, ti hÝ. nhá nhÊt, cho nªn nghÜa cña tõ l¸y nµy biÓy thÞ tÝnh chÊt nhá bÐ, nhá nhÑ vÒ ©m thanh vÒ h×nh d¸ng, kÝch th­íc - Nhãm tõ l¸y: NhÊp nh«, - Nhãm tõ l¸y: NhÊp nh«, phËp phång, bËp bÒnh cã phËp phång, bËp bÒnh cã tiÕng gèc ®øng sau, tiÕng ®øng tr­íc l¸y l¹i phô ©m ®iÓm g× chung vÒ ©m thanh ®Òu cã tiÕng gèc vµ mang vÇn “©p”. NghÜa cña c¸c tõ vµ nghÜa? l¸y thuéc nhãm nµy cã ®iÓm chung lµ biÓu thÞ méc tr¹ng th¸i vËn ®éng: khi nh« lªn khi h¹ xuèng khi phång khi xÑp, khi næi khi ch×m. ? So s¸nh nghÜa cña c¸c tõ - MÒm so víi mÒm m¹i th× mÒm m¹i mang s¾c th¸i l¸y mÒm m¹i, ®o ®á víi biÓu c¶m rÊt râ. nghÜa cña c¸c tiÕng gèc: VD: bµn bay mÒm m¹i (mÒm vµ gîi c¶m gi¸c dÔ mÒm, ®á? chÞu khi sê ®Õn) VD: NÐt ch÷ mÒm m¹i (nÐt l­îng cong tù nhiªn, ®Ñp giäng nãi dÞu dµng, mÒm m¹i (©m ®iÖu uyÓn chuyÓn, nhÑ nhµng). - §á so víi ®o ®á -> ®o ®á mang s¾c th¸i gi¶m nhÑ - Nhøc nhèi -> s¾c th¸i nhÊn m¹nh ? Qua ph©n tÝch trªn em => Ghi nhí: SGK hiÓu g× vÒ nghÜa cña tõ l¸y? Ho¹t ®éng 3 (15 phót) III - LuyÖn tËp * Sö dông Kü thuËt “Kh¨n phñ bµn” Häc sinh lµm c¸c bµi tËp 1, 2, 3, 4 1. BÇn bËt, h¨m th¼m, nøc në, tøc t­ëi, rãn rÐn, lÆng lÏ, rùc rì, rÝu ran, nÆng nÒ, chiªm chiÕp. 2. T¹o tõ l¸y - LÊp lã, nho nhá, nhøc nhãi, khang kh¸c, thÊp tho¸ng, chªnh chÕch, anh ¸ch. 3. §iÒn tõ - Bµ mÑ nhÑ nhµng - thë phµo nhÑ nhâm - Lä vì tan tµnh - D©n lµng tan t¸c Bµi tËp 5: GV: Vò ThÞ H¹nh 40
41. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 C¸c tõ ë bµi tËp 5 ®Òu lµ tõ ghÐp 6- ChiÒn = chïa - Nª: tr¹ng th¸i bông ®Çy c¨ng, khã tiªu, g©y khã chÞu - Rèt: r¬i - hµnh: lµm => C¸c tõ trªn ®Òu lµ tõ ghÐp Ho¹t ®éng 4: (2 phót) - H­íng dÉn häc ë nhµ - N¾m ®­îc cÊu t¹o vµ nghÜa cña tõ l¸y - Ph©n biÖt tõ l¸y vµ ghÐp - Lµm bµi tËp ®äc thªm - ChuÈn bÞ tiÕt: QT t¹o lËp v¨n b¶n vµ lµm bµi TLV sè 1 * §¸nh gi¸ ®iÒu chØnh tiÕt d¹y Ngµy so¹n: 15 – 9 – 2011 TiÕt 12: Qu¸ tr×nh t¹o lËp v¨n b¶n I- Môc tiªu cÇn ®¹t: * Mức độ cần đạt - Nắm được các bước của của quá trình tạo lập một văn bản để có thể tập viết văn bản một cách có phương pháp và có hiệu quả hơn. - Cúng cố kiến thức và kĩ năng đã được học về liên kết, bố cục và mạch lạc trong văn bản. Vận dụng những kiến thức đó vào việc đọc - hiểu văn bảnvà thực tiễn nói. * Trọng tâm kiến thức, kỹ năng 1. Kiến thức: - Các bước tạo lập văn bản trong giao tiếp và viết bài tập làm văn. 2. Kĩ năng: - Tạo lập văn bản có bố cục, liên kết , mạch lạc. 3. Thái độ: GV: Vò ThÞ H¹nh 41
42. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 - Khi làm bài biết cách tạo lập văn bản B. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh: - GV: - So¹n gi¸o ¸n - Hs: T×m hiÓu bµi ë nhµ So¹n bµi vµ tr¶ lêi c©u hái theo c©u hái cuèi bµi. C. Ph­¬ng ph¸p. - Ph­¬ng ph¸p Nghiªn cøu - Ph­¬ng ph¸p Nªu vÊn ®Ò D. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 1- KiÓm tra bµi cò: (3 phót) ? ThÕ nµo lµ m¹ch l¹c trong v¨n b¶n? mét v¨n b¶n cã tÝnh m¹ch l¹c ph¶i b¶o ®¶m nh÷ng ®iÒu kiÖn g×? 2- Giíi thiÖu bµi: (2 phót) - Các em vừa học về liên kết , bố cục và mạch lạc trong vb . Hãy suy nghĩ xem : Các em học những kĩ năng , kiến thức đó để làm gì ? Chỉ để hiểu thêm về vb thôi hay còn vì lí do nào khác nữa ? Để các em hiểu rõ và nắm vững hơn về vấn đề mà ta đã học . Hôm nay , cô cùng các em tìm hiểu về 1 công việc mà các em vẫn làm đó là “ Qúa trình tạo lập vb”. 3- Bµi míi: (40 phót) Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1 (20 phót) I- C¸c b­íc t¹o lËp v¨n b¶n ? Khi nµo ng­êi ta cã nhu cÇu - Khi cÇn trao ®æi, giao tiÕp, ph¸t biÓu ý kiÕn th× t¹o lËp v¨n b¶n? ph¶i t¹o lËp v¨n b¶n VD: Khi viÕt th­ cho b¹n, khi c« gi¸o yªu cÇu lµm bµi TLV, hoÆc t­êng tr×nh mét viÖc g× ®ã. ? Khi muèn t¹o lËp v¨n b¶n, - X¸c ®Þnh râ 4 vÊn ®Ò khi muèn t¹p lËp 1 v¨n b¶n: chóng ta ph¶i x¸c ®Þnh nh÷ng + ViÕt cho ai? viÕt ®Ó lµm g×? viÕt vÒ c¸i g×? viÕt vÊn ®Ò g×? nh­ thÕ nµo? ( vÝ dô khi viÕt th­) ? Sau khi x¸c ®Þnh ®­îc 4 - Ta ph¶i t×m ý, s¾p xÕp c¸c ý theo mét bè côc mét vÊn ®Ò trªn ta ph¶i lµm nh÷ng tr×nh tù hîp lý, chÆt chÏ (t×m hiÓu ®Ò, t×m ý vµ lËp viÖc g× ®Ó viÕt ®­îc v¨n b¶n? dµn ý). - Häc sinh tr¶ lêi môc 4 - Cã ý vµ dµn ý, sau ®ã ta ph¶i viÕt thµnh lêi v¨n vµ GV: Vò ThÞ H¹nh 42
43. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 (trang 45) khi viÕt v¨n ph¶i ®¹t c¸c yªu cÇu ë môc 4 ( SGK trang 45) (trõ ý: kÓ chuyÖn hÊp dÉn) nÕu v¨n b¶n ®ã kh«ng ph¶i lµ v¨n b¶n tù sù ? Sau khi viÕt v¨n b¶n xong, - KiÓm tra l¹i v¨n b¶n ®Ó söa ch÷a nh÷ng chç cßn ta cÇn ph¶i lµm g×? sai sãt, h¹n chÕ trong v¨n b¶n ? Khi t¹o lËp v¨n b¶n ta ph¶i => Ghi nhí: SGK theo nh÷ng b­íc nµo? Khi t¹o lËp v¨n b¶n cÇn theo 4 b­íc + §Þnh h­íng + T×m ý, lËp dµn ý ®Ó cã bè côc rµnh m¹ch + ViÕt v¨n b¶n (diÔn ®¹t c¸c ý thµnh lêi v¨n) + KiÓm tra v¨n b¶n Ho¹t ®éng 2 : (18 phót) II- LuyÖn tËp: - Gi¸o viªn h­íng dÉn häc sinh lµm c¸c bµi tËp ë SGK 1. Bµi tËp + §Þnh h­íng:- Néi dung + X©y dùng bè côc:- Më: lý do viÕt- Th©n: Thanh minh - xin lçi- KÕt: Lêi høa+HiÖn thùc ho¸+ KiÓm tra Ho¹t ®éng 3: (2 phót) C- H­íng dÉn häc ë nhµ: - N¾m ®­îc c¸c b­íc trong qu¸ tr×nh t¹o lËp v¨n b¶n - Lµm c¸c bµi tËp cßn l¹i - ChuÈn bÞ bµi 4: TiÕt: Nh÷ng c©u h¸t than th©n. * §¸nh gi¸ ®iÒu chØnh tiÕt d¹y ViÕt bµi TËp lµm v¨n sè 1 GV: Vò ThÞ H¹nh 43
44. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 TiÕt12: ViÕt bµi TLV sè 1 ë nhµ I. Môc tiªu ®Ò kiÓm tra -HS tù ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp, tr×nh ®é tiÕp nhËn vµ n¾m v÷ng c¸c mÆt kiÕn thøc vÒ phÇn KT vÒ v¨n miªu t¶ - RÌn kÜ n¨ng tr×nh bµi,GD t×nh yªu thiªn nhiªn vµ ý thøc b¶o vÖ m«i tr­êng.häc.- RÌn luyÖn vµ ®¸nh gi¸ kü n¨ng viÕt v¨n (Sö dông tõ ng÷, viÕt c©u, viÕt ®o¹n v¨n ) II. H×nh thøc KiÓm tra: Tù luËn , thêi gian: Hs lµm bµi ë nhµ III- ThiÕt lËp ma trËn - Chän c¸c néi dung cÇn ®¸nh gi¸ vµ thùc hiÖn c¸c b­íc thiÕt lËp ma trËn ®Ò kiÓm tra - X¸c ®Þnh khung ma trËn Møc®é NhËn biÕt Th«ng hiÓu vËn dông Céng Tªn chñ ®Ò TN T TN TL ThÊp Cao L t¶ l¹i c¶nh ®ªm tr¨ng V¨n miªu t¶ trung thu quª em Sè c©u: Sè c©u: 1 Sè c©u: 1 sè ®iÓm: sè ®iÓm: 10 sè ®iÓm: 10 TØ lÖ: TØ lÖ: 100% TØ lÖ: 100% Sè c©u: 1 TSè c©u: sè ®iÓm: 10 sè ®iÓm: TØ lÖ: 100% TØ lÖ: GV: Vò ThÞ H¹nh 44
45. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 .§Ò bµi: Em h·y t¶ l¹i c¶nh ®ªm tr¨ng trung thu quª em -§¸p ¸n -Yªu cÇu: viÕt vÒ ®ªm tr¨ng trung thu - KiÓu v¨n b¶n : miªu t¶ + biÓu c¶m. Hs trinh bµy ®­îc c¸c ý sau: 1. Më bµi:(2®) Giíi thiÖu c¶nh ®ªm tr¨ng trung thu vµ phong tôc tÕt trung thu . 2. Th©n bµi(6®) : Miªu t¶ c¶nh cô thÓ : * C¶nh tr¨ng s¾p lªn - Lµng xãm chuÈn bÞ ®ã r»m - TrÎ con h¸o høc ®ãn r»m . *C¶nh tr¨ng lªn: - Tr¨ng nhó dÇn dÇn råi lªn cho kú hÕt tr¨ng trßn soi s¸ng kh¾p ®­êng lµng - TrÎ con vui ch¬i trung thu , ®i r­íc ®Ìn . . 3. KÕt bµi:(2®) : Suy nghÜ vÒ ®ªm tr¨ng quª h­¬ng . L­u ý; Gi¸o viªn linh ho¹t trong khi chÊm bµi Ngµy th¸ng 9 n¨m 2011 DuyÖt cña tæ tr­ëng GV: Vò ThÞ H¹nh 45
46. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 Ngµy so¹n: 11/ 9 /2011 Ngµy gi¶ng / 9 /2011 TiÕt13: Nh÷ng c©u h¸t than th©n GV: Vò ThÞ H¹nh 46
47. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 I. Môc tiªu cÇn ®¹t :Qua bµi häc , hoc sinh d¹t ®­îc: 1.KiÕn thøc: HS n¾m ®­îc néi dung ý nghÜa vµ h×nh thøc n/t tiªu biÓu cña ca dao, qua nh÷ng bµi ca thuéc chñ ®Ò "than th©n".Thuéc nh÷ng bµi ca dao trong vb' vµ biÕt thªm 1 sè bµi ca dao cïng chñ ®Ò. 2.KÜ n¨ng: RÌn kÜ n¨ng ®äc, p/t, c¶m thô ca dao, d©n ca . 3.Th¸i ®é: Båi d­ìng lßng yªu n­íc, yªu cuéc sèng II. ChuÈn bÞ : - Gv : SGK, SGV, gi¸o ¸n - Hs : Häc bµi cò , so¹n bµi míi. III.Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 1. Khëi ®éng. ? §äc thuéc lßng vb' Nh÷ng c©u h¸t ®Êt n­íc? Ph©n tÝch mét bµi mµ em thÝch nhÊt . 2. Bµi míi Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1. - GV h­íng dÉn giäng ®äc, ®äc mÉu I §äc, t×m hiÓu chó thÝch: HS ®äc l¹i, GV nhËn xÐt. 1. §äc. T×m hiÓu chó thÝch kÕt hîp khi ph©n tÝch c¸c bµi ca dao. 2. T×m hiÓu chó thÝch: ( SGK ) Ho¹t ®éng 2 - HS ®äc bµi 1. II. §äc - hiÓu v¨n b¶n GV nªu c©u hái 1 SGK ®Ó kh¼ng ®Þnh ND lín 1. Bµi 1 : nhÊt cña bµi - Ng­êi n«ng d©n m­în h/¶ con cß ®Ó ? C¸c tõ lËn ®Ën 1 m×nh, lªn th¸c xuèng ghÒnh, nãi lªn th©n phËn cña m×nh. diÔn t¶ ®iÒu g× ? + Cuéc ®êi con cß lËn ®Ën 1 m×nh +Thµnh ng÷ : lªn th¸c xuèng ghÒnh -> kiÕm ¨n vÊt v¶, ®¬n ®éc Thñ ph¸p NT nµo ®­îc sd trong c©u sè 2 ? t¸c + PhÐp ®èi.( bÓ ®Çy> c¶nh dông cña nã lµ g× ? ®êi ngang tr¸i ? ë ®©y cã ph¶i chØ nãi c/s' cña con cß kh«ng? - NghÖ thuËt Èn dô -> nãi cuéc sèng con GV: liªn hÖ c¶nh ®êi "kÎ ¨n kh«ng hÕt ng­êi ng­êi lÇn ko ra" ? C©u hái trong bµi ®Ó nãi ®iÒu g× ? + C©u hái tu tõ -> "ai" : ®¹i tõ phiÕm chØ ? Qua cuéc ®êi lËn ®Ën cña con cß gîi em liªn => tr¸ch mãc t­ëng tíi ai , tíi ®iÒu g× ? * Bµi ca dao m­în h×nh ¶nh con cß ®Ó nãi lªn cuéc ®êi vÊt v¶ cay ®¾ng cña ? Liªn hÖ 1sè bµi ca dao m­în h/¶ con cß ®Ó ng­êi n«ng d©n x­a . nãi c/s cña ng­êi n«ng d©n trong xh cò? -ý nghÜa : than th©n vµ phª ph¸n XHPK. VD: Con cß mµ ®i ¨n ®ªm Con cß lÆn léi bê s«ng GV: Vò ThÞ H¹nh 47
48. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 HS ®äc bµi 2 ? Bµi ca dao nh¾c tíi nh÷ng con vËt nµo ? 2. Bµi 2 : Nh÷ng con vËt nµy gîi em nghÜ tíi nh÷ng ai ? - Con t»m, lò kiÕn, h¹c, cuèc" gîi ? ë ®©y t/g' sö dông nh÷ng n/t g×? t¸c dông? nh¾c ®Õn nh÷ng con ng­êi bÐ nhá thÊp HS ph¸t biÓu hÌn => nghÖ thuËt Èn dô (gîi sù c¶m GV nhËn xÐt, chèt vµ ghi b¶ng. th«ng s©u s¾c ) - §iÖp tõ "th­¬ng thay"=> " t« ®Ëm mèi th­¬ng c¶m, xãt xa, cay ®¾ng,nhiÒu bÒ cña ng­êi d©n th­êng. - Cuèi bµi ca dao còng lµ c©u hái tu tõ -> ? ý nghÜa bµi ca dao ? nçi khæ ®au oan tr¸I kh«ng ai soi tá. * Bµi ca dao lµ lêi than vÒ th©n phËn cña ng­êi n«ng d©n trong xh cò ph¶i chÞu - HS ®äc bµi ca dao : nhiÒu cay ®¾ng bÊt c«ng . ? Bµi ca dao lµ lêi cña ai nãi vÒ ai ? trong hoµn 3. Bµi 3: c¶nh nµo ? - Lêi than th©n cña ng­êi PN trong XH ? §Ó diÔn t¶ t/g' ®· sö dông n/t g× ? cò. ? Em h×nh dung h/¶ "tr¸i bÇn tr«i, giã dËp sãng - NT so s¸nh: th©n em tr¸i bÇn tr«i, dåi"thÓ hiÖn sè phËn ntn ? tõ m¹nh giã dËp sãng dåi ? Tõ ®ã em suy nghÜ g× vÒ sè phËn ng­êi phô => Sè phËn lªnh ®ªnh ch×m næi phô n÷ trong xh cò ? thuéc cña ng­êi phô n÷ x­a. ? Em cßn biÕt bµi cdao nµo më ®Çu b»ng côm tõ "th©n em"? Côm tõ ®ã cã ý nghÜa g× ? ->ý nghÜa than th©n VD: Th©n em nh­ d¶i lôa ®µo tèc¸o xhpk Th©n em nh­ giÕng gi÷a ®µng Th©n em nh­ h¹t m­a sa Ho¹t ®éng 3. ? Nªu nh÷ng ®Æc s¾c vÒ NT vµ ND ba bµi ca III. Tæng kÕt dao ? Ghi nhí SGK/ 49 GV chèt ý chÝnh. ? T×m hiÓu néi dung, ý nghÜa Ho¹t ®éng4.Cñng cè GV kh¸i qu¸t néi dung bµi häc nªu nh÷ng ®iÓm chung vÒ n/t vµ nd cña 3 bµi ca dao ? Ho¹t ®éng 5. H­íng dÉn häc ë nhµ: - Häc thuéc lßng, p/t’ c¸c bµi ca dao - S­u tÇm c¸c bµi ca dao cã cïng chñ ®Ò - ChuÈn bÞ bµi “Nh÷ng c©u h¸t ch©m biÕm” * Rót kinh nghiÖm giê d¹y: GV: Vò ThÞ H¹nh 48
49. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 Ngµy so¹n: 15 / 9 /2011 Ngµy gi¶ng / 9 /2011 TiÕt14: Nh÷ng c©u h¸t ch©m biÕm GV: Vò ThÞ H¹nh 49
50. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 I. Môc tiªu cÇn ®¹t :Qua bµi häc , hoc sinh d¹t ®­îc: 1.KiÕn thøc: HS n¾m ®­îc néi dung ý nghÜa vµ h×nh thøc n/t tiªu biÓu cña c¸c bµi ca dao thuéc chñ ®Ò "ch©m biÕm".Thuéc nh÷ng bµi ca dao trong vb' vµ biÕt thªm 1 sè bµi ca dao cïng chñ ®Ò. 2.KÜ n¨ng: RÌn kÜ n¨ng ®äc, p/t, c¶m thô ca dao, d©n ca . 3.Th¸i ®é: Båi d­ìng tinh thÇn ®Êu tranh chèng c¸i xÊu. II. ChuÈn bÞ : - Gv : SGK, SGV, gi¸o ¸n - Hs : Häc bµi cò , so¹n bµi míi. III. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc : 1. Khëi ®éng. §äc thuéc lßng vb' Nh÷ng c©u h¸t than th©n ? Ph©n tÝch mét bµi mµ em thÝch nhÊt . 2.Bµi míi Ho¹t ®éng 1.GV giíi thiÖu bµi I §äc, t×m hiÓu chó thÝch: Ho¹t ®éng 2. 1. §äc. - GV h­íng dÉn giäng ®äc, ®äc mÉu HS ®äc l¹i, GV nhËn xÐt. 2. T×m hiÓu chó thÝch: ( SGK ) T×m hiÓu chó thÝch kÕt hîp khi ph©n tÝch c¸c II. §äc - hiÓu v¨n b¶n bµi ca dao. 1. Bµi 1 : Ho¹t ®éng 3 - Chó t«i : hay töu hay t¨m HS ®äc bµi 1. hay chÌ hay ngñ tr­a ? Chó t«i ®­îc giíi thiÖu b»ng nh÷ng h/¶ nµo ? + §iÖp tõ "hay" lµ giái nh­ng giái ? Tõ nµo ®­îc lÆp ®i lÆp l¹i nhiÒu lÇn ? nh÷ng thø nµy th× ch¼ng ai khen. "hay"ë ®©y ®­îc hiÓu ntn ? cã ph¶i tèt kh«ng ? - C¸ch nãi ng­îc -> 2 nh©n vËt tr¸i ? C¸ch giíi thiÖu nh©n vËt ®Ó cÇu h«n ë ®©y cã ng­îc, môc ®Ých kh«ng ph¶i mai mèi g× ®Æc biÖt ? C¸ch nãi ®ã nh»m dông ý g× . * Bµi ca dao chÕ giÔu ng­êi hay nghiÖn ? Bµi ca dao chÕ giÔu h¹ng ng­êi nµo ? ngËp, l­êi biÕng . 2.Bµi 2 : HS ®äc bµi 2. - Lêi thÇy bãi nãi cho ng­êi xem bãi ? §èi t­îng miªu t¶ trong bµi ca dao lµ ai ? nghe. ThÇy bãi nµy ®· ph¸n vÒ nh÷ng vÊn ®Ò g× +ThÇy bãi ph¸n nh÷ng chuyÖn träng ®¹i: giµu – ngheo, cha- mÑ, chång- con Em cã n/xÐt g× vÒ lêi ph¸n Êy ? -> nãi dùa, n­íc ®«i, nh÷ng ®iÒu hiÓn (nã cã ý nghÜa tiªn ®o¸n kh«ng?) nhiªn, v« nghÜa, Êu trÜ, nùc c­êi. +§iÖp tõ, c¸ch nãi phãng ®¹i -> b¶n chÊt bÞp bîm ? §Ó m/t¶ lêi thÇy bãi t/g' d©n gian ®· sö dông => Phª ph¸n ®¶ kÝch nh÷ng kÎ hµnh n/t g× ? nghÒ mª tÝn dèt n¸t, lõa bÞp. Ch©m biÕm ? Qua ®ã thÓ hiÖn b¶n chÊt lêi bãi to¸n nµy ntn sù mª tÝn mï qu¸ng GV: Vò ThÞ H¹nh 50
51. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 ? ? Bµi ca dao cã ý nghÜa g× ? ? Theo em ®Õn nay bµi ca dao cßn ý nghÜa ko? 3.Bµi 3: (GV h­íng dÉn HS ®äc thªm) - C¶nh ®¸m ma cß : HS ®äc bµi 3 +Tham gia gåm: ? Bµi ca dao t¶ c¶nh g× ? Cµ Cuèng->x· tr­ëng, lÝ tr­ëng ? Nh÷ng ®èi t­îng nµo tham gia trong ®¸m ma Chim Ri , Chµo Mµo -> Cai lÖ, lÝnh lÖ con cß ? Chóng ®Õn ®Ó lµm g× ? Chim ChÝch.->anh mâ ? H×nh ¶nh nh÷ng con vËt trong bµi ca dao gîi + C¶nh ®¸nh chÐn vui nhén, kh«ng khÝ em liªn t­ëng tíi nh÷ng ®èi t­îng nµo trong xh vui vÎ ->kh«ng phï hîp. cò ? + NT Èn dô d­íi d¹ng nh©n ho¸ -> ý tø ? Em cã n/x g× vÒ c¶nh t­îng, kh«ng khÝ cña kÝn ®¸o, s©u s¾c, mang mµu s¾c truyÖn ®¸m ma nµy ? ngô ng«n ? Nh­ vËy t/g' d©n gian ®· sö dông n/t g× ? ? ViÖc chän c¸c nv ®ãng vai nh­ thÕ lÝ thó ë chç nµo ? HS th¶o luËn ? BiÖn ph¸p n/t nµy gièng víi lo¹i truyÖn d©n *Bµi ca dao ch©m biÕm, phª ph¸n hñ tôc gian nµo ? ma chay r­êm rµ Çm Ü. ? em hiÓu ®­îc bµi ca dao phª ph¸n ®iÒu g× (GV liªn hÖ thùc tÕ nh÷ng tµn d­ cña hñ tôc 4. Bµi 4 : cÇn phª ph¸n ) - Ch©n dung cËu cai HS ®äc bµi 4 + C¸ch gäi nh­ ®Ó ®Þnh nghÜa, võa lÊy ? Bµi ca dao m/t¶ ch©n dung cña ai ? lßng võa ch©m chäc m¸t mÎ. ? C¸ch gäi cai lÖ lµ "cËu"thÓ hiÖn th¸i ®é g× + Nãn dÊu l«ng gµ -> béc lé quyÒn lùc. ? C¸ch nãi ë 2 c©u nµy cã g× ®¸ng chó ý ? + Ngãn tay ®eo nhÉn -> ph« tr­¬ng, Ch©n dung cËu cai cßn thÓ hiÖn tiÕp qua h/¶ khoe cña. nµo ? + NT phãng ®¹i : 3 n¨m 1 chuyÕn sai. ? N/xÐt vÒ n/t sö dông tõ ng÷ ë ®©y ? + ¸o m­în, quÇn thuª " -> sù khoe khoang, cè lµm d¸ng ®Ó bÞp ng­êi. => Phª ph¸n cËu cai nhè nh¨ng ra vÎ víi 1 th¸i ®é mØa mai ch©m biÕm pha ? Qua ®ã h/¶ cai lÖ hiÖn lªn ntn ? bµi ca dao thÓ chót th­¬ng h¹i . hiÖn th¸i ®é g× cña ng­êi d©n ? GV kh¸i qu¸t : bót ph¸p phãng ®¹i, n/t ch©m III. Tæng kÕt biÕm cã gi¸ trÞ ®Æc s¾c trong ca dao ? Ghi nhí SGK/5 4 Ho¹t ®éng 4 NÐt næi bËt vÒ n/t cña 4 bµi ca dao? Néi dung III LuyÖn tËp mµ nh©n dan ta muèn göi g¾m qua ®ã ? - NT vµ néi dung ch©m biÕm GV chèt ý chÝnh. - Gièng: lÊy thãi h­ tËt xÊu ®Ó chª c­êi, Ho¹t ®éng 5 dïng tiÕng c­êi nh­ 1vò khÝ. ? Nh÷ng c©u h¸t ch©m biÕm nãi trªn cã g× gièng truyÖn c­êi d©n gian ? ho¹t ®éng 4.Cñng cè GV: Vò ThÞ H¹nh 51
52. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 GV kh¸i qu¸t néi dung bµi häc nªu nh÷ng ®iÓm chung vÒ n/t vµ nd cña 3 bµi ca dao ? ho¹t ®éng 5. H­íng dÉn häc ë nhµ: - Häc thuéc lßng, p/t' c¸c bµi ca dao - S­u tÇm c¸c bµi ca dao cã cïng chñ ®Ò - ChuÈn bÞ bµi "§¹i tõ " * Rót kinh nghiÖm giê d¹y: 1Ngµy so¹n: 15/9/2011 Ngµy gi¶ng: /9/2011 TiÕt15: §¹i tõ I. Môc tiªu cÇn ®¹t : 1.KiÕn thøc: HS n¾m ®­îc kh¸i niÖm ®¹i tõ, ý nghÜa cña ®¹i tõ ( nh÷ng tõ dïng ®Ó trá), 2 lo¹i ®¹i tõ TV (®¹i tõ ®Ó trá, ®¹i tõ ®Ó hái ) . 2.KÜ n¨ng: RÌn kÜ n¨ng nhËn diÖn ph©n lo¹i ®¹i tõ .KNS: Giao tiÕp, hîp t¸c 3.Th¸i ®é: Båi d­ìng ý thøc häc tËp bé m«n, biÕt dïng ®¹i tõ phï hîp trong giao tiÕp. II. ChuÈn bÞ : 1 Gv : - PP vµ kÜ thuËt d¹y häc: + ThuyÕt tr×nh, vÊn ®¸p, th¶o luËn + KÜ thuËt ®éng n·o, l­îc ®å t­ duy. - SGK, SGV, gi¸o ¸n., b¶ng phô 2. Hs : Häc bµi cò , so¹n bµi míi. III. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 1. Khëi ®éng ? Cã mÊy lo¹i tõ l¸y ? §Æc ®iÓm vÒ nghÜa cña tõ l¸y lµ g×? 2. Bµi míi Ho¹t ®éng 1.GV giíi thiÖu bµi Ho¹t ®éng 2. I. ThÕ nµo lµ ®¹i tõ . GV h­íng dÉn HS xÐt VD 1.VÝ dô: SGK/54 HS ®äc VD (b¶ng phô) a. nã -> chØ ng­êi em chñ ng÷ ? C©u v¨n cña Kh¸nh Hoµi nãi vÒ mÊy nh©n b. nã -> chØ con gµ phô ng÷ vËt? Tõ "nã"®Ó chØ vµo ai ? Nã gi÷ chøc vô g× trong c©u? c. thÕ -> chØ viÖc chia ®å ch¬i phô ? Trong VD b " nã" chØ con vËt g× ? ng÷ ? Nhê ®©u em biÕt nghÜa cña 2 tõ "nã" trong 2 ®o¹n v¨n trªn ? d. Ai -> tõ dïng ®Ó hái chñ ng÷ ? Tõ " thÕ " ë VD c trá sù viÖc g× ? v× sao em => C¸c tõ trªn ®­îc gäi lµ ®¹i tõ (chØ biÕt ? GV: Vò ThÞ H¹nh 52
53. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 ? Tõ " ai" trong bµi ca dao ®Ó lµm g× ? ng­êi,vËt;®Ó hái) ? Em h·y x¸c ®Þnh chøc vô NP' cña c¸c tõ trªn? nh÷ng tõ ®ã cã t¸c dông g×? 2. ghi nhí 1: SGK / 55 G/v cho HS ®äc -> l­u ý nd c¬ b¶n. Ho¹t ®éng 3. II. C¸c lo¹i ®¹i tõ ? Tõ c¸c VD trªn em thÊy : cã mÊy lo¹i ®¹i tõ ? 1. §¹i tõ ®Ó trá : - Trá ng­êi, vËt ? C¸c tõ "nã"ë VD trªn dïng ®Ó trá g× ? - Trá sè l­îng ? Theo em, c¸c tõ "bÊy, bÊy nhiªu"®Ó trá g× ? - Trá sù viÖc, tÝnh chÊt ? C¸c tõ "vËy, thÕ"®Ó trá g× ? * Ghi nhí 1) ? Nh­ vËy ®¹i tõ dïng ®Ó trá 2. §¹i tõ ®Ó hái : ®­îc chia lµm mÊy lo¹i ? hái vÒ ng­êi, sù vËt (HS ph¸t biÓu - hái vÒ sè l­îng ? §¹i tõ "ai" ë VD trªn hái vÒ ®èi t­îng nµo ? - hái vÒ hµnh ®éng, t/ chÊt, sù viÖc ? §¹i tõ "bao nhiªu, mÊy "hái vÒ ®iÒu g× ? C¸c §T "sao, thÕ nµo"hái vÒ g× ? ? Nh­ vËy §T dïng ®Ó trá cã mÊy lo¹i? §Æt * Ghi nhí 2( SGK tr 56 ) c©u víi tõng lo¹i ? ( GV kh¸i qu¸t nd ghi nhí ) III. LuyÖn tËp : Bµi 1 (56): Ho¹t ®éng 4 a. HS ®äc y/cÇu bµi sè Ýt sè nhiÒu 1 t«i,tao,tí,m' chóng t«i a. H·y s¾p xÕp c¸c §T trá ng­êi, sù vËt theo 2 mµy,b¹n,cËu c'/mµy,c¸cb¹n b¶ng ? 3 nã,h¾n, y chóng nã, hä (gîi ý: xÕp theo ng«i sè Ýt, sè nhiÒu ) b. (1) m×nh ng«i 1 (2) m×nh ng«i 2 b. NghÜa cña §T "m×nh" trong c©u : Bµi 2 (57 (1) CËu gióp ®ì m×nh víi nhÐ . VD: Chó ¬i cho t«i hái th¨m 1 tÝ. (2) M×nh vÒ cã nhí ta ch¨ng Bµi 3 (15) Ta vÒ ta nhí hµm r¨ng m×nh c­êi . - Giê häc h«m nay ai còng ph¸t biÓu NghÜa ®ã cã g× kh¸c nhau ? - Bao nhiªu nuéc l¹t nhí bÊy nhiªu - Dï thÕ nµo t«i còng ®Õn . Gîi ý: Cho thªm VD vµ nãi râ vÒ danh tõ chØ - Dï sao nã còng ch­a thµnh thËt. ng­êi ®­îc dïng nh­ ®¹i tõ ? §Æt c©u cã c¸c ®¹i tõ chØ chung theo mÉu ? ( GV h­íng dÉn, lµm mÉu) Ho¹t ®éng4.Cñng cè Hoµn thµnh s¬ ®å sau: ( b¶ng phô ) §¹i tõ GV: Vò ThÞ H¹nh 53
54. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 §¹i tõ ®Ó trá §¹i tõ ®Ó hái Trá ng­êi, Trá sè Trá Hái Hái Hái sù vËt l­îng ho¹t ng­ sè ho¹t ®«ng, êi, l­în ®«ng, t/chÊt sù g t/chÊt vËt ho¹t ®éng5. H­íng dÉn häc ë nhµ: - Häc thuéc c¸c phÇn ghi nhí vµ hoµn thµnh c¸c BT - So¹n bµi : LuyÖn tËp t¹o lËp v¨n b¶n. Ngµy so¹n: 17/9/2011 Ngµy gi¶ng: /9/2011 TiÕt16: LuyÖn tËp t¹o lËp v¨n b¶n. GV: Vò ThÞ H¹nh 54
55. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 I. Môc tiªu cÇn ®¹t : Qua bài học hs đạt được 1.KiÕn thøc: HS cñng cè l¹i nh÷ng kiÕn thøc cã liªn quan ®Õn viÖc t¹o lËp v¨n b¶n vµ lµm quen h¬n n÷a víi c¸c b­íc cña qu¸ tr×nh t¹o lËp v¨n b¶n . 2 kÜ n¨ng: RÌn kÜ n¨ng vËn dông kiÕn thøc ®· häc ®Ó b­íc ®Çu x©y dùng ®­îc nh÷ng v¨n b¶n gÇn gòi víi ®êi sèng vµ c«ng viÖc häc tËp cña m×nh . . C¸c kÜ n¨ng sèng c¬ b¶n ®­îc gi¸o dôc trong bµi: Giao tiÕp, hîp t¸c 3Th¸i ®é: Båi d­ìng ý thøc häc tËp, t¹o lËp v¨n b¶n cã tÝnh liªn kÕt chÆt chÏ II. ChuÈn bÞ : 1 Gv : - PP vµ kÜ thuËt d¹y häc: + ThuyÕt tr×nh, vÊn ®¸p, th¶o luËn + KÜ thuËt ®éng n·o, tr×nh bÇy mét phót. - SGK, SGV, gi¸o ¸n., b¶ng phô 2. Hs : Häc bµi cò , so¹n bµi míi. I1I. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc : 1.Khëi ®éng: 2. Bµi míi : Ho¹t ®éng 1.GV giíi thiÖu bµi Ho¹t ®éng 2. I. ¤n tËp lÝ thuyÕt . . ? Qu¸ tr×nh tËo lËp v¨n b¶n gåm mÊy b­íc ? Nªu tªn vµ nhiÖm vô ë tõng b­íc lµ g× ? GV kiÓm tra viÖc chuÈn bÞ ë nhµ cña HS. Ho¹t ®éng 3 II. KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ ë nhµ cña Ho¹t ®éng 4 HS - GV ghi ®Ò lªn b¶ng III. Thùc hµnh trªn líp. - Gäi HS ®äc ®Ò §Ò bµi Em h·y viÕt 1 bøc th­ ®Ó tham gia cuéc thi viÕt th­ do liªn minh b­u - GV h­íng dÉn HS thùc hµnh theo c¸c b­íc chÝnh q/tÕ UPU tæ chøc víi ®Ò tµi: "Th­ t¹o lËp v¨n b¶n cho 1 ng­êi b¹n ®Ó b¹n hiÓu vÒ ®Êt n­íc m×nh" ? Dùa vµo kiÕn thøc ®· häc em h·y nªu nhiÖm 1.Yªu cÇu, néidung luyÖn tËp vô cña b­íc 1? - KiÓu v¨n b¶n : viÕt th­ (®èi t­îng ? môc ®Ých ? néi dung ?) - §é dµi : kho¶ng 500 ch÷ 2) §Þnh h­íng cho v¨n b¶n: ? B­íc thø 2 ta ph¶i lµm g× ? yªu cÇu cña b­íc - §èi t­îng : b¹n cïng trang løa nµy ? - Môc ®Ých : ®Ó b¹n hiÓu vÒ ®Êt n­íc (rµnh m¹ch, hîp lÝ, ®óng ®Þnh h­íng) VN. ? Bè côc l¸ th­ gåm mÊy phÇn ? - §Êt n­íc, con ng­êi VN ? PhÇn ®Çu th­ cÇn tr×nh bµy nh÷ng ý nµo ? -> t×m ý, lËp dµn ý ? Nh÷ng néi dung chÝnh cña bøc th­ ? 3.Bè côc: 3 phÇn : a) §Çu th­ : GV: Vò ThÞ H¹nh 55
56. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 (GV chia HS theo 4 nhãm th¶o luËn - ViÖt Nam ngµy -> thèng nhÊt ý phÇn chÝnh bøc th­ - Lêi x­ng h« b) PhÇn chÝnh : ?Trong phÇn cuèi th­ em tr×nh bµy nh÷ng ý - Vµi c¶m nghÜ vÒ ®Êt n­íc b¹n qua viÖc nµo ? xem truyÒn h×nh, ®äc s¸ch b¸o ? Theo em bè côc trªn ®· ®¶m b¶o tÝnh m¹ch - Giíi thiÖu c¶nh ®Ñp ®Êt n­íc víi nh÷ng l¹c ch­a ? v× sao ? ®iÓm danh lam th¾ng c¶nh næi tiÕng ë HS viÕt, l­u ý tÝnh liªn kÕt ®ång b»ng, miÒn nói ? B­íc tiÕp theo ®Ó t¹o lËp ®­îc v¨n b¶n lµ g× ? - Giíi thiÖu vÒ con ng­êi VN truyÒn ? H·y viÕt ý c¬ b¶n (2) vµ (3) trong phÇn chÝnh thèng, tinh thÇn, ý chÝ thµnh ®o¹n v¨n hoµn chØnh ? c) PhÇn cuèi : ? KiÓm tra xem ®o¹n v¨n cã phï hîp víi ®Þnh -¦íc mong b¹n cã dÞp ®Õn th¨m VN. h­íng cña bµi kh«ng ? - Lêi chóc t×nh b¹n m·i m·i th¾m thiÕt . ? Trong ®/v¨n em ®· kÕt hîp c¸c yÕu tè t¶, kÓ - KÝ tªn . vµ biÓu c¶m ntn ? 4) DiÔn ®¹t thµnh v¨n . 5) KiÓm tra v¨n b¶n . -> HS ®äc vµ nªu cô thÓ trong ®o¹n v¨n viÕt . IVCñng cè - GV nhËn xÐt chung giê häc, ghi ®iÓm cho HS luyÖn tËp tèt - Nªu kh¸i qu¸t 4 b­íc t¹o lËp v/b¶n, c¸ch vËn dông vµo 1 ®Ò bµi cô thÓ . - Thu bµi TËp lµm v¨n sè 1 (bµi lµm ë nhµ) V. H­íng dÉn häc ë nhµ: - N¾m ch¾c 4 b­íc t¹o lËp v¨n b¶n, c¸ch vËn dông - ViÕt hoµn chØnh phÇn ®Çu vµ phÇn cuèi bøc th­ trªn - ChuÈn bÞ bµi "S«ng nói n­íc Nam"vµ Phß gi¸ vÒ kinh ®äc kÜ phÇn dÞch nghÜa ? t×m hiÓu néi dung c¶m xóc ë tõng bµi ? VI. Rót kinh nghiÖm Ngµy so¹n: 17/ 9/ 2011 Ngµy gi¶ng: / 9/ 2011 TiÕt17: s«ng nói n­íc nam, phß gi¸ vÒ kinh ( Nam quèc s¬n hµ, Tông gi¸ hoµn kinh s­ ) GV: Vò ThÞ H¹nh 56
57. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 I. Môc tiªu cÇn ®¹t : Qua bµi häc hs ®¹t ®­îc: 1. KiÕn thøc: -Nh÷ng hiÓu biÕt b­íc ®Çu vÒ th¬ trung ®¹i - §Æc ®iÓm thÓ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt,ngò ng«n tø tuyÖt ®­êng luËt - HS c¶m nhËn ®­îc tinh thÇn ®éc lËp, khÝ ph¸ch hµo hïng, kh¸t väng lín lao cña d©n téc trong 2 bµi th¬. 2. Kü n¨ng: - RÌn kÜ n¨ng ®äc, c¶m thô c¸c t¸c phÈm VH viÕt theo thÓ th¬ §­êng luËt . C¸c kÜ n¨ng sèng c¬ b¶n ®­îc gi¸o dôc trong bµi: Giao tiÕp, hîp t¸c 3. Th¸i ®é: - Båi d­ìng lßng yªu n­íc, ý thøc ®©n téc cho HS. II. ChuÈn bÞ : 1 Gv : - PP vµ kÜ thuËt d¹y häc: + ThuyÕt tr×nh, vÊn ®¸p, th¶o luËn + KÜ thuËt ®éng n·o, tr×nh bÇy mét phót. - SGK, SGV, gi¸o ¸n., b¶ng phô 2. Hs : Häc bµi cò , so¹n bµi míi. III.Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 1. Khëi ®éng: 2 Bµi míi : Ho¹t ®éng 1.GV giíi thiÖu bµi Ho¹t ®éng 2. A.S«ng nói n­íc Nam I. §äc, giíi thiÖu chung: GV ®äc mÉu, HS ®äc, GV nhËn xÐt HS ®äc. 1. §äc : GV giíi thiÖu bè côc chung cña bµi th¬ tø 2: Giíi thiÖu chung tuyÖt (4 phÇn: khai, thõa, chuyÓn, hîp) a) T¸c gi¶ : ch­a râ rµng ? §¹i ý bµi th¬ nãi vÒ ®iÒu g× ? Dùa vµo néi b) ThÓ lo¹i: ThÓ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt dung ®ã h·y chia bè côc bµi ? 4 c©u, mçi c©u7ch÷ ( luËt §) gieo vÇn: vÇn ch©n cuèi tiÕng 7 c©u 1, 2, 4 (vÇn b»ng) c) §äc , chó thÝch: ( SGK ) ? §äc vµ n/xÐt vÒ c¸ch ng¾t nhÞp vµ giäng ®iÖu II. Ph©n tÝch 2 c©u th¬ ? 1. Hai c©u ®Çu : NhÞp ®iÖu ®ã cã t¸c dông g× ? (k'®, nhÊn - NhÞp 4/3, giäng ®iÖu dâng d¹c m¹nh) -> Nam quèc: n­íc Nam ? Theo em trong 2 c©u ®Çu nh÷ng ch÷ nµo cã ý Nam ®Õ c­: hoµng ®Õ Nam ë nghÜa quan träng h¬n c¶ ? thiªn th­ : s¸ch trêi ? Em hiÓu nh÷ng ch÷ Nam quècNam ®Õ - T×nh c¶m tù hµo c­thiªn th­ ntn ? -> TÝnh chÊt kh¼ng ®Þnh ch©n lÝ ? Nh÷ng tõ ng÷ ®ã thÓ hiÖn t/c¶m g× ? §iÒu ®ã cã t¸c dông kh¼ng ®Þnh ®iÒu g×? *) Kh¼ng ®Þnh chñ quyÒn ®éc lËp d©n ? Qua ®ã em hiÓu ý nghÜa 2 c©u ®Çu ntn téc. ThÓ hiÖn niÒm tù hµo tù t«n d©n téc . GV: Vò ThÞ H¹nh 57
58. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 ? Em h·y diÔn ®¹t b»ng lêi v¨n ý cña 2 c©u th¬ nµy ? ý c¬ b¶n ë ®©y lµ g× ? 2) Hai c©u cuèi : ? N/xÐt vÒ nhÞp vµ giäng ®iÖu th¬ ? - NhÞp 4/3 , giäng ®iÖu qu¶ quyÕt, th¸ch ?Tõ ng÷ nµo thÓ hiÖn sù qu¶ quyÕt Êy ? thøc . ->lai x©m ph¹m = thñ b¹i h­ ? Hai c©u th¬ nµy muèn nãi tíi ®iÒu g× ? Qua +) Lét trÇn b¶n chÊt phi nghÜa cña kÎ ®ã t¸c gi¶ bµy tá ý chÝ ntn ? x©m l­îc. ThÓ hiÖn ý chÝ quyÕt t©m gi÷ ? Bµi th¬ thiªn vÒ bµy tá ý kiÕn nh­ng bªn c¹nh v÷ng nÒn ®éc lËp tù do cña d/téc ®ã cã biÓu hiÖn c¶m xóc. Theo em ®ã lµ c¶m -> C¶m xóc yªu n­íc m·nh liÖt -> biÓu xóc g× ? Nã cã b'hiÖn trùc tiÕp hay kh«ng ? hiÖn gi¸n tiÕp ? V× sao cã thÓ coi bµi th¬ lµ b¶n tuyªn ng«n ®éc lËp ®Çu tiªn cña d©n téc ta ? *) B¶n TN§L ®Çu tiªn v× : b/th¬ k'® v÷ng ? Nªu ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt & nd ý nghÜa cña ch¾c quyÒn tån t¹i ®éc lËp & b×nh ®¼ng bµi ? cña non s«ng Nam quèc cïng quyÕt t©m GVkh¸i qu¸t->chuyÓn ý vµo v¨n b¶n 2 s¾t ®¸ cña vua t«i §¹i ViÖt ®Ó b¶o vÖ chñ quyÒn ®ã . III. TiÓu kÕt : *) Ghi nhí SGK/ 65 Ho¹t ®éng3 B.Tông gi¸ hoµn kinh s­ ? Em h·y nªu kh¸i qu¸t vÒ t/g' vµ h/c¶nh ra ®êi I. §äc, giíi thiÖu chung: bµi th¬ ? 1. §äc : GV gîi l¹i ko khÝ l/s' 2 cuéc k/chiÕn chèng 2: Giíi thiÖu chung qu©n M«ng Nguyªn 1284 – 1285, 1287 – a) TG :TrÇn Quang Kh¶i (1241-1294) 1288. b) Bµi th¬ : S/t¸c khi t/g' ®i ®ãn Th¸i ? Nªu h/c s¸ng t¸c bµi th¬ ? Th­îng Hoµng & vua TRÇn Nh©n T«ng vÒ Th¨ng Long sau chiÕn th¾ng Ch­¬ng D­¬ng, Hµm Tö vµ gi¶i phãng kinh ®« ? N/xÐt vÒ thÓ th¬ cã ®iÓm nµo gièng & kh¸c n¨m 1285. víi v¨n b¶n1(S«ng nói n­íc N) c) ThÓ lo¹i: Th¬ ngò ng«n tø tuyÖt GV h­íng dÉn HS t×m hiÓu mét sè tõ khã. (luËt ®­êng ). ? Theo em, bµi th¬ diÔn ®¹t nh÷ng ND g× ? c) §äc , chó thÝch: ( SGK ) ?Dùa vµo ®ã h·y chia bè côc cña bµi II. Ph©n tÝch ? §äc vµ cho biÕt 2 c©u th¬ nªu lªn ®iÒu g× ? 1 Hai c©u ®Çu : ( 2 trËn ®¸nh CD ,HT') - Lêi th¬ ng¾n gän, sóc tÝch ? Em n/x g× vÒ sè tiÕng trong tõng c©u & vÒ - PhÐp ®èi (®èi thanh) ng÷ ®iÖu ? thosooC¸ch s¾p xÕp lÇn l­ît theo t/ gian ? C¸ch s¾p xÕp ®Þa danh chiÕn th¾ng theo trËt gîi ko khÝ võa míi x¶y ra tù ntn ? Nã thÓ hiÖn ®iÒu g× ? -> Nguyªn t¸c: c¸c ®éng tõ "®o¹t, ? So s¸nh trËt tù tõ ng÷ ë phÇn phiªn ©m víi cÇm"®Æt lªn ®Çu c©u->m/t¶, n'm¹nh b¶n dÞch th¬ ? ý ®å cña t/g' ë ®iÓm nµy ? *) Nãi vÒ nh÷ng chiÕn th¾ng lín cña d©n ? Em hiÓu ®­îc vÒ ý th¬ & t©m tr¹ng ng­êi téc víi t©m tr¹ng phÊn chÊn tù hµo . GV: Vò ThÞ H¹nh 58
59. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 viÕt ntn ? 2) Hai c©u cuèi : ?So s¸nh nhÞp th¬ 2 c©u nµy víi 2 c©u trªn ? Th¸i b tu trÝ lùc-> rÌn luyÖn,p/triÓn ? Theo em t/g' muèn göi g¾m ý t­ëng, suy nghÜ trÝ tuÖ, nh©n lùc g× qua 2 c©u th¬ nµy ? V¹n cæ thö giang san *)Lêi ®éng viªn tinh thÇn x©y dùng ®Êt ? C©u th¬ cuèi cßn bµy tá t/c' g× cña t¸c gi¶ ? n­íc . NiÒm tin s¾t ®¸ vµo sù bÒn v÷ng mu«n ®êi cña ®Êt n­íc . ? T×m c¸c tõ H-V cã trong 2 c©u th¬, gi¶i nghÜa -> BiÓu ý râ rµng kh«ng v¨n hoa h×nh ? ¶nh . ? Em cã nx g× vÒ c¸ch biÓu ý vµ biÓu c¶m cña -> C¶m xóc yªu n­íc m·nh liÖt. bµi th¬ ? III) TiÓu kÕt : Ghi nhí SGK tr 68 C . Tæng kÕt: Ho¹t ®éng 4 - T¸i hiÖn kh«ng khÝ hµo hïng, khÝ thÕ ? Qua 2 v¨n b¶n ®· häc em c¶m nhËn ®­îc anh dòng cña thêi ®¹i nhµ trÇn, lßng tù c¶m xóc s©u xa g× tõ ®ã ? hµo d©n téc, ý chÝ quyÕt t©m b¶o vÖ ®éc ? NÐt ®Æc s¾c vÒ n/t & nd ý nghÜa bth¬? lËp d©n téc. - C¸ch biÓu hiÖn ý th¬ hµm sóc, c« ®äng, giäng ®iÖu ®anh thÐp D. LuyÖn tËp Ho¹t ®éng 5 1) Trong bµi "s«ng nói n­íc Nam"t¹i sao ko nãi "Nam nh©n c­"mµ l¹i nãi "Nam ®Õ c­" ? 2) §äc bµi ®äc thªm (trang 65, 68 ) IV.Cñng cè - Hai bµi th¬ to¸t lªn tinh thÇn thêi ®¹i LÝ TrÇn ntn ? - C¸ch biÓu hiÖn ý th¬ trong hai bµi cã g× gièng nhau ? V. H­íng dÉn häc ë nhµ: - Häc thuéc lßng 2 bµi th¬ ( c¶ phiªn ©m, dÞch th¬ ) - T×m c¸c tõ HV cã trong bµi, ph©n lo¹i tõ ghÐp §L; CP - ChuÈn bÞ bµi "Tõ H¸n ViÖt" : ? T×m c¸c tõ H-V cã yÕu tè " thiªn ? nªu nghÜa cña c¸c tõ ®ã ? VI.Rót kinh nghiÖm giê d¹y Ngµy so¹n: 18/9/2011 Ngµy gi¶ng: /9/2011 GV: Vò ThÞ H¹nh 59
60. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 TiÕt18: tõ h¸n viÖt I. Môc tiªu cÇn ®¹t : Qua bµi häc hs ®¹t ®­îc: 1. KiÕn thøc: - HS hiÓu ®­îc thÕ nµo lµ yÕu tè HV( yÕu tè cÊu t¹o tõ HV),n¾m ®­îc c¸ch cÊu t¹o ®Æc biÖt cña tõ ghÐp HV, tõ ®ã nhËn biÕt vµ sö dông tõ HV 1 c¸ch thÝch hîp . 2. Kü n¨ng- RÌn kÜ n¨ng nhËn diÖn ph©n lo¹i tõ theo nguån gèc -C¸c kÜ n¨ng sèng c¬ b¶n ®­îc gi¸o dôc trong bµi: Giao tiÕp, hîp t¸c . 3. Th¸i ®é: Båi d­ìng ý thøc häc tõ ng÷ TiÕng ViÖt, biÕt sö dông tõ HV hîp lÝ ®óng hoµn c¶nh . Giao tiÕp, hîp t¸c. II. ChuÈn bÞ : 1 Gv : - PP vµ kÜ thuËt d¹y häc: + ThuyÕt tr×nh, vÊn ®¸p, th¶o luËn + KÜ thuËt ®éng n·o, l­îc ®å t­ duy. - SGK, SGV, gi¸o ¸n., b¶ng phô 2. Hs : Häc bµi cò , so¹n bµi míi. III.Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc : 1.Khëi ®éng: Hs ®äc bµi th¬ S«ng nói n­íc nam sau ®ã Gv vµo bµi 2 Bµi míi: Ho¹t ®éng 1.GV giíi thiÖu bµi Ho¹t ®éng 2. IKh¸i niÖm yÕu tè h¸n viÖt §äc phiªn ©m bµi "Nam quèc s¬n hµ" 1. vÝ dô: (B¶ng phô) nam ph­¬ng nam ? Trong bµi c¸c tiÕng :nam,quèc,s¬n,hµ nghÜa quèc n­íc lµ g× ? s¬n nói ? Trong c¸c tiÕng trªn tiÕng nµo cã thÓ dïng hµ s«ng ®éc lËp nh­ tõ ®¬n ®Ó t¹o c©u ? 2.NhËn xÐt: (§Æt c©u VD) +) C¸c y/tè ®­îc dïng ®Ó cÊu t¹o tõ HV ? C¸c yÕu tè cßn l¹i ®­îc sö dông ntn ? => yÕu tè H-V ? h·y nªu nghÜa tiÕng "thiªn" trong c¸c tr­êng -> nam - dïng ®éc lËp hîp sau : quèc,s¬n,hµ - dïng ®Ó t¹o tõ ghÐp thiªn th­, thiªn ®«, thiªn lÝ m· thiªn : trêi ( thiªn th­) ? Qua t×m hiÓu c¸cVD trªn em rót ra nh÷ng kÕt : rêi ,chuyÓn (thiªn ®«) luËn g× ? : ngh×n (thiªn lÝ m·, thiªn niªn kØ ) GV l­u ý 1 sè y/tè HV cã lóc dïng ®éc lËp, cã +) Mét y/tè HV cã thÓ cã nhiÒu nghÜa . lóc dïng t¹o tõ ghÐp VD: häc 3.KÕt luËn : *) Ghi nhí 1 SGK / 69 Ho¹t ®éng 3 II. Tõ ghÐp H¸n ViÖt . GV: Vò ThÞ H¹nh 60
61. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 ? C¸c tõ: s¬n hµ, x©m ph¹m, giang san thuéc tõ 1. XÐt vÝ dô : SGK / 70 ghÐp CP hay §L? v× sao em biÕt a) s¬n hµ : nói + s«ng => tõ ? So s¸nh nghÜa cña c¸c yÕu tè víi nghÜa cña tõ x©m ph¹m: lÊn + chiÕm ghÐp trong VDb1 ? Chóng thuéc lo¹i tõ ghÐp g× ? giang san : s«ng + nói §L YÕu tè nµo lµ chÝnh ? vÞ trÝ ? b1) ¸i quèc : yªu n­íc => tõ thñ m«n : gi÷ thµnh ghÐp ? C¸c tõ ë VDb2 lµ tõ ghÐp lo¹i nµo ? X¸c ®Þnh chiÕn th¾ng : ®¸nh th¾ng c'/ phô y/tè chÝnh vµ vÞ trÝ cña nã ? -> YÕu tè chÝnh ®øng tr­íc b2) thiªn th­ , th¹ch m·, t¸i ph¹m ? Qua c¸c VD trªn em x® ®­îc mÊy lo¹i tõ -> yÕu tè chÝnh ®øng sau ghÐp HV ? 2.KÕt luËn : ?TrËt tù cña c¸c ytè trong t/ ghÐp CP HV Ghi nhí 2 : SGK/ 70 ? Ph©n biÖt nghÜa cña c¸c yÕu tè H-V ®ång ©m III. LuyÖn tËp : Ho¹t ®éng 4 Bµi 1 (70) HS ®äc y/cÇu - hoa1 (hoa b­ëi, h­¬ng hoa) : H­íng dÉn: HS tra tõ ®iÓn -> n¾m ý nghÜa tõng sù vËt, c¬ quan sinh s¶n cña c©y yÕu tè - hoa2 (hoa mÜ, hoa lÖ ) : ®Ñp - phi1 (phi c«ng, phi ®éi) : bay - phi2 (phi ph¸p, phi nghÜa) : tr¸i - phi3(cung phi,v­¬ng phi):vî thø cña vua, th¸i tö - tham1 (tham väng, tham lam) : mong cÇu kh«ng biÕt ch¸n ? §Æt c©u víi 2 tr­êng hîp nghÜa cña "hoa, - tham2 (tham gia, tham chiÕn) : gia"? xen vµo, can dù vµo. Hs ®Æt c©u - gia1 ( gia chñ, gia sóc ) : nhµ GV nhËn xÐt - gia2 (gia vÞ, gia t¨ng) : thªm vµo Bµi 2 ( 71) - quèc : quèc gia, quèc k×, quèc ca , ? T×m c¸c tõ ghÐp H-V cã chøa c¸c y/tè "quèc, quèc sù s¬n, c­, b¹i"? -s¬n: s¬n c­íc,s¬n hµo, s¬n d­¬ng HS lµm viÖc c¸ nh©n - c­ : c­ d©n, c­ ngô, c­ tró - b¹i : ®¹i b¹i, b¹i t­íng, b¹i ho¹i Bµi 3 (15) +) h÷u Ých, ph¸t thanh, b¶o mËt, phãng ho¶. ? XÕp c¸c tõ ghÐp vµo nhãm thÝch hîp : +) thi nh©n, t©n binh, hËu ®·i, ®¹i th¾ng . Hai HS lªn b¶ng HS theo dâi vµ nhËn xÐt (GV h­íng dÉn HS vÒ lµm BT4) GV: Vò ThÞ H¹nh 61
62. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 IV.Cñng cè - Nªu ®¬n vÞ cÊu t¹o tõ ghÐp HV ? c¸c lo¹i tõ ghÐp HV ? - §Æt c©u víi 2 lo¹i tõ ghÐp ? V. H­íng dÉn häc ë nhµ: - Häc thuéc c¸c phÇn ghi nhí vµ hoµn thµnh c¸c BT - N¾m ch¾c vÒ 2 lo¹i tõ ghÐp HV,më réng t×m hiÓu nghÜa c¸c y/t - So¹n bµi : Tr¶ bµi TLV sè 1 VI. Rót Kinh nghiÖm: Ngµy so¹n: 21/9/2011 Ngµy gi¶ng: 24 /9/2011 TiÕt19: Tr¶ bµi TLV sè 1 I. Môc tiªu cÇn ®¹t : - HS cñng cè kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng ®· häc vÒ v¨n b¶n miªu t¶, c¸c b­íc t¹o lËp vb' vµ c¸ch sö dông tõ ng÷ viÕt c©u . - HS ®¸nh gi¸ ®­îc chÊt l­îng bµi lµm cña m×nh, cña b¹n . - HS thÊy ®­îc ®iÓm cÇn rót kinh nghiÖm ®Ó lµm tèt h¬n ë nh÷ng bµi lµm sau. C¸c kÜ n¨ng sèng c¬ b¶n ®­îc gi¸o dôc trong bµi: Tù nhËn thøc, x¸c ®Þnh gi¸ trÞ II. ChuÈn bÞ : 1 Gv : - PP vµ kÜ thuËt d¹y häc: + ThuyÕt tr×nh, vÊn ®¸p, th¶o luËn + KÜ thuËt ®éng n·o, l­îc ®å t­ duy. - SGK, SGV, gi¸o ¸n., b¶ng phô 2. Hs : Häc bµi cò , so¹n bµi míi. III. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y vµ häc: 1. Khëi ®éng: Nªu c¸c b­íc t¹o lËp v¨n b¶n ? bè côc th«ng th­êng cua mét bµi v¨n lµ g× ? GV: Vò ThÞ H¹nh 62
63. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 2. Bµi míi: Ho¹t ®éng 1.GV giíi thiÖu bµi Ho¹t ®éng 2. I. X¸c ®Þnh yªu cÇu ®Ò. GV ghi ®Ò lªn b¶ng 1.§Ò bµi: em h·y t¶ l¹i c¶nh ®ªm tr¨ng trung thu quª em ? H·y nªu ®Þnh h­íng lµm bµi cña em ®èi víi -> viÕt vÒ ®ªm tr¨ng trung thu ®Ò bµi nµy ? kiÓu v¨n b¶n : miªu t¶ + biÓu c¶m. ? Em h·y nªu bè côc cña v¨n b¶n nµy (theo c¸ch t¹o lËp cña em ) ? 2.Bè côc : a) MB: giíi thiÖu c¶nh ®ªm tr¨ng trung thu vµ GV cho HS th¶o luËn, x©y dùng bè côc phong tôc tÕt trung thu . -> HS ®èi chiÕu bµi lµm, tù nhËn xÐt b) TB : miªu t¶ c¶nh cô thÓ : -* c¶nh tr¨ng s¾p lªn - lµng xãm chuÈn bÞ ®ã r»m - trÎ con h¸o høc ®ãn r»m . *c¶nh tr¨ng lªn: - Tr¨ng nhó dÇn dÇn råi lªn cho kú hÕt tr¨ng tronfsoi s¸ng kh¾p ®­êng lµng - trÎ con vui ch¬i trung thu , ®i r­íc ®Ìn . . c) KB: suy nghÜ vÒ ®ªm tr¨ng quª h­¬ngi . Ho¹t ®éng 3 II.NhËn xÐt : : HÇu hÕt c¸c em hiÓu ®Ò, biÕt vËn dông 1) ¦u ®iÓm : ph­¬ng ph¸p lµm bµi v¨n t¶ phong c¶nh . Bè côc t­¬ng ®èi râ rµng, b­íc ®Çu biÕt liªn kÕt c©u, vËn dông c¸c biÖn ph¸p tu tõ . Nép bµi ®óng thêi gian yªu cÇu 2) Nh­îc ®iÓm : Mét sè bµi viÕt cßn s¬ sµi, chung chung, ch­a lµm næi bËt khung c¶nh t¶. Bè côc ch­a râ rµng (®Æc biÖt tån t¹i nhiÒu ë líp 7B, ), 1 sè HS ch÷ viÕt cßn xÊu, sai chÝnh t¶, lçi diÔn ®¹t III. Söa lçi cô thÓ : Ho¹t ®éng 4 1. H×nh thøc tr×nh bµy : + Lçi riªng cô thÓ : GV h­íng dÉn HS viÕt l¹i tõ, c©u ch÷a l¹i ra lÒ giÊy , viÕt GV: Vò ThÞ H¹nh 63
64. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 mùc kh¸c mµu 2.Néi dung + Söa tËp thÓ nh÷n lçi ®iÓn h×nh phæ biÕn nhÊt :- kÎ ®iÓm, lêi phª - ch÷ ®Çu ®o¹n MB, TB, KB viÕt lïi vµo, ko kÝ hiÖu g¹ch ®Çu dßng . III. Tr¶ bµi, gäi ®iÓm. Ho¹t ®éng 5 HS tr¶ bµi gäi ®iÓm GV 4.Cñng cè - Nªu 4 b­íc t¹o lËp v¨n b¶n -> nh÷ng kinh nghiÖm lµm v¨n 5. H­íng dÉn häc ë nhµ: - Tù «n tËp v¨n tù sù, v¨n miªu t¶ . - ChuÈn bÞ bµi "T×m hiÓu chung vÒ v¨n biÓu c¶m" Ngµy so¹n: 23/9/2011 Ngµy gi¶ng: /9/2011 GV: Vò ThÞ H¹nh 64
65. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 TiÕt20: T×m hiÓu chung vÒ v¨n biÓu c¶m I. Môc tiªu cÇn ®¹t :Qua bµi häc hs ®¹t ®­îc .1. KiÕn thøc : - Kh¸i niÖm v¨n biÓu c¶m, vai trß , ®Æc ®iÓm cña v¨n biÓu c¶m. Hai c¸ch biÓu c¶m trùc tiÕp vµ gi¶n tiÕp trong v¨n biÓu c¶m 2. Kü n¨ng: - NhËn biÕt c¸c ®Æc ®iÓm chung cña v¨n biÓu c¶m vµ hai c¸ch biÓu c¶m trùc tiÕp vµ gi¶n tiÕp trong v¨n biÓu c¶m .RÌn kÜ n¨ng diÔn ®¹t.T¹o lËp v¨n b¶n cã sö dông c¸c yÕu tè biÓu c¶m C¸c kÜ n¨ng sèng c¬ b¶n ®­îc gi¸o dôc trong bµi: Tù nhËn thøc, x¸c ®Þnh gi¸ trÞ 3. Th¸i ®é - Båi d­ìng ý thøc häc hái, t×m hiÓu c¸c ph­¬ng thøc biÓu ®¹t v¨n ch­¬ng . II. ChuÈn bÞ : 1 Gv : - PP vµ kÜ thuËt d¹y häc: + ThuyÕt tr×nh, vÊn ®¸p, th¶o luËn + KÜ thuËt ®éng n·o, l­îc ®å t­ duy. - SGK, SGV, gi¸o ¸n., b¶ng phô 2. Hs : Häc bµi cò , so¹n bµi míi. III Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y vµ häc : 1. Khëi §éng: 2. Bµi míi Ho¹t ®éng 1.GV giíi thiÖu bµi I.Nhu cÇu biÓu c¶m vµ v¨n biÓu Ho¹t ®éng 2. c¶m . ? Em h·y nªu ý hiÓu vÒ c¸c tõ "nhu cÇu, biÓu 1.Nhu cÇu biÓu c¶m cña con ng­êi : c¶m" ? -> nhu cÇu : mong muèn -> biÓu bµy tá ra . + Khi cã t/c¶m chÊt chøa muèn biÓu c¶m : c¶m xóc, rung ®éng hiÖn cho mäi ng­êi c¶m nhËn ®­îc . GV ®­a ra 1 sè VD th¬ v¨n biÓu c¶m -> bµi th¬, v¨n, bøc th­, ca h¸t (B¶ng phô) HS ®äc - C©u 1: Nçi ®au khæ oan tr¸i cña ng­êi ? Qua ®ã em thÊy khi nµo ng­êi ta cã nhu cÇu lao ®éng b'c¶m ? - C©u 2 : NiÒm hp lín lao vµ lßng tù ? Ng­êi ta th­êng b'c¶m b»ng nh÷ng ph­¬ng hµo . tiÖn nµo ? -> Gîi sù ®ång c¶m, chia sÎ . GVnhÊn m¹nh: v¨n b'c¶m chØ lµ 1 trong nh÷ng c¸ch b'c¶m cña con ng­êi . ? C©u ca dao thø nhÊt thæ lé t/c, c¶m xóc g× ? ? ë bµi cdao thø 2 c¶m xóc cã g× kh¸c ? ? Môc ®Ých cña viÖc b'lé c¶m xóc trªn ? GV nhÊn m¹nh: nhu cÇu b'c¶m vµ h×nh thøc 2.§Æc ®iÓm chung cña v¨n b'c¶m : GV: Vò ThÞ H¹nh 65
66. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 b'c¶m rÊt phong phó . a) VÝ dô ? §o¹n v¨n (1) b'®¹t néi dung nµo ? ChØ ra b) NhËn xÐt nh÷ng tõ ng÷ thÓ hiÖn ? §o¹n 1 §o¹n 2 ? Bªn c¹nh viÖc b'hiÖn nçi nhí ng­êi viÕt cßn BiÓu hiÖn nçi Nçi nhí, t×nh nªu ®iÒu g× ? nhí b¹n : c¶m g¾n bã ? §o¹n (2) b'hiÖn néi dung g× ? th­¬ng nhí ¬i, víi quª h­¬ng Néi dung b'c¶m ®ã kh¸c víi tù sù vµ miªu t¶ xiÕt bao th/nhí ®Êt n­íc ntn ? ? Nh÷ng tõ ng÷, h/¶ nµo thÓ hiÖn nçi nhí, -> Sö dông m/t¶, tõ ng÷ m/t¶ ®Ó gîi liªn t/c¶m g¾n bã víi qh®n ? t­ëng, c¶m xóc . ? C¸ch b'hiÖn c¶m xóc ë 2 ®o¹n v¨n cã g× kh¸c VD : ë ®o¹n 2 :"tiÕng h¸t d©n ca qh nhau ? ®ang lªn tiÕng h¸t, tiÕng tõ lßng GV chèt : 2 ®o¹n v¨n trªn lµ v¨n b'c¶m ®Êt dßng s«ng, xãm lµng " VËy em hiÓu v¨n b'c¶m lµ g× ? Nã gåm nh÷ng -> ®o¹n 1: b'c¶m trùc tiÕp thÓ lo¹i nµo ? ®o¹n 2: gi¸n tiÕp qua tù sù, mt¶ ? T×nh c¶m vµ c¸ch b'hiÖn trong v¨n b'c¶m ra ®Ó gîi t×nh c¶m. Sö dông n/t so s¸nh, Èn sao ? dô rÊt tinh tÕ . GV kh¸i qu¸t ý c¬ b¶n . *) Ghi nhí SGK/72,73 ? So s¸nh 2 ®o¹n v¨n : ®o¹n nµo lµ v¨n biÓu c¶m ? v× sao em biÕt III . LuyÖn tËp ? H·y chØ ra néi dung b'c¶m cña ®/v¨n ? Bµi 1(73) Ho¹t ®éng 3 - 2 ®v¨n ®Òu nãi vÒ c©y h¶i ®­êng §o¹n 2 lµ v¨n b'c¶m v× : nã béc lé t/c¶m yªu thÝch hoa h¶i ®g cña t/g' - Néi dung b'c¶m : sù yªu thÝch -> béc lé ? ChØ ra néi dung b'c¶m trong 2 bµi th¬: + qua c¸ch nh×n, liªn t­ëng :"ph¬i phíi "S«ng nói n­íc Nam" nh­ 1 lêi chµo h¹nh phóc" "Phß gi¸ vÒ kinh" + qua lêi v¨n trùc tiÕp :"mµu ®á rÊt quÝ" Bµi 2 (74) * B¶n lÜnh, khÝ ph¸ch d©n téc Lßng tù hµo vÒ nÒn ®éc lËp d/téc ? KÓ tªn 1 sè bµi v¨n biÓu c¶m ? * KhÝ thÕ chiÕn th¾ng hµo hïng vµ HS ®äc v¨n b¶n kh¸t väng hoµ b×nh dµi l©u cña dt GV h­íng dÉn Bµi 3 (74) HS lµm viÖc c¸ nh©n - Buæi häc cuèi cïng (Ng÷ v¨n 6) - Cæng tr­êng më ra ( Ng÷ v¨n 7) - MÑ t«i (Ng÷ v¨n 7) IV.Cñng cè ( - Nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ thÓ lo¹i, ®Æc ®iÓm v¨n b'c¶m Bµi tËp bæ sung: GV: Vò ThÞ H¹nh 66
67. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 Cho biÕt c¸c lo¹i VB hoÆc ®Ò tµi nµo d­íi ®©y thuéc lo¹i v¨n b'c¶m : X· luËn, ®iÖn mõng, th­ chóc tÕt, tin buån, tuú bót, th¬ tr÷ t×nh, c¶m xóc mïa hÌ, ngîi ca m¸i tr­êng . V. H­íng dÉn häc ë nhµ: - Häc thuéc ghi nhí, lµm hoµn chØnh c¸c bµi tËp SGK & S - §äc, so¹n :C«n S¬n ca, Buæi chiÒu ®øng ë phñ Thiªn Tr­êng tr«ng ra ( ? §äc kÜ phÇn phiªn ©m, dÞch nghÜa? T×m hiÓu t×nh c¶m cña t/g' trong bµi ) * Rót kinh nghiÖm giê häc: Ngµy so¹n: 29/ 9/ 2011 Ngµy gi¶ng: / 10/ 2011 GV: Vò ThÞ H¹nh 67
68. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 TiÕt21: C«n S¬n ca, I. Môc tiªu cÇn ®¹t : Qua bµi häc hs ®¹t ®­îc 1. KiÕn thøc : - S¬ gi¶n vÒ t¸c gi¶ NguyÔn Tr·i -S¬ bé vÒ ®Æc ®iÓm thÓ th¬ lôc b¸t. - Sù hßa nhËp gi÷a t©m hån NguyÔn Tr·i víi c¶nh trÝ c«n s¬n ®­îc thÓ hiÖn trong bµi . 2. Kü n¨ng:- NhËn biÕt thÓ lo¹i th¬ lôc b¸t - Ph©n tÝch ®o¹n th¬ ch÷ H¸n ®­îc dÞch sang tiÕng viÖt theo thÓ th¬ lôc b¸t C¸c kÜ n¨ng sèng c¬ b¶n ®­îc gi¸o dôc trong bµi: Giao tiÕp, tù nhËn thøc - Båi d­ìng t×nh c¶m g¾n bã, t/y quª h­¬ng ®Êt n­íc . II. ChuÈn bÞ : 1 Gv : - PP vµ kÜ thuËt d¹y häc: + ThuyÕt tr×nh, vÊn ®¸p, th¶o luËn + KÜ thuËt ®éng n·o, tr×nh bÇy mét phót. - SGK, SGV, gi¸o ¸n., b¶ng phô 2. Hs : Häc bµi cò , so¹n bµi míi. III Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y vµ häc : 1. Khëi ®éng: 2. Bµi míi : Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1.GV giíi thiÖu bµi I. §äc, giíi thiÖu chung: Ho¹t ®éng 2. 1. §äc : GV ®äc mÉu, HS ®äc l¹i 2: Giíi thiÖu chung GV nhËn xÐt a) T¸c gi¶ : N/Tr·i (1380- 1442) b)V¨n b¶n: trÝch tõ bµi th¬ C«n S¬n ca ? Nªu nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t vÒ t/g' vµ bµi (nguyªn v¨n b»ng ch÷ H¸n, b¶n th¬ ? dÞch b»ng thÓ th¬ lôc b¸t ). (GV kh¸i qu¸t ý chÝnh) c) §äc , chó thÝch: ( SGK ) GV nãi thªm vÒ hoµn c¶nh ST bµi th¬ . II. Ph©n tÝch ? Em biÕt g× vÒ ®Þa danh C«n S¬n ? 1. C¶nh C«n S¬n . GV cung cÊp thªm th«ng tin vÒ th¾ng - suèi r× rÇm nh­ ®µn cÇm c¶nh nµy. ®¸ rªu ph¬i nh­ chiÕu ªm rõng th«ng mäc nh­ nªm, bãng ? TG miªu t¶ c¶nh vËt ë C«n S¬n ë tróc r©m nh÷ng chi tiÕt nµo? + Dïng tÝnh tõ, tõ l¸y, h/¶ so s¸nh ? T¸c gi¶ sö dông nh÷ng biÖn ph¸p n/t gîi t¶ nµo ®Ó miªu t¶ c¶nh trÝ ë ®©y ? -> C¶nh vËt kho¸ng ®¹t, thanh tÜnh GV: Vò ThÞ H¹nh 68
69. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 ? Qua ®ã em thÊy c¶nh C«n S¬n hiÖn vµ nªn th¬ . lªn ntn ? 2. T©m tr¹ng nhµ th¬ : - Ta nghe , ta ngåi , ta lªn ta n»m, ta ng©m th¬ nhµn (5 lÇn dïng ? §äc l¹i bµi vµ t×m xem nh©n vËt tr÷ ®¹i tõ ta) t×nh trong bµi th¬ ®­îc nh¾c tíi qua tõ ng÷ nµo ? - Giäng ®iÖu ung dung ? §¹i tõ ta ë ®©y chØ ai ? lµm nh÷ng g× + T©m tr¹ng nhµn nh· th¶nh th¬i , ? Nh÷ng h/¶ th¬ nµo nãi lªn c/s' cña t/y thiªn nhiªn, giao hoµ víi c¶nh nhµ th¬ ? vËt, phong th¸i ung dung tù t¹i ? Em h·y n/xÐt giäng ®iÖu th¬ ë ®©y ? (kh«ng ch¸n ®êi tiªu cùc ) ? Qua ®ã em hiÓu ®­îc t©m tr¹ng nhµ -> ThÓ hiÖn 1 nh©n c¸ch thanh cao, th¬ ntn ? 1 t©m hån thi sÜ , mét sù giao hoµ ? Trong hoµn c¶nh sèng Èn dËt, t©m tuyÖt vêi gi÷a thiªn nhiªn vµ con tr¹ng nµy nãi lªn vÎ ®Ñp g× trong t©m ng­êi. hån NguyÔn Tr·i ? ? Tõ ®ã em h×nh dung ntn vÒ c¶nh sèng vµ c¸ch nghÜ cña nhµ th¬ ? 3 . Tæng kÕt: GV h­íng dÉn HS kh¸i qu¸t ND vµ NT Nh÷ng nh©n c¸ch cao c¶ vµ hiÕm cña bµi th¬. cã. ( GV liªn hÖ cuéc sèng yªu b×nh thÞnh Con ng­êi vµ thiªn nhiªn g¾n bã v­îng thêi TrÇn ) m¸u thÞt. ? Nªu nh÷ng nÐt ®Æc s¾c vÒ n/t vµ nd 4. LuyÖn tËp cña bµi ? Ho¹t ®éng 3 Em ®¸nh gi¸ ntn vÒ nh©n c¸ch t¸c gi¶ nµy? ? NX mqh gi÷a thiªn nhiªn vµ con ng­êi trong hai bµi th¬? Ho¹t ®éng 4 - Nªu c¶m nhËn vÒ bµi th¬ ? 4.Cñng cè GV kh¸i qu¸t néi dung bµi häc. IV. H­íng dÉn häc ë nhµ - Häc thuéc, ®äc diÔn c¶m v¨n b¶n . - Ph©n tÝch th¬, häc ghi nhí vµ lµm bµi tËp - BT bæ sung : ViÕt 1 ®o¹n v¨n (kho¶ng 10 c©u) nãi lªn c¶m nghÜ cña em vÒ bµi th¬ trªn ? - ChuÈn bÞ bµi "Tõ H¸n - ViÖt" (tiÕp) GV: Vò ThÞ H¹nh 69
70. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 V. Rót kinh nghiÖm giê d¹y Ngµy so¹n: 29/ 9/ 2011 Ngµy gi¶ng: / 10/ 2011 TiÕt21: h­íng dÉn häc thªm: Buæi chiÒu ®øng ë buæi thiªn tr­êng tr«ng ra I. Môc tiªu cÇn ®¹t : Qua bµi häc hs ®¹t ®­îc 1. KiÕn thøc : -bøc tranh lµng quª th«n d· trong mét s¸ng t¸c cña TrÇn nh©n T«ng- ng­êi sau nµy trë thµnh vÞ tæ thø hai cña ph¸i tróc lam yªn tö - T©m hån cao ®Ñp cña vÞ vua tµi ®øc . - §Æc ®iÓm cña thÓ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt §­êng luËtSù hßa nhËp gi÷a t©m hån NguyÔn Tr·i víi c¶nh trÝ c«n s¬n ®­îc thÓ hiÖn trong bµi . 2. Kü n¨ng:- NhËn biÕt mét sè chi tiÕt nghÖ thuËt tiªu biÓu trong bµi th¬ - ThÊy ®­îc sù tinh tÕ trong lùa chänng«n ng÷ cña r¸c gi¶ ®Ó gîi t¶ bøc tranh ®Ëm ®µ quª h­¬ng nµy C¸c kÜ n¨ng sèng c¬ b¶n ®­îc gi¸o dôc trong bµi: Giao tiÕp, tù nhËn thøc - Båi d­ìng t×nh c¶m g¾n bã, t/y quª h­¬ng ®Êt n­íc . II. ChuÈn bÞ : 1 Gv : - PP vµ kÜ thuËt d¹y häc: + ThuyÕt tr×nh, vÊn ®¸p, th¶o luËn + KÜ thuËt ®éng n·o, tr×nh bÇy mét phót. - SGK, SGV, gi¸o ¸n., b¶ng phô 2. Hs : Häc bµi cò , so¹n bµi míi. III Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y vµ häc : 1. Khëi ®éng 2. Bµi míi GV: Vò ThÞ H¹nh 70
71. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - TËp 1 N¨m häc: 2011-2012 Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1 I. §äc, giíi thiÖu chung: GV ®äc mÉu, HS ®äc l¹i 1. §äc : GV nhËn xÐt 2: Giíi thiÖu chung ? Dùa vµo chó thÝch, nªu k'qu¸t vÒ t/g' vµ a) TG :TrÇn Nh©n T«ng(1258- 1308 ) h/c¶nh s/t' bµi th¬ ? b) Bµi th¬ : viÕt trong dÞp t/g' vÒ th¨m ? Bµi th¬ ®­îc viÕt theo thÓ nµo ? quª cò . c) §äc , chó thÝch: ( SGK ) ? H·y t×m hiÓu néi dung vµ chia bè côc bµi II. Ph©n tÝch theo ®ã ? a. Hai c©u ®Çu : -kh«ng gian , thêi gian: ? Hai c©u th¬ ®Çu t¶ c¶nh g× ? Trong thêi ®iÓm Buæi chiÒu b×nh lÆng, thanh nh·, nh­ nµo ? cã nh­ kh«ng ? Theo em côm tõ "®¹m tù yªn" gîi ko khÝ ntn -> gîi c¶m xóc man m¸c, mê ¶o. ? + Bót ph¸p gîi nhiÒu h¬n t¶ ? Em hiÓu "b¸n v« b¸n h÷u "lµ g× ? Nã gîi lªn + C¶nh chiÒu ªm ®Òm, thanh b×nh ®­îm t©m tr¹ng cña ng­êi ng¾m ntn ? nÐt buån man m¸c . ? Em cã nxÐt g× vÒ bót ph¸p t¶ c¶nh cña t¸c gi¶ ? Qua ®ã em thÊy c¶nh t­îng chung ë phñ Thiªn Tr­êng ®­îc m/t¶ ntn ? b. Hai c©u cuèi : ? Hai c©u nµy t¶ c¶nh g× ? ? Nh×n cô thÓ vÒ lµng quª t/g' thÊy vµ nghe thÊy + H×nh ¶nh ®Æc s¾c gîi t¶ nh÷ng g× ? + C¶nh vËt ®¬n s¬ mang ®Ëm s¾c quª, NhËn xÐt vÒ c¸ch t¶ ®ã ? hån quª GV liªn hÖ c©u th¬ Gîi lªn mét cuéc sèng thanh b×nh yªn "G¸c m¸i ng­ «ng vÒ viÔn phè Êm . Gâ sõng môc tö l¹i c« th«n" -> cho ta c¶m gi¸c gÇn gòi th©n quen ? Qua bót ph¸p t¶ c¶nh cña t//g' em c¶m nhËn => ThÓ hiÖn 1 t©m hån g¾n bã m¸u thÞt ®­îc khung c¶nh ë ®©y ntn ? víi quª h­¬ng . ? Theo em c¶nh vËt Êy sÏ gîi cho ng­êi ®äc Ên t­îng, c¶m gi¸c g× vÒ cuéc sèng ë ®©y ? ? Qua bµi th¬ em c¶m nhËn t×nh c¶m víi quª III) Tæng kÕt : Ghi nhí SGK tr 77 h­¬ng cña t/g' ntn ? ( GV liªn hÖ cuéc sèng yªu b×nh thÞnh v­îng thêi TrÇn ) ? Nªu nh÷ng nÐt ®Æc s¾c vÒ n/t vµ nd cña bµi ? Ho¹t ®éng 4 III . Tæng kÕt: Em ®¸nh gi¸ ntn vÒ nh©n c¸ch cña hai t¸c Nh÷ng nh©n c¸ch cao c¶ vµ hiÕm cã. gi¶ nµy? Con ng­êi vµ thiªn nhiªn g¾n bã m¸u GV: Vò ThÞ H¹nh 71