Ma trận đề thi chọn đội tuyển học sinh giỏi cấp tỉnh môn Giáo dục công dân Lớp 11 (Vòng 1) - Năm học 2019-2020 - Trường THPT Triệu Sơn 5

Nội dung text: Ma trận đề thi chọn đội tuyển học sinh giỏi cấp tỉnh môn Giáo dục công dân Lớp 11 (Vòng 1) - Năm học 2019-2020 - Trường THPT Triệu Sơn 5

1. Trường THPT Triệu Sơn 5 MA TRẬN ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TỈNH ( vòng 1) NĂM HỌC: 2019 - 2020 MÔN: GDCD ĐỀ CHÍNH THỨC Thời gian làm bài: 180 phút (không kể thời gian giao đề) . Nội dung Các mức độ nhận thức Tổng Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng Vận dụng thấp cao 1. Thực tiễn và Học sinh nêu Hs làm rõ vai Hs lấy vai trò của thực được khái niệm trò của thực được ví dụ tiễn đối với nhận thức, thực tiễn đối với nhận thức tiễn nhận thức 15 % của tổng 1 câu = 1,0 điểm 1,0 điểm 1,0 điểm 3.0 điểm 3 .0 điểm 2. Công dân với HS nêu được Học sinh Hs vận cộng đồng khái niệm nhân trình bày dụng kiến nghĩa được biểu thức đã hiện của học liên truyền thống hệ được nhân nghĩa trách nhiệm hs đối với tt nhân nghĩa + lấy vd 20 % của tổng 1 câu = 4.0 điểm 1.0 điểm 2.0 điểm 1,0 điểm 4.0 điểm 3. Hàng hóa - Học sinh nêu Học sinh làm Hs lấy Hs vận Tiền tệ - thị được khái niệm rõ được 3 tác được ví dụ dụng kiến trươngf thị trường động cơ bản thức đã của thị trường học giải thích được câu nói giá cả là mệnh lện của thị trường
2. 20 %của tổng 0,5 1 câu = 4.0 điểm điểm 1.0 điểm 1,0 điểm 1, 5 điểm 4.0 điểm Hs phân tích Hs lấy Học sinh 4. chủ nghĩa xã được tính tất được ví dụ liên hệ với hội yếu khách thực tiễn quan đi lên cách mạng CNXH ở Việt VN Nam 20 % của tổng 1 câu = 4.0 điểm 2.0 điểm 1,0 điểm 1,0 điểm 4.0 điểm 5. Chính sách Học sinh nêu Học sinh làm Hs lấy Hs vận giải quyết việc mục tiêu của rõ được các được ví dụ dụng kiến làm chính sách giải phương thức đã quyết việc làm hướng của học trả lời chính sách câu hỏi giải quyết việc làm 15 % của tổng = 3.0 điểm 0,5 điểm 1,0 điểm 1,0 điểm 0,5 điểm 1 câu điểm 3.0 điểm HS biết 6. Một số phạm vận dụng trù cơ bản của kiến thức đạo đức học giải quyết tình huống 10 % của tổng 2,0 điểm 1 câu = 2,0 điểm 2,0 điểm Tổng 3,0 điểm 7,0 điểm 5,0 điểm 5,0 điểm 6 câu = 20,0 điểm
3. TRƯỜNG THPT Triệu Sơn 5 ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TỈNH ( vòng 1) NĂM HỌC: 2019 - 2020 MÔN: GDCD ĐỀ CHÍNH THỨC Thời gian làm bài: 180 phút (không kể thời gian giao đề) Đề gồm 6 câu , 1 trang . Câu 1: ( 3,0 điểm) Thế nào là nhận thức? Thế nào là thực tiễn? Hãy phân tích vai trò của thực tiễn đối với nhận thức Câu 2: ( 4,0 điểm) Thế nào là nhân nghĩa? Hãy làm rõ những biểu hiện của truyền thống nhân nghĩa ở nước ta. Để phát huy truyền thống nhân nghĩa, học sinh cần phải làm gì? Câu 3: ( 4,0 điểm) Thế nào là thị trường? Hãy làm rõ các chức năng cơ bản của thị trường? Tại sao nói giá cả là mệnh lệnh của thị trường đối với người sản xuất và kinh doanh hàng hóa? Câu 4: ( 4,0 điểm) Tại sao nói đi lên chủ nghĩa xã hội là sự lựa chọn duy nhất đúng của Đảng, Bác Hồ và của chính nhân dân ta ? Câu 5: ( 3,0 điểm) Hãy nêu mục tiêu và phương hướng của chính sách giải quyết việc làm của Nhà nước ta? Gần đây nhiều tổ chức giáo dục hướng nghiệp có có tổ chức diễn đàn với chủ đề “ Học Đại học có phải là con đường lập thân duy nhất” nếu có điều kiện tham gia diễn đàn, ý kiến của em về vấn đề này như thế nào? Để có sự chuẩn bị nghề nghiệp của bản thân trong tương lai , vấn đề quan trọng nhất đối với mỗi học sinh là gì? Câu 6: ( 2,0 điểm) cho tình huống Ngày xưa, có ông vua cai trị ở một đất nước phồn vinh nọ. Một ngày kia, vị Vua