Giáo án phụ đạo Ngữ văn Lớp 8 - Tuần 21-27 - Năm học 2022-2023

Nội dung text: Giáo án phụ đạo Ngữ văn Lớp 8 - Tuần 21-27 - Năm học 2022-2023

1. Tuần 21 Ngày soạn: 6 /1/ Tiết 31,32 Ngày dạy : 8/ 1/ ÔN TẬP VB NHỚ RỪNG I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: : Giuùp HS củng cố, mở rộng và nâng cao kt về vb: Nhớ rừng. 2. Kĩ năng: Rèn kỹ năng tìm hiểu, phân tích, cảm thụ vb. II. Chuẩn bị: 1. Giao án, TLTK 2. Phương pháp, vấn đáp, giảng bình III. Tiến trình tổ chức: 1. ổn định lớp. 2. KTSS, sự chuẩn bị của HS. 3. Bài mới: Hoạt đọng GV-HS NỘI DUNG * HĐ 1: HS nhắc lại nd kiến thức. I. Kiến thức cơ bản. Bài thơ được sáng tác theo thể thơ nào? => Thơ 8 chữ(thơ mới) 1.Tác giả HS nhắc lại vài nét cơ bản về tg, tp. - Thế Lữ (1907-1989). HS nhắc lại nd. GV chốt, tg không những là người - Là người sáng lập phong trào thơ cắm ngọn cờ chiến thắng cho phong trào thơ mới Mới và là nhà hoạt động sân khấu nổi mà còn là nhà thơ tiêu biểu nhất cho phong trào thơ tiếng. mới cho chặng đường đầu. 2.Tác phẩm Nhớ rừng viết năm 1934 Thể loại - Thể thơ 8 chữ hiện đại, một thể thơ tự do. 3. Nội dung, nghệ thuật. Khái quát về nội dung và nghệ thuật của bài thơ? ND: mượn lời con hổ bị nhốt ở vườn => ND: mượn lời con hổ bị nhốt ở vườn bách thú, bách thú, diễn tả sâu sắc nổi chán ghét diễn ytả sâu sắc nổi chán ghét cảnh sống tù túng và cảnh sống tù túng và niềm khát khao niềm khát khao mãnh liệt bài thơ đã khơi gợi lòng mãnh liệt bài thơ đã khơi gợi lòng yêu nước thầm kín của người dân. yêu nước thầm kín của người dân. NT: Tràn đầy cảm xúc lãng mạn, mạch cảm xúc NT: Tràn đầy cảm xúc lãng mạn, sôi nỗi, biểu tượng thích hợp, hình ảnh thơ giàu chất mạch cảm xúc sôi nỗi, biểu tượng thích tạo hình, ngôn ngữ, nhạc điệu phong phú. hợp, hình ảnh thơ giàu chất tạo hình, ngôn ngữ, nhạc điệu phong phú. * HĐ 2: HD HS luyện tập. II. LUYỆN TẬP BT 1. Một bạn hs đã chép lại 2 câu đầu của bài thơ BT 1. Nhớ rừng như sau: a. Từ ngậm = gậm. “Ngậm một khối căn hờn trong cũi sắt b. Nghĩa của từ ngậm và gậm Ta nằm dài trông ngày tháng dần qua” không giống nhau. Vì vậy, chép sai từ - Chép như vậy sai ở chổ nào? Em hãy chép lại ý nghĩa của câu sẽ thay đổi. Con hổ cho đúng nguyên bản. trong bài thơ không chấp nhận, không - So sánh các từ chép sai với từ đúng nguyên bản an phân ngậm mà nó “ gậm khối căm và phân tích để thấy rõ cái hay trong việc dùng từ hờn” - suy ngẫm, tích tụ nỗi uất hận của Thế Lữ. trong lòng, Nghĩa của nỗi và khối cũng khác nhau: nỗi căm hờn thì trừu tượng hơn, còn khối căm hờn thì cụ thể hơn,
2. - Có ý kiến cho rằng 2 câu thơ đã thể hiện sự đối tưởng như căm hờn đã tích tụ thành lập giữa vẻ bên ngoài với nội tâm con hổ. Theo hình thành khối, mà thành vật cụ thể thì em, nhận xét đó đúng không? Vì sao? mới có thể gậm được. BT 2. Đoạn thơ thể hiện nỗi khổ tâm ghê gớm của chúa sơn lâm bị giam cầm lâu BT 2. Chép thuộc lòng một đoạn thơ mà em yêu ngày trong một không gian bé nhỏ, thích trong bài thơ và phân tích nội dung. ngột ngạt. Gậm một khối căm hờn trong cũi sắt, Ở câu thơ đầu, nhịp thơ chậm, ngắt quãng gợi ta liên tưởng đến một mối Chịu ngang bầy cùng bọn gấu dở hơi, hờn căm kết tụ thành khối đè nặng Với cặp báo chuồng bên vô tư lự. trong lòng. Con hổ muốn hất tung tảng đá vô hình ấy nhưng bất lực, đành nằm HS thực hiện yêu cầu bt. dài trông ngày tháng dần qua. ở câu hai phản ánh tình cảnh bó buộc và tâm Gv gọi hs đứng lên đọc bài tập. trạng chán ngán tột cùng của chúa sơn HS cả lớp nhận xét. lâm. GV sửa chữa, bổ sung. Từ chỗ là chúa tể của muôn loài được tôn thờ, sùng bái, tha hồ tung hoành chốn núi non hùng vĩ, nay sa cơ, thất thế, bị nhốt chặt trong cũi sắt, hổ cảm thấy nhục nhằn tù hãm. Chúa sơn lâm bất bình khi bị biến thành trò lạ mắt, thứ đồ chơi của lũ người nhỏ bé mà ngạo mạn, bị hạ xuống ngang bầy cùng bọn gấu dở hơi, với cặp báo chuồng bên vô tư lự Vùng vẫy cách nào cũng không thoát, hổ đành nằm dài với tâm trạng bất lực, buông xuôi. Thực tại đáng buồn khiến cho hổ càng da diết nhớ thuở còn tự do vùng vẫy giữa núi cao, rừng thẳm: BT 3. Ý kiến Nhà phê bình văn học Hoài Thanh. - Giải thích ý kiến: BT 3. Nhà phê bình văn học Hoài Thanh có nhận Đề cập đến nội dung cảm xúc mãnh xét về thơ Thế Lữ: “ Đọc đôi bài, nhất là bài Nhớ liệt tương ứng hình thức thể hiện. rừng, ta tưởng chừng thấy những chữ bị xô đẩy, bị Ông đánh giá tài nghệ của tác giả “ dằn vặt bởi 1 sức mạnh phi thường. Thế Lữ như 1 Điều khiển ngữ” viên tướng điều khiển đội quân Việt ngữ bằng - Chứng minh ý kiến: những mệnh lệnh k thể cưỡng được” Cảm xúc phong phú, mãnh liệt. ? Em hiểu ntn về ý kiến đó? Qua bài thơ Nhớ rừng Sự mãnh liệt của cuộc sống được thể hãy chứng minh. hiện qua: giọng thơ, mạch thơ, hình ảnh, từ ngữ. BT4. Cảm xúc lãng mạn trong bài thơ Nhớ rừng thể hiện ở khía cạnh:
3. - Hướng về thế giới mộng tưởng lớn BT 4. SGK có nhận xét: Bài Nhớ rừng tràn đầy cả lao, phi thường, bằng cảm xúc sôi trào m xúc lãng mạn. mãnh liệt, thế giới đối lập với thực tại Em hiểu thế nào là lãng mạn? cảm xúc lãng mạn tầm thường, giả dối đc thể hiện ntn trong bài thơ? - Diễn tả thấm thía nổi đau trong ti9nh => Lãng mạn là trạng thái tâm hồn con người. thần bi tráng, tức là nổi uất ức, xót xa Đặc điểm nổi bật của tâm hồn lãng mạn là giàu của hùm thiêng khi bị sa cơ lỡ vận. mộng tưởng, khát vọng và giàu cảm xúc. HS thực hiện yêu cầu bt. BT5: Gv gọi hs lên bảng làm bài tập. Đoạn ba của bài thơ giống như một bộ HS cả lớp nhận xét. tranh tứ bình lộng lẫy miêu tả phong GV sửa chữa, bổ sung. cảnh thiên nhiên trong những thời điểm khác nhau: BT5: Đoạn thơ naò được coi là bức tranh tứ bình Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối trong bài thơ? Vì sao? Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan ? ? Đoạn thơ có mấy cảnh? Đó là những cảnh nào? . Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu? Bốn cảnh: những đêm vàng, những ngày mưa, => Bốn cảnh: những đêm vàng, những bình minh, những chiều lênh láng máu sau những ngày mưa, những bình minh, rừng, cảnh nào cũng tráng lệ, lần lượt hiện lên những chiều lênh láng máu sau rừng, trong nỗi nhớ tiếc khôn nguôi của con hổ sa cơ. cảnh nào cũng tráng lệ, lần lượt hiện - GV cho hs thảo luận theo nhóm, trình bày. lên trong nỗi nhớ tiếc khôn nguôi của => GV chốt, bình. con hổ sa cơ. Đó là cảnh huyền ảo, thơ mộng của chúa sơn lâm. Vị chúa tể đại ngàn đang ung dung đợi chết mảnh mặt trời gay gắt, để chiếm lấy riêng ta phần bí mật trong vũ trụ bao la những câu thơ, thể hiện khẩu khí đẩy tự tôn, tự hào của vị chúa tể muôn loài. Nhưng dẫu huy hoàng đến đâu chăng nữa thì cũng chỉ là hào quang của dĩ vãng hiện ra trong hoài niệm. Những điệp ngữ: nào đâu, đâu những lặp đi lặp lại nhấn mạnh sự tiếc nuối của con hổ đối với quá khứ vinh quang. Chúa sơn lâm dường như ngơ ngác, chới với trước thực tế phũ phàng mà mình đang phải chịu đựng. Giấc mơ đẹp đẽ đã khép lại trong tiếng thở dài u uất: 4.Củng cố: 5. Dặn dò:về nhà xem lại nội dung bài. Chuản bị bài TT * Rút kinh nghiệm Tuần 22. Ngày soạn: 12 /1/
4. Tiết33,34 Ngày dạy : 15 /1/ ÔN TẬP VB: QUÊ HƯƠNG I. Muïc tieâu: 1. Kieán thöùc : Giup HS củng cố, mở rộng kiến thức về 2 văn bản. 2. Kó naêng: Rèn luyện kĩ năng phân tich, cảm thụ văn bản. II. Chuaån bò: 1. Taøi lieäu tham khaûo : SGK, SGV, NVNC. 2. Phöông phaùp : Neâu vñ, giaûng giaûi, ñaøm thoaïi, thảo luận. 3. Ñoà duøng DH : Baûng phuï. III. Tieán trình leân lôùp: 1. OÅn ñònh lôùp : 2. Baøi cuõ: 3. Baøi môùi: Teá Hanh laø moät trong nhöõng nhaø thô noåi tieáng vôùi taäp ngheïn ngaøo, trong ñoù queâ höông laø nhöõng baøi hay nhaát, ñöôïc taùi hieän trong noãi nhôù cuûa nhaø thô treû baèng theå thô 8 chöõ, ñeàu ñaën, hình aûnh moät laøng chaøi ven bieån mieàn Trung vôùi tình caûm meán yeâu, noàng thaém. Ñeå cuûng coá noäi dung, ta tìm hieåu tieáp baøi hoïc. Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø Noäi dung * HĐ 1: HS nhắc lại nd kiến thức. I. Kiến thức cơ bản. HS nhắc lại vài nét cơ bản về tg, tp. 1.Tác giả HS nhắc lại nd. GV chốt. - Tế Hanh (1921- 2009) tại một làng chài ven Tác giả có mặt trong phong trào thơ biển tỉnh Quảng Ngãi. mới và tiếp tục sáng tác dồi dào, bền bỉ sau CM, Quê hương là nguồn cảm hứng 2.Tác phẩm: lớn trong suốt cuộc đới của Tế Hanh. - ''Quê hương'' viết năm 1939 Bài thơ được sáng tác theo thể thơ nào? 3.Thể loại: Thể thơ 8 chữ => Thơ 8 chữ(thơ mới) Khái quát về nội dung và nghệ thuật của bài thơ? 4. Nội dung, nghệ thuật. => ND: Bài thơ đã vẽ ra bức tranh thiên nhiên, cuộc sống tươi sáng, sinh động về ND: Bài thơ đã vẽ ra bức tranh thiên nhiên, một làng quê miền biển và tình cảm tha cuộc sống tươi sáng, sinh động về một làng quê thiết chân thành của tác giả. miền biển và tình cảm tha thiết chân thành của NT: sự sáng tạo hình ảnh thơ: tác giả. Miêu tả chân xác, không tô vẽ. Hình ảnh bay bổng, lãng mạn. NT: sự sáng tạo hình ảnh thơ: Cảnh quê hương của tg là cảnh mang Miêu tả chân thực, không tô vẽ. đặc điểm gì? Hình ảnh bay bổng, lãng mạn. => Thiên nhiên lao động, sinh hoạt. * HĐ 2: HD HS luyện tập. BT 1. Bài thơ được viết theo phương II. LUYỆN TẬP thức miêu tả hay biểu cảm, tự sự hay rtữ BT 1. Quê hương là bài thơ trữ tình, nhưng tình? phần lớn số câu lại là miêu tả.
