Ôn tập Ngữ văn 7 - Ôn tập tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất. tục ngữ về con người và xã hội

Nội dung text: Ôn tập Ngữ văn 7 - Ôn tập tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất. tục ngữ về con người và xã hội

1. ÔN TẬP NGỮ VĂN 7 ÔN TẬP TỤC NGỮ VỀ THIÊN NHIÊN VÀ LAO ĐỘNG SẢN XUẤT. TỤC NGỮ VỀ CON NGƯỜI VÀ Xà HỘI A. Mục tiêu cần đạt - Gióp häc sinh «n tËp l¹i c¸c bµi tôc ng÷ về thiên nhiên và lao động sản xuất, con người và xã hội - Học sinh có ý thức học tập, ôn luyện vµ nắm được các nội dung đã học * Trọng tâm: Luyện tập củng cố B. NỘI DUNG ÔN TẬP CÂU HỎI GỢI Ý TRẢ LỜI A. Lí thuyết ? ThÕ nµo lµ tôc ng÷? I. ThÕ nµo lµ tôc ng÷ - Tôc: Thãi quen cã tõ l©u. => lµ nh÷ng c©u nãi dg ng¾n gän, æn ®Þnh, - Ng÷: Lêi nãi. cã nhÞp ®iÖu, h×nh ¶nh, ®óc kÕt nh÷ng kinh nghiÖm cña ND vÒ: TN, L§SX, con ng­êi vµ x· héi. II. NhËn diÖn tôc ng÷: §Æc ®iÓm h×nh thøc ? Chỉ ra c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµ - Ng¾n gän ®Æc ®iÓm diÔn ®¹t cña c¸c cÊu tn ®· häc - Th­êng cã vÇn, nhÊt lµ vÇn l­ng - C¸c vÒ th­êng ®èi xøng nhau c¶ vÒ h×nh thøc c¶ vÒ néi dung - LËp luËn chÆt chÏ, giµu h×nh ¶nh + Ng¾n gän + VÇn l­ng: ¨ng, + §èi: Mau/th­a; n¾ng/ m­a + LËp luËn chÆt chÏ III. Ph©n biÖt tôc ng÷ víi ca dao, thành ? Theo em tôc ng÷ vµ ca dao, thành ngữ ngữ gièng