Đề thi học sinh giỏi môn Giáo dục công dân Lớp 8 - Năm học 2018-2019 (Có đáp án)

Nội dung text: Đề thi học sinh giỏi môn Giáo dục công dân Lớp 8 - Năm học 2018-2019 (Có đáp án)

1. PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI LỚP 8 NĂM HỌC 2018-2019 MÔN THI: GIÁO DỤC CÔNG DÂN Thời gian làm bài: 150 phút §Ò thi nµy cã 21 c©u, gåm 04 trang Câu 1.(2,0 điểm) Cấu trúc môn GDCD gồm 2 chủ đề cơ bản. Em hãy nêu sự hiểu biết của mình về hai chủ đề cơ bản đó qua các vấn đề sau: a. Đạo đức là gì? Nêu các mối quan hệ cơ bản được thể hiện thông qua đạo đức. b. Pháp luật là gì? Đặc điểm của pháp luật? c. So sánh sự giống nhau của đạo đức và pháp luật (về chức năng). Sự khác nhau của đạo đức và pháp luật (cơ sở hình thành, hình thức thể hiện, các hình thức đảm bảo thực hiện). Câu 2. (4,0 điểm) Trình bày đặc điểm, bản chất, vai trò của pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam? Bằng kiến thức đã học em hãy cho biết vì sao xã hội cần có pháp luật? Là công dân học sinh em cần làm gì để thực hiện tốt Hiến pháp và pháp luật? Câu 3.(5,0 điểm) Thông tin: - Theo cục cảnh sát Phòng cháy chữa cháy (PCCC) và cứu nạn, cứu hộ, năm 2016, cả nước đã xảy ra 2.357 vụ cháy, nổ làm 90 người chết, hơn 140 người bị thương. Thiệt hại về tài sản ước tính hơn 1.300 tỷ đồng, trong đó có 31 vụ cháy lớn, gây thiệt hại hơn 900 tỷ đồng Trong 6 tháng đầu năm 2015, toàn quốc xảy ra 1.713 vụ cháy, nổ làm 60 người chết, 129 người bị thương, gây thiệt hại vật chất khoảng 319,3 tỷ đồng. - Theo tổ chức y tế thế giới, mỗi năm Việt Nam có khoảng trên 8 triệu người bị ngộ độc thực phẩm hoặc ngộ độc liên quan đến thực phẩm a. Em có suy nghĩ gì về những thông tin trên? b. Trình bày hiểu biết của em về phòng ngừa vũ khí cháy nổ và các chất độc hại? . Câu 4. (3,0 điểm) Di sản văn hóa có ý nghĩa như thế nào? Nêu những quy định của pháp luật nước ta về bảo vệ di sản văn hóa ? Câu 5.(3,0 điểm) Em hãy nêu những tác hại của ma túy và các chất gây nghiện đối với bản thân, gia đình và xã hội? Nêu các nguyên nhân chủ yếu đưa đến nghiện ma túy và các chất gây nghiện? Câu 6. (3,0 điểm) Tình huống: Bà Nga ở tầng ba khu tập thể H, nhưng đã sử dụng khoảnh đất trống(dành cho trẻ em vui chơi) của khu tập thể H để trồng rau, nuôi gà tăng thu nhập cho gia đình. Hỏi: - Việc làm của bà Nga là đúng hay sai? Vì sao?
2. - Khu tập thể H cần phải làm gì để lấy lại khoảnh đất đó? Câu 7: Pháp lệnh phòng chống vi rút gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người (HIV/AIDS) ngày 31/5/1995 khẳng định: “Phòng chống nhiễm HIV/AIDS là trách nhiệm của mỗi người, mỗi gia đình và toạn xã hội. Nhà nước có chính sách và biện pháp kịp thời để đảm bảo việc phòng chống HIV/AIDS có hiệu quả”. Dựa vào kiến thức đã học em hãy làm rõ điều trên? Câu 8. Em hiểu như thế nào về chủ trương của Đảng và nhà nước ta qua câu “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”? Câu 9 (2 điểm). Chị Phương bị nhiễm HIV gần 10 năm nay. Chị có đứa con gái 8 tuổi, sức khỏe bình thường. Mỗi ngày bé một lớn, chị sợ nhất chuyện bé biết mẹ là bệnh nhân AIDS. Mỗi buổi tối chi hay thủ thỉ kể chuyện về người nhiễm HIV cho cháu nghe. Một hôm chị bạo gan hỏi: Nếu mai này mẹ bị nhiễm con có xa lánh mẹ không? Bất ngờ cháu be trả lời: Cô giáo dạy, AIDS không lây khi mẹ ôm hôn, nắm tay con, sao con lại phải bỏ mẹ. Chị Phương như cất đi được gánh nặng trong lòng. Chị nói: Chính con tôi đã đem lại sự sống, sự tự tin, niềm an ủi duy nhất cho phần đời còn lại của tôi. a, Vì sao em bé 8 tuổi lại có thể đem lại sự sống cho mẹ? b, Theo em điều mà người có HIV cần nhất ở cộng đồng là gì? Câu 10: (4 điểm) a) Thế nào là quyền tự do ngôn luận, Theo em những hành vi nào là vi phạm pháp luật khi sử dụng quyền tự do ngôn luận ? b) Cho tình huống sau: An và Bình tranh luận với nhau về chủ đề: Quyền tự do ngôn luận của công dân. - An cho rằng : Tự do ngôn luận nghĩa là muốn nói gì là tuỳ ý thích của mình. - Bình phản đối : Cậu nói thế không được. Tự do cũng phải tuân theo kỉ luật và pháp luật chứ. - An nói: Nếu phải tuân theo kỉ luật và pháp luật thì còn gọi gì là tự do nữa . - Bình ??? Áp dụng kiến thức đã học, em hãy giải thích giùm Bình ? Câu 11: (2 điểm) Cha ông ta có câu : “Muốn sang thì bắc cầu kiều Muốn con hay chữ thì yêu kính thầy”. Đây là một truyền thống quý báu của dân tộc ta. Bằng vốn hiểu biết của mình, em hãy làm nổi bật truyền thống đó. Câu 12 : (2điểm) Hoàng trót dừng tiền học phí mẹ cho để chơi điện tử. Hoàng đang lo lắng không biết làm thế nào thì bà hàng nước gần nhà dụ dỗ Hoàng mang một túi nhỏ đi giao cho một người hộ bà, bà sẽ cho tiền đóng học phí và không nói gì với mẹ Hoàng. Hoàng tự nhủ : “ Làm theo lời bà hàng nước cũng được, còn hơn bị mẹ la mắng; với lại mình chỉ làm một lần thôi, không bao giờ làm như thế nữa”. Theo em, ý nghĩ của Hoàng đúng hay sai ? Nếu em là Hoàng, em sẽ làm gì ? Câu 13: (4,0 điểm)