5. => Bài thơ có miêu tả cảnh thiên nhiên, => Bài thơ có miêu tả cảnh thiên nhiên, sinh sinh hoạt nhưng vẫn là bài thơ trữ tình, hoạt nhưng vẫn là bài thơ trữ tình, biểu cảm, biểu cảm, cảm xúc, nỗi nhớ làng quê cảm xúc, nỗi nhớ làng quê miền biển vẫn tràn miền biển vẫn tràn ngập trong tâm hồn ngập trong tâm hồn của tg. của tg. BT 2. Viết đoạn văn ngắn nói về tình cảm của em đối với làng quê, nơi em sing BT 2. Đoạn văn. ra và lớn lên. Tình yêu quê hương đất nước bao giờ cũng HS thực hiện yêu cầu bt. là tính cảm thiêng liêng cao quý, ai chẳng có Gv gọi hs lên bảng làm bài tập. một miền quê yêu dấu để nhớ, từ thời bé thơ HS cả lớp nhận xét. cho đến trưởng thành, niềm yêu quê hương da GV sửa chữa, bổ sung. diết, quê hương như có có ma lực, có sức gợi cảm, sức hút diệu kì dù thời gian, không BT3: Chép thuộc lòng 8 câu thơ đầu gian trong bài thơ và nêu nôị dung. BT3: Nôị dung Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới - 2 câu đầu giới thiệu chung về ''làng tôi'' - 6 câu tiếp: miêu tả cảnh thuyền chài ra khơi Rướn thân trắng bao la thâu góp gió. đánh cá. BT 4. Hai câu dưới dây, tác giả dùng biện pháp so sánh: BT 4. Hai câu thơ dùng biện pháp so sánh, Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn tuy nhiên mỗi câu có hiệu quả nghệ thuật mã. riêng: Cánh buồm giương to như mãnh So sánh con thuyền ra khơi hăng như con hồn làng. tuấn mã, tức là con thuyền chạy nhanh như Em thấy 2 cách so sánh trên có gì khác con ngựa đẹp và khỏe đang phi. Ở đây tg so nhau? Mỗi cách có hiệu quả nghệ thuật sánh cái cụ thể hữu hình này với cái cụ thể riêng ntn? hữu hình khác. Sự so sánh này làm nổi bật vẻ đẹp, sự mạnh mẽ của con thuyền ra khơi. HS thực hiện yêu cầu bt. So sánh cánh buồm với mãnh hồn làng tức hs làm bài tập. là so sánh một vật cụ thể hữu hình quen thuộc GV sửa chữa, bổ sung. với một cái trừu tượng vô hình có ý nghĩa thiêng liêng. Cách so sánh này chẳng những làm cho cánh buồm trở nên sống động mà còn có vẻ đẹp và trở nên trang trọng, lớn lao, bất ngờ. cách buồm no gió ra khơi trở thành biểu tương rất phù hợp và đầy ý nghĩa của làng chài. BT 5: Sưu tầm một số câu thơ về quê hương? BT 5: Hai câu dưới dây, tác giả dùng biện Lòng quê dợn dợn vời con nước pháp so sánh: Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn (Tràng giang - Huy Cận) mã. - Thuở còn thơ ngày hai buổi đến trường Cánh buồm giương to như mãnh hồn Yêu quê hương qua từng trang sách nhỏ làng. (Quê hương - Giang Nam) Em thấy 2 cách so sánh trên có gì khác Quê hương mỗi người chỉ một nhau? Mỗi cách có hiệu quả nghệ thuật Như là chỉ một mẹ thôi riêng ntn? (Quê hương - Đỗ Trung Quân)
6. BT 5. Hai câu thơ dùng biện pháp so sánh, tuy nhiên mỗi câu có hiệu quả nghệ thuật riêng: So sánh con thuyền ra khơi hăng như con tuấn mã, tức là con thuyền chạy nhanh như con ngựa đẹp và khỏe đang phi. Ở đây tg so sánh cái cụ thể hữu hình này với cái cụ thể hữu hình khác. Sự so sánh này làm nổi bật vẻ đẹp, sự mạnh mẽ của con thuyền ra khơi. So sánh cánh buồm với mãnh hồn làng tức là so sánh một vật cụ thể hữu hình quen thuộc với một cái trừu tượng vô hình có ý nghĩa thiêng liêng. Cách so sánh này chẳng những làm cho cánh buồm trở nên sống động mà còn có vẻ đẹp và trở nên trang trọng, lớn lao, bất ngờ. cách buồm no gió ra khơi trở thành biểu tương rất phù hợp và đầy ý nghĩa của làng chài. BT 5. Dưới đây là hai câu thơ miêu tả BT 6. người dân chài: - Ở câu trên tg mt một đặc điểm có thật và nổi Dân chài lưới làn da ngăm rám nắng, bật ở người dân chài lưới, đây la 2câu thơ tả Cả thân hình nồng thở vị xa xăm. thực, làm nổi bật nét ngoại hình tiêu biểu về Theo em cách miêu tả ở 2 câu đó có gì người dân chài. khác nhau? Cách miêu tả ở câu dưới có - Câu thứ 2 là một sdáng tạo độc đáo của tg, hiệu quả nghệ thuật đặc biệt gì? tg đã phát hiện cái mơ hồ, vô hình trong cái Ở câu trên tg mt một đặc điểm có thật cụ thể, hữu hình, câu thơ thể hiện qua tâm và nổi bật ở người dân chài lưới, đây la ,,hồn của nhà thơ. 2câu thơ tả thực, làm nổi bật nét ngoại hình tiêu biểu về người dân chài. Câu thứ 2 là một sdáng tạo độc đáo của tg, tg đã phát hiện cái mơ hồ, vô hình trong cái cụ thể, hữu hình, câu thơ thể hiện qua tâm ,,hồn của nhà thơ. HS thực hiện yêu cầu bt. Gv gọi hs lên bảng làm bài tập. HS cả lớp nhận xét. GV sửa chữa, bổ sung. BÀI TẬP VỀ NHÀ. 1. Bài thơ được viết trong hoàn cảnh nào? Hoàn cảnh ấy có tác động như thế nào đến tâm hồn người chiến sĩ - thi sĩ Tố Hữu? 2. Tìm những chi tiết nói về vẻ đẹp của mùa hè. Nét độc đáo trong cách cảm nhận của nhà thơ? 3. Thời gian bị giam cầm ở nhà lao Thừa Phủ, Tố Hữu có một bài thơ khác là Tâm tư trong tù viết tháng tư năm 1939. Bài thơ này mở đầu như sau: Cô đơn thay là cảnh thân tù
7. Tai mở rộng và lòng sôi rạo rực Tôi lắng nghe tiếng đời lăn náo nức Ở ngoài kia vui sướng biết bao nhiêu. Em hãy chỉ ra điểm giống nhau về cảm hứng nghệ thuật của đoạn thơ này và bài thơ Khi con tu hú. 4.Củng cố: 5. Dặn dò:về nhà xem lại nội dung bài. Chuản bị bài TT * Rút kinh nghiệm Tuần 23 Ngày soạn: 19 /1/ Tiết 35,36 Ngày dạy : 22/1/ ÔN TẬP :VĂN THUYẾT MINH TỨC CẢNH PẮC BÓ. I. Muïc tieâu: 1. Kieán thöùc :- Giuùp HS củng cố, mở rộng và nâng cao kt về Văn bản thuyết minh. - Củng cố thêm kiến thức về văn bản TCPB. 2. Kó naêng: Rèn kỹ năng xác định chủ đề, sắp xếp và phát triển ý khi viết đoạn văn thuyết minh. - Kĩ năng cảm thụ văn bản. II. Chuaån bò: 1. Taøi lieäu tham khaûo : SGK, SGV, NVNC. 2. Phöông phaùp : Neâu vñ, giaûng giaûi, ñaøm thoaïi, thảo luận. 3. Ñoà duøng DH : III. Tieán trình leân lôùp: 1. OÅn ñònh lôùp : 2. Baøi cuõ: 3. Baøi môùi: Đoạn văn là bộ phận của bài văn, để một bài văn thuyết minh hay, đòi hỏi phải có sự kết hợp chặt chẽ các đoạn văn với nhau. Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø Noäi dung * HĐ 1: Nhắc lại nd kiến thức. I. Kiến thức cơ bản. Khi làm bài văn TM cần xác định được điều - Đoạn văn trong văn bản thuyết minh. gì? + Khi viết đoạn văn cần trình bày rõ ý => Các ý lớn trong bài văn. chủ đề của đoạn tránh lẫn ý của đoạn Mỗi ý cần diễn đạt ra sao? văn khác. => Mỗi ý viết thành 1 đoạn văn. Khi viết đoạn văn cần trình bày ntn? => Nêu rõ ý chủ đề của đoạn văn( ý chủ đề thể hiện ở đầu hoặc cuối đoạn văn). Các ý trong đoạn văn được sắp xếp theo thứ tự ntn? => thứ tự: cấu tạo của sv, thứ tự nhận thức * HĐ 2: HD HS luyện tập. II. Luyeän taäp.
8. BT 1. Cho chủ đề: “ Hồ Chí Minh, lãnh tụ vĩ BT 1. Chủ đề: “ Hồ Chí Minh, lãnh tụ đại của nhân dân Việt Nam” vĩ đại của nhân dân Việt Nam” Gv gợi ý hs làm bài tập. Hồ Chí Minh, lãnh tụ vĩ đại của nhân Có thể cụ thể hóa thành 1 vài ý nhỏ sau: dân Việt Nam, vốn mang trong mình nổi - Năm sinh – mất, quê quán và gia đình. đau mất nước, ng thanh niên Ng Tất - Đôi nét về quá trình hoạt động sự nghiệp. Thành đã quyết tâm ra đi tìm đường cứu - Vai trò và cống hiến to lớn của Người đối với nước, giải phóng dân tộc. Sau khi trở về dân tộc và thời đại. nước, Bác đã dành toàn bộ cuộc đời mình GV gọi HS đứng lên đọc bt. cống hiến cho sự nghiệp CM của nước HS cả lớp nhận xét, bổ sung. nhà. Chúng ta hôm nay sống trong không GV sửa chữa, chốt nd. khí hạnh phúc, hòa bình một phần lớn Có thể mở rộng thêm về sự nghiệp của Người phải kể đến công lao và sự lãnh đạo tài (Người đã suốt đời nêu cao ngọn cờ độc lập và tình, sáng suốt của Người tự do cho dân tộc) BT 2: Viết đoạn văn MB- KB "Giới BT2: thiệu trường em", Mở bài: Mời các bạn đến thăm trường chúng tôi – một ngôi trường nhỏ bé, nằm giữa cánh đồng xanh là một ngôi trường thân yêu của chúng tôi. Kết bài: Trường tôi như thế đó giản dị, khiêm nhường mà xiết bao gắn bó, chúnh tôi yêu qúy nó vô cùng những kỉ niệm về mái trường này sẽ theo chúng tôi đến suốt cuộc đời. BT 3. Giới thiệu về bố cục sách Ngữ BT 3. Viết một đoạn văn giới thiệu về bố cục văn 8 (T1). sách Ngữ văn 8 (T1). Sách Ngữ văn 8 (T1), có 17 bài, trong Gv gợi dẫn hs trả lời các câu hỏi sau: đó mỗi bài chủ yếu có 3 phần: phần văn, ? Sách có tổng số bao nhiêu bài? phần TV, TLV. Phần văn bao gồm: văn Mỗi bài có mấy phần? bản, đọc hiểu văn bản, để chốt lại nội ? Mỗi phần có những nội dung gì? dung một số ý ghi nhớ và phần luyện Riêng phần Tập làm văn trước khi rút ra ghi tập(có thể không có nội dung này), phần nhớcủng cố nội dung các bài tập, sau cùng là TV có bài tập thực hành được chia thành phần luyện tập. các mục để rút ra ghi nhớ về lý thuyết và GV gọi HS lên bảng làm bt. luyện tập để củng cố nội dung đã học, HS cả lớp nhận xét, bổ sung. phần TLV GV sửa chữa, chốt nd. BT4:Thuyết minh về một món ăn. BT5:Thuyết minh về một loài cây của quê hương em. BT6: Thuyết minh về một loài hoa: sen, hướng dương VĂN BẢN: TỨC CẢNH PẮC BÓ. I. KiÕn thøc c¬ b¶n: 1. Bµi th¬ ®­îc s¸ng t¸c vµo thµng 2 - 1941, sau 30 n¨m ho¹t ®éng ë n­íc ngoµi, BHå trë vÒ TQ. Tr­íc m¾t lµ nh÷ng gian nan thö th¸ch. T­¬ng lai cßn mê mÞt. HiÖn t¹i lµ cuéc sèng ®Çy gian
9. khæ ë trong mét hang nhá, s¸t biªn giíi. Nguån thùc phÈm chñ yÕu lµ ng«, m¨ng rõng. Bµn lµm viÖc lµ phiÕn ®¸ bªn bê suèi c¹nh hang. CÇn hiÓu ®óng nh÷ng yÕu tè nµy ®Ó thÊy hÕt ý nghÜa cña giäng ®iÖu vui –-nhÑ - “sang” cña bµi th¬. 2. HiÖn thùc cuéc sèng gian khæ bçng trë thµnh thi vÞ, nªn th¬ trong c¶m nhËn cña B¸c. Tõ ®ã nhËn ra vÎ ®Ñp cña t©m hån B¸c: ung dung, l¹c quan v­ît lªn mäi thö th¸ch, gian khæ cña cuéc sèng – vÎ ®Ñp cña ng­êi chiÕn sÜ trong cèt c¸ch cña mét thi sÜ. 3. Bth¬ lµ sù kÕt hîp cña vÎ ®Ñp cæ ®iÓn vµ hiÖn ®¹i. ThÓ th¬ §­êng luËt ®­îc sö dông mét c¸ch tù nhiªn thanh tho¸t. II. LuyÖn tËp: 1. Thèng kª nh÷ng h/¶ cña thiªn nhiªn vµ nªu râ mèi q/hÖ cña c¸c h/¶ nµy víi n/vËt tr÷ t×nh trong bth¬. 2. Cã mÊy c¸ch hiÓu vÒ 3 ch÷ “vÉn s½n sµng” ë c©u thø 2? Em chän c¸ch hiÓu nµo? V× sao? 3. Em cã c¶m nhËn ntn vÒ giäng ®iÖu riªng vµ tinh thÇn chung cña bth¬? Nh÷ng ytè nµo gióp em c¶m nhËn ®­îc nh­ vËy? 4. Qua bth¬, mét mÆt, cã thÓ thÊy cuéc sèng cña HCM ë PBã thËt gian khæ, nh­ng mÆt kh¸c, l¹i thÊy Ng­êi rÊt vui, coi ®ã lµ “sang”. Em gthÝch ®iÒu ®ã ntn? Tõ ®ã em hiÓu HCM lµ ng­êi thÕ nµo? 5. H·y s­u tÇm vµ ghi chÐp l¹i nh÷ng c©u th¬ nãi vÒ niÒm vui víi c¸i nghÌo, vui v× sèng hoµ víi th/nhiªn cña B¸c còng nh­ cña c¸c nhµ th¬ kh¸c. T×m hiÓu sù gièng vµ kh¸c nhau gi÷a c¸c c©u th¬ ®ã. * Rút kinh nghiệm Tuần 24. Ngày soạn : 26/ 1/ Tiết37,38 Ngày dạy : 29/1 / VB NGẮM TRĂNG TV CÂU CẦU KHIẾN. I. Muïc tieâu: 1. Kieán thöùc :- Giuùp HS củng cố, mở rộng và nâng cao kt về vb: Ngắm Trăng. 2. Kó naêng: - Rèn kỹ năng tìm hiểu, phân tích vb. II. Chuaån bò: 1. Taøi lieäu tham khaûo : SGK, SGV, NVNC. 2. Phöông phaùp : Neâu vñ, giaûng giaûi, ñaøm thoaïi, thảo luận. 3. Ñoà duøng DH : Baûng phuï. III. Tieán trình leân lôùp: 1. OÅn ñònh lôùp : 2. Baøi cuõ: 3. Baøi môùi: Tập thơ Nhật kí trong tù cho ta thấy một tâm hồn cao đẹp, ý chí cách mạng kiên cường, tài thơ của HCM, trong Người chiến sĩ cách mạng ấy vẫn có một khách lâm tuyền, và thú vui của Bác được thể hiện ra sao? Để củng cố nội dung, ta tìm hiểu tiếp bài học. Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø Noäi dung * HĐ 1: HS nhắc lại nd kiến thức. I. Kieán thöùc. HS nhắc lại vài nét cơ bản về tg, tp.
10. HS nhắc lại nd. GV chốt. 1. Taùc giaû, taùc phaåm. Tập thơ Nhật kí trong tù được dịch ra thành Xuất xứ: Trích trong tập “Nhật ký tiếng Việt 1960, được phổ biết rộng rãi, in lại trong tù”.Tập thơ viết bằng chữ Hán nhiều lần và đã trở thành một sự kiện văn học gồm 133 bài. lớn. -Bài thơ được sáng tác trong khoảng thời gian Bác bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giam ở Quảng Tây Bài thơ được sáng tác theo thể thơ nào? (Trung Quốc) (8/1942-9/1943) => Thơ thất ngôn tứ tuyệt. - Thể loại : thất ngôn tứ tuyệt. Khái quát về nội dung và nghệ thuật của bài 2.Noäi dung vaø ngheä thuaät. thơ? ND: Bài thơ cho ta thấy Bác không bận => ND: Bài thơ cho ta thấy Bác không bận tâm về những gian khổ, thiếu thốn vật tâm về những gian khổ, thiếu thốn vật chất chất trong tù mà để tâm hồn bay bổng tìm trong tù mà để tâm hồn bay bổng tìm đến thiên đến thiên nhiên, cùng vầng trăng tri kỉ. nhiên, cùng vầng trăng tri kỉ. NT: Nét đặc sắc trong phong cách thơ NT: Nét đặc sắc trong phong cách thơ trữ tình trữ tình của Bác: vừa có màu sắc cổ của Bác: vừa có màu sắc cổ điển, vừa mang tinh điển, vừa mang tinh thần hiện đại, vừa thần hiện đại, vừa giản dị, giản dị, * HĐ 2: HD HS luyện tập. II. Luyeän taäp. BT1 . Có người nhận xét bài Ngắm trăng là BT1 . một cuộc vượt ngục về tinh thần của người tù Ta thấy: “Nhân, Nguyệt” rồi lại cách mạng HCM, em hiểu điều đó ntn? Hãy “Nguyệt, Thi gia” ở hai đầu câu thơ và giải thích và chứng minh? cái song sắt nhà tù chắn ở giữa. Trăng và Bài thơ được viết trong tù, không có rượu người tù tâm sự với nhau qua cái song sắt cũng không có hoa mà còn không có tự do nhà tù đáng sợ ấy. Khoảnh khắc giao cảm HS thực hiện yêu cầu bt. giữa thiên nhiên và con người xuất hiện Gv gọi hs lên bảng làm bài tập. một sự hóa thân kỳ diệu: “Tù nhân” đã HS cả lớp nhận xét. biến thành thi gia. Lời thơ đẹp đầy ý vị. GV sửa chữa, bổ sung Nó biểu hiện một tư thế ngắm trăng hiếm Sự tự ý thức về cảnh ngộ đã tạo cho tư thế thấy. Tư thế ấy chính là phong thái ung ngắm trăng của người tù một ý nghia sâu sắc dung, tự tại, lạc quan yêu đời, yêu tự do. hơn các cuộc ngắm trăng, thưởng trăng thường “Ngắm trăng” là một bài thơ trữ tình đặc tình. Qua song sắt nhà tù, Bác ngắm vầng trăng sắc. Bài thơ không hề có một chữ “thép” đẹp. Người tù ngắm trăng với tất cả tình yêu nào mà vẫn sáng ngời chất “thép”. Trong trăng, với một tâm thế “vượt ngục” đích thực? gian khổ tù đầy, tâm hồn Bác vẫn có Song sắt nhà tù không thể nào giam hãm được những giây phút thảnh thơi, tự do ngắm tinh thần người tù có bản lĩnh phi thường như trăng, thưởng trăng. Bác BT 2: Trong tù nhà thơ BT 2: Chép thuộc lòng bài thơ và nêu nội => Tình yêu thiên nhiên, phong thái ung dung hai câu cuối? dung tự tại, bản lĩnh phi thường của ? Em biết những câu thơ nào trong NKTT của người chiến sĩ – nghệ sĩ Bác viết về cảnh thân tù: “Đầy mình đỏ tím như hoa gấm. Sột soạt luôn tay tựa gẩy đàn” “Rệp bò lổm ngổm như xe cóc.
11. Muỗi lượn nghênh ngang tựa máy bay” “ gầy đen như quỉ đói. Ghẻ lở mọc đầy thân” GV. Tuy gian nan cơ cực như vậy nhưng trong bài thơ này Bác không hề có chút than phiền mà chỉ có chút nuối tiếc không được thưởng trăng một cách trọn vẹn. TV CÂU CẦU KHIẾN I. Muïc tieâu: 1. Kieán thöùc : Giuùp HS củng cố, mở rộng và nâng cao kt về câu cầu khiến. 2. Kó naêng: Rèn kỹ năng nhận diện, sử dụng câu cầu khiến trong nói và viết. II. Chuaån bò: 1. Taøi lieäu tham khaûo : SGK, SGV, NVNC. 2. Phöông phaùp : Neâu vñ, giaûng giaûi, ñaøm thoaïi, thảo luận. 3. Ñoà duøng DH : Baûng phuï. III. Tieán trình leân lôùp: 1. OÅn ñònh lôùp : 2. Baøi cuõ: 3. Baøi môùi: Câu cầu khiến là những câu có từ ngữ cầu khiến như: hãy, đừng, chớ đứng sau từ biểu thị nội dung cầu khiến, hoặc ngữ điệu cầu khiến. Để củng cố nội dung, ta tìm hiểu tiếp bài học. Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø Noäi dung * HĐ 1: HS nhắc lại nd kiến thức. I. Kieán thöùc cơ bản. Hs đọc ví dụ và xác định câu cầu khiến dùng để làm gì? Vd 1. Cấm hút thuốc! Vd 2. Bạn hãy đi đi! Câu 1. dùng ngữ điệu cầu khiến. Câư 2. có từ cầu khiến. Hs lấy thêm vd phân tích. ? Câu câu khiến có đặc điểm hình thức và - Câu cầu khiến là những câu có từ cầu chức năng ra sao? khiến như: hãy, đừng chớ, hay ngữ Hs trả lời, Gv chốt lại nội dung. điệu cầu khiến. Câu cầu khiến đôi khi được kết thúc bằng - Dùng để ra lệnh, yêu cầu, đề nghị, dấu chấm(khi ý cầu khiến không được nhấn khuyên bảo. mạnh). * HĐ 2: HD HS luyện tập. II. Luyeän taäp. BT 1. Khi muốn mượn quyển sách của bạn em thường dùng những câu nào? BT 1. Đặt câu: Hs tự do đưa ra nội dung câu trả lời. - Bạn hãy cho mình mượn quyển sách Gv hướng hs đến những câu thể hiện ý nghĩa được không? tế nhị và lịch sự, tránh những câu có sắc thái - Bạn cho mình mượn quyển sách nhé! hơi sỗ sàng. HS thực hiện yêu cầu bt.
12. Gv gọi hs lên bảng làm bài tập. HS cả lớp nhận xét. GV sửa chữa, bổ sung BT 2. Điền các từ và cụm từ: mệnh lệnh, BT 2. chúc tụng kêu gọi, yêu cầu mời mọc, thúc a. Yêu cầu, mời mọc. giục, khuyên răn vào cột A cho phù hợp với b. Mệnh lệnh. cột B. c. Khuyên răn. d. Thúc giục. A. Nội dung B. Từ thường dùng. e. Chúc tụng, kêu gọi. cầu khiến. a Yêu cầu, xin mời, đề nghị, cho phép b Chớ, đừng c Hãy, cứ d Nào, đi e Chúc, ước gì HS thực hiện yêu cầu bt. Gv gọi hs lên bảng làm bài tập. HS cả lớp nhận xét. GV sửa chữa, bổ sung. BT 3. Hãy viết một đoạn văn ngắn có sử BT 3. Đoạn văn. dụng câu cầu khiến. Chủ đề về : Tệ nạn xã hội. HS thực hiện yêu cầu bt. Gv gọi hs đọc nd bài tập. HS cả lớp nhận xét. GV sửa chữa, bổ sung. BT4. Tìm câu nghi vấn trong các câu dưới đây, chỉ ra các đặc điÓm hình thức của các câu nghi vấn đó và cho biết chúng được dùng với mục đích gì: a. Thằng kia, Ông tưởng mày chết đêm qua, còn sống đấy à? Nộp tiền sưu! Mau! (Ngô Tất tố) b. Tôi quắc mắt: - Sợ gì? [ ] Mày bảo tao còn còn biết sợ ai hơn tao nữa! (Tô Hoài) c. Nào tôi đâu biết cơ sự lại ra nông nỗi này ! Tôi hối lắm! Tôi hối hận lắm! Anh mà chết là chỉ tại cái tội ngông cuồng dại dột của tôi. Tôi biết làm thế nào bây giờ? (Tô Hoài) d. Cháu nằm trên lúa Tay nắm chặt bông Lúa thơm mùi sữa Hồn bay giữa đồng Lượm ơi, còn không? (Tố Hữu) e. Thân gầy guộc, lá mong manh Mà sao nên luỹ nên thành tre ơi? (Nguyễn Duy) g. - Nói đùa thế, chứ ông giáo để cho khi khác
13. - Việc gì còn phải chờ khi khác? Không bao giờ nên hoãn sự sung sướng lại. Cụ cứ ngồi xuống đây! Tôi làm nhanh lắm (Nam Cao) h. Cả đàn bò giao cho thằng bé người không ra người ngợm không ra ngợm ấy, chăn dắt làm sao? (Sọ Dừa) i. Đã ăn thịt còn lo liệu thế nào? Mày đừng có làm dại mà bay đầu đi đó, con ạ! (Em bé thông minh) k. Nhà vua ngắm nhìn mặt biển, rồi nói: - Biển này sao không có cá nhỉ? (Cây bút thần) l. Đồ ngốc! sao lại không bắt con cá đền cái gì? Đòi một cái máng cho lợn ăn không được à? (Ông lão đánh cá và con cá vàng) BT5. Hãy đặt các câu nghi vấn nhằm các mục đích sau (mỗi mục đích một câu): a. Nhờ bạn đèo về nhà b. Mượn bạn một cái bút c. Bộc lộ cảm xúc trước một bức tranh đẹp d. Thường dùng để chào. Đặt một tình huống cụ thể để sử dụng một trong số những câu đó BT6. Tìm câu cầu khiến trong các câu dưới đây và chỉ ra những dấu hiệu hình thức của câu cầu khiến đó: a. Đừng cho gió thổi nữa! Đừng cho gió thổi nữa! b. Đã ăn thịt còn lo liệu thế nào? Mày đừng có làm dại mà bay mất đầu, con ạ! c. Xin bệ hạ hoàn gươm lại cho Long Quân! d. Ừ, được! Muốn hỏi con gái ta, hãy về sắm đủ một chĩnh vàng cốm, mười tấm lụa đào, mười con lợn béo mười vò rượu tăm đem sang đây. e. Cho gió to thêm một tí! Cho gió to thêm một tí! g. Thằng kia! Ông tưởng mày chết đêm qua, còn sống đấy à? Nộp tiền sưu! Mau! BT7. Giải thích tại sao các câu cầu khiến dưới đây có chủ ngữ. Nếu bỏ chủ ngữ đi thì có được không? a. Đứa bé nghe tiếng rao, bỗng dưng cất tiếng nói: - Mẹ ra mời sứ giả vào đây. b. Ông cầm lấy cái này về tâu đức vua xin rèn cho tôi thành một con dao để xẻ thịt chim. BT8. Chỉ ra sự khác nhau về hình thức cầu khiến và sự thay đổi quan hệ giữa người nói và người nghe trong các câu sau: a. Lão đi tìm con cá vàng và bảo nó tao không muốn làm một bà phu nhân nữa, tao muốn làm nữ hoàng kia. b. Mày hãy đi tìm con cá, bảo nó tao không muốnlàm nữ hoàng, tao muốn làm Long Vương ngự trên mặt biển, để con cá vàng hầu hạ tao và làm theo ý muốn của tao. . 6. Viết một đoạn văn ngắn có sử dụng câu hỏi tu từ, c©u cÇu khiÕn. 4Củng cố,Dặn dò: * Rút kinh nghiệm TUẦN 25: Ngày soạn:.9 /2/ Tiết 39,40 Ngày dạy:.12/2/ ÔN TẬP: CHIẾU DỜI ĐÔ I. Muïc tieâu:
14. 1. Kieán thöùc : Giuùp HS củng cố, mở rộng và nâng cao kt về vb: Chiếu dời đô 2. Kó naêng: Rèn kỹ năng tìm hiểu, phân tích vb. II. Chuaån bò: 1. Taøi lieäu tham khaûo : SGK, SGV, NVNC. 2. Phöông phaùp : Neâu vñ, giaûng giaûi, ñaøm thoaïi, thảo luận. 3. Ñoà duøng DH : Baûng phuï. III. Tieán trình leân lôùp: 1. OÅn ñònh lôùp : 2. Baøi cuõ: 3. Baøi môùi: Định đô, lập nước là một trong những công việc quan trọng của một quốc gia, với khát vọng xây dựng một đất nước giàu mạnh và bền vững. Lí Công Uẩn đã ban Thiên đô chiều cho triều đình và nhân dân được biết. Để củng cố nội dung, ta tìm hiểu tiếp bài học. Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø Noäi dung * HĐ 1: HS nhắc lại nd kiến thức. I. Kieán thöùc. HS nhắc lại vài nét cơ bản về tg, tp. 1.Taùc giaû, taùc phaåm. HS nhắc lại nd. GV chốt. Lí Công Uẩn là vị vua đầu sáng lập Vương triều Lí, năm 1010 dời kinh đô từ Hoa Lư(Ninh Bình) ra Đại La, đổi tên nước từ Đại Cồ Việt – Đại Việt. Mở ra một thời kì phát triển mới của đất nước. Văn bản được víết theo thể văn nào? => Chiếu. Khái quát về nội dung và nghệ thuật của bài 2.Noäi dung vaø ngheä thuaät. thơ? => ND: Dời đô từ núi Hoa Lư ra vùng đồng bằng đất rộng, định đô ở Thăng Long là thực hiện nguyện vọng của nhân dân, thu giang sơn về một mối, xây dựng đất nước độc lập tự cường NT: Cách kết thúc mang tính chất đối thoại, tạo sự đồng cảm giữa mệnh lệnh của Vua với thần dân, dùng lí lẽ chặt chẽ và tình cảm chân thành. II. Luyeän taäp. * HĐ 2: HD HS luyện tập. BT1. BT 1Theo em, Lí Công Uẩn đã đưa ra những lí + VÞ trÝ ®Þa lÝ: ë trung t©m ®Êt n­íc, lẽ nào để khẳng định Thành Đại La là kinh đô më ra bèn h­íng nam, b¾c, t©y, ®«ng; “ bậc nhất của đế vương muôn đời. Thùc tiÔn lÞch ®­îc c¸i thÕ rång cuén hæ ngåi”, “ l¹i tiÖn sö gÇn mét ngh×n n¨m cña ®Êt n­íc cã ®óng nh­ h­íng nh×n s«ng dùa nói”. ®iÒu tiªn ®o¸n vµ kh¼ng ®Þnh cña t¸c gi¶ ChiÕu + VÒ ®Þa thÕ: “ Réng mµ b»ng”, “ ®Êt dêi ®« kh«ng? ®ai cao mµ tho¸ng”, tr¸nh ®­îc c¶nh ngËp lôt. + VÒ vÞ thÕ chÝnh trÞ, v¨n ho¸: Lµ ®Çu mèi giao l­u, “ Chèn tô héi träng yÕu cña bèn ph­¬ng”, lµ m¶nh ®Êt h­ng thÞnh “
15. Mu«n vËt còng rÊt mùc phong phó tèi t­¬i”. - Thùc tiªn lÞch sö gÇn mét ngh×n n¨m qua ®· cho thÊy sù tiªn ®o¸n vµ kh¼ng ®Þnh cña vua LÝ Th¸i Tæ vÒ kinh ®« Th¨ng Long lµ hoµn toµn ®óng ®¾n. Th¨ng Long ®­îc chän lµm kinh ®« cña hÇu hÕt c¸c triÒu ®¹i tõ LÝ, TrÇn, HËu Lª, M¹c. ChØ cã triÒu T©y S¬n vµ triÒu NguyÔn chän Phó Xu©n (HuÕ) lµm kinh ®«. Suèt nhiÒu thÕ kØ ë thêi k× ph¸t triÓn, h­ng thÞnh cña ®Êt n­íc §¹i ViÖt, kinh ®« Th¨ng Long thùc sù lµ n¬i tô héi vµ tiªu biÓu cho c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸, vËt chÊt vµ tinh thÇn cña ®Êt n­íc, lµ n¬i “L¾ng hån nói s«ng” (NguyÔn §×nh Thi), còng lµ mét ®« thÞ sÇm uÊt, ®øng hµng ®Çu trong c¸c ®« thÞ n­íc ta thêi phong kiÕn: “ Thø nhÊt Kinh k×, thø nh× phè HiÕn” BT 2. Chiếu dời đô là bài văn nghị luận giàu sức thuyết phục, bởi có sự kết hợp BT 2. Chứng minh Chiếu dời đô có kết cấu chặt chặt chẽ giữa lí và tình. chẽ, lập luận giàu sức thuyết phục. - Trình tự lập luận. Bài Chiếu thuộc thể văn nghị luận, có bố cục Nêu sử sách làm tiền đề. mấy phần? => 3 phần. Soi sáng tiền đề vào thực tế. Phần mở đầu nêu lên điều gì? Đi đến kết luận. Phần 2 ra sao? - Đây là lời tuyên bố mệnh lệnh, nhưng Phần kết luận ntn? có những đoạn bày tỏ nổi lòng, có những HS thực hiện yêu cầu bt. lời như đối thoại, trao đổi: “ Trẫm rất đau Gv gọi hs lên bảng làm bài tập. xót về việc đó” HS cả lớp nhận xét. BT3. GV sửa chữa, bổ sung A. Më bµi: BT3 Ph©n tÝch t­ t­ëng yªu n­íc trong bµi ChiÕu + Giíi thiÖu bµi ChiÕu dêi ®« cña LÝ Th¸i dêi ®«? Tæ. + Kh¼ng ®Þnh bµi chiÕu lµ mét bµi v¨n s¸ng ngêi t­ t­ëng yªu n­íc. B. Th©n bµi: BiÓu hiÖn cña t­ t­ëng yªu n­íc trong bµi chiÕu. 1. Kh¸t väng x©y dùng ®Êt n­íc hïng c­êng, v÷ng bÒn, ®êi sèng nh©n d©n thanh b×nh, triÒu ®¹i thÞnh trÞ. + ThÓ hiÖn ë môc ®Ých cña viÖc rêi ®«. + ThÓ hiÖn ë c¸ch nh×n vÒ mèi quan hÖ gi÷a triÒu ®¹i, ®Êt n­íc vµ nh©n d©n. 2. KhÝ ph¸ch cña mét d©n téc ®éc lËp tù c­êng: + Thèng nhÊt giang s¬n vÒ mét mèi.
16. + Kh¼ng ®Þnh t­ c¸ch ®éc lËp ngang hµng víi Trung Hoa. + NiÒm tin vµo t­¬ng lai mu«n ®êi cña ®Êt n­íc. C. KÕt bµi: + Kh¼ng ®Þnh t­ t­ëng yªu n­íc cña bµi chiÒu. + Nªu ý nghÜa vµ vÞ trÝ cña bµi chiÕu. * Củng cố, dặn dò. * Rút kinh nghiệm TUẦN 26: Ngày soạn:. /2/ Tiết 41,42 Ngày dạy:. /2/ ÔN TẬP:CÂU TRẦN THUẬT I. Muïc tieâu: 1. Kieán thöùc : Giuùp HS củng cố, mở rộng và nâng cao kt về câu trần thuật. 2. Kó naêng: Rèn kỹ năng nhận diện, sử dụng câu trần thuật trong nói và viết. II. Chuaån bò: 1. Taøi lieäu tham khaûo : SGK, SGV, NVNC. 2. Phöông phaùp : Neâu vñ, giaûng giaûi, ñaøm thoaïi, thảo luận. 3. Ñoà duøng DH : III. Tieán trình leân lôùp: 1. OÅn ñònh lôùp : 2. Baøi cuõ: 3. Baøi môùi: Câu trần thuật là kiểu câu không có đặc điểm hình thức của các kiểu câu khác và được sử dụng rộng rãi hơn so với các kiểu câu nghi vấn, cầu khiến, cảm thán. Để củng cố nội dung, ta tìm hiểu tiếp bài học. Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø Noäi dung * HĐ 1: HS nhắc lại nd kiến thức. I. Kieán thöùc. Hs đọc ví dụ và xác định câu trần thuật. Vd 1. Rắn là loài bò sát không chân. Đặc điểm hình thức và chức năng. Vd 2. Chúng ta phải thấm nhuần đạo lí uống nước nhớ nguồn. Câu trần thuật không có đặc điểm Câu trên thuộc kiểu câu gì? Dựa vào đặc điểm hình thức của các kiểu câu nghi vấn, hình thức nào mà em biết được điều đó? cầu khiến, cảm thán. => Câu trần thuật, câu không có đặc điểm hình Kết thúc câu bằng dấu chấm, chấm thức của các kiểu câu nghi vấn, cầu khiến, cảm than, chấm lửng. thán. Câu 1. Thông tin khoa học. Câu 2. Yêu cầu.
17. Hs lấy thêm vd phân tích. Dùng để: kể, tả, thông báo, nhận ? Câu trần thuật có đặc điểm hình thức và chức định năng ra sao? Hs trả lời, Gv chốt lại nội dung. Vd. Ngày mai lớp 8A đi lao động. * HĐ 2: HD HS luyện tập. BT 1. Đặt câu trần thuật dùng để: hứa hẹn, xin lỗi, cảm ơn, chúc mừng, cam đoan. II. Luyeän taäp. Gv chia lớp thành 4 nhóm thảo luận. BT1. Đặt câu: Thời gian ghi câu trả lời 3p hết tg nhóm nào a. Cao cả biết bao đức hi sinh của mẹ! ghi được nhiều câu trả lời hơn sẽ thắng. b. Ôi chao, buổi bình minh mới đẹp HS thực hiện yêu cầu bt. làm sao! HS cả lớp nhận xét. GV sửa chữa, bổ sung BT2: C¸c c©u sau ®©y cã ph¶i lµ c©u c¶m th¸n kh«ng ? V× sao ? BT 2. 1. a. Lan ¬i ! VÒ mµ ®i häc ! 1 a. §©y lµ 2 c©u, c©u sau cã ý nhÊn b. Th«i råi, L­îm ¬i ! (Tè H÷u) m¹nh nªn ®Æt dÊu chÊm than. C©u ®Çu (Lan ¬i !) cã h×nh thøc c¶m th¸n, nh­ng 2. ChØ ra sù kh¸c nhau ë 2 c©u sau: kh«ng ph¶i lµ c©u c¶m th¸n, v× môc ®Ých a. BiÕt bao ng­êi lÝnh ®· x¶ th©n cho Tæ quèc ! lµ gäi ®¸p. => BiÕt bao: tõ chØ sè l­îng. b. §©y lµ c©u c¶m th¸n, nh»m biÓu b. Vinh quang biÕt bao ng­êi lÝnh ®· x¶ th©n thÞ c¶m xóc. cho Tæ quèc ! 2.a. BiÕt bao ng­êi lÝnh ®· x¶ th©n cho 3. Các câu TT sau đây có chức năng gì? Tæ quèc ! a/ TrÉm muèn dùa vµo sù thuËn lîi cña ®Êt Êy => BiÕt bao: tõ chØ sè l­îng. ®Ó ®Þnh chç ë. b. Vinh quang biÕt bao ng­êi lÝnh ®· x¶ b/ G­¬ng mÆt mÑ t«i vÉn t­¬i s¸ng víi ®«i m¾t th©n cho Tæ quèc ! trong vµ n­íc da mÞn, lµm næi b¹t mµu hång => BiÕt bao: tõ chØ sù c¶m th¸n -> C©u cña 2 gß m¸. c¶m th¸n. c/ MÑ t«i thøc theo. 3.a/ Tr×nh bµy: TrÉm muèn dùa vµo sù d/ CËu nµy kh¸ ! thuËn lîi cña ®Êt Êy ®Ó ®Þnh chç ë. b/ T¶: G­¬ng mÆt mÑ t«i vÉn t­¬i s¸ng víi ®«i m¾t trong vµ n­íc da mÞn, lµm næi b¹t mµu hång cña 2 gß m¸. BT 3. Hãy viết một đoạn văn ngắn có sử dụng c/ KÓ: MÑ t«i thøc theo. 4 kiểu câu đã học d/ BiÓu lé t/c, c¶m xóc: CËu nµy kh¸ ! Chủ đề về : Bảo vệ mội trường. BT3;Đoạn văn. HS thực hiện yêu cầu bt. Hiện nay, ô nhiễm môi trường đang là Gv gọi hs đọc nd bài tập. vấn đề cấp bách trên mỗi quốc gia, và cả HS cả lớp nhận xét. thế giới và có rất nhiều phương án để GV sửa chữa, bổ sung. khắc phục, giảm thiểu hậu quả quả của Việc cải tiến phương tiện thu rác có ý nghĩa vô ô nhiễm môi trường gây ra. Trong đó cùng to lớn trong việc xử lý rác tại nguồn, tại việc xử lý và thu gom rác thải sinh hoạt từng hộ gia đình, từng cá nhân trong khi môi gặp nhiều khó khăn cả về phương tiện trường đang có ô nhiễm nghiêm trọng nhất là và phương pháp, hiện nay phổ biến là vấn đề xử lý rác thải sinh hoạt, rác thải công việc thực hiện 3R. Trong khi đó, công nghiệp việc bảo vệ môi trường là trách nhiệm tới từng người dân trong xã hội ngày nay, do vậy tiến trình giảm thiểu giảm
18. thải ô nhiễm môi trường chưa rộng khắp BT4. Tìm câu cảm thán trong các câu sau, chỉ ra dấu hiệu, chỉ ra các cảm xúc mà mỗi câu cảm thán dưới đây biểu thị. a. Ôi quê hương! Mối tình tha thiết Cả một đời gắn chặt với quê hương b. Phỏng thử có thằng chim cắt nó nhòm thấy, nó tưởng mồi, nó mổ cho một phát, nhất định trúng giữa lưng chú, thì chú có mà đi đời! Ôi thôi, chú mày ơi! Chú mày có lớn mà chẳng có khôn. c. Con này gớm thật! d. Khốn nạn! Nhà cháu đã không có, dẫu ông chửi mắng cũng đến thế thôi. e. Ha ha! Một lưỡi gươm! g. Đồ ngu! Ngốc sao ngốc thế! Đòi một cái nhà thôi à? Trời! Đi tìm ngay con cá và bảo nó rằng tao không muốn làm một mụ nông dân quèn, tao muốn làm một bà nhất phẩm phu nhân kia. h. Cứ nghĩ thầy sắp ra đi và tôi không còn được gặp thầy nữa, là tôi quên cả những lúc thầy phạt, thầy vụt thước kẻ. Tội nghiệp thầy! BT5. Đặt câu cảm thán nhằm bộc lộ cảm xúc trước các sự việc: - Được điểm mười - Bị điểm kém - Nhìn thấy con vật lạ BT6. Nªu môc ®Ých cô thÓ cña nh÷ng c©u trÇn thuËt d­íi ®©y: a.(1) Mçi c©u “Chèi nµy” chÞ Cèc l¹i gi¸ng mét má xuèng. ( 2) Má Cèc nh­ c¸i dïi s¾t chäc xuyªn c¶ ®Êt. b.(1) Cµng ®æ dÇn vÒ h­íng mòi Cµ Mau th× s«ng ngßi, kªnh r¹ch cµng bña gi¨ng chi chÝt nh­ m¹ng nhÖn(2) Trªn th× trêi xanh, d­íi th× n­íc xanh, chung quanh m×nh còng chØ toµn mét s¾c xanh c©y l¸. c.Em g¸i t«i tªn lµ KiÒu Ph­¬ng, nh­ng t«i quen gäi nã lµ MÌo v× nã lu«n bÞ chÝnh nã b«i bÈn. d. Nh÷ng ®éng t¸c th¶ sµo, rót sµo rËp rµng nhanh nh­ c¾t. e. C¸c con ¬i, ®©y lµ lÇn cuèi cïng thÇy d¹y c¸c con. g. CÇu Long Biªn b¾c qua s«ng Hång, Hµ Néi, ®­îc khëi c«ng x©y dùng vµo n¨m 1898 vµ hoµn thµnh sau bèn n¨m, do kiÕn tróc s­ næi tiÕng Ng­êi Ph¸p Ðp – phen thiÕt kÕ. BT7. Nh÷ng c©u trÇn thuËt in ®Ëm d­íi ®©y cã g× ®Æc biÖt? Chóng ®­îc dïng để làm gì? a. Th«i em chµo c« ë l¹i. Chµo tÊt c¶ c¸c b¹n, t«i ®i. b. Th«i t«i èm yªu qu¸ råi, chÕt còng ®­îc. Nh­ng tr­íc khi nh¾m m¾t, t«i khuyªn anh: ë ®êi mµ cã thãi hung h¨ng bËy b¹, cã ãc mµ kh«ng biÕt nghÜ, sím muén råi còng mang v¹ vµo m×nh ®Êy. * Rút kinh nghiệm Tuần 27 Ngày soạn;. /2/ Tiết :43,44 Ngày dạy:. /2/
19. VB HỊCH TƯỚNG SĨ I. Muïc tieâu: 1. Kieán thöùc : Giuùp HS củng cố, mở rộng và nâng cao kt về vb: Hịch tướng sĩ. 2. Kó naêng: Rèn kỹ năng tìm hiểu, phân tích, cảm thụ vb. II. Chuaån bò: 1. Taøi lieäu tham khaûo : SGK, SGV, NVNC. 2. Phöông phaùp : Neâu vd, giaûng giaûi, ñaøm thoaïi, thảo luận. 3. Ñoà duøng DH : III. Tieán trình leân lôùp: 1. OÅn ñònh lôùp : 2. Baøi cuõ: 3. Baøi môùi: Bài Hịch tướng sĩ phản ánh tinh thần yêu nước của nhân dân ta trong cuộc kháng chiến chống ngoại xâm, biểu hiện ,cụ thể ở lòng căm thù giặc sâu sắc của tác giả Để củng cố nội dung, ta tìm hiểu tiếp bài học. Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø Noäi dung * HĐ 1:Ôn lại kiến thức cơ bản. I:kiến thức cơ bản. HS nhắc lại vài nét cơ bản về tg, tp. HS nhắc lại nd. GV chốt. Mục đích viết bài Hịch tướng sĩ là khích lệ tinh thần của tướng sĩ, đòi hỏi bài Hịch phải có kết cấu chặt chẽ, lí lẽ sắc bén, dẫn chứng thuyết phục, giọng văbn hào hùng, đanh thép Khái quát về nội dung và nghệ thuật của bài thơ? => ND: Xét về hoàn cảnh ra đời, tư tưởng chủ đạo của văn bản là nêu cao tinh thần quyết chiến, quyết thắng, đây chính là thước đo cao nhất, tập trung nhất của tinh thần yêu nước chống giặc ngoại xâm NT: Sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố chính luận và yếu tố văn chương, giữa lí trí và tình cảm, luận điểm được luận chứng bằng lập luận chặt chẽ. * HĐ 2: HD HS luyện tập. BT 1. Phát biểu cảm nhận về lòng yêu nước của II. Luyeän taäp. tác giả qua bài Hịch? BT 1. Lòng yêu nước của tác giả thể HS thực hiện yêu cầu bt. hiện trên nhiều góc độ: Gv gọi hs lên bảng làm bài tập. Căm thù giặc sâu sắc. HS cả lớp nhận xét. Nhục nhã cho thể diện dân tộc. GV sửa chữa, bổ sung Đau đớn vì chưa tiêu diệt được kẻ thù. Bài Hịch của Trần Hưng Đạo là một sản Diễn tả bằng những nét nghệ thuật đặc phẩm điển hình của tinh thần quốc gia phong sắc kiến. Đứng về mặt giá trị tư tưởng, nó tỏ lòng ái Không chỉ căm thù giặc mà trần Quốc quốc, tinh thần hy sinh và quyết chí tiêu diệt xâm Tuấn còn nguyện hy sinh thân mình cho lăng. Nhưng xét đến nội dung thiết thực và động sự nghiệp đánh đuổi ngoại xâm, giành cơ tư tưởng, thì chúng ta lại thấy biểu lộ một cách lại độc lập cho dân tộc: “dẫu cho trăm
20. có thể nói là “trắng trợn”, những ý nghĩ của một thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác giai cấp chuyên môn bóc lột. Đành rằng đoạn đầu này gói trong da ngựa, ta cũng vui lòng.” có nêu gương hy sinh của những anh hùng thời Trần Quốc Tuấn quả là một con người xưa, “bỏ mình vì nước”. yêu nước thương dân, ông đúng là tấm gương sáng cho binh sĩ noi theo để mà biết hy sinh bản thân vì nước vì dân. -Đối tượng mà bài hướng tới là ai? Mục đích BT2:Đối tượng mà bài hướng tới là ai? cơ bản mà bài hịch hướng tới là gì? Để đạt được Mục đích cơ bản mà bài hịch hướng tới là mục đích đó, tác giả đã sử dụng giọng điệu nào? gì? Để đạt được mục đích đó, tác giả đã sử dụng giọng điệu nào? Để trả lời câu hỏi này, phải đặt bài hịch trong hoàn cảnh đất nước lúc bấy giờ. - Kẻ thù đang lăm le xâm lược, tình hình đất nước “ ngàn cân treo sợi tóc”. - Một số tướng sĩ mải mê hưởng lạc, một số khác sợ uy của giặc nên dao động, muốn cầu hoà. Đối tượng nghe là quân ta (tướng sĩ). Mục đích chính của bài hịch là khích lệ lòng yêu nước, tinh thần quyết chiến quyết thắng, đánh tan tư tưởng bàng quan, thái độ cầu an hưởng lạc của một số tướng sĩ. Để đạt được mục đích ấy, Trần Quốc Tuấn sử dụng nhiều giọng điệu khác nhau: thân tình mà nghiêm khắc khi nói với tướng sĩ, căm uất khi nói tới kẻ thù, BT3: - Đoạn văn nào thể hiện rõ nhất lòng yêu nước, Đoạn văn “Ta thường tới bữa ta cũng căm thù gặc của Trần Quốc Tuấn? Phân tích vui lòng.” là một đoạn đặc bịêt xúc động. những nét đặc sắc về tư tưởng và nghệ thuật của - Muốn khơi thức lòng căm thù giặc và đoạn văn đó? tinh thần chiến đấu của tướng sĩ, trước hết người viết phải bày tỏ, bộc bạch thái độ của chính mình. Trong đoạn văn này, lòng yêu nước của tác giả được bộc lộ hết sức cụ thể: “tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối; ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa”, bày tỏ thái độ mạnh mẽ: “căm tức cha xả thịt lột da, nuốt gan uống máu quân thù”; sẵn sàng chấp nhận mọi hi sinh vì Tổ quốc: “Dẫu cho trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong da ngựa, ta cũng vui lòng. - Về mặt nghệ thuật, cần chú ý sự xuất hiện liên tiếp của các vế gồm 4 từ (tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối, ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa) nhằm nhấn mạnh một nỗi đau lớn; cách diễn tả lòng căm thù giặc cao độ thông qua cácđộnh từ gây ấn tượng mạnh (xả thịt, lột da, nuốt gan,
21. uống máu) và câu văn có quan hệ dẫu cho (thì) ta cũng vui lòng nhằm khẳng định tinh thần quyết sống mái với kẻ thù. - Những lời bộc bạch trên đây không phải là những lời nói suông mà là những lời nói từ tim gan của một con người coi lợi ích của Tổ quốc là lợi ích tối cao. Những lời bộc bạch tự đáy lòng này có ý nghĩa như một tấm gương để tướng sĩ học tập. BT4: Đây là một đoạn văn hay, tình và lí kết hợp hài hoà, lời văn sắc bén, sôi nổi, uyển chuyển. - Phân tích nghệ thuật lập luận của tác giả trong - Trong đoạn phê phán tướng sĩ, cần chú đoạn phê phán những hành động sai trái của tướng ý cách lập luận: sĩ và nêu lên những hành động đúng đắn, nên làm? +Sử dụng liên tiếp những từ mang màu sắc phủ định (không biết lo, không biết thẹn, không biết tức, không biết căm) để nói về thái độ bàng quan trước vận mệnh của đất nước của các tướng sĩ. Đoạn văn này đặt ngay sau đoạn văn nói về ân tình chủ - tớ ở trên với ý: tướng sĩ đang phụ lòng tốt của chủ tướng. + Chỉ ra các thú hưởng lạc làm “quên việc nước, quên việc binh” cũng là chỉ ra thái độ vô trách nhiệm của các tướng sĩ trước vận nước, nhất là trong cảnh đất nước lâm nguy. + Chỉ ra hậu quả khôn lường: nước mất nhà tan. Cần lưu ý, tác giả nói đến hậu quả khi đất nước bị xâm chiếm: quá khứ (xã tắc tổ tông bị giày xéo, mồ mả cha ông bị quật lên), hiện tại (bị bắt, gia quyến bị tan, ), tương lai (trăm năm sau tiếng dơ khôn rửa, tên xấu còn lưu, ). - Các việc nên làm: + Nêu cao tinh thần cảnh giác. + Tăng cường luyện tập, học tập Binh thư yếu lược. Những việc nên làm mà tác giả nêu lên đều gắn với chuyện ích nước lợi nhà. Để mọi người nhận thức rõ hơn, Trần Quốc Tuấn nêu lên hai viễn cảnh: (1) Khi nói đến viễn cảnh thất bại, tác giả sử dụng hàng loạt từ phủ định: không còn, cũnh mất, bị tan, cũng khốn, (2) Khi nói đến viễn cảnh thắng lợi, tác giả sử dụng hàng loạt từ khẳng định: mãi mãi vững bền, đời đời hưởng thụ, không bị mai một, sử sách lưu thơm,
22. Ngoài ra, gắn với thủ pháp đối lập, tương phản, tác giả rất chú ý tác động tới tiến trình nhận thức, nêu bật vấn đề từ nông đến sâu, từ nhạt đến đậm. BT5: - Giống nhau: + Cả hai loại văn này đều nhằm mục đích Qua “Chiếu dời đô” và “Hịch tướng sĩ”, em hãy ban bố công khai, là lời của bề trên nói nêu lên nét giống và khác nhau giữa 2 thể loại: với kẻ dưới. chiếu và hịch? + Đều là thể văn nghị luận, kết cấu chặt chẽ, lập luận sắc bén, có thể được viết bằng văn xuôi, văn vần hoặc văn biền ngẫu. - Khác nhau: Chiếu dùng để ban bố mệnh lệnh; hịch dùng để kêu gọi, cổ vũ, thuyết phục nhằm mục đích khích lệ tinh thần, tình cảm. BT về nhà.- Chứng minh bài “Hịch tướng sĩ” vừa có lập luận chặt chẽ, sắc bén vừa giàu hình tượng, cảm xúc, do đó có sức thuyết phục cao. 4. Cuûng coá vaø daën doø : Ý nghĩa lịch sử - xã hội to lớn của bài Hịch tướng sĩ? Hoïc baøi cuõ, chuaån bò baøi: Hịch tướng sĩ (tt). 5. Ruùt kinh nghieäm: Tiết:45,46 Ngày soạn: /3/ TUẦN 28: Ngày dạy: / 3/ HÀNH ĐỘNG NÓI I. Muïc tieâu: 1. Kieán thöùc : Giuùp HS củng cố, mở rộng và nâng cao kt về Hành động nói. 2. Kó naêng: Rèn kỹ năng nhận diện, sử dụng câu phủ định trong nói và viết. II. Chuaån bò: 1. Taøi lieäu tham khaûo : SGK, SGV, NVNC. 2. Phöông phaùp : Neâu vñ, giaûng giaûi, ñaøm thoaïi, thảo luận. 3. Ñoà duøng DH : Baûng phuï. III. Tieán trình leân lôùp: 1. OÅn ñònh lôùp : 2. Baøi cuõ: 3. Baøi môùi: Hành động nói là hành động được thực hiện bằng lời nói nhằm mục đích nhất định, ta có thể thực hiện nhiều kiểu câu để thực hiện hành động nói. Để củng cố nội dung, ta tìm hiểu tiếp bài học. Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø Noäi dung * HĐ 1: HS nhắc lại nd kiến thức. I. Kieán thöùc. Hs đọc ví dụ và xác định hành động nói.
23. Vd 1. A - Nam ơi, đường ra bưu điện xã T.Lập đi 1.Hành động nói. lối nào? Ứng xử của Nam có thể là: 1. Nam – không nói gì cả. 2. Nam – xin lỗi, tôi cũng không biết. ? Em hãy cho biết A thực hiện hành động nói gì? => hỏi. ? Câu trả lời của Nam giúp cho A đạt được mục đích không?  Câu 1 – không cộng tác.  Câu 2 – có cộng tác. ? Từ nội dung trên em hãy nhắc lại hành động nói Là hành động được thực hiện bằng lời là gì? nói nhằm mục đích nhất định. Hs lấy thêm ví dụ phân tích. Hs đọc đoạn đối thoại sau: A. Cậu vừa đi đá bóng về đấy à? B. Gật đầu. A. Kết quả thế nào? B. Lắc đầu. 2. Các kiểu hành động nói thường gặp: ? Trong đoạn thoại trên có những hành động nói Hỏi, trình bày(báo tin, kể, tả, nêu ý nào? kiến ) => A. Hành động hỏi. Điều khiển(cầu khiến, đe dọa, thách B. Hành động xác nhận, bác bỏ. thức ) ? Em hãy chop biết có những hành động nói nào Hứa hẹn, bộc lộ cảm xúc. thường gặp? => Hỏi, trình bày, cầu khiến. Hs lấy thêm Vd phân tích. II. Luyeän taäp. * HĐ 2: HD HS luyện tập. BT1 . Đoạn đối thoại. BT1 . Hãy viết đoạn đối thoại ngắn, trong đó có Có sử dụng hành động nói: dùng hành động nói: hỏi, điều khiển và bộc lộ cảm Hỏi. xúc. Điều khiển. Nội dung tự chọn.; Bộc lộ cảm xúc. HS thực hiện yêu cầu bt. HS cả lớp nhận xét. GV sửa chữa, bổ sung BT2: BT2. Xác định hành động nói cho những câu in đậm sau. Cho biết chúng thuộc nhóm hành động nào? a. Chị Dậu rón rén bưng một bát lớn đến chỗ chồng a. hành động mời - thuộc nhóm điều nằm: khiển. -Thầy em hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ xót ruột. b. Một hôm, cô tôi gọi tôi đến bên cười hỏi: b. hành động hỏi - Hồng! Mày có muốn vào Thanh Hoá chơi với mẹ mày không? c. Chị Dậu nghiến hai hàm răng: c. (1) hành động thách thức - thuộc - (1) Mày trói ngay chồng bà đi, (2) bà cho mày nhóm điều khiển. xem! (2) hành động đe doạ - thuộc nhóm hứa hẹn. d. Thấy thế, tôi hốt hoảng quỳ xuống, nâng đầu Dế d. hành động ân hận - thuộc nhóm bộc Choắt lên mà than rằng: lộ cảm xúc.
24. - Nào tôi đâu biết cơ sự lại ra nông nỗi này! e. hành động hứa - thuộc nhóm hứa e. Tôi nghe thấy thầy Ha-men bảo tôi: hẹn. - Phrăng ạ, thầy sẽ không mắng con đâu. g. hành động cảnh báo - thuộc nhóm g. Có người khẽ nói: trình bày. - Bẩm, dễ có khi đê vỡ! động nói thuộc nhóm điều khiển. 2. HS tự đặt câu theo yêu cầu của bài 2. BT3. BT3. Đặt câu để thực hiện: Câu Hành động Cách thực hiện - Một hành động thuộc nhóm trình bày; nói - Một hành động thuộc nhóm điều khiển; a. Hứa hẹn dùng câu trần - Hành động hỏi; (cam đoan) thuật có động - Một hành động thuộc nhóm hứa hẹn; từ chỉ hành - Một hành động thuộc nhóm bộc lộ cảm xúc; động nói. b.(1) Bộc lộ cảm dùng câu trần xúc thuật có động (chào) từ chỉ hành động nói. b.(2) Hỏi dùng câu nghi vấn trực tiếp c. Điều dùng câu trần khiển(van) thuật có động từ chỉ hành động nói. d. Bộc lộ cảm dùng câu trần xúc (cảm thuật có động ơn) từ chỉ hành động nói BT4. HS tiến hành các bước sau: BT4. Những câu sau đây dùng để thực hiện hành - Xác định kiểu câu phân loại động nói nào? theo mục đích nói và mục đích trực tiếp a. Em cam đoan những điều trên là đúng sự của chúng. thật. - Xác định mục đích sử dụng b. (1) Kính chào nữ hoàng. (2) Chắc bây giờ thực tế của từng câu. nữ hoàng đã thoả lòng rồi chứ? - Đối chiếu kết quả của hai bước c. Cháu van ông, nhà cháu vừa mới tỉnh được trên với nhau để trả lời. một lúc, ông tha cho! Các hành động nói và cách thực hiện ở d. Cảm ơn cụ, (nhà cháu đã tỉnh táo như các câu đã cho được xác định như sau: thường). Câu Hành Cách thực hiện động nói BT5. Các hành động nói ở những câu sau được a (1) trình bày dùng câu nghi thực hiện trực tiếp hay gián tiếp? vấn gián tiếp a. (Thằng kia!) (1) Ông tưởng mày chết đêm qua, a (2) điều dùng câu cầu còn sống đấy à? (2) Nộp tiền sưu! (3) Mau! khiển khiến trực tiếp b. (1) Các con ơi, đây là lần cuối cùng thầy dậy các a (3) điều dùng câu cầu con.(2) Lệnh từ Béc-lin là từ nay chỉ dạy tiếng Đức khiển khiến trực tiếp ở các trường vùng An- dát và Lo-ren (3) Thầy b trình bày dùng câu trần giáo mới ngày mai sẽ đến. (4) Hôm nay là bài học (1) thuật trực tiếp
25. Pháp văn cuối cùng của các con. (5) Thầy mong các b trình bày dùng câu trần con hết sức chú ý. (2) thuật trực tiếp b trình bày dùng câu trần (3) thuật trực tiếp b trình bày dùng câu trần (4) thuật trực tiếp b điều dùng câu trần (5) khiển thuật gián tiếp 4. Cuûng coá vaø daën doø : Hành động nói là gì? Có những kiểu hành động nói nào thường gặp? Hoïc baøi cuõ, chuaån bò baøi: Hội thoại. 5. Ruùt kinh nghieäm: Tiết: 47-48 Ngày soạn: 10/3 / TUẦN 29: Ngày dạy 12/3/ ÔN TẬP VB: NƯỚC ĐẠI VIỆT TA (TRÍCH: BÌNH NGÔ ĐẠI CÁO) (Trần Quốc Tuấn) I. Muïc tieâu: 1. Kieán thöùc : Giuùp HS củng cố, mở rộng và nâng cao kt về vb: Nước Đại Việt ta. 2. Kó naêng: Rèn luyện kỹ năng tìm hiểu, phân tích vb. II. Chuaån bò: 1. Taøi lieäu tham khaûo : SGK, SGV, NVNC. 2. Phöông phaùp : Neâu vñ, giaûng giaûi, ñaøm thoaïi, thảo luận. 3. Ñoà duøng DH : III. Tieán trình leân lôùp: 1. OÅn ñònh lôùp : 2. Baøi cuõ: 3. Baøi môùi: Bài Bình Ngô Đại cáo do Nguyễn Trãi thừa lệnh Lê Lợi soạn thảo đầu năm 1428, công bố cuộc kháng chiến chính nghĩa của nghĩa quân Lam sơn chống giặc Minh đã kết thúc thắng lợi Để củng cố nội dung, ta tìm hiểu tiếp bài học. Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø Noäi dung * HĐ 1: HS nhắc lại nd kiến thức. I. Kieán thöùc. HS nhắc lại vài nét cơ bản về tg, tp. 1. Taùc giaû, taùc phaåm. HS nhắc lại nd. GV chốt. Nguyễn Trãi là nhà yêu nước, anh hùng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới Vb. Cáo là thể văn nghị luận cổ, cũng như hịch, cáo là thể văn có tính chất hùng biện, do đó lời lẽ phải đanh thép, lí lẽ sắc bén. Khái quát về nội dung và nghệ thuật của bài thơ? => ND: Tg nêu nguyên lí nhân nghĩa, chân lí khách quan, nguyên lí đầy tính thuyết phục và sức 2. Noäi dung vaø ngheä thuaät. mạnh của chính nghĩa.
26. NT: Sử dụng từ ngữ thể hiện tính chất hiển nhiên, nghệ thuật so sánh. Văn bản được víết theo thể văn nào? => thể cáo. * HĐ 2: HD HS luyện tập. II. Luyeän taäp. BT 1. Khái quát sơ đồ thể hiện trình tự lập luận của Tg trong đoạn trích Bình Ngô Đại cáo. BT 1. Sơ đồ thể hiện trình tự lập luận của HS thực hiện yêu cầu bt. Tg. Gọi hs lên bảng vẽ sơ đồ. HS cả lớp nhận xét. GV sửa chữa, bổ sung. Bµi 2. §o¹n v¨n trªn ®©y thuéc phÇn ®Çu Bµi tËp 2 H·y x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña ®o¹n trÝch vµ ý cña bµi c¸o. §©y lµ phÇn nªu lªn luËn ®Ó nghÜa cña ®o¹n v¨n nµy ®èi víi toµn bé bµi c¸o. chÝnh nghÜa vµ t­ t­ëng cèt lâi xuyªn suèt toµn bé bµi. NÕu thiÕu phÇn nµy, kÕt cÊu cña bµi sÏ bÞ ph¸ vì vµ c¸c phÇn sau sÏ trë nªn ch«ng chªnh, thiÕu søc thuyÕt phôc v× bµi c¸o thiÕu mét tiÒn ®Ò t­ t­ëng v÷ng ch¾c. Bµi 3. Trong hai c©u ®Çu, t¸c gi¶ nªu lªn Bµi tËp 3: Trong hai c©u ®Çu, t¸c gi¶ nªu lªn t­ t­ t­ëng nh©n nghÜa. Cèt lâi cña t­ t­ëng t­ëng g×? Ph©n tÝch ®Ó nªu bËt néi dung cña t­ Êy lµ Yªn d©n vµ trõ b¹o. Yªn d©n lµ lµm t­ëng ®ã. cho d©n ®­îc an h­ëng th¸i b×nh, h¹nh phóc. §ã chÝnh lµ môc ®Ých lín nhÊt cña cuéc khëi nghÜa Lam S¬n vµ còng chÝnh lµ lý t­ëng lín nhÊt trong cuéc ®êi NguyÔn Tr·i. Muèn yªn d©n th× ph¶i trõ b¹o. Nh­ vËy, nÕu yªn d©n lµ môc ®Ých th× trõ b¹o lµ ph­¬ng c¸ch hµnh ®éng. §Æt trong hoµn c¶nh lÞch sö lóc bÊy giê, ta thÊy, trõ b¹o lµ trõ qu©n Minh x©m l­îc, yªn d©n lµ v× h¹nh phóc cña ng­êi d©n §¹i ViÖt ®ang bÞ kÎ thï ®Çy ®o¹. ®©y lµ nÐt míi trong t­ t­ëng NguyÔn Tr·i: Trong quan niÖm cña nho gi¸o, nh©n nghÜa chñ yÕu nãi ®Õn mèi quan hÖ gi÷a ng­êi víi ng­êi. NguyÔn Tr·i ®· n©ng t­ t­ëng nh©n nghÜa lªn mét tÇm cao míi: Mèi quan hÖ
27. gi÷a d©n téc nµy vµ d©n téc kh¸c, gi÷a c¸ nh©n vµ d©n téc. Bµi 4. C¸c ph­¬ng diÖn ®· ®­îc NguyÔn Bµi tËp 4: TÝnh chÊt cña mét b¶n Tuyªn ng«n ®éc Tr·i nãi ®Õn. lËp ®­îc thÓ hiÖn ë nh÷ng ph­¬ng diÖn nµo trong - NÒn v¨n hiÕn l©u ®êi( Vèn x­ng ®o¹n v¨n nµy? Theo em trong ®ã ph­¬ng diÖn nÒn v¨n hiÕn ®· l©u) nµo lµ quan träng nhÊt? V× sao? - C­¬ng vùc, l·nh thæ ( Nói s«ng bê câi ®· chia). - Phong tôc tËp qu¸n ( Phong tôc B¾c Nam còng kh¸c) - LÞch sö vµ truyÒn thèng gi÷ quyÒn ®éc lËp ( Tõ triÖu, §inh x­ng ®Õ mét ph­¬ng). §©y lµ nh÷ng ph­¬ng diÖn c¬ b¶n nhÊt x¸c ®Þnh quyÒn ®éc lËp, tù chñ cña mét d©n téc. Bµi 5. C©u hái nµy kh«ng b¾t buéc v× kiÕn Bµi tËp 5: Cã b¶n dÞch c©u “Tõ TriÖu, §inh LÝ, thøc vµ ch÷ H¸n vµ v¨n häc v­ît qu¸ hiÓu TrÇn bao ®êi x©y nÒn ®éc lËp , Cïng H¸n, biÕt cña HS líp 8. Tuy nhiªn, chóng t«i §­êng, Tèng, Nguyªn mçi bªn x­ng ®Õ mét nªu lªn nh­ mét tham kh¶o: ph­¬ng” lµ Tõ TriÖu, §inh, LÝ,TrÇn bao ®êi x©y - §©y lµ hai c©u ®Æt c¸c triÒu vua nÒn ®éc lËp , Cïng H¸n, §­êng, Tèng, Nguyªn n­íc ta song song, ngang hµng víi c¸c hïng cø mét ph­¬ng”. Theo em, c¸ch dÞch nµo triÒu ®¹i Trung Quèc(riªng TriÖu tøc hîp lý h¬n? v× sao? TriÖu §µ, kÎ c­íp n­íc ¢u L¹c nh­ng NguyÔn Tr·i nhÇm, cã lÏ v× tr­íc ®©y trong sö s¸ch cã tµi liÖu coi ®ã lµ mét triÖu ®¹i cña n­íc ta). - DÞch lµ “hïng cø mét ph­¬ng” kh«ng cã g× sai nh­ng ch­a kh¼ng ®Þnh ®­îc lßng tù t«n d©n téc vµ ch­a thÊy ®­îc t­ thÕ ngang hµng cña vua Nam víi hoµng ®Õ ph­¬ng B¾c. Tr­íc ®©y, vua Trung Quèc tù coi m×nh lµ ®Õ, cßn vua c¸c n­íc xung quanh chØ lµ v­¬ng ( thÊp h¬n ®Õ). VËy nªn, c¸ch dÞch x­ng ®Õ mét
28. ph­¬ng” hîp lÝ h¬n. H¬n n÷a, c¸ch dÞch nµy s¸t víi nguyªn t¸c cña NguyÔn Tr·i. Bµi 6: Bµi tËp 6: H·y chøng minh sù kÕt hîp chÆt chÏ A. Më bµi gi÷a lÝ lÏ vµ thùc tiÔn trong ®o¹n v¨n nµy. + Giíi thiÖu t¸c phÈm B×nh Ng« ®¹i c¸o. + Giíi thiÖu luËn ®Ò : Søc thuyÕt phôc cña v¨n chÝnh luËn NguyÔn Tr·i lµ ë chç kÕt hîp gi÷a lÝ lÏ vµ thùc tÕ. B. Th©n bµi 1. Nªu néi dung chÝnh cña ®o¹n trÝch: t­ t­ëng nh©n nghÜa vµ ch©n lÝ vÒ chñ quyÒn ®éc lËp cña d©n téc. 2. Chøng minh: hai ch©n lÝ trªn ®· ®­îc kh¼ng ®Þnh b»ng c¸ch kÕt hîp gi÷a lÝ lÏ vµ thùc tÕ. a.T­ t­ëng nh©n nghÜa ®­îc nªu lªn b»ng mét lÝ lÏ míi mÎ vµ giµu søc thuyÕt phôc. b.Chñ quyÒn ®éc lËp cña d©n téc §¹i ViÖt ®­îc kh¼ng ®Þnh b»ng mét lÝ lÏ chÆt chÏ, thÓ hiÖn mét quan niÖm s©u s¾c vµ toµn diÖn vÒ quèc gia d©n téc, trµn ®Çy niÒm tù hµo d©n téc. c. Dïng nh÷ng dÉn chøng thùc tÕ lÞch sö cô thÓ vµ x¸c ®¸ng ®Ó kh¼ng ®Þnh søc m¹nh cña ch©n lÝ, cña chÝnh nghÜa. C. KÕt bµi: ®¸nh gi¸ ý nghÜa cña ®o¹n v¨n. Bµi 7. NÐt míi cña NguyÔn Tr·i - Quan niÖm vÒ quèc gia, d©n téc hoµn chØnh h¬n. Trong S«ng nói n­íc Nam, t¸c gi¶ míi nãi ®Õn hai yÕu tè: L·nh thæ vµ Bµi tËp7: chñ quyÒn : cßn trong N­íc §¹i ViÖt ta, So s¸nh víi bµi “S«ng nói n­íc Nam” ®Ó NguyÔn Tr·i bæ sung thªm ba yÕu tè: v¨n thÊy nh÷ng nÐt míi vµ s©u s¾c trong t­ t­ëng cña hiÕn, phong tôc tËp qu¸n, lÞch sö d©n téc. NguyÔn Tr·i thÓ hiÖn qua ®o¹n trÝch “ N­íc §¹i - Sù s©u s¾c thÓ hiÖn ë chç NguyÔn Tr·i kh¼ng ®Þnh v¨n hiÕn vµ truyÒn thèng lÞch ViÖt ta”
29. sö lµ yÕu tè c¬ b¶n nhÊt kh¼ng ®Þnh sù tån t¹i bÒn v÷ng cña mét quèc gia ®éc lËp. 4. Cuûng coá vaø daën doø : Ý nghĩa lịch sử, giá trị nội dung của vb? Hoïc baøi cuõ, chuaån bò baøi: Nước Đại Việt ta (tt). 5. Ruùt kinh nghieäm: Tuần 30 Ngày soạn : /3/ Tiết49-50 Ngày dạy : /3/ TLV ÔN TẬP VỀ LUẬN ĐIỂM I. Muïc tieâu: 1. Kieán thöùc : Giuùp HS củng cố, mở rộng và nâng cao kt về luận điểm. 2. Kó naêng: Rèn kỹ năng tìm hiểu, nhận diện và phân tích. II. Chuaån bò: 1. Taøi lieäu tham khaûo : SGK, SGV, NVNC. 2. Phöông phaùp : Neâu vñ, giaûng giaûi, ñaøm thoaïi, thảo luận. III. Tieán trình leân lôùp: 1. OÅn ñònh lôùp : 2. Baøi cuõ: 3. Baøi môùi: Luận điểm là những tư tưởng, quan điểm được thể hiện trong bài văn nghị luận, luận điểm cần chính xác, rõ ràng phù hợp với yêu cầu cần giải quyết trong bài văn nghị luận. Để củng cố nội dung, ta tìm hiểu tiếp bài học. Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø Noäi dung * HĐ 1: HS nhắc lại nd kiến thức. I. Kieán thöùc. Luận điểm là gì? Hs nhắc lại. Gv chốt nội dung. 1. Khái niệm về luận điểm. Luận điểm đóng vai trò quan trọng trong bài văn nghị luận, có thể nói luận ,điểm là bộ xương là linh hồn của văn bản, nếu không có hệ thống luận điểm, bài văn nghị luận sẽ không hoàn chỉnh, không mạch lạc. ? Mối quan hệ giữa luận điểm với vấn đề cần 2. Mối quan hệ giữa luận điểm với vấn đề giải quyết trong bài văn nghị luận? cần giải quyết trong bài văn nghị luận. => Có quan hệ chặt chẽ, luận điểm cần xác thực, phù hợp với yêu cầu.
30. ? Mối quan hệ giữa các luận điểm trong bài 3. Mối quan hệ giữa các luận điểm trong bài văn nghị luận? văn nghị luận. => Các luận điểm được sắp xếp theo trình tự hợp lí. * HĐ 2: HD HS luyện tập. II. Luyeän taäp. BT 1. Nếu phải viết một bài TLV để giải BT 1. rằng giáo dục là chìa khóa của tương thích vì sao có thể nói rằng giáo dục là chìa lai. khóa của tương lai. Em sẽ chọn luận điểm a. Nước ta có truyền thống giáo dục lâu đời nào? là không phù hợp. Câu trên hiểu theo nghĩa giáo dục góp phần b. Giáo dục được coi là chìa khóa của tương mở ra tương lai cho loài người trên trái đất. lai: Hs lựa chọn nội dung. Sắp xếp các luận điểm theo trình tự nào? Vì sao? Hs có thể sửa lại, bổ sung nội dung(nếu cần). Hs chọn một luận điểm để viết thành một đoạn văn. (khoảng 12 dòng) Giáo dục phải vừa nhằm truyền thụ kiến HS thực hiện yêu cầu bt. thức theo cách chuyển giao hoặc hợp tác HS cả lớp nhận xét. giữa bên truyền thụ và bên hấp thụ, vừa GV sửa chữa, bổ sung. nhằm giúp đối tượng thụ huấn tự rèn luyện Khi nói đến giáo dục toàn diện, người ta để trở thành cái họ phải trở thành. Phải giúp nghĩ ngay đến việc giáo dục đồng thời và đầy người được giáo dục đạt được mức độ viên đủ cả ba khía cạnh là trí dục, đức dục và thể mãn của chính con người anh ta, tức là phải dục. Trí dục giúp đối tượng đạt đến một trình làm cho anh ta có thể phát huy hết mức khả độ tri thức phù hợp cần thiết; đức dục hướng năng thiên phú của mình để anh ta có thể đối tượng tới một nhân cách và một lối sống đóng góp tối đa phần của mình cho xã hội đúng theo thuần phong mỹ tục; và thể dục loài người; đồng thời cũng phải giúp anh ta nhằm giúp đối tượng có được một sức khỏe tự rèn luyện để có một nhân cách tốt, một cần thiết. Nếu “rèn đúc” ra được càng nhiều tinh thần phóng khoáng và mạnh mẽ hầu có những con người có đầy đủ những phẩm chất thể đóng góp một cách vô vị lợi, hay đúng đó, tức là được giáo dục toàn diện, thì xã hội hơn là trong tinh thần vì ích chung nhiều và nhân loại sẽ càng được nhiều lợi ích. hơn là chăm lo cho bản thân hoặc chỉ có gia đình. BT2. Viết đoạn văn ngắn triển khai luận điểm sau: BT2. Đoạn văn triển khai luận điểm. Học vẹt không phát triển được năng lực suy Học vẹt không phát triểm được năng lực nghĩ. suy nghĩ. Hs xác định các luận cứ để làm sáng tỏ luận điểm. Học vẹt, học thuộc bài nhưng không hiểu Luận cứ 1. Học không hiểu mà cứ học thì rất nội dung, vấn đền được nêu ra trong bài dẫn chóng mau quên và khó có thể vận dụng thành đến việc học xong là quên ngay, kiến thức công những điều đã học. không bền và sẽ không làm được các bài Luận cứ 2. Học vẹt chỉ mất thời gian, công tập thực hành, chỉ học lí thuyết suông, kiến sức mà chẳng đem lại hiệu quả gì. thức sẽ ngày càng rỗng, thành tích học tập Luận cứ 3. Học vẹt còn làm mòn đi năng lực sẽ càng sút kém khiến mọi người đâm nãn tư duy, suy nghĩ. chí. Một khi kiến thức đã trang bị không Luận cứ 4. Bởi vậy không thể theo cách học chắc chắn thì kết quả sẽ không bao giờ cao. vẹt, học bao giờ cũng trên cơ sở hiểu, gắn với thực tiễn.
31. Hs diễn đạt thành đoạn văn diễn dịch hoặc quy nạp. HS thực hiện yêu cầu bt. HS cả lớp nhận xét. GV sửa chữa, bổ sung. Học" là con đường tiếp thu tri thức để hoàn thiện phẩm chất của mỗi con người. Con đường học vấn dài vô tận và muốn đạt đến đỉnh cao của học vấn thì có rất nhiều phương pháp. Mỗi người đã chọn lựa cho mình một phương pháp để đi trên con đường chông gai đầy thử thách này, nhưng đáng tiếc rằng đa số học sinh ngày nay lại chọn cho mình một phương pháp học rất dễ thực hiện nhưng lại dễ làm cho họ vấp ngã mà đã vấp ngã thì họ khó tài nào đứng dậy nổi. Phương pháp nguy hiểm đó chính là "học vẹt" và "học tủ". BT3:Cho luËn ®iÓm sau: “ TrÇn Quèc TuÊn cã mét lßng yªu n­íc nång “ TrÇn Quèc TuÊn cã mét lßng yªu n­íc nµn, s©u s¾c” nång nµn, s©u s¾c” - Dùa vµo bµi “ HÞch t­íng Sü” h·y x©y dùng - Dùa vµo bµi “ HÞch t­íng Sü” h·y x©y c¸c luËn cø vµ viÕt thµnh ®o¹n v¨n tæng - ph©n dùng c¸c luËn cø vµ viÕt thµnh ®o¹n v¨n - hîp. tæng - ph©n - hîp. * Gợi ý. - Thøc tØnh tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, ý thøc d©n téc cña t­íng sÜ. + ChØ ra t×nh h×nh nguy ngËp cña ®Êt n­íc: lo¹n l¹c, gian n¹n. + V¹ch trÇn téi ¸c cña kÎ thï: hµnh ®éng ngang ng­îc, b¶n chÊt tham lam vµ d· t©m x©m l­îc cña kÎ thï: L­ìi c¸c diÒu, th©n dª chã, hæ ®ãi - Trùc tiÕp bµy tá nçi lßng, t©m sù cña m×nh. + Nçi ®au ®¬n vµ c¨m thï m·nh liÖt, quªn ¨n, kh«ng ngñ “ruét ®au nh­ c¾t, n­íc m¾t ®Çmđìa”. - ý chÝ quyÕt t©m tiªu diÖt giÆc ngo¹i x©m X¶ thÞt, lét da , nuèt gan, uèng m¸u, nguyÖn ®em” tr¨m th©n”, ngh×n x¸c “®Ó ®Òn nî n­íc. * CỦNG CỐ,DẶN DÒ: - Về nhà xem lại nội dung bài. - Hoàn thiện các bài tập. - Chuẩn bị bài mới. 5. Ruùt kinh nghieäm:
32. Tuần 31 Ngày soạn : /3/ Tiết 51-52 Ngày dạy : /3/ TLV: LUYỆN TẬP XÂY DỰNG VÀ TRÌNH BÀY LUẬN ĐIỂM I. Muïc tieâu: 1. Kieán thöùc : Giuùp HS củng cố, mở rộng và nâng cao kt về việc trình bày luận điểm trong một bài văn nghị luận. 2. Kó naêng: Rèn kỹ năng tìm ý, trình bày luận điểm. II. Chuaån bò: 1. Taøi lieäu tham khaûo : SGK, SGV, NVNC. 2. Phöông phaùp : Neâu vñ, giaûng giaûi, ñaøm thoaïi, thảo luận. 3. Ñoà duøng DH : Baûng phuï. III. Tieán trình leân lôùp: 1. OÅn ñònh lôùp : 2. Baøi cuõ: 3. Baøi môùi: Trong một bài văn nghị luận các luận điểm cần được sắp xếp theo trình tự hợp lí, và diễn đạt mạch lạc, chặt chẽ. Để củng cố nội dung, ta tìm hiểu tiếp bài học. Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø Noäi dung * HĐ 1: HD HS luyện tập. II. Luyeän taäp. BT . Hs đọc lại mục b (SGK) BT1 . Kết đoạn có thể có hoặc không: ? Bạn em muốn kết thúc đoạn văn bằng một “ Lúc bấy giờ, các bạn muốn vui chơi nữa câu hỏi giống câu kết đoạn trong vb: Hịch liệu có được không” tướng sĩ, “ Lúc bấy giờ, dẫu các ngươi muốn vui vẻ phỏng có được không?’’. Theo em nên viết câu kết đoạn như thế nào cho phù hợp với yêu cầu? Ngoài cách nêu trên em còn cóp những cách kết thúc đoạn văn theo cachý nào khác nữa? => Bởi vậy với người hs hôm nay, học chăm chỉ không là nhiệm vụ cần thiết, tự giác mà còn là niềm vui, niềm tin cho nagỳ mai, cho tương lai ? Đoạn văn theo cach1 trên là diễn dịch hay quy nạp? => Đoạn văn quy nạp. Đoạn văn. ? Em có thể biến đổi đoạn văn từ diễn Sau này khi lớn lên, các bạn sẽ sống trong dịch=> quy nạp và ngược lại được không? thời đại mà trình độ khoa học – kĩ thuật và => Được, phải đảm bảo các yêu cầu sau: văn hóa nghệ thuật ngày một nâng cao. Không thay đổi nội dung cơ bản của đoạn Trong xã hội ấy, làm việc gì cũng cần phải văn. có tri thức, các bạn muốn có tri thức thì phải
33. Các mối quan hệ ngữ pháp và ý nghĩa của chăn học từ khi còn ngồi trên ghế nhà luận cứ phải chặt chẽ và phù hợp. trường. Muốn thế cần: Do đó, nếu thiếu hụt tri thức,con người sẽ Thay đổi vị trí câu chủ đề. dễ dàng lâm vào những quyết định sai Thay đổi vị trí các câu trong đoạn văn. lầm,dẫn đến nhiều hậu quả khôn Yêu cầu: hs viết đoạn văn diễn dịch. lường.Thêm vào đó sự thiếu hụt tri thức HS thực hiện yêu cầu bt. khiến cho xã hội không thể phát triển,đất HS cả lớp nhận xét. nước không thể vươn lên tầm cao mới để GV sửa chữa, bổ sung. sánh vai cùng các cường quốc khác trong xác định được tầm quan trọng của việc học và ngoài khu vực, điều đó là một tổn thất cũng chưa đủ , ta cần phải hiểu học cái gì và vô cùng to lớn. học như thế nào? Học ở đây không chỉ bó hẹp trong phạm vi nhà trường, không phải chỉ có kiến thức do thầy cô truyền thụ. Còn có rất nhiều điều hay mới lạ trong cuộc sống mà ta cần phải học, sự học rất mênh mông bao la , không có giới hạn cho nên ta phải học tập không ngừng. Ở lứa tuổi nào cũng phải học - học ở nhà trường, gia đình, xã hội BT2. Viết đoạn văn trình bày luận điểm: BT2 . “Đọc sách là công việc vô cùng bổ “Đọc sách là công việc vô cùng bổ ích, vì nó ích, vì nó giúp ta hiểu biết thêm về đời giúp ta hiểu biết thêm về đời sống’’. sống’’ Hs trả lời câu hỏi. Đọc sách là vô cùng bổ ích, vì sao? => Giúp ta hiểu biết thêm về đời sống. Hiểu biết thêm về đời sống về những lĩng vực nào? => xã hội, thiên nhiên, văn hóa ? Đọc sách không chỉ hiểu biết mà còn giúp ta có thêm điều gì? => Bồi dưỡng tâm hồn, nhân cách. Sách còn là người thầy lớn đối với con người. “ Điều ta biết có giới hạn Điều ta chưa biết là vô hạn’’ (Laplace) Yêu cầu: hs viết đoạn văn diễn dịch. HS thực hiện yêu cầu bt. Đoạn văn. HS cả lớp nhận xét. Sách còn giúp người đọc phát hiện ra GV sửa chữa, bổ sung. chính mình, hiểu rõ mình là ai giữa vũ trụ Thế nào là sách tốt ? Đó là những cuốn sách bao la này, hiểu mỗi người có mối quan hệ phản ánh chính xác quy luật của tự nhiên và như thế nào với người khác, với tất cả mọi của đời sống xã hội. Chúng giúp con người ta người trong cộng đồng dân tộc và cộng hiểu rõ về số phận của mình để có ý thức đúng đồng nhân loại này. Sách giúp người đọc về nghĩa vụ của mình trong đời sống. Một cuốn hiểu được đâu là hạnh phúc, đâu là nỗi khổ sách tốt phải giúp cho các dân tộc hiểu biết của mỗi người và phải làm gì để sống cho nhau hơn. Nó phải ca ngợi sự công bằng và tình đúng và đi tới một cuộc đời thật sự. Sách hữu nghị giữa các dân tộc.Nó phải khiến cho mở rộng những chân trời ước mơ và khát con người thêm tự hào về mình, thêm vững tin vọng
34. ở cuộc sống để chiến đấu cho cuộc sống mỗi ngày một hợp lí và hạnh phúc hơn. Nó phải khiến cho tâm hồn con người trở nên phong phú hơn,độ lượng hơn, trong sáng hơn. BT 3. Câu nào sau đây không phù hợp với việc phát triển luận điểm: Nhân nghĩa là đạo lí, BT3. Đoạn văn triển khai luận điểm. là tình thương giữa con người với nhau. Nhân nghĩa là đạo lí, là tình thương giữa A. Nhân nghĩa là khái niệm đạo đức của Nho con người với nhau. gia. Nhân nghĩa là đạo lí, là tình thương giữa B. Chữ nhân vốn có nội dung rất rộng. con người với nhau. Nhân nghĩa là khái C. Hạt nhân của chữ nhân là chỉ sự tương niệm đạo đức của Nho gia. Chữ nhân vốn thân, tương ái giữa con người với nhau. có nội dung rất rộng. Hạt nhân của chữ D. Muốn giữ gìn đất nước phải giữ gìn nền nhân là chỉ sự tương thân, tương ái giữa văn hóa, văn minh của dân tộc. con người với nhau. Chữ nhân của Nho gia E. Chữ nhân của Nho gia thể hiện khuynh thể hiện khuynh hướng trọng dân, nghĩa là hướng trọng dân, nghĩa là đối với dân phải đối với dân phải khoan dung, nhân ái. khoan dung, nhân ái. Nghĩa là hợp với lẽ phải, với đạo lí. Nghĩa G. Nghĩa là hợp với lẽ phải, với đạo lí. theo tư tưởng tích cực của Nho gia là lấy H. Nghĩa theo tư tưởng tích cực của Nho gia lợi ích của nhân dân, của dân tộc làm gốc. là lấy lợi ích của nhân dân, của dân tộc làm gốc. Hs diễn đạt thành đoạn văn diễn dịch hoặc quy nạp để làm rõ luận điểm: Nhân nghĩa là đạo lí, là tình thương giữa con người với nhau. HS thực hiện yêu cầu bt. HS cả lớp nhận xét. GV sửa chữa, bổ sung. 4.Củng cố, dặn dò: - Về nhà xem lại nội dung bài học. - Viết lại bài hoàn chỉnh. - Làm bài tập: Viết đoạn văn triển khai luận điểm.“Học phải kết hợp với làm bài tập thì mới hiểu bài’’ 5. Ruùt kinh nghieäm: Tuần 32. Ngày soạn: 30/3/ TIẾT 53,54 Ngày dạy: 02/4/ ÔN TẬP VB THUẾ MÁU ( Trích: Bản án chế độ thực dân Pháp) (Nguyễn Ái Quốc) I. Muïc tieâu: 1. Kieán thöùc : Giuùp HS củng cố, mở rộng và nâng cao kt về vb: Thuế máu. 2. Kó naêng: Rèn kỹ năng tìm hiểu, phân tích vb. II. Chuaån bò:
35. 1. Taøi lieäu tham khaûo : SGK, SGV, NVNC. 2. Phöông phaùp : Neâu vñ, giaûng giaûi, ñaøm thoaïi, thảo luận. 3. Ñoà duøng DH : III. Tieán trình leân lôùp: 1. OÅn ñònh lôùp : 2. Baøi môùi: Lần đầu tiên không chỉ ở Việt Nam có một bản án với nội dung phong phú, súc tích, với quan điểm chính trị tiên tiến nhất thời đại, và những lập luận, chứng cứ hết sức hùng hồn, sắc bén đối với CN thực dân. Để củng cố nội dung, ta tìm hiểu tiếp bài học. Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø Noäi dung * HĐ 1: HS nhắc lại nd kiến thức. I. Kieán thöùc. HS nhắc lại vài nét cơ bản về tg, tp. 1.Taùc giaû, taùc phaåm. HS nhắc lại nd. GV chốt. Lên án CN thực dân Pháp là một trong những chủ đề quan trong hàng đầu đối với lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc trong giai đoạn hoạt 2. Noäi dung vaø ngheä thuaät. động CM những năm 20 của TK 20. Khái quát về nội dung và nghệ thuật của bài thơ? => Chính quyền thực dân đã biến người dân nghèo khổ ở các xứ thuộc địa thành vật hi sinh để phục vụ lợi ích cho mình trong những cuộc chiến tranh phi nghĩa tàn khốc. Tác giả đã vạch trần bộ mặt ấy bằng ngòi bút trào phúng sắc sảo. NT: châm biếm, đã kích. * HĐ 2: HD HS luyện tập. II. Luyeän taäp. BT 1 . Nhận xét về bố cục của đoạn trích thuế máu. BT 1 . Bố cục của đoạn trích. Các phần được sắp xếp theo trình tự nào? 3 phần của chương Thuế máu đã được bố Trình tự này có ý nghĩa và tác dụng ra sao? cục theo trình tự thời gian: trước, trong và HS thực hiện yêu cầu bt. sau khi chiến tranh xãy ra. Gọi hs lên bảng làm bt. Bộ mặt giả nhân, giả nghĩa trơ trẽn, bản HS cả lớp nhận xét. chất tàn bạo của chính quyền thực dân Pháp GV sửa chữa, bổ sung. được bộc lộ rõ nét. BT 2. Em hiểu như thế nào về thể loại phóng sự điều tra? Chương Thuế máu đã đáp BT 2. Phóng sự điều tra: ứng yêu cầu, thể hiện sức mạnh của Là một thể của kí, nhằm phản ánh kịp thời thể loại này ra sao? những vấn đề có tính thời sự, tìm hiểu và HS thực hiện yêu cầu bt. đưa ra những cứ liệu xác thực để người đọc Gọi hs lên bảng làm bt. nhận thức, hiều vấn đề. HS cả lớp nhận xét. Vấn đề mà chương Thuế máu đưa ra: GV sửa chữa, bổ sung. vạch trần bộ mặt giả nhân, giả nghĩa trơ trẽn, bản chất tàn bạo của chính quyền thực dân Pháp. BT 3 . Nhận xét về cách xây dựng hình ảnh, giọng điệu của tác phẩm. BT 3. Cách xây dựng hình ảnh, giọng điệu Hình ảnh có tính chất ra sao? tác phẩm.
36. Các hình ảnh ấy có mang lí lẽ không? Những hình ảnh ngoài châm biếm còn thể - Trước hết những hình ảnh được xây dựng hiện điều gì? đều có tính xác thực, phản ánh chính xác Gắn với hình ảnh, ngô từ của tác phẩm ra thực trạng. sao? - Vừa xác thực, các hình ảnh đậm chất châm Về giọng điệu giễu cợt mĩa mai được thể biếm, nhiều hình ảnh mỉa mai. hiện qua những chi tiết nào? - Ngôn từ trào phúng, mỉa mai: con yêu, bạn Ngoài giọng điệu mĩa mai còn có giọng hiền điệu nào được tác giả làm nổi bật lên nữa? - Giọng điệu giễu cợt, mỉa mai, phản bác => Giọng điệu phản bác mạnh mẽ(ở cuối mạnh mẽ phân II). HS thực hiện yêu cầu bt. Gọi hs lên bảng làm bt. HS cả lớp nhận xét. GV sửa chữa, bổ sung. Bµi 4: T¹i sao tgi¶ l¹i gäi chÕ ®é b¾t lÝnh cña chñ nghÜa TD lµ “chÕ ®é lÝnh t×nh nguyÖn”? C¸c biÖn ph¸p, thñ ®o¹n b¾t lÝnh cña cquyÒn Bµi 4: Gäi chÕ ®é b¾t lÝnh cña chñ nghÜa TD TD ®­îc thùc hiÖn nh­ thÕ nµo? lµ “chÕ ®é lÝnh t×nh nguyÖn” còng lµ c¸ch nãi mØa mai v× ch¼ng ai “t×nh nguyÖn”. Thùc chÊt, cquyÒn TD ®· sö dông c¸c lo¹i m¸nh khoÐ kh¸c nhau ®Ó b¾t lÝnh: - Lïng sôc, v©y b¾t, c­ìng bøc. - Lîi dông chiÕn tranh ®Ó xoay xë tiÒn b¹c ®èi víi con c¸i nhµ giµu. - S½n sµng ®èi xö tµn b¹o ®èi víi nh÷ng ng­êi chèng ®èi. Trong thùc tÕ, cquyÒn TD rÊt tµn b¹o, nh­ng bÒ ngoµi, chóng lu«n dïng c¸c mÜ tõ ®Ó lõa Bµi 5: Trong phÇn “KÕt qu¶ cña sù hi sinh”, bÞp ( thÓ hiÖn râ nhÊt trong lêi bè c¸o cña phñ ng­êi d©n thuéc ®Þa ®­îc g×, mÊt g×? Em cã toµn quyÒn §«ng D­¬ng). nhËn xÐt ntn vÒ bé mÆt thËt cña cquyÒn TD ®èi Bµi 5: Ng­êi d©n thuéc ®Þa ch¼ng ®­îc g× mµ víi hä khi chiÕn tranh kÕt thóc? chØ chÞu nhiÒu mÊt m¸t, th­¬ng ®au: - Hä lËp tøc trë l¹i vÞ trÝ “bÈn thØu” ban ®Çu. - BÞ lét tÊt c¶ cña c¶i vµ bÞ ®èi xö nh­ sóc vËt. - ChÝnh quyÒn TD ph¹m téi ®Çu ®éc con ng­êi khi ®Òn bï thiÖt h¹i chiÕn tranh” b»ng c¸ch “cÊp m«n bµi b¸n lÎ thuèc phiÖn”. Nh÷ng chi tiÕt trªn ®©y ®· v¹ch trÇn bé mÆt tµn b¹o cña cquyÒn TD. Kh«ng nh÷ng thÕ, tgi¶ cßn ph©n tÝch cô thÓ viÖc cÊp m«n bµi b¸n lÎ thuèc phiÖn cña CNTD: chØ mét viÖc nh­ng ®· ph¹m tíi 2 téi ¸c ®èi víi nh©n lo¹i. Tãm l¹i, b¶n chÊt cña CNTD kh«ng hÒ thay ®æi: tµn ¸c, gi¶ dèi, coi th­êng tÝnh m¹ng cña nh©n d©n, t×m mäi c¸ch ®Ó cñng cè quyÒn Bµi 6: Chøng minh r»ng: Mét trong nh÷ng y/tè lîi Ých kØ cña chóng. t¹o nªn søc hÊp dÉn cña “ThuÕ m¸u” lµ NT Bµi 6: NT ch©m biÕm, trµo phóng ®­îc NAQ ch©m biÕm, trµo phóng s¾c s¶o? sö dông rÊt hiÖu qu¶. §iÒu ®ã thÓ hiÖn qua c¸c ph­¬ng diÖn:
37. - H×nh ¶nh sinh ®éng, giµu søc biÓu ®¹t. - HÖ thèng tõ ng÷ mØa mai, giÔu cît, ch©m biÕm ®­îc sö dông víi mËt ®é dµy ®Æc. - Giäng ®iÖu trµo phóng ®Æc s¾c. BT7: Nêu suy nghĩ của em về số phận của người dân thuộc địa qua văn bản Thuế máu? 4.Củng cố, dặn dò: - Về nhà xem lại nội dung bài học. - Làm bài tập: 5. Ruùt kinh nghieäm: TUẦN 33 Ngày soạn: 6 /4/ Tiết 55,56 Ngày dạy: 9 /4/ TÌM HIỂU YẾU TỐ TỰ SỰ VÀ MIÊU TẢ TRONG VĂN NGHỊ LUẬN I. Muïc tieâu: 1. Kieán thöùc : Giuùp HS củng cố, mở rộng và nâng cao kt về văn nghị luận có yếu tố tự sự và miêu tả. 2. Kó naêng: - Rèn kỹ năng vận dụng yếu tố tự sự và miêu tả vào văn nghị luận. Rèn luyện kĩ năng lập dàn ý, viết bài văn nghị luận xã hội II. Chuaån bò: 1. Taøi lieäu tham khaûo : SGK, SGV, NVNC. 2. Phöông phaùp : Neâu vñ, giaûng giaûi, ñaøm thoaïi, thảo luận. 3. Ñoà duøng DH : III. Tieán trình leân lôùp: 1. OÅn ñònh lôùp : 8A1 8A2 2. Baøi cuõ: 3. Baøi môùi: Yếu tố tự sự và miêu tả cần thiết trong bài văn nghị luận, giúp người đọc, nghe nhậ thức nội dung nghị luận một cách dễ dàng, với yếu tố biểu cảm có tác dụng ntn trong bài văn nghị luận? Để củng cố nội dung, ta tìm hiểu nội dung bài học. Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø Noäi dung * HĐ 1: HS nhắc lại nd kiến thức. I. Kieán thöùc cơ bản. Trong bài văn nghị luận yếu tố tự sự và miêu tả có tác dụng gì? Yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị => Giúp cho việc trình bày luận cứ trong bài luận. văn rõ ràng cụ thể, sinh động hơn. Khi đưa yếu tố tự sự và miêu tả vào bài văn Giúp văn nghị luận có sức thuyết phục nghị luận cần chú ý điều gì? hơn. => Phải phục vụ cho việc làm rõ luận điểm., không phá vơ mạch nghị luận.
38. * HĐ 2: HD HS luyện tập. II. Luyeän taäp. Hãy lập dàn ý và viết đoạn văn nghị luận làm Bài tập:Hãy lập dàn ý và viết bài văn rõ tác hại của một trong các tệ nạn xã hội sau nghị luận làm rõ tác hại của một trong các đây: tệ nạn xã hội sau đây: 1. Tiêm chích ma túy. 4. Tiêm chích ma túy. 2. Nghiện mạng xã hội fecebook. 5. Nghiện mạng xã hội fecebook. 3. Hiện tượng nói tục chửi thề của học sinh. 6. Hiện tượng nói tục chửi thề của học - Các đề nêu trên thuộc kiể bài nghị luận sinh. nào?  Nghị luận xã hội, bàn về các sự việc hiện * MB:- Gioi thiệu vấn đề nghị luận tượng trong đời sống xã hội. - Nêu nhận xét, suy nghĩ chung *Lưu ý: *TB: - Để làm bài văn nghị luận xã hội cần lưu ý: - Giải thich thuật ngữ * MB:- Gioi thiệu vấn đề nghị luận - Thực trạng, biểu hiện - Nêu nhận xét, suy nghĩ chung - Nguyên nhân *TB: - Hậu quả - Giải thich thuật ngữ - Giải pháp - Thực trạng, biểu hiện *KB:- Nêu suy nghĩ chung - Nguyên nhân - Lời kêu gọi - Hậu quả - Giải pháp *KB:- Nêu suy nghĩ chung - Lời kêu gọi Yêu cầu 1: Hãy viết phần mở bài và đoạn văn phần thân bài cho các đề trên. Yêu cầu 2: Hãy viết bài văn phần thân bài cho các đề trên.(Khá, giỏi) HS thực hiện yêu cầu bt. Gọi hs đọc phần mình đã chuẩn bị. HS cả lớp nhận xét. GV sửa chữa, bổ sung. 4. Cuûng coá vaø daën doø : Yếu tố tự sự và miêu tả có vai trò ntn trong văn nghị luận? Hoïc baøi cuõ, chuaån bò baøi: Tìm hiểu yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận(tt) 5. Ruùt kinh nghieäm:
39. Tuần 27/Tiết 131 TLV TÌM HIỂU YẾU TỐ TỰ SỰ VÀ NS: MIÊU TẢ TRONG VĂN NGHỊ LUẬN (TT) ND: I. Muïc tieâu: 1. Kieán thöùc : Giuùp HS củng cố, mở rộng và nâng cao kt về văn nghị luận có yếu tố tự sự và miêu tả. 2. Kó naêng: Rèn kỹ năng vận dụng yếu tố tự sự và miêu tả vào văn nghị luận. II. Chuaån bò: 1. Taøi lieäu tham khaûo : SGK, SGV, NVNC. 2. Phöông phaùp : Neâu vñ, giaûng giaûi, ñaøm thoaïi, thảo luận. 3. Ñoà duøng DH : Baûng phuï. III. Tieán trình leân lôùp: 1. OÅn ñònh lôùp : 8A1 8A2 . 2. Baøi cuõ: 3. Baøi môùi: Chỉ nghị luận đơn thuần thì bài viết, nói sẽ khô khan, để tránh được điểm này trong bài văn nghị luận ta thường đưa yếu tố tự sự và mt vào bài văn. Yếu tố tự sự và miêu tả cần thiết trong bài văn nghị luận, giúp người đọc, nghe nhậ thức nội dung nghị luận một cách dễ dàng, với yếu tố biểu cảm có tác dụng ntn trong bài văn nghị luận? Để củng cố nội dung, ta tìm hiểu nội dung bài học. Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø Noäi dung * HĐ 2: HD HS luyện tập. II. Luyeän taäp. BT. Em phải viết một bài văn nghị luận tham gia cuộc trao đổi về đề tài: BT. Đoạn văn nghị luận để trình bày Mọi người(trong gia đình, nhà trường luận điểm: và xã hội) đã sống vì em. Vậy em cũng Mọi người (trong gia đình, nhà phải biết sống vì mọi người. trường và xã hội) đã sống vì em. Vậy Em sẽ nêu ra trong bài viết ấy những em cũng phải biết sống vì mọi người. luận điểm nào? Hệ thống luận điểm: Gv HD Hs trả lời câu hỏi.
40. ? Vì sao có thể nói rằng mọi người Trong gia đình mọi người đã trong gia đình đã sống hết mình vì em? sống hết lòng vì em, đã nuôi nấng, => Mọi người đã nuôi nấng, dạy bảo, chăm sóc, giáo dục và giúp đỡ em từ giúp đỡ em về vật chất lẫn tinh thần vật chất đến tinh thần. ? Vì sao khi mọi người đã sống hết lòng Mọi người đã hết lòng vì em, yêu vì em thì em cũng phải sống hết lòng vì thương em, vì em là con em trong gia mọi người? đình. => Lòng biết ơn đối với mọi người. Em rất cảm động va 2biết ơn đối ? Để thật sự sống vì mọi người thì em với mọi người trong gia đình. phải làm những việc ntn? Vì thế em phải biết sống vì mọi => Thể hiện qua lời nói, những việc người không chỉ băng lời nói mà còn làm cụ thể. qua hành động cụ thể. Hãy diễn đạt một trong những luận điểm đó thành một đoạn văn nghị luận, trong đó có yếu tố tự sự và miêu tả được đưa vào một cách hợp lí để tăng tính thuyết phục. HS thực hiện yêu cầu bt. HS cả lớp nhận xét. GV sửa chữa, bổ sung. Hs đọc tư liệu. 4. Cuûng coá vaø daën doø : Yếu tố tự sự và miêu tả có vai trò ntn trong văn nghị luận? Hoïc baøi cuõ, chuaån bò baøi: Tìm hiểu yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận(tt) 5. Ruùt kinh nghieäm: