Đề đề nghị thi học sinh giỏi cấp tỉnh môn Lịch sử Lớp 9 - Năm học 2012-2013

Nội dung text: Đề đề nghị thi học sinh giỏi cấp tỉnh môn Lịch sử Lớp 9 - Năm học 2012-2013

1. KỲ THI HỌC SINH GIỎI CẤP TỈNH NĂM HỌC 2012- 2013 ĐỀ THI ĐỀ NGHỊ MÔN LỊCH SỬ LỚP 9 Thời gian 150 phút (Không kể thời gian giao đề) A. Lịch sử thế giới:(6 điểm) Câu 1: (2 điểm) Trình bày ý nghĩa lịch sử của cuộc cách mạng tháng Mười Nga 1917. Cách mạng Việt Nam đã học tập được gì từ cách mạng tháng Mười? Câu 2: (4 điểm) Toàn cầu hóa là gì? Nêu những biểu hiện của xu thế toàn cầu hóa hiện nay. Tại sao nói: Toàn cầu hóa vừa là cơ hội, vừa là thách thức đối với các nước đang phát triển? B. Lịch sử Việt Nam: (14 điểm) Câu 3: (2 điểm) Em có nhận xét gì về quá trình đấu tranh chống quân xâm lược Pháp của nhân dân ta từ năm 1858-1884.? Câu 4: (4 điểm) Hãy so sánh phong trào đấu tranh của công nhân Việt Nam qua các giai đoạn 1919-1925 và 1926-1929. Rút ra nhận xét? Câu 5: (6 điểm) Chứng minh rằng: Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời là sản phẩm của sự kết hợp giữa chủ nghĩa Mác – Lênin với phong trào công nhân và phong trào yêu nước trong những năm 20 của thế kỷ XX? HẾT./.
2. ĐÁP ÁN MÔN LỊCH SỬ LỚP 9 Thời gian 150 phút (Không kể thời gian giao đề) NỘI DUNG CHÍNH Câu 1: (2 điểm) *Ý nghĩa lịch sử: (1,25 điểm) - Đập tan ách áp bức bóc lột của CNTB và chế độ phong kiến tồn tại lâu đời ở nước Nga. Lần đầu tiên trong lịch sử , cách mạng đưa công nhân, nông dân lên nắm chính quyền, xây dựng chế độ xã hội mới – xã hội xã hội chủ nghĩa. - Đánh đổ CNTB ở một khâu quan trọng là đế quốc Nga, làm cho CNTB không còn là hệ thống hoàn chỉnh, bao trùm trên thế giới. - Dưới ảnh hưởng của cách mạng tháng Mười, phong trào giải phóng dân tộc ở các nước phương Đông và phong trào công nhân ở các nước phương Tây có sự gắn bó mật thiết với nhau trong cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa đế quốc. - Cung cấp cho phong trào cách mạng thế giới những bài học kinh nghiệm quý giá: sự lãnh đạo của chính đảng vô sản, vấn đề đập tan chính quyền cũ xây dựng chính quyền mới, nghệ thuật khởi nghĩa vũ trang, chớp thời cơ - Đi vào lịch sử nhân loại như một sự kiện trọng đại, mở ra một thời kỳ mới cho lịch sử nhân loại – thời kỳ lịch sử thế giới hiện đại. * Ảnh hưởng của cách mạng tháng Mười Nga đối với cách mạng Việt Nam: (0,75 điểm) - Năm 1920, sau khi đọc bản “Luận cương về vấn đề dân tộc và thuộc địa” của Lênin, Nguyễn Ái Quốc đã tìm ra được con đường cứu nước cho dân tộc Việt Nam, đi theo con đường cách mạng tháng Mười Nga 1917: con đường cách mạng vô sản. - Từ kinh nghiệm thắng lợi của cách mạng tháng Mười Nga là được sự lãnh đạo của đảng Bônsêvích Nga, Đảng cộng sản Việt Nam đã ra đời (3/2/1930) lãnh đạo cách mạng Việt Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. - Đảng ta cũng học tập kinh nghiệm từ cuộc cách mạng tháng Mười Nga là đoàn kết công – nông – binh thành một khối để tạo nên sức mạnh to lớn trong cuộc đấu tranh chống đế quốc thực dân và chế độ phong kiến. Câu 2 : (4 điểm) * Toàn cầu hóa: (0,5 điểm) Là quá trình tăng lên mạnh mẽ những mối liên hệ, những ảnh hưởng tác động lẫn nhau, phụ thuộc lẫn nhau của tất cả các khu vực, các quốc gia, các dân tộc trên thế giới. * Những biểu hiện của xu thế toàn cầu hóa hiện nay: (1 điểm) - Sự phát triển nhanh chóng của quan hệ thương mại quốc tế. - Sự phát triển và tác động to lớn của các công ty xuyên quốc gia. - Sự sáp nhập và hợp nhất các công ty thành những tập đoàn lớn. - Sự ra đời của các tổ chức liên kết kinh tế, thương mại, tài chính quốc tế và khu vực. * Toàn cầu hóa vừa là cơ hội, vừa là thách thức đối với các nước đang phát triển: (2,5 điểm) - Cơ hội: + Bối cảnh thế giới sau chiến tranh lạnh có nhiều thuận lợi: Hòa bình thế giới được củng cố, nguy cơ chiến tranh thế giới bị đẩy lùi; các quốc gia đều ra sức điều chỉnh chiến lược phát triển lấy kinh tế làm trọng điểm; tăng cường hợp tác và tham gia các liên minh kinh tế khu vực và quốc tế
3. + Khai thác các nguồn vốn đầu tư, kỹ thuật, công nghệ và kinh nghiệm quản lí từ bên ngoài, nhất là các tiến bộ khoa học kĩ thuật để có thể "đi tắt đón đầu", rút ngắn thời gian xây dựng và phát triển đất nước, - Thách thức: + Phải nhận thức được đầy đủ sự cần thiết tất yếu và tìm kiếm con đường, cách thức hợp lí nhất trong quá trình hội nhập quốc tế: phát huy thế mạnh, hạn chế thấp nhất những rủi ro, bất lợi và cả sai lầm để có những bước đi thích hợp, kịp thời. + Điểm xuất phát thấp về kinh tế, trình độ dân trí còn thấp, hạn chế về nguồn nhân lực chất lượng cao. + Sự cạnh tranh quyết liệt của thị trường thế giới và các quan hệ quốc tế còn nhiều bất bình đẳng, + Vấn đề giữ gìn, bảo vệ bản sắc văn hóa dân tộc, kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại. + Vấn đề sử dụng có hiệu quả nguồn vốn vay . + Những nguy cơ về ô nhiễm môi trường Câu 3:(2 điểm) - Nhân dân ta đã kháng chiến chống Pháp với tinh thần quả cảm, kiên cường, không sợ hi sinh, quyết tâm bảo vệ nền độc lập dân tộc. - Cuộc kháng chiến mặc dù chưa giành được thắng lợi nhưng đã gây cho Pháp nhiều khó khăn tổn thất. Sau gần 30 năm chúng mới hoàn thành công cuộc xâm lược nước ta . - Triều đình nhà Nguyễn lúc đầu có tổ chức kháng chiến nhưng với thái độ dè dặt, không kiên quyết. - Nhà Nguyễn đã từ bỏ con đường đấu tranh vũ trang truyền thống của dân tộc mà đi theo con đường thương lượng, thoả hiệp, khiến cho cuộc đấu tranh của nhân dân ta gặp bất lợi. Câu 4: (4 điểm) THỜI PHONG TRÀO ĐẤU TRANH NHẬN XÉT GIAN - 1920, công nhân Sài Gòn-Chợ Lớn - Nhìn chung phong trào công nhân thành lập công hội do Tôn Đức trong thời kỳ này còn mang nặng tính Thắng đứng đầu. tự phát, lẻ tẻ, quy mô nhỏ, chưa có sự (0,25đ) phối hợp với nhau. (0,25đ) - 1922, công nhân viên chức Bắc kỳ - Mục tiêu đấu tranh còn nặng về KT, đòi nghỉ ngày chủ nhật có trả lương. chưa có tổ chức & lãnh đạo, chứng tỏ (0,25đ) trình độ giác ngộ còn thấp. Tuy vậy, 1919-1925 - 1924, công nhân các nhà máy dệt, phong trào công nhân cũng đã giữ xay gạo ở Nam Định, Hà Nội, Hải một vị trí quan trọng trong phong Dương đấu tranh. (0,25đ) trào yêu nước. (0,25đ) - 8/1925, công nhân thợ máy xưởng - Riêng cuộc bãi công của công nhân Ba Son bãi công ngăn cản tàu chiến Ba Son không chỉ thề hiện mục tiêu Pháp chở lính sang đàn áp phong kinh tế mà còn thể hiện tinh thần trào đấu tranh cách mạng của nhân quốc tế vô sản với anh em Trung dân Trung Quốc. (0,25đ) Quốc. (0,25đ) - Đánh dấu bước tiến mới của phong
4. trào công nhân VN, chuyển từ đấu tranh tự phát sang tự giác. (0,25đ) - Trong 2 năm 1926-1927, đã liên - Các cuộc đấu tranh của công nhân tiếp bùng nổ nhiều cuộc bãi công mang tính chất chính trị, bước đầu của công nhân viên chức, học sinh. liên kết nhiều ngành, nhiều địa Tiêu biểu là bãi công của 1.000 công phương. (0,25đ) nhân nhà máy sợi Nam Định, 500 - Trình độ của g/ccn đã nâng lên rõ 1926-1929 công nhân đồn điền cao su Cam rệt. G/c công nhân đã trở thành một Tiêm, công nhân đồn điền cà phê lực lượng chính trị độc lập. (0,25đ) Rayna, đồn điền cao su Phú Riềng. - Các cuộc đầu tranh có sự lãnh đạo (0,5đ) & phối hợp khá chặt chẽ. (0,25đ) - Trong 2 năm 1928-1929, có 40 - Khẩu hiệu đấu tranh ngày càng cuộc đấu tranh nổ ra từ Bắc tới nâng dần lên: từ đấu tranh đòi quyền Nam, lớn nhất là các cuộc bãi công lợi kinh tế chuyển sang đấu tranh đòi ở nhà máy xi măng, nhà máy sợi Hải quyền lợi chính trị. (0,25đ) phòng, Nam Định, nhà máy diêm cưa Bến Thủy & nhà máy xe lửa Trường Thi, nhà máy sửa chữa ô tô Avia Hà Nội, mỏ than Hòn Gai, nhà máy Ba Son, đồn điền Phú Riềng. (0,5đ) Câu 5: (6 điểm) * Chủ nghĩa Mác- Lênin được truyền bá vào Việt Nam, trở thành nhân tố quan trọng dẫn tới sự thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam. + Năm 1920, Nguyễn Ái Quốc đến với chủ nghĩa Mác- Lênin, tìm thấy con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc Việt Nam. + Từ 1921 đến 1930, Người đã tích cực hoạt động truyền bá chủ nghĩa Mác- Lênin vào Việt Nam. + Nhờ những đóng góp thiết thực của Người: Xuất bản báo chí, viết bài, báo cáo tham luận đặc biệt là hai tác phẩm” Bản án chế độ thực dân Pháp” và “ Đường cách mệnh” những tư tưởng của chủ nghĩa Mác-Lênin đã ngày càng được thâm nhập rộng rãi vào Việt Nam. + Thông qua việc sáng lập tổ chức Hội Việt Nam cách mạng thanh niên và các hoạt động của Hội, Nguyễn Ái Quốc đã thực hiện được việc truyền bá và giáo dục chủ nghĩa Mác- Lênin cho quần chúng lao động và giai cấp công nhân Việt Nam. + Qua đó vai trò của chủ nghĩa Mác- Lênin đã được thể hiện: Những tư tưởng về cách mạng giải phóng dân tộc và cách mạng xã hội chủ nghĩa đã thức tỉnh những người Việt Nam hướng theo con đường cách mạng đúng đắn, đó là con đường cách mạng vô sản; + Đảng cộng sản là lực lượng lãnh đạo cách mạng dân tộc, dân chủ nhân dân và cách mạng xã hội chủ nghĩa; xác định đúng vấn đề động lực cách mạng, liên minh giai cấp; vị trí cách mạng thuộc địa, phương pháp cách mạng bạo lực Đó là cơ sở lí luận cho cương lĩnh cách mạng của Đảng sau này. + Nhờ chủ nghĩa Mác- Lênin làm cho phong trào công nhân có những bước phát triển mới: Chuyển từ đấu tranh tự phát sang đấu tranh tự giác. * Phong trào công nhân là điều kiện cơ bản, quyết định dẫn tới sự ra đời của Đảng. + Từ đầu thế kỉ XX, giai cấp công nhân Việt Nam đã được hình thành và bước vào trận tuyến đấu tranh chống áp bức, bóc lột.
5. + Trước chiến tranh thế giới thứ nhất, phong trào công nhân chưa trở thành lực lượng riêng biệt, còn hòa lẫn vào phong trào dân tộc. + Từ sau chiến tranh thế giới thứ nhất đến năm 1925, giai cấp công nhân tăng lên về số lượng và chất lượng, phong trào công nhân đã trưởng thành xuất hiện những cuộc bãi công lớn đòi hỏi các quyền kinh tế, chính trị trở thành lực lượng riêng biệt và bước đầu xuất hiện những tổ chức sơ khai. + Từ năm 1926-1930, do tiếp thu được chủ nghĩa Mác- Lênin, phong trào công nhân đã phát triển dần lên trình độ tự giác với sự xuất hiện của ba tổ chức cộng sản trong năm 1929. + Sự thống nhất ba tổ chức cộng sản được đặt ra thành một yêu cầu cấp bách của cách mạng nước ta, đồng thời đánh dấu bước trưởng thành và chín muồi của phong trào công nhân, làm cơ sở cho sự ra đời của một chính đảng vô sản duy nhất. * Phong trào yêu nước là cơ sở xã hội, là yêu cầu cho sự ra đời của Đảng. + Từ thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX, các phong trào yêu nước đã xuất hiện, tiêu biểu là phong trào Cần Vương. + Từ năm 1919 đến 1930, phong trào yêu nước Việt Nam phát triển theo hai khuynh hướng: Khuynh hướng vô sản và tư sản. - Khuynh hướng tư sản: bao gồm các phong trào của giai cấp tư sản và tiểu tư sản như: Phong trào chấn hưng nội hóa, bài trừ ngoại hóa, chống độc quyền cảng Sài Gòn, độc quyền xuất khẩu gạo ở Nam Kì những cuộc mít tinh, biểu tình của tầng lớp tư sản. + Tiêu biểu là tiếng bom của liệt sĩ Phạm Hồng Thái thả xuống Sa Diện- Quảng Châu( Trung Quốc); phong trào đòi thả Phan Bội Châu; phong trào đòi để tang Phan Châu Trinh và đỉnh cao là cuộc khởi nghĩa Yên Bái của Việt nam quốc dân đảng. + Các phong trào theo khuynh hướng dân chủ tư sản diễn ra sôi nổi, anh dũng nhưng cuối cùng bị thất bại. + Phong trào yêu nước theo khunh hướng dân chủ tư sản bị thất bại chứng tỏ rằng con đường cứu nước theo khuynh hướng này không còn phù hợp nữa. + Những người Việt Nam yêu nước đang đứng trước sự khủng hoảng về đường lối cách mạng, nhất là tầng lớp tiểu tư sản. + Vì vậy, khi chủ nghĩa Mác- Lênin được truyền bá vào Việt Nam, làm cho tầng lớp tiểu tư sản phân hóa sâu sắc và họ lần lượt chuyển sang hoạt động trong phong trào yêu nước theo khuynh hướng vô sản. - Khuynh hướng vô sản: + Do ảnh hưởng của cách mạng tháng Mười Nga và những hoạt động truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin của Nguyễn Ái Quốc trong những năm từ 1929-1930, phong trào theo khuynh hướng vô sản ngày càng phát triển mạnh mẽ, điển hình nhất là các hoạt động của Hội Việt Nam cách mạng thanh niên. + Chủ nghĩa Mác- Lênin thông qua hoạt động của Hội Việt Nam cách mạng thanh niên được truyền bá vào việt nam làm cho khuynh hướng vô sản ngày càng có tác dụng mạnh mẽ ở Việt Nam. Như vậy, đến cuối năm 1929 đầu 1930, cả ba yếu tố: Chủ nghĩa Mác- Lênin, phong trào công nhân, phong trào yêu nước đã được kết hợp chặt chẽ với nhau. Sự kết hợp đó đặt ra yêu cầu và tạo điều kiện thuận lợi để Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời. Tất cả các yếu tố đó đều xoay quanh một con người: Đó là hoạt động của Nguyễn Ái Quốc. Vì chính Người xuất phát từ chủ nghĩa yêu nước ra đi tìm đường cứu nước, rồi truyền bá chủ nghĩa Mác- Lênin vào Việt Nam làm cho phong trào công nhân và phong trào yêu nước phát triển mạnh mẽ đòi hỏi phải có đảng của giai cấp vô sản lãnh đạo.