3. Em hãy nêu đặc điểm, bản chất, vai trò của pháp luật? * Tình huống: Bình là học sinh chậm tiến, Bình thường xuyên vi phạm nội quy của nhà trường như đi học muộn, không làm đủ bài tập, mất trật tự trong giờ học, đôi lần còn đánh nhau với các bạn trong trường. Theo em: - Ai có quyền xử lí những vi phạm của Bình? - Trong các hành vi trên của Bình, hành vi nào là vi phạm pháp luật? Căn cứ để xử lí các vi phạm đó? Câu 14: (3,0 điểm) Hiện nay tài nguyên thiên nhiên của chúng ta đang bị khai thác cạn kiệt, môi trường đang bị ô nhiễm trầm trọng, bằng sự hiểu biết của mình hãy trình bày: 1. Vai trò của tài nguyên thiên nhiên và môi trường đối với đời sống của con người? 2. Bảo vệ môi trường là gì? Nêu các biện pháp bảo vệ môi trường? Câu 15:(3,0 điểm) a/ Tại sao Hiến pháp 2013 lại khẳng định: Bản chất của Nhà nước ta là Nhà nước pháp quyền Xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân? So sánh sự khác nhau về bản chất của Nhà nước ta với một nhà nước khác mà em biết. b/ Em hiểu gì về pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam? Là học sinh bản thân em cần làm gì để thực hiện đúng pháp luật và kỉ luật? Câu 16:(3,0 điểm) Tình huống: Bạn An cho rằng: “Là học sinh thì nhiệm vụ của mình chỉ cần cố gắng học tập thật tốt là đủ, ngoài ra không cần làm gì hết.” a/ Em có đồng ý với ý kiến của bạn An không? Vì sao? b/ Hãy cho biết ý kiến của em trước hiện tượng lười học, lười rèn luyện thân thể, đua đòi ăn chơi của một số thanh niên hiện nay? Tác hại như thế nào? c/ Theo em, việc học tập có ý nghĩa như thế nào đối với bản thân, gia đình và xã hội? Câu 17: (4,0 điểm) Vấn đề môi trường sống của con người trên Trái Đất đã và đang bị ô nhiễm là một vấn đề cấp bách đối với bất kì quốc gia nào. Bởi vì nó gây ra hiện tượng biến đổi khí hậu dẫn đến những thảm họa thiên tai khủng khiếp. Ở Việt Nam, sự ô nhiễm môi trường đến hồi báo động. Chúng ta cần nhận thức vấn đề này như thế nào! a/ Em hãy cho biết ngày môi trường thế giới, ngày nước thế giới, ngày quốc tế bảo vệ tầng Ô-zôn, ngày làm sạch thế giới là những ngày nào? b/ Môi trường là gì? c/ Nguyên nhân nào gây ô nhiễm môi trường? d/ Chúng ta làm gì để bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên? Em hãy nêu một số biện pháp để hạn chế ô nhiễm môi trường? Câu 18: (3,0 điểm) “ Nhiều gia đình cộng lại mới thành xã hội. Gia đình tốt thì xã hội mới tốt, xã hội tốt thì gia đình càng tốt hơn.”(Hồ Chí Minh) a/ Từ câu nói trên của Bác, em hãy cho biết quyền và nghĩa vụ của công dân trong gia đình. Theo em con cái có ảnh hưởng như thế nào đến hạnh phúc gia đình? b/ Người xưa có câu : “Con hư tại mẹ, cháu hư tại bà.” Em có đồng tình với câu đó không? Tại sao? Tình huống: Lan là một học sinh nữ lớp 8. Một lần, Lan nhận lời đi chơi xa với một nhóm bạn cùng lớp. Bố mẹ Lan biết chuyện đó can ngăn và không cho Lan đi chơi với
4. lí do nhà trường không tổ chức và cô giáo chủ nhiệm không đi cùng. Lan vùng vằng, giận dỗi và cho rằng cha mẹ đã xâm phạm quyền tự do của Lan. - Theo em, ai đúng, ai sai trong trường hợp này? Vì sao? - Nếu là Lan, thì em sẽ ứng xử như thế nào? C©u 19:(2 ®iÓm) H. sinh ra trong mét gia ®×nh kh¸ gi¶, ®­îc cha mÑ hÕt lßng yªu th­¬ng. Nh­ng gÇn ®©y, H th­êng xuyªn trèn häc ®i ®¸nh ®iÖn tö. Bè mÑ ®· nhiÒu lÇn nh¾c nhë, H kh«ng nh÷ng kh«ng nghe mµ cßn c·i l¹i khiÕn bè mÑ rÊt buån phiÒn vµ lo l¾ng. Em h·y nhËn xÐt vÒ viÖc lµm cña H. Theo em, H ®· kh«ng lµm trßn quyÒn vµ bæn phËn g× cña trÎ em? Bài 20 (3,0 điểm) Thế nào là bộ máy nhà nước? Những cơ quan nào trong bộ máy nhà nước ta được gọi là cơ quan đại biểu của nhân dân và là cơ quan quyền lực nhà nước? Nêu chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan đó? Bài 21 (3,0 điểm) Em hãy cho biết pháp luật và kỉ luật có những điểm nào khác nhau? Cho ví dụ chứng minh? HÕt Hä tªn thÝ sinh: Ch÷ kÝ cña gi¸m thÞ:1 Sè b¸o danh: Ch÷ kÝ cña gi¸m thÞ 2: Gi¸m thÞ kh«ng gi¶i thÝch g× thªm ThÝ sinh kh«ng ®­îc sö dông tµi liÖu.
5. PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO HƯỚNG DẪN CHẤM THI HỌC SINH GIỎI LỚP 8 Năm học 2018-2019 MÔN : GIÁO DỤC CÔNG DÂN H­íng dÉn chÊm nµy cã 11 trang Câu 1. (2 điểm) a. Đạo đức và các mối quan hệ cơ bản (0,25đ). Đạo đức là hệ thống các quy tắc chuẩn mực xã hội mà nhờ đó con người tự điều chỉnh hành vi của minh cho phù hợp với lợi ích của cộng đồng, của xã hội. Đạo đức là những qui định, những chuẩn mực ứng xử của con người với người khác, với công việc, với thiên nhiên và môi trường sống, được nhiều người ủng hộ và tự giác thực hiện. HS nêu được mối quan hệ cơ bản được thể hiện thông qua đạo đức với: - Bản thân (0,25đ). - Người khác (0,25đ). - Công việc (0,25đ). - Môi trường sống (Gia đình, cộng đồng, thiên nhiên ) (0,25đ). - Lý tưởng sống của dân tộc (0,25đ). b. Pháp luật là gì ? Đặc điểm của pháp luật. - Pháp luật là các qui tắc xử sự chung, có tính bắt buộc, do Nhà nước ban hành, được Nhà nước bảo đảm thực hiện bằng các biện pháp giáo dục, thuyết phục, cưỡng chế. (0,25đ). - Đặc điểm của pháp luật: + Tính qui phạm phổ biến: Các qui định của pháp luật là thước đo hành vi của mọi người trong xã hội, qui định khuôn mẫu, những qui tắc xử sự chung mang tính phổ biến. (0,25đ) + Tính xác định chặt chẽ: Các điều luật được qui định rõ ràng, chính xác, chặt chẽ, thể hiện trong các văn bản pháp luật. (0,25đ) + Tính bắt buộc (tính cưỡng chế): Pháp luật do Nhà nước ban hành, mang tính quyền lực Nhà nước bắt buộc mọi người phải tuân theo, ai vi phạm sẽ bị Nhà nước xử lí theo qui định (0,25đ) Ghi chú: Nếu học sinh chỉ nêu được đặc điểm mà không giải thích thì được 1/2 số điểm cầu phần đặc điểm. C. So sánh đạo đức với pháp luật * Giống: + Đạo đức và pháp luật là các chuẩn mực của xã hội. (0,25đ) + Đạo đức và pháp luật góp phần hình thành những nhân cách của con người, điều chỉnh hành vi của con người và các quan hệ xã hội (0,25đ) + Đạo đức và pháp luật góp phần làm cho xã hội ngày càng tốt đẹp hơn, văn minh hơn (0,25đ) * Khác: Đạo đức Pháp luật Cơ sở Bắt nguồn từ cuộc sống, hình Xuất phát từ ý chí, nguyện vọng của hình thành trong quá trình lịch sử lâu nhân dân, do cơ quan quyền lực cao (0,25đ thành dài của dân tộc, được truyền từ nhất đại biểu của nhân dân là quốc hội ) thế hệ này sang thế hệ khác. làm luật pháp và sửa đổi luật pháp Hình Tục ngữ, ca dao Văn bản qui phạm pháp luật (0,25đ )
6. thức Châm ngôn thể hiện Danh ngôn Truyện cổ tích, truyện ngụ ngôn Các hình Được điều chỉnh thông qua dư Được Nhà nước đảm bảo thực hiện thức thể luận xã hội: khen, chê, khuyên bằng các biện pháp giáo dục, thuyết (0,25đ hiện răn. phục, cưỡng chế. ) Câu 2. (4 điểm) Học sinh nêu được các ý cơ bản sau: - Đặc điểm: (0,75đ) + Tính quy phạm phổ biến: các quy định của pháp luật là thước đo hành vi của mọi người trong xã hội quy định khuôn mẫu, những quy tắc xử sự chung mang tính phổ biến + Tính xác định chặt chẽ: các điều luật được quy định rõ ràng, chính xác, chặt chẽ, thể hiện trong các văn bản pháp luật. + Tính bắt buộc(tính cưỡng chế ): Pháp luật do Nhà nước ban hành, mang tính quyền lực nhà nước, bắt buộc mọi người phải tuân theo, ai vi phạm sẽ bị Nhà nước xử lí theo quy định của pháp luật. - Bản chất của pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (0.5đ) + Thể hiện ý chí của giai cấp công nhân và nhân dân lao động dưới sự lãnh đạo của đảng cộng sản Việt Nam + Thể hiện quyền làm chủ của nhân dân trên tất cả các mặt của đời sống xã hội (kinh tế, chính trị ,văn hóa, giáo dục) - Vai trò của pháp luật (0.5đ) + Pháp luật là công cụ để thực hiện quản lí nhà nước, quản lí kinh tế, văn hóa xã hội + Giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, là phương tiện để phát huy quyền làm chủ của nhân dân,bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, bảo đảm công bằng xã hội. - Xã hội cần có pháp luật: (1.5đ) + Để xã hội tồn tại và phát triển bình thường thì cần phải có những quy định của pháp luật để điều chỉnh các mối quan hệ xã hội trong mọi lĩnh vực của đời sống + Nhà nước dùng pháp luật để đảm bảo sao cho mọi hoạt động của công dân trong xã hội diễn ra trong vòng trật tự để bất cứ ai vi phạm pháp luật đều bị xử lí nghiêm minh + Pháp luật là công cụ, là phương tiện để quản lí nhà nước, quản lí kinh tế, văn hóa xã hội; giữ vững an ninh chính trị Như vậy xã hội cần có pháp luật để quản lí xã hội – Nếu không có pháp luật xã hội sẽ bị rối loạn, tính mạng người dân sẽ bị đe dọa xã hội sẽ không ổn định và phát triển. (0.25đ) - Trách nhiệm của công dân học sinh: Công dân có nghĩa vụ tuân theo Hiến pháp, pháp luật; tham gia bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội; phải giữ gìn bí mật quôc gia, chấp hành những nguyên tắc sinh hoạt cộng đồng; chấp hành nghiêm túc những nội quy, quy định của nhà trường (0,5 điểm)
7. Câu 3.(5 điểm) a/ Khi được xem thông tin trên em thấy: - Hậu quả do tai nạn vũ khí cháy nổ và các chất độc hại gây ra (về người và tài sản ) thật khủng khiếp, có chiều hướng gia tăng . . . (0,25đ) - Từ hậu quả trên đặt ra nhiệm vụ cấp bách là phải tăng cường công tác phòng ngừa vũ khí cháy nổ và chất độc hại . . . (0,25đ) b/ Hiểu biết của em về phòng, ngừa vũ khí cháy nổ và chất độc hại: - Nêu được tính chất nguy hiểm, tác hại của các tai nạn đó cho cá nhân gia đình và xã hội: + Gây tổn thất về tính mạng (0,25đ) + Gây tổn thất tài sản (0,25đ) + Gây tổn thất tinh thần (0,25đ) - Nguyên nhân: Do thiếu hiểu biết, thiếu ý thức chấp hành pháp luật, bất chấp pháp luật, vì lợi ích cá nhân hoặc do sơ suất, bất cẩn của con người (0,25đ) - Để phòng ngừa vũ khí cháy nổ và chất độc hại pháp luật nước ta quy định: + Cấm tàng trữ, vận chuyển, buôn bán sử dụng trái phép các loại vũ khí, các chất cháy, chất nổ chất phóng xạ và chất độc hại. (0,25đ) + Chỉ những cơ quan, tổ chức, cá nhân được nhà nước giao nhiệm vụ và cho phép mới được giữ, chuyên chở và sử dụng vũ khí, chất nổ, chất cháy, chất phóng xạ và độc hại. (0,25đ) + Cơ quan cá nhân, tổ chức có trách nhiệm bảo quản, chuyên chở và sử dụng vũ khí, chất nổ, chất cháy, chất phóng xạ, chất độc hại phải được huấn luyện về chuyên môn, có đủ phương tiện cần thiết và tuân thủ quy định về an toàn. (0,25đ) - Trách nhiệm của công dân, học sinh: +Tự giác tìm hiểu và thực hiện nghiêm chỉnh các quy định về phòng ngừa tai nạn vũ khí, cháy, nổ và các chất độc hại. (0,25đ) + Tuyên truyền vận động gia đình bạn bè và mọi người xung quanh thực hiện tốt các quy định về phòng ngừa. (0,25đ) + Tố cáo những hành vi vi phạm hoặc xúi giục người khác vi phạm các quy định trên (0,25đ) - Xác định lý tưởng sống đúng đắn và trách nhiệm của bản thân đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc, thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước : Nhiệm vụ cụ thể trước mắt: tốt nghiệp THCS rồi vào PTTH hoặc học nghề, rèn đức luyện tài (chủ đề năm học). Câu 4.(3 điểm) Học sinh nêu được các ý cơ bản sau: * Ý nghĩa : + Đối với sự phát triển của nền văn hóa Việt Nam: Di sản văn hóa là tài sản của dân tộc nói lên truyền thống của dân tộc, thể hiện công đức của các thế hệ tổ tiên trong công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc, thể hiện kinh nghiệm của dân tộc trên các lĩnh vực, các thế hệ sau có thể tiếp thu, kế thừa truyền thống, kinh nghiệm đó để phát triển nền văn hóa mang đậm bản sắc dân tộc ( 0.75đ) + Đối với thế giới: Di sản văn hóa của Việt Nam đóng góp vào kho tàng di sản văn hóa thế giới. Một số di sản văn hóa của Việt Nam được công nhận là di sản văn hóa thế giới để được tôn vinh, giữ gìn như những tài sản quý giá của nhân loại (0.75đ) * Những quy định của pháp luật về bảo vệ di sản văn hóa : + Nhà nước có chính sách bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa (0.25đ) + Nhà nước bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của chủ sở hữu di sản văn hóa. Chủ sở hữu di sản văn hóa có trách nhiệm bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa (0.25đ) + Nghiêm cấm các hành vi : (1 đ)
8. - Chiếm đoạt, làm sai lệch di sản văn hóa - Hủy hoại hoặc gây nguy cơ hủy hoại di sản văn hóa - Đào bới trái phép địa điểm khảo cổ, xây dựng trái phép, lấn chiếm đất đai thuộc di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh - Mua bán, trao đổi và vận chuyển trái phép di vật, bảo vật quốc gia thuộc di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh; đưa trái phép di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia ra nước ngoài - Lợi dụng việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa để thực hiện những hành vi trái pháp luật Câu 5. (3 điểm) HS nêu được : * Tác hại: - Ảnh hưởng đến sức khỏa, rối loạn sinh lí, nhiễm HIV/AIDS, viêm gan B, C, các bệnh nhiễm khuẩn kèm theo. -Ảnh hưởng tới nhân cách, đạo đức. - Ảnh hưởng tới xã hội. * Nguyên nhân: - Sử dụng thuốc có chứa ma túy không theo chỉ định của bác sĩ. - Thiếu hiểu biết về các chất gây nghiện. - Tò mò, đua đòi. - Bế tắc trong cuộc sống. - Để giải trí, để có thành tích cao trong thể thao. - Tập quán địa phương. - Sự gia tăng của thị trường ma túy. - Bị rủ rê, bị lừa gạt, bị ép buộc. - Thiếu sự quan tâm của gia đình và xã hội. - Các nguyên nhân khác. Câu 6. (3 điểm) HS có thể diễn đạt những cách khác nhau nhưng phải bảo đảm các ý cơ bản sau: - Việc làm của bà Nga là sai. (0.5đ) - Bà Nga không có quyền sử dụng khoảnh đất đó vì khoảnh đất đó không thuộc quyền sở hữu của bà Nga (1đ) - Khu tập thể H đề nghị bà Nga thôi không trồng cây và nuôi gà nữa để trả lại khoảnh đất đó cho trẻ em vui chơi. (0.5đ)
9. - Nếu bà Nga không chấp thuận thì tập thể khu tập thể H sẽ tố cáo hành vi vi phạm pháp luật của bà Nga đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết theo đúng quy định của pháp luật (1đ) Câu 7. (3đ) - HIV là một loài vi rút gây suy giảm miễn dịch ở người. AIDS là giai đoạn cuối của HIV. Thể hiện triệu chứng của các bệnh khác nhau, đe dọa tính mạng con người. - Tính chất nguy hiểm của HIV/AIDS đây là đại dịch của thế giới và Việt Nam. Đó là căn bệnh vô cùng nguy hiểm đối với sức khỏe, tính mạng con người và tương lai nòi giống của dân tộc, ảnh hưởng nghiêm trọng đến kinh tế xã hội đất nước. - HIV/AIDS lây truyền qua 3 con đường đó là: Lây truyền qua đường máu, qua quan hệ tình dục và truyền từ mẹ sang con. - Để phòng chống HIV/AIDS pháp luật nước ta qui định: + Mọi người có trách nhiệm thực hiện các biện pháp phòng chống việc lây truyền HIV/AIDS để bảo vệ cho mình, cho gia đình và xã hội. + Nghiêm cấm các hành vi mua bán dâm, tiêm chích ma túy và các hành vi lây truyền khác. + Người nhiễm HIV/AIDS có quyền được giữ bí mật về tình trạng bị nhiễm của mình, không bị phân biệt đối xử, nhưng phải thực hiện các biện pháp phòng chống lây truyền bệnh. - Mỗi chúng ta cần phải tìm hiểu những qui định của pháp luật về phòng chống HIV/AIDS, có hiểu biết đầy đủ về HIV/AIDS để chủ động phòng tránh cho mình, gia đình và xã hội. Câu 8. (4đ) - Dân biết tức là mọi chủ trương, chính sách, pháp luật của nhà nước phải phổ biến đến tận người dân. - Dân bàn tức là mọi người dân đều có quyền tham gia ý kiến xây dựng dự thảo sửa đổi hiến pháp, pháp luật, các chủ trương chính sách của nhà nước. - Dân làm tức là mọi người phải tham gia thực hiện đúng chủ trương pháp luật của nhà nước. - Dân kiểm tra có nghĩa là dân có quyền góp ý, chất vấn đại biểu quốc hội, đại biểu hội đồng nhân dân các cấp. Câu 10 (2,điểm): a, Em bé đã đem lại sự sống cho mẹ vì:
10. - Em đã có những hiểu biết chính xác về AIDS(không lây qua ôm hôn, bắt tay).(0,5điểm) - Em là một người con hiếu thảo: Biết chia sẻ ,yêu thương, kính trọng mẹ(cả khi mẹ bị măc căn bệnh thế kỷ).(0,5điểm) b, Điều mà người có HIV cần nhất ở cộng đồng là: Sự thông cảm, đồng cảm; sự quan tâm, giúp đỡ để họ có thể vượt qua được những mặc cảm tự ti, có thể hòa đồng được với xã hội.(1điểm) Câu 11: (4 điểm) a. - Đúng khái niệm quyền tự do ngôn luận (0,5đ). - Các hành vi sử dụng quyền tự do ngôn luận trái pháp luật.: * Lợi dụng tự do để phát biểu lung tung,cố tình kéo dài thời gian,làm lạc nội dung ,sai vấn đề cần bàn. (0,5đ) * Vu khống,vu cáo làm hại đến người khác. (0,5đ) * Xuyên tạc sự thật,tiết lộ bí mật Nhà nước,kích động,xúi dục, phá hoại, chống lại lợi ích Quốc gia,tập thể và của công dân. (0,5đ) b. Em giải thích giùm bình: Tự do ngôn luận không có nghĩa là muốn nói gì thì nói : (0,5đ) Vì như thế thì: * Tập thể, xã hội sẽ rối loạn. (0,5đ) * Mọi hoạt động không thể thống nhất hành động. (0,5đ) * Không phù hợp với lợi ích chung. (0,5đ) Câu a. Theo em ý nghĩ của Hoàng là sai 12 b. Nếu là Hoàng em sẽ: (2 đ) - Từ chối khéo bà hàng nước. - Thành thật xin lỗi mẹ về việc em đã trót dùng tiền học phí để đánh điện tử và hứa sẽ không tái phạm. - Báo cho mẹ biết về hành động dụ dỗ của bà hàng nước để mẹ có những biện pháp thích hợp vừa bảo vệ được bản thân mình vừa biết được ý đồ của bà hàng nước Câu 13: ( 4,0 điểm) * Đặc điểm của pháp luật: a. Tính quy phạm phổ biến: Các quy định của pháp luật là thước đo hành vi của mọi người trong xã hội quy định khuôn mẫu, những quy tắc xử sự chung mang tính phổ biến . ( 0,5đ) b. Tính xác định chặt chẽ: các điều luật được quy định rõ ràng, chính xác, chặt chẽ, thể hiện trong các văn bản pháp luật. ( 0,5đ) c. Tính bắt buộc: (tính cưỡng chế) Pháp luật do Nhà nước ban hành, mang tính quyền lực nhà nước, bắt buộc mọi người đều phải tuân theo, ai vi phạm sẽ bị nhà nước xử lí theo quy định. ( 0,5đ) * Bản chất của pháp luật: Pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thể hiện ý chí của giai cấp công nhân và nhân dân lao động, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, thể hiện quyền làm chủ của nhân dân Việt Nam trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội (Chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội ) ( 0,5đ)
11. * Vai trò của pháp luật: Pháp luật là công cụ để thực hiện quản lí nhà nước, quản lí kinh tế, quản lí xã hội; giữ vững an ninh chính trị. trật tự an toàn xã hội, là phương tiên phát huy quyền làm chủ của nhân dân, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, bảo đảm công bằng xã hội. ( 0,5đ) * Tình huống: - Hành vi vi phạm kỉ luật của Bình: đi học muộn, không làm đủ bài tập, mất trật tự trong lớp. Những hành vi đó do ban giám hiệu nhà trường xử lí. ( 0,5đ) - Hành vi vi phạm pháp luật: đánh nhau với các bạn trong trường. Căn cứ vào mức độ vi phạm và độ tuổi của Bình, cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ áp dụng các biện pháp xử phạt thích đáng. ( 1,0 đ) Câu 14 ( 3,0 điểm) * Vai trò của tài nguyên thiên nhiên và môi trường: Có tầm quan trọng đặc biệt đối với đời sống con người, tạo cơ sở vật chất để phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, tạo cho con người phương tiện sinh sống, phát triển đạo đức, trí tuệ và tinh thần. ( 0,5đ) + Nếu môi trường trong lành, sạch đẹp, đảm bảo cân bằng sinh thái sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho con người có phương tiện sinh sống và phát triển các mặt. (0,25đ) + Nếu môi trường bị ô nhiễm, việc sử dụng tài nguyên thiên nhiên không có kế hoạch sẽ gây mất cân bằng sinh thái, làm cho môi trường bị suy thoái là nguyên nhân dẫn đến lũ lụt, hạn hán, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống con người. (0,25đ) 2. Bảo vệ môi trường : - Là các hoạt động giữ cho môi trường xanh, sạch, đẹp, đảm bảo cân bằng sinh thái. (0,5đ) - Các biện pháp bảo vệ môi trường : + Không được sử dụng các nguyên, nhiên liệu là tác nhân gây ô nhiễm. (0,25đ) + Không vứt rác bừa bãi. (0,25đ) + Xử lí hiệu quả các chất thải công nghiệp, chất thải sinh hoạt để không làm ô nhiễm môi trường. (0,25đ) + Khai thác và sử dụng hợp lí, tiết kiệm nguồn tài nguyên thiên nhiên. (0,25đ) + Nghiên cứu các biện pháp nhằm ngăn chặn, khắc phục các hậu quả xấu do con người và thiên nhiên gây ra.(0,25đ) + Chăm sóc và bảo vệ các loài động vật, thực vật quý hiếm cần phải bảo tồn. (0,25đ) + Đối với HS: phải cùng với mọi người tích cực tham gia hưởng ứng tết trồng cây, tham gia bảo vệ cây xanh ở trường học, ven đường, giữ gìn vệ sinh trường lớp, thôn xóm nơi cư trú tích cự ủng hộ, bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam và hưởng ứng ngày môi trường thế giới hàng năm.(0,25đ) Câu 15:( 3,0 điểm) a/(1, 5 điểm) Ý1 : (1,0 đ) mỗi ý 0,25 đ - Nhà nước ta là nhà nước của dân, do dân và vì dân: - Nhà nước ta là liên minh giữa giai cấp công nhân và nông dân, đội ngũ trí thức. - Quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân, nhà nước không ngừng phát huy quyền làm chủ của nhân dân. - Quyền lực nhà nước thống nhất, có sự phân công, phối hợp thực hiện quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp. Ý 2: (0,5 điểm) ( HS sẽ chọn so sánh với một nhà nước mà các em đã học)
12. -Nhà nước ta bản chất của dân, do dân, vì dân: phục vụ, bảo vệ quyền lợi ích hợp pháp của nhân dân lao động. - Nhà nước phong kiến, nhà nước tập quyền pháp luật bảo vệ quyền lợi cho giai cấp thống trị ít chú ý đến quyền lợi cho mọi tầng lớp nhân dân b/ (1,5 điểm ) Ý 1: (1,25 điểm ) * Pháp luật là những quy tắc xử sự chung, có tính bắt buộc, do Nhà nước ban hành, được nhà nước đảm bảo thực hiện bằng các biện pháp giáo dục, thuyết phục, cưỡng chế. 0,25 đ * Đặc điểm của pháp luật:0,5đ ,Một ý đúng 0,25 đ + Tính quy phạm phổ biến + Tính xác định chặt chẽ + Tính bắt buộc. *Bản chất của pháp luật: 0,25 Pháp luật nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thể hiện ý chí của giai cấp công nhân và nhân dân lao động dưới dự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam, thể hiện ý chí nguyện vọng của nhân dân Việt Nam trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. *Vai trò của pháp luật: 0,25 đ Pháp luật là công cụ để thực hiện quản lí nhà nước, quản lí kinh tế, văn hóa xã hội; giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, là phương tiện phát huy quyền làm chủ của nhân dân, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, bảo đảm công bằng xã hội. Ý 2 :( 0,25 điểm ) nêu một ý trong các ý sau -Thực hiện tốt quyền nghĩa vụ học tập, thực hiện tốt nội qui học sinh, an toàn giao thông, Câu 16:(3,0 điểm) a/ (0,75 điểm ) Em không đồng ý với ý kiến của bạn An ( 0,25 đ). Vì chỉ có cố gắng học tập tốt là chưa đủ, ngoài việc học tập chúng ta còn phải sắp xếp thời gian lao động phụ giúp gia đình, tham gia các hoạt động vui chơi, giải trí, rèn luyện thân thể (0,25 đ) tích cực tham gia các hoạt động chính trị, xã hội các phong trào trường lớp. (0,25đ ) HS trình bày ý tương đương b/( 1,0 điểm ) Các thanh niên đó không nhận thức được trách nhiệm của thanh niên trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, không làm chủ được bản thân. 0,25 đ. HS trình bày ý tương đương Tác hại: HS Trình bày ý tương đương - Lười học sẽ thiếu kiến thức không đáp ứng được yêu cầu của đất nước trong nền kinh tế tri thức. 0,25 đ - Lười rèn luyện thân thể sẽ thiếu sức khỏe để xây dựng đất nước. 0,25 đ - Ham chơi, đua đòi sẽ quen hưởng thụ, không biết cống hiến dễ bị sa ngã, hư hỏng.0,25 đ c/ ( 1,25 điểm )Việc học tập có ý nghĩa: -Đối với bản thân: Giúp con người có kiến thức, có hiểu biết, được phát triển toàn diện trở thành người có ích cho gia đình và xã hội. 0,25 đ -Đối với gia đình: Góp phần quan trọng vào việc xây dựng gia đình no ấm,hạnh phúc.0,25 đ
13. -Đối với xã hội: Đào tạo nên con người lao động mới có đủ phẩm chất, năng lực cần thiết để xây dựng đất nước giàu mạnh. 0,25 đ - Vì vậy học sinh phải ra sức học tập, rèn luyện toàn diện để chuẩn bị hành trang vào đời. 0,25 đ Xác định lí tưởng sống đúng đắn, tự vạch ra kế hoạch học tập, rèn luyện, lao động để thực hiện tốt nhiệm vụ học sinh 0,25 đ HS trình bày ý tương đương Câu 17: a/ HS nêu : ( 1,0 điểm ) Mỗi ý đúng đạt ( 0, 25 đ ) - Ngày môi trường thế giới: 5.6 - Ngày nước thế giới 23/3 - Ngày quốc tế bảo vệ tầng ô Zôn : 16/9 - Ngày làm sạch thế giới vào tuần thứ ba của tháng 9 b/ (0,5 điểm )Môi trường là toàn bộ điều kiện tự nhiên và nhân tạo bao quanh con người, có tác động đến đời sống, sự tồn tại, phát triển của con người và thiên nhiên (0,25 đ). Những điều kiện có sẵn trong tự nhiên ( rừng cây, đồi, núi, sông hồ ),hoặc do con người tạo ra, nhà máy, đường sá, công trình thủy lợi, khói bụi, rác, chất thải (0,25 đ) c/ (0,75điểm) HS trình bày ý tương đương Có nhiều nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường như do thải các khí độc vào bầu khí quyển, ô nhiễm do các chất phóng xạ, do các chất thải lỏng và rắn, do tác nhân sinh học (0,25đ). Ô nhiễm môi trường chủ yếu do các hoạt động con người gây ra như việc đốt cháy nhiên liệu( củi than, dầu mỏ ) Hoạt động tự nhiên như núi lửa, lũ lụt 0,25 đ Các thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, diệt nấm có tác động bất lợi tới toàn bộ hệ sinh thái và ảnh hưởng tới sức khỏe con người, ô nhiễm môi trường tạo điều kiện cho nhiều loại vi sinh vật gây bệnh cho con người và động vật. 0,25 đ d/ ( 1,75điểm ) Chúng ta cần phải bảo vệ mội trường và tài nguyên thiên nhiên là giữ cho môi trường trong lành, sạch đẹp, bảo đảm cân bằng sinh thái, cải thiện môi trường0,25đ; ngăn chặn và khắc phục hậu quả xấu do con người và thiên nhiên gây ra; khai thác hợp lí, tiết kiệm nguồn tài nguyên thiên nhiên(0,25 đ). Đây là nhiệm vụ trọng yếu, cấp bách của quốc gia, sự nghiệp toàn dân. Các tổ chức cá nhân phải có trách nhiệm bảo vệ môi trường0,25 đ. Nghiêm cấm hành mọi hành hoạt động làm suy kiệt nguồn tài nguyên, hủy hoại môi trường. Bảo vệ môi trường thì con người mới có thể tạo ra cuộc sống tốt đẹp, bền vững. 0,25 đ Biện pháp : HS trình bày ý tương đương -Xử lí rác thải, sử dụng năng lượng gió, năng lượng mặt trời. 0,25 đ -Xây dựng công viên trồng nhiều cây xanh 0,25 đ -Tăng cường cống tác tuyên truyền và giáo dục để nâng cao hiểu biết và ý thức của mọi người về phòng chống ô nhiễm môi trường, góp phần bảo vệ môi trường sống của chính mình và cho các thế hệ sau. 0,25 đ Câu 18:( 3,0 điểm ) a/ ( 1,0 điểm )Nêu được quyền và nghĩa vụ của cha mẹ, ông bà đối với con, cháu; quyền và nghĩa vụ của con, cháu đối với cha mẹ, ông bà. - Cha mẹ có quyền và nghĩa vụ nuôi dạy con thành những công dân tốt, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của con, tôn trọng ý kiến của con; không được phân biệt đối xử
14. giữa các con, không được ngược đãi, xúc phạm, ép buộc con làm những điều trái pháp luật, trái đạo đức.0,25 đ - Ông bà nội, ông bà ngoại có quyền và nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, giáo dục con cháu, nuôi dưỡng cháu chưa thành niên hoặc cháu thành niên bị tàn tật nếu cháu không có người nuôi dưỡng. 0,25 đ - Con cháu có bổn phận yêu quý, kính trọng, biết ơn cha mẹ, ông bà; có quyền và nghĩa vụ chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ, ông bà ốm đau, già yếu. 0,25 đ - Anh, chị, em có bổn phận thương yêu, chăm sóc, giúp đỡ nhau; có nghĩa vụ và đùm bọc, nuôi dưỡng nhau trong trường hợp không còn cha mẹ. 0,25 đ b/ ( 1,5 đ) Nhận xét quan niệm “Con hư tại mẹ, cháu hư tại bà” HS nêu được các ý có nội dung hoặc tương đương sau: -Quan niệm trên là không đúng( không phù hợp với xã hội hiện nay). Vì quan niệm đã cho rằng phụ nữ là người có trách nhiệm chính trong việc giáo dục con cái. 0,25 đ - Quan niệm trên phủ nhận vai trò của người đàn ông trong gia đình trong việc giáo dục con cái. 0,25 đ - Trong xã hội hiện nay, vợ chồng có nghĩa vụ, quyền lợi ngang nhau về mọi mặt 0,25đ - Nuôi dưỡng và giáo dục con, cháu là trách nhiệm chung của cả cha mẹ, ông bà, 0,25đ - Nhà trường và xã hội cũng có vai trò quan trọng trong việc giáo dục nhân cách con người. 0,25 đ - Liên hệ bản thân thực hiện quyền và nghĩa vụ trong gia đình 0,25đ ( HS nêu việc làm cụ thể ) Tình huống: ( 0,5 đ )HS trình bày ý tương đương - Bố mẹ Lan đúng vì họ không xâm phạm quyền tự do của con, vì cha me có quyền và nghĩa vụ quản lí trong nom con .0,25 đ - Lan sai vì không tôn trọng ý kiến của cha mẹ. Cách ứng xử đúng là nghe lời cha mẹ, không nên đi xa nếu không có cô giáo, nhà trường quản lí, Lan nên giải thích lí do cho bạn bè hiểu. 0,25 đ C©u 3: Tæng 2 ®iÓm. - Hµnh ®éng cña H lµ sai, ®¸ng phª ph¸n Cho 0,5 ®iÓm. - H. ®· kh«ng lµm trßn quyÒn vµ bæn ph©n cña trÎ em cô thÓ nh­ sau: + Kh«ng thùc hiªn tèt quyÒn ®­îc gi¸o dôc cña trÎ em Cho 0,5 ®iÓm + Kh«ng yªu quý, kÝnh träng cha mÑ, lÔ phÐp víi ng­êi lín. Cho 0,5 ®iÓm + Kh«ng ch¨m chØ häc tËp Cho 0,5 ®iÓm Bài 20 (3,0 điểm). HS cần nêu được những ý sau : - Bộ máy nhà nước là một hệ thống tổ chức bao gồm các cơ quan nhà nước cấp trung ương và cấp địa phương, có các chức năng và nhiệm vụ khác nhau. (0,75 điểm) - Cơ quan trong bộ máy nhà nước được gọi là cơ quan đại biểu của nhân dân và là cơ quan quyền lực nhà nước là: Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp. (0,75 điểm) - Chức năng, nhiệm vụ của Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp: + Quốc hội: Làm Hiến pháp và sửa đổi Hiến pháp, làm luật và sửa đổi luật; quyết định các chính sách cơ bản về đối nội và đối ngoại, những nguyên tắc chủ yếu về tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước và hoạt động của công dân. (07,5 điểm)
15. + Hội đồng nhân dân: Bảo đàm thi hành nghiêm chỉnh Hiến pháp và pháp luật ở địa phương; quyết định kế hoạch phát triển về mọi mặt của địa phương. (0,75 điểm) Bài 21 (3 điểm). HS cần trình bày được những ý sau : * Những điểm khác nhau giữa pháp luật và kỉ luật: - Pháp luật + Là những quy tắc xử sự chung (0,25 điểm) + Do Nhà nước ban hành (0,25 điểm) + Có tính bắt buộc (0,25 điểm) + Thực hiện bằng biện pháp giáo dục, thuyết phục, cưỡng chế (0,25 điểm) - Kỉ luật: + Là những quy định, quy ước của một cộng đồng ( một tập thể ) (0,25 điểm) + Do tập thể ( nhà trường, cơ sở sản xuất, cơ quan ) đề ra (0,25 điểm) + Hành vi cần tuân theo nhằm đảm bảo hành động thống nhất, chặt chẽ (0,25 điểm) + Những quy định của một tập thể phải tuân theo những quy định của pháp luật, không được trái với pháp luật. (0,25 điểm) - Ví dụ: ( HS lấy được ví dụ phù hợp để chứng minh, mỗi một ví dụ về pháp luật, kỉ luật có kèm theo phân tích được 0,5 điểm). + VD về pháp luật: Luật giao thông đường bộ quy định tất cả mọi người khi điều khiển, khi ngồi trên xe mô tô 2 bánh, xe gắn máy phải đội mũ bảo hiểm có cài quai đúng quy cách; không sử dụng ô, điện thoại Những điều luật này đều do Nhà nước ban hành, có tính bắt buộc, yêu cầu tất cả mọi người khi tham gia giao thông đều phải chấp hành đúng. Nếu ai vi phạm thì sẽ bị xử phạt tùy theo mức độ (0,5 điểm) + VD về kỉ luật: Nội quy của nhà trường quy định: học sinh đến trường mặc đồng phục quần xanh, áo trắng, nghỉ học phải có đơn xin phép của phụ huynh; không chửi tục, đánh nhau Học sinh nào không thực hiện tốt nội quy thì tùy theo mức độ có thể bị nhắc nhở, phê bình hoặc đình chỉ học (0,5 điểm)