Bộ đề ôn thi học sinh giỏi Ngữ văn Lớp 6 - Soạn theo cấu trúc mới - Nguyễn Lý Tưởng

Nội dung text: Bộ đề ôn thi học sinh giỏi Ngữ văn Lớp 6 - Soạn theo cấu trúc mới - Nguyễn Lý Tưởng

1. Nguyễn Lý Tưởng BỘBỘ ĐỀĐỀ BỘBỘ ĐỀĐỀ TThihi họchọc sinhsinh giỏigiỏi 66 TThihi họchọc sinhsinh giỏigiỏi 66 (Soạn theo cấu trúc mới) BỘ ĐỀ ÔN THI HSG LỚP 6 – SOẠN THEO CẤU TRÚC MỚI môn Ngữ Văn Trang1 Gv: Nguyễn Lý Tưởng 0986.217.081
2. BỘ ĐỀ ÔN THI HSG LỚP 6 – SOẠN THEO CẤU TRÚC MỚI ĐỀ 01 PHẦN I: ĐỌC HIỂU (6,0 điểm) Đọc bài thơ sau và trả lời các câu hỏi Cả nhà đi học Đưa con đến lớp mỗi ngày Như con mẹ cũng "thưa thầy", "chào cô" Chiều qua bố đón tình cờ Con nghe bố cũng "chào cô", "thưa thầy" Cả nhà đi học, vui thay! Hèn chi điểm xấu, buồn lây cả nhà Hèn chi mười điểm hôm qua Nhà mình như thể được ba điểm mười. ( Cao Xuân Sơn ) Câu 1 (1,0 điểm): Xác định thể thơ của bài thơ trên. Câu 2(1,0 điểm): Em bé trong bài thơ reo lên: “Cả nhà đi học, vui thay!” vì phát hiện ra điều gì ? Câu 3(2,0 điểm): Hãy chỉ ra và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ có trong hai câu thơ đầu bài thơ. Câu 4(2,0 điểm):Qua khổ thơ thứ hai trong bài thơ trên, em cảm nhận được niềm vui đi học của cả nhà như thế nào? PHẦN II: TẠO LẬP VĂN BẢN (14,0 điểm) Câu 1 (4,0 điểm): Từ việc hiểu nội dung bài thơ phần đọc hiểu ở trên, em hãy viết một đoạn văn (khoảng 150 chữ) miêu tả hình ảnh mẹ hoặc bố khi em được điểm tốt. Câu 2 (10,0 điểm): Cho bài thơ sau: Đàn chim se sẻ Thênh thang lúa đồng Hót trên cánh đồng Bạn ơi thích không? Bạn ơi biết không Hè về rồi đó! Hè về rồi đó Chiều nay bạn gió Mang nồm về đây Ôi mới đẹp thay! Phượng hồng mở mắt Dòng sông trong vắt Trườn lên bãi xa Một chuyến đò qua Mang theo lũ bướm Cánh diều bay lượn Trang2 Gv: Nguyễn Lý Tưởng 0986.217.081
3. BỘ ĐỀ ÔN THI HSG LỚP 6 – SOẠN THEO CẤU TRÚC MỚI ( Nguyễn Lãm Thắng, Hè về ) Dựa vào ý bài thơ trên và tên của bài thơ, kết hợp với trí tưởng tượng của mình, em hãy viết thành một bài văn miêu tả. (Hết) ĐỀ 02 PHẦN I: ĐỌC HIỂU (6,0 điểm) Đọc đoạn thơ sau và trả lời các câu hỏi Dù giáp mặt cùng biển rộng Cửa sông chẳng dứt cội nguồn Lá xanh mỗi lần trôi xuống Bỗng nhớ một vùng núi non (Cửa sông - Quang Huy) Câu 1 (1,0 điểm): Phương thức biểu đạt chính của đoạn thơ trên. Câu 2(1,0 điểm):Khổ thơ gợi cho em liên tưởng tới câu tục ngữ nào? Câu 3(2,0 điểm): Chỉ ra và phân tích tác dụng biện pháp tu từ có trong đoạn thơ trên Câu 4(2,0 điểm):Qua đoạn thơ, em thấy cửa sông có những tình cảm, cảm xúc nào? Tình cảm ấy có gì đáng quý và đáng trân