đi ngao du sơn thủy. Khi quay trở lại hoàng cung, vị Vua phàn nàn chân mình rất đau, bởi vì đây là lần đầu tiên vua phải trải qua một cuộc hành trình dài như thế và chặng đường ông đi lại rất gồ ghề, đá lởm chởm. Sau đó, vị vua hạ lệnh: “Cho bọc tất cả con đường trong đất nước lại bằng da. Điều này sẽ dẫn đến việc phải cần hàng ngàn bộ da bò và một số lượng khổng lồ tiền bạc.” Bỗng có một hôm, người vợ của tên hầu nhà vua đã dũng cảm hỏi nhà vua: “Tại sao ngài lại tốn một số lượng tiền không cần thiết như thế? Tại sao ngài không dùng một miếng da nhỏ để bọc lại chân của ngài?”. Nhà vua ngạc nhiên, nhưng rồi ông cũng đồng ý làm một đôi giày. Hỏi: a. Câu hỏi của người vợ của tên hầu nhà vua muốn nói nhà Vua cần phải làm gì? b. Em hãy rút ra ý nghĩa của câu chuyện trên. HẾT ( Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm)
4. TRƯỜNG THPT Triệu Sơn 5 HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TỈNH ( vòng 1) ĐỀ CHÍNH THỨC NĂM HỌC: 2019 – 2020 Môn : Giáo dục công dân Câu Nội dung cần đạt Điểm Học sinh nêu được các nội dung: - Khái niệm nhận thức: 0,5 điểm 1 Nhận thức là quá trình phản ánh sự vật hiện tượng của thế giới khách 3,0 quan vào bộ óc của con người để tạo nên những hiểu biết về chúng. điểm Ví dụ . - Khái niệm thực tiễn: 0,5 điểm Thực tiễn là toàn bộ những hoạt động vật chất có mục đích, mang tính lịch sử xã hội của con người nhằm cải tạo tự nhiên và xã hội. Ví dụ * Vai trò của thực tiễn đối với nhận thức: + Thứ nhất: Thực tiễn là cơ sở của nhận thức. Mỗi người mỗi thế hệ không chỉ có những nhận thức do thực tiễn 0,25 và kinh nghiệm trực tiếp đem lại mà còn kế thừa, tiếp thu những tri thức điểm của các thế hệ trước, của người khác đem lại. Song suy cho cùng mọi nhận thức của con người dù gián tiếp hay trực tiếp đều bắt nguồn từ thực tiễn. Nhờ có sự tiếp xúc, tác động vào sự vật, hiện tượng mà con người phát hiện ra các thuộc tính , hiểu được bản chất, quy luật của chúng. 0,25 Quá trình hoạt động thực tiễn đồng thời là quá trình phát triển và điểm hoàn thiện các giác quan của con người. Nhờ đó, khả năng nhận thức của con người ngày càng sâu sắc, đầy đủ hơn về sự vật hiện tượng. 0,25 Ví dụ . điểm + Thứ 2: Thực tiễn là động lực của nhận thức Thực tiễn là động lực thúc đẩy nhận thức phát triển vì thực tiễn luôn luôn vận động, thực tiễn luôn đặt ra yêu cầu mới cho nhận thức và tạo những tiền đề vật chất cần thiết, thúc đẩy nhận thức phát triển. Ví dụ + Thứ 3: Thực tiễn là mục đích của nhận thức. 0,2 5 Các tri thức khoa học chỉ có giá trị khi nó được vận dụng vào thực điểm tiễn. Mục đích cuối cùng của nhận thức là cải tạo hình thức khách quan đáp ứng nhu càu vật chất và tinh thần của con người. Ví dụ + Thứ 4: Thực tiễn là tiêu chuẩn của chân lý. 0,25 Nhận thức ra đời từ thực tiễn, song nhận thức lại diễn ra ở từng điểm người từng thế hệ cụ thể với những điều kiện khách quan, chủ quan khác nhau. Bởi vậy tri thức của con người về sự vật hiện tượng có thể là đúng đắn hoặc sai lầm. Chỉ đem những tri thức thu nhận được kiểm nghiệm qua thực tiễn
5. mới đánh giá được tính đúng đắn hay sai lầm của chúng. Việc vận dụng 0,25 các tri thức vào thực tiễn còn có tác dụng bổ sung, hoàn thiện những điểm nhận thức chưa đầy đủ. Ví dụ * ý nghĩa vận dụng Trong học tập và rèn luyện phải luôn gắn liền lí luận với thực tiễn, 0,25 học luôn đi đôi với hành. có ý thức tìm hiểu thực tế, vận dụng những điểm điều đã học vào cuộc sống hàng ngày. Tránh lí luận suông hoặc xa rời thc tiễn. 0,25 điểm 2 Học sinh trình bày được các nội dung sau: 4,0 * Khái niệm nhân nghĩa điểm - Nhân là lòng thương người. 0,5 điểm - Nghĩa là điều được coi là hợp lẽ phải, làm theo khuôn phép cho cách xử thế của con người trong xã hội. - Nhân nghĩa là lòng thương người và đối xử với người theo lẽ phải. * ý nghĩa - Nhân nghĩa là một giá trị đạo đức cơ bản của con người thể hiện ở suy 0,25 điểm nghĩ, tình cảm và hành động cao đẹp của quan hệ giữa người với người. - Nhân nghia giúp cho cuộc sống con người trở nên tốt đẹp hơn, có ý 0,25 điểm nghĩa hơn. Giúp con ngưồi thêm yêu cuộc sống, có sức mạnh để vượt qua mọi khó khăn * Biểu hiện của truyền thống nhân nghĩa - Nhân nghĩa trước hết thể hiện ở lòng nhân ái, Sự thương yêu, giúp đỡ 0,25 điểm lẫn nhau trong hoạn nạn lúc khó khăn Ví dụ: 0,25 điểm - Nhân nghĩa còn được thể hiện ở sự tương trợ gúp đỗ nhau trong lao 0,25 điểm động và trong cuộc sống hàng ngày với mong muốn mọi người cùng hạnh phúc ấm no. Ví dụ: 0,25 điểm - Truyền thống nhân nghĩa còn được thể hiện sâu sắc ở lòng vị tha, cao thượng, bao dung, độ lượng, không cố chấp với người có lỗi lầm 0,25 điểm biết hối cải, sự đối xử khoan hồng ngay cả đối với tù binh và hàng binh trong chiến tranh. Ví dụ: 0,25 điểm - Nét đặc trưng nổi bật của truyền thống nhân nghĩa của dân tộc Việt 0,25 điểm Nam chính là ở chỗ: Các thế hệ sau luôn ghi lòng tạc dạ công lao cống hiến của các thế hệ đi trước trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, khai sáng văn hóa của dân tộc, của cộng đồng và của dòng họ.
6. Ví dụ: 0,25 điểm * Hs cần phải làm gì để phát huy truyền thống nhân nghĩa. - Kính trọng biết ơn, hiếu thảo cha mẹ, ông bà; biết quan tâm chăm sóc ông bà cha mẹ khi già yếu, ốm đau. 0, 25 điểm Ví dụ: - Quan tâm, chia sẻ, nhường nhịn những người xung quanh, trước hết là những người thân trong gia đình, thầy cô, bạn bè, hàng xóm láng giềng. 0,25 điểm Ví dụ: - Cảm thông, sẵn sàng giúp đỡ mọi người khi gặp khó khăn. Tích cực tham gia các hoạt động uống nước nhớ nguồn, đền ơn đáp nghĩa, các 0,25 điểm hoạt động nhân đạo. Ví dụ: - Kính trọng, biết ơn các vị anh hùng của dân tộc. Tôn trọng giữ gìn truyền thống tốt đẹp của dân tộc. 0,25 điểm Ví dụ: Học sinh trình bày được các nội dung sau: 3 * Khái niệm thị trường: 4,0 Thị trường là lĩnh vực trao đổi, mua bán mà ở đó các chủ thể kinh tế tác 0,25 điểm điểm động qua lại lẫn nhau để xác định giá cả và số lượng hàng hóa, dịch vụ. * Các chức năng cơ bản của thị trường: - Chức năng 1: chức năng thực hiện ( hay thừa nhận) giá trị sử dụng và 0,25 điểm giá trị của hàng hóa Thị trường là nơi kiểm tra cuối cùng về chủng loại, hình thức, mẫu mã, 0,5 điểm số lượng, chất lượng hàng hóa. Khi người sản xuất mang hàng hóa ra thị trường bán, những hàng hóa nào phù hợp với nhu cầu thị hiếu của xã hội thì bán được. Điều đó chứng tỏ những chi phí sản xuất để sản xuất ra hàng hóa đó được xã hội chấp nhận và giá trị của hàng hóa được thực hiện. Ví dụ 0,25 điểm - Chức năng 2: Chức năng thông tin 0,25 điểm Thị trường cung cấp cho các chủ thể tham gia thị trường những thông 0,25 điêm tin về: quy mô cung - cầu, giá cả, chất lượng, cơ cấu, chủng loại, điều kiện mua bán các hàng hóa, dịch vụ. Chức năng này là căn cứ quan trọng giúp cho người bán đưa ra quyết 0,25 điểm định kịp thời nhằm thu lợi nhuận. Còn người mua sẽ điều chỉnh việc mua sao cho có lợi nhất. Ví dụ 0,25 điểm - Chức năng 3: Chức năng điều tiết, kích thích hoặc hạn chế sản xuất và 0,25 điểm tiêu dùng. + Sự biến động của cung cầu giá cả trên thị trường đã điều tiết các yếu 0,25 điểm tố sản xuất từ ngành này sang ngành khác, luân chuyển hàng hóa từ nơi này sang nơi khác.
7. + Khi giá cả của 1 hàng hóa nào đó tăng lên sẽ kích thích sản xuất phát 0,25 điểm triển, nhưng lại làm hạn chế nhu cầu tiêu dùng của hàng hóa đó. Ngược lại khi giá cả một hàng hoá giảm xuống sẽ kích thích nhu cầu tiêu dùng và lại hạn chế việc sản xuất hàng hóa đó. Ví dụ 0,25 điểm * Nói giá cả là mệnh lệnh của thị trường vì: - Giá cả là sự phản ánh tập trung và rõ nét nhất tình hình hình của thị trường. Mọi người sản xuất và trao đổi hàng hóa muốn giành được lợi 0,25 điểm ích lớn nhất thì phải căn cứ vào sự vận động của giá cả để điều chỉnh hành vi sản xuất kinh doanh cho phù hợp. 0,25 điểm - Giả sử có một hàng hóa nào đó có giá cả cao bán chạy , lãi nhiều thì người đang sản xuất hàng hóa đó sẽ mở rộng quy mô sản xuất để sản xuất ra nhiều hàng hóa hơn 0,25 điểm - Giá trị của hàng hóa là do lao động xã hội của người sản xuất hàng hóa kết tinh trong hàng hóa. Vậy, lượng giá trị của hàng hóa được đo bằng số lượng thời gian lao động tiêu hao để sản xuất ra hàng hóa đó. - Lượng giá trị của hàng hóa không phải do mức hao phí lao động cá 0,25 điểm biệt hay thời gian lao động cá biệt quy định, mà nó được đo bởi thời gian lao động xã hội cần thiết 4 Lựa chọn con đường đi lên chủ nghĩa xã hội là sự lựa chọn duy nhất 4,0 đúng của Đảng, Bác hồ và của chính nhân dân vì : điểm - Chủ nghĩa Mác Lê nin đã khẳng định rằng “ Tất cả các dân tộc đều sẽ 0, 5 điểm đi đến chủ nghĩa xã hội, đó là điều không thể tránh khỏi” và đều phải trải qua một thời kì quá độ - thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Chủ nghĩa Mác – Lê nin khẳng định có hai hình thức quá độ . + Một là : quá độ trực tiếp từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội. 0,25 điểm +Hai là : quá độ gián tiếp từ xã hội tiền tư bản lên chủ nghĩa xã hội, bỏ 0,25 điểm qua giai đoạn phát triển chế độ tư bản chủ nghĩa. - Ở Việt Nam sau khi hoàn thành cuộc cách mạng dân tộc, dân chủ, 0,5 điểm nhân dân, Đảng và nhân dân ta đã lựa chọn con đường phát triển tiếp theo là đi lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa. Đây là sự lựa chọn đúng đắn của Đảng và nhân dân ta. Bởi vì + Chỉ có đi lên CNXH thì đất nước mới thực sự có độc lập tự do. 0,25 điểm + Học sinh phân tích: 0,25 điểm + Đi lên chủ nghĩa xã hội thì mới xóa bỏ áp bức , bóc lột. 0,25 điểm + Học sinh phân tích: + Đi lên chủ nghĩa xã hội thì mới có cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Mọi 0,25 điểm người có điều kiện phát triển toàn diện. + Học sinh phân tích 0,25 điểm - Đảng ta xác định: đi lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế độ tư bản chủ 0,5 điểm
8. nghĩa là bỏ qua việc xác lập vị trí thống trị của quan hệ sản xuất và kiến trúc thượng tầng tư bản chủ nghĩa, nhưng tiếp thu, kế thừa những thành tựu mà nhân loại đã đạt được dưới chế độ tư bản chủ nghĩa, đặc biệt về khoa học và công nghệ, để phát triển nhanh lực lượng sản xuất, xây dựng nền kinh tế hiện đại. Như vậy ở nước ta đi lên chủ nghĩa xã hội là một tất yếu khách 0, 5 điểm quan, vì nó phù hợp với quan điểm lý luận của chủ nghĩa Mác Lê nin; Phù hợp với sự lựa chọn của Đảng, Bác Hồ và của chính nhân dân ta; Là sự phù hợp với xu thế phát triển tiến bộ của lịch sử và xu thế của thời đại - thời đại quá độ lên CNXH bắt đầu từ sau c/m tháng 10/1917. 5 * Mục tiêu của chính sách giải quyết việc làm: 3,0 - Tập trung giải quyết việc làm ở cả thành thị và nông thôn. 0,25 điểm điểm - Phát triển nguồn nhân lực. - Mở rộng thị trường lao động. - Giảm tỉ lệ thất nghiệp, tăng tỉ lệ người lao động qua đào tạo nghề. * phương hướng của chính sách giải quyết việc làm. - Thúc đẩy phát triển sản xuất và dịch vụ: Nhà nước khuyến khích các thành phần kinh tế, các nhà đầu tư trong và ngoài nước sản xuất, kinh 0,5 điểm doanh có hiệu quả nhằm tạo ra việc làm. Ví dụ - Khuyến khích làm giàu theo pháp luật, tự do hành nghề, khôi phục 0,5 điểm phát triển nghề truyền thống, đẩy mạnh phong trào lập nghiệp của thanh niên. Ví dụ - Đẩy mạnh xuất khẩu lao động, đặc biệt là lao động đã qua đào tạo 0,5 điểm nghề, lao động nông nghiệp nhằm giải quyết yêu cầu trước mắt và lâu dài, tăng thu nhập cho người lao động. Ví dụ - Sử dụng có hiệu quả nguồn vốn trong chương trình mục tiêu quốc gia 0,5 điểm để giaỉ quyết việc làm, cải thiện điều kiện làm việc cho người lao động. Ví dụ * khẳng định học Đại học không phải là con đường lập thân duy nhất : - Trước hết cần xác định bất cứ một công việc nào tạo ra thu nhập chính 0,25 điểm đáng , không bị pháp luật ngăn cấm đều được coi trọng và khuyến khích Việc lựa chọn nghề nghiệp của mỗi người cần căn cứ vào một số tiêu chí như: xu thế của thời đại, đặc điểm của cá nhân: Thể trạng, sức khỏe, năng lực, điều kiện gia đình ; Hứng thú của cá nhân 0,25 điểm Như vậy học Đại học cũng chỉ là một trong nhiều con đường để lập thân, lập nghiệp. Trong thực tế đã có nhiều người đã trở nên giàu có nhờ làm tốt nghề của mình mà chưa từng học Đại học , điều quan trọng là mỗi người chọn lấy một nghề phù hợp với bản thân và thời đại và trở thành chuyên gia của lĩnh vực đó. Để có sự chuản bị nghề nghiệp của bản thân trong tương lai vấn đề
9. quan trọng nhất của học sinh là: - Tích cực học tập và rèn luyện vì dù bất kì nghề nghiệp nào được chọn 0,25 điểm cũng cần có hệ thống tri thức và hiểu biết nhất định . Đó là cơ sở giúp chúng ta có thể nắm bắt và ứng dụng khoa học công nghệ để nâng cao năng suất lao động 6 Giải quyết tình huống 2,0 a) Câu hỏi của người vợ của tên hầu nhà Vua muốn nói nhà Vua cần 0,5 điểm điểm phải tự hoàn thiện bản thân. b) Để có một cuộc sống, một nơi chốn hạnh phúc để sống, tốt hơn là bạn 1,5 điểm nên thay đổi chính mình, tự hoàn thiện bản thân, suy nghĩ của bạn, trái tim bạn - chứ không phải bắt thế giới thay đổi bởi “Nếu bạn thay đổi, cả thế giới sẽ thay đổi”. Hãy thay đổi chính bạn, bạn sẽ thấy thế giới này đẹp hơn rất nhiều.