trọng? PHẦN II: TẠO LẬP VĂN BẢN (14,0 điểm) Câu 1 (4,0 điểm): Từ việc hiểu nội dung đoạn thơ phần đọc hiểu ở trên, em hãy viết một đoạn văn (khoảng 150 chữ) kể về những nghĩa cử cao đẹp của lòng biết ơn. Câu 2 (10,0 điểm): Đọc bài thơ sau BUỔI SÁNG Biển giấu mặt trời Sáng ra mới thả Quả cầu bằng lửa Bay trên sóng xanh. Trời như lồng bàn Úp lên đồng lúa Nhốt cả bầy chim Đang còn mê ngủ. Cỏ non sương đêm Trổ đầy lưỡi mác Nắng như sợi mềm Xâu từng chuỗi ngọc. Đất vươn vai thở Thành khói lan a đà Trời hừng bếp lửa Xóm làng hiện ra. (Lam Giang) Dựa vào nội dung bài thơ trên và tên của bài thơ, kết hợp với trí tưởng tượng của mình, em hãy viết thành một bài văn miêu tả. Trang3 Gv: Nguyễn Lý Tưởng 0986.217.081
4. BỘ ĐỀ ÔN THI HSG LỚP 6 – SOẠN THEO CẤU TRÚC MỚI HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ 4 Phần Câu Nội dung Điểm I ĐỌC HIỂU 6,0 1 Thể thơ : Tự do 1,0 2 Từ đi (Để con đi ) Chỉ hoạt động của người đến một nơi khác, hoặc tiến đến một mục đích, một kết quả nào đó không kể bằng cách gì, 1,0 phương tiện gì. (dùng theo nghĩa chuyển) (HS không giải thích mà chỉ nêu Nghĩa chuyển vẫn cho điểm tuyệt đối) 3 - Biện pháp tu từ sử dụng trong đoạn thơ: 0,5 + Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác: Ánh nắng chảyđầy vai. - Tác dụng: 1,5 + Gợi tả sinh động hình ảnh ánh nắng hiện hữu như một thứ chất lỏng thành dòng, thành giọt chảy tràn xuống cảnh vật, con người. Giúp người đọc hình dung cảnh hai cha con dắt nhau đi trên bãi biển vào một buổi sáng đẹp trời với ánh nắng mềm mại, dịu dàng và tràn ngập khắp nơi làm sáng đẹp lên hình ảnh của họ. + Cảm nhận tình cảm cha con ấm áp và niềm vui sướng của người con đi dạo bên cha. + Thấy được sự quan sát, cảm nhận tinh tế, trí tưởng tượng phong phú và tình yêu quê hương đất nước với những cánh buồm tuổi thơ của tác giả. 4 - Lời nói ngây thơ của người con với cha trong đoạn thơ: “Cha mượn cho con cánh buồm trắng nhé, Để con đi ” - Cảm nhận được: + Một ước mơ rất trong sáng, đẹp đẽ đáng trân trọng và ngợi ca. 0,5 + Ước mơ đó gắn liền với cánh buồm trắng, với khát vọng đi xa đến 1,0 những nơi chưa biết, đến những chân trời mới. + Đó là ước mơ của một tâm hồn trẻ thơ, ham hiểu biết muốn khám 0,5 phá, chinh phục những bí ẩn của thế giới. II TẠO LẬP VĂN BẢN 14,0 1 a. Đảm bảo thể thức đoạn văn, số dòng qui định. 0,5 (4,0đ) b. Xác định đúng nội dung đoạn văn: ý nghĩa của ước mơ đối với 0,5 tuổi thơ c. Nội dung: Đây là câu hỏi mở tùy sự lựa chọn câu trả lời của HS miễn là hợp lí. Sau đây là định hướng: - Ước mơ là những điều tốt đẹp mà con người khao khát, hướng tới, 0,5 mong muốn đạt được trong tương lai.Ước mơ tuổi thơ lúc nào cũng chất chứa đầy sự cao đẹp và trong sáng. Nó đơn thuần là xuất phát từ sở thích, niềm đam mênhưng cho dù là kiểu ước mơ nào thì cũng thật đẹp đẽ và xứng đáng được trân trọng. - Với tuổi thơ, ước mơ có tác dụng làm phong phú đời sống tinh thần 1,0 và nuôi dưỡng những ý nghĩ bay bổng cho các em, có ước mơ giúp các bạn học hành chăm chỉ, rèn luyện tu dưỡng đạo đức tích cực hơn, Trang4 Gv: Nguyễn Lý Tưởng 0986.217.081
5. BỘ ĐỀ ÔN THI HSG LỚP 6 – SOẠN THEO CẤU TRÚC MỚI có kế hoạch, mục tiêu cần đạt được cho cuộc sống; là động lực, là nguồn sống, là điểm tựa để tuổi thơ vươn lên; là trạng thái của tâm hồn, - Cần phải có ước mơ ngay từ khi còn nhỏ và biết cách nuôi dưỡng 0,5 ước mơ (học tập, rèn luyện ) Cần trân trọng, nâng niu và chắp cánh cho những uớc mơ đẹp (như ước mơ của cậu bé trong đoạn thơ trên) để biến ước mơ thành hiện thực. (HS có thể trả lời bằng cách khác, hợp lí vẫn cho điểm) d. Sáng tạo: Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về 0,5 vấn đề của câu trả lời. e. Chính tả, ngữ pháp: đảm bảo các qui tắc về chuẩn chính tả, ngữ 0,5 pháp, ngữ nghĩa, tiếng việt. 2 a. Đảm bảo bài văn có cấu trúc 3 phần có mở bài, thân bài, kết bài 1,0 (10,0đ) mạch lạc, văn phong trong sáng, từ ngữ được dùng gợi hình, gợi âm thanh và có sức biểu cảm. b. Học sinh có thể trình bày bằng nhiều cách khác nhau song phải biết dựa vào phần gợi dẫn của đề.Sau đây là định hướng các ý cơ bản: b.1. Mở bài: 1,0 - Giới thiệu chung về cảm nhận của bản thân về buổi sáng mùa xuân trên quê hương. b.2.Thân bài: 6,0 (Dựa vào ý bài thơ và tên bài thơ để tập trung miêu tả cảnh buổi sáng mùa xuân trên quê hương.). * Cảnh vật mùa xuân 2,0 - Bầu trời trong xanh: cao hơn, rộng hơn sau những ngày động âm u, lạnh giá. - Những đám mây xanh vắt bay lượn trên bầu trời. - Không khí: ấm áp“Mang nồng nàn theo gió đón mùa sang” - Mưa xuân: lất phất, dịu dàng/ (Hoặc: Nắng xuân: ấm áp chiếu xuống vạn vất như muốn đánh thức tất cả ) - Gió xuân: nhẹ nhẹ, mơn man, * Tả bao quát mùa xuân 1,0 - Nhìn đâu đâu cũng thấy phấn khởi và tươi vui - Con đường trải dài sắc xuân - Không gian như chìm đắm trong hương xuân * Tả chi tiết mùa xuân - Con người ai cũng vui vẻ, phấn khởi, tràn đầy ước mơ, hi vọng, 3,0 - Ai ai cũng ra đường với tâm trạng mừng vui - Cây cối đua nhau nở rộng “Từng nhành lá mướt non màu áo mới” - Chim choc ríu tít kêu “Tiếng bầy chim đang ríu rít gọi đàn” - Khắp nơi đều rộn ràng sắc xuân - Những cô cậu nhỏ háo hứng được mặc đồ mới “Khắp không gian rộn rã như gọi mời - Phố náo nức dòng người như trẩy hội” - Những người lao động sẽ có một kì nghĩ dài b. Kết bài 1,0 Trang5 Gv: Nguyễn Lý Tưởng 0986.217.081
6. BỘ ĐỀ ÔN THI HSG LỚP 6 – SOẠN THEO CẤU TRÚC MỚI - Nhận xét và cảm nghĩ về bức tranh buổi sáng mùa xuân trên quê hương c. Sáng tạo: Có quan điểm riêng, suy nghĩ mới mẻ, phù hợp với yêu 0,5 cầu của đề, với chuẩn mực đạo đức, văn hóa, pháp luật. d. Chính tả, ngữ pháp: đảm bảo các qui tắc về chuẩn chính tả, ngữ 0,5 pháp, ngữ nghĩa, tiếng việt. ĐỀ 10 PHẦN I: ĐỌC HIỂU (6,0 điểm) Đọc kĩ đoạn thơ và thực hiện các yêu cầu bên dưới Đi qua thời ấu thơ Bao điều bay đi mất Chỉ còn trong đời thật Tiếng người nói với con Hạnh phúc khó khăn hơn Mọi điều con đã thấy Nhưng là con giành lấy Từ hai bàn tay con. ( “Sang năm con lên bảy” - Vũ Đình Minh ) Câu 1 (1,0 điểm): Xác định thể thơ của đoạn thơ trên. Câu 2(1,0 điểm): Từ “Đi” trong câu thơ “Đi qua thời ấu thơ” được hiểu theo nghĩa gốc hay nghĩa chuyển? Câu 3(2,0 điểm): Chỉ ra và phân tích tác dụng của một biện pháp tu từ có trong đoạn thơ mà em thích nhất ? Câu 4(2,0 điểm): Qua đoạn thơ người cha muốn nói với con điều gì khi con lớn lên và từ giã thời thơ ấu? PHẦN II: TẠO LẬP VĂN BẢN (14,0 điểm) Câu 1 (4,0 điểm): Từ việc hiểu nội dung đoạn thơ phần đọc hiểu ở trên, em hãy viết một đoạn văn (khoảng 150 chữ) để trả lời câu hỏi: Em sẽ trả lời cha như thế nào khi có người cha dặn dò mình như thế? Câu 2 (10,0 điểm): Câu chuyện của nàng tiên xuân kể về thiên nhiên, con người mỗi khi Tết đến xuân về . (Hết) HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ 12 Phần Câu Nội dung Điểm I ĐỌC HIỂU 6,0 1 Thể thơ: Bảy chữ ( thất ngôn) 1,0 2 Các từ “ sẽ, đã ” là phó từ. 1,0 3 -Biện pháp nghệ thuật: Điệp ngữ nếu nhắm mắt. 0,5 - Tác dụng: 1,5 Ba tiếng "Nếu nhắm mắt " được điệp lại ba lần, qua đó nhà thơ Trang6 Gv: Nguyễn Lý Tưởng 0986.217.081
7. BỘ ĐỀ ÔN THI HSG LỚP 6 – SOẠN THEO CẤU TRÚC MỚI khẽ nhắc các em thơ gần xa hãy nhắm mắt để lắng nghe: tiếng chim ở đây cũng là tiếng đời, là âm thanh của thiên nhiên và của sự sống. Nhắm mắt để hồi tưởng về thế giới thần kì, bay lên cùng các tiên nữ, cùng cô Tấm, cùng chú bé đi hài bảy dặm, mãi mãi sống trong tâm hồn tuổi thơ, sẽ là hành trang đẹp để tuổi trẻ bước vào đời.Nhắm mắt để suy nghĩ: "nghĩ" về công ơn của cha mẹ thì mới biết cách đền đáp, mới biết báo hiếu mẹ cha. -> Tác giả nhắc nhở tuổi thơ chúng ta phải biết học cách nghe, học cách nhìn, học cách nghĩ, nghĩa là phải biết sống đẹp, sống nhân hậu, sống có tình nghĩa thủy chung. (có thể HS phát hiện biện pháp khác nhưng hợp lí vẫn cho điểm.) 4 Nội dung chính của bài thơ: 2,0 – Nếu nhắm mắt trong khu vườn lộng gió để cảm, để nghe, em bé trong bthơ có thể nghe được những tiếng chim ẩn chìm sâu lắng nhất. – Nếu biết lặng im nghe bà kể, em bé sẽ bắt gặp rất nhiều nhân vật huyền thoại đẹp đẽ kì diệu vô cùng, cả về con người và tâm tính. – Nếu nhắm mắt nghĩ về cha mẹ, em bé sẽ thấy công lao nuôi nấng vất vả của đấng sinh thành. II TẠO LẬP VĂN BẢN 14,0 1 a. Đảm bảo thể thức đoạn văn, số dòng qui định. 0,5 (4,0đ) b.Xác định đúng nội dung đoạn văn:Tình cảm của con cái với cha 0,5 mẹ. c. Nội dung: Đây là câu hỏi mở tùy sự lựa chọn câu trả lời của HS miễn là hợp lí. Sau đây là định hướng: - Cuộc sống có biết bao điều kì diệu, nhưng tình yêu thương của cha 1,0 mẹ dành cho chúng ta bao giờ cũng là điều kì diệu nhất. Nhắm mắt lại, em nhớ, em thấy như hiện lên trước mắt những yêu thương chăm chút hàng ngày của cha mẹ em, những “ tay bồng bế sớm khuya”, những bữa ăn, tấm áo, quyển sách, đồ chơi tất cả những gì em có được từ tay mẹ, tay cha. Nhưng tất cả không phải chỉ là trong mơ, không phải là câu chuyện cổ tích với bao phép lạ, mà là cuộc đời thực với biết bao vất vả, bao lo âu, bao mồ hôi, công sức, từ những việc làm của mẹ, của cha - Nhắm mắt rồi , lại mở ra ngay ”, em muốn làm một việc gì đó, dù 1,0 rất nhỏ cho cha mẹ. Em muốn làm một đứa con ngoan có lòng hiếu thảo, biết cung kính và tôn trọng, vâng lời và làm cho cha mẹ được vui vẻ, tinh thần được yên tâm bằng cách học hành chăm chỉ, lễ phép, giúp đỡ cha mẹ việc nhà. d. Sáng tạo: Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về 0,5 vấn đề của câu trả lời. e. Chính tả, ngữ pháp: đảm bảo các qui tắc về chuẩn chính tả, ngữ 0,5 pháp, ngữ nghĩa, tiếng việt. 2 a. Đảm bảo bài văn có cấu trúc 3 phần có mở bài, thân bài, kết bài 1,0 (10,0đ) mạch lạc, văn phong trong sáng, từ ngữ được dùng gợi hình, gợi âm Trang7 Gv: Nguyễn Lý Tưởng 0986.217.081
8. BỘ ĐỀ ÔN THI HSG LỚP 6 – SOẠN THEO CẤU TRÚC MỚI thanh và có sức biểu cảm b. Học sinh có thể trình bày bằng nhiều cách khác nhau song phải biết dựa vào phần gợi dẫn của đề .Sau đây là định hướng các ý cơ bản: b.1. Mở bài: 1,0 - Giới thiệu địa điểm, thời gian diễn ra cơn mưa trên sông. b.2.Thân bài: 6,0 (Dựa vào ý bthơ và tên bài thơ để tập trung mtả cảnh mưa trên sông). - Tả khái quát 2,0 + Gió nổi lên “Gío bỗng thổi ào, mây thắp lối” + Mây đen như sà thấp xuống sát mặt sông + Một vài con thuyền đang vội vã về bến cảm giác như cánh buồm căng phồng muốn rách toang “Buồm căng muốn rách, nước trôi nhanh” + Nước sông như trôi nhanh hơn - Tả chi tiết 4,0 + Trên đường: cát bụi vùng chạy theo gió, gió cũng làm cô gái kia lật ngửa vành nón, vừa đi vừa giữ quai. + Bờ ao: ếch nhái gọi nhau, cây cối giống con người có tâm trạng hốt hoảng. + Dưới sông: không còn những lợn sóng lăn tăn mà lúc này là lớp sóng dào dạt tràn trên mặt sông. + Trên không: phía cuối chân trời chớp xé loang loáng, một con chim lẻ đàn bay nhớn nhác. + Mưa xuất hiện: trong một phút chốc đã reo nặng hạt chi chít đầy mặt sông. + Mưa ngớt. b.3. Kết bài 1,0 - Cảm xúc sau cơn mưa c. Sáng tạo: Có quan điểm riêng, suy nghĩ mới mẻ, phù hợp với yêu 0,5 cầu của đề, với chuẩn mực đạo đức, văn hóa, pháp luật. d. Chính tả, ngữ pháp: đảm bảo các qui tắc về chuẩn chính tả, ngữ 0,5 pháp, ngữ nghĩa, tiếng việt. ĐỀ 26 PHẦN I: ĐỌC HIỂU (6,0 điểm) Đọc đoạn thơ sau và trả lời câu hỏi Ru hoa, mẹ hát theo mùa Cái hoa khép mở tựa hồ mắt con Mẹ quen chân lấm tay bùn Lấy đâu hoa quế, hoa hồng mà ru. Dẫu yêu hoa mận, hoa mơ, Cái liềm kéo áo, cái bừa níu chân. Ba cữ rét mấy tuần xuân Trang8 Gv: Nguyễn Lý Tưởng 0986.217.081
9. BỘ ĐỀ ÔN THI HSG LỚP 6 – SOẠN THEO CẤU TRÚC MỚI Mẹ đem hoa lúa kết thành lời ru. Sen mùa hạ, cúc mùa thu Hoa đồng cỏ nội, bốn mùa gọi con. ( Trích Ru hoa –Ngô Văn Phú – NXB Hội nhà văn 2007, trang 113) Câu 1 (1,0 điểm): Xác định thể thơ của đoạn thơ trên Câu 2(1,0 điểm): Hãy chỉ ra những từ ngữ gợi lên hình ảnh tảo tần, vất vả sớm hôm của người mẹ có trong đoạn thơ trên. Câu 3(2,0 điểm): Chỉ ra biện pháp tu từ chính và phân tích tác dụng biện pháp tu từ đó trong câu thơ: Dẫu yêu hoa mận, hoa mơ, Cái liềm kéo áo, cái bừa níu chân. Câu 4(2,0 điểm): Nội dung của đoạn thơ trên là gì ? PHẦN II: TẠO LẬP VĂN BẢN (14,0 điểm) Câu 1 (4,0 điểm): Từ việc hiểu nội dung đoạn thơ phần đọc hiểu ở trên, em hãy viết một đoạn văn (khoảng 150 chữ) trả lời câu hỏi: Lời hát ru có ý nghĩa gì đối với em ? Câu 2 (10,0 điểm): Cho bài thơ sau: LÀNG QUÊ Nông thôn thay đổi mới rồi Đường làng sạch đẹp khắp nơi rộn ràng Nhà nhà xây mới khang trang Loa đài tiếng hát âm vang đêm ngày Mọi người gắng sức ra tay Thi đua lao động hăng say cần cù Đến mùa hoa quả bội thu Cả làng vui vẻ cười đùa thật vui Mong sao tất cả khắp nơi Nông thôn thay đổi cho đời tươi hơn. ( Đồng Tâm ) Dựa vào ý bài thơ trên và tên của bài thơ, kết hợp với trí tưởng tượng của mình, em hãy viết thành một bài văn kể về ước mơ đổi mới của quê hương em. Trang9 Gv: Nguyễn Lý Tưởng 0986.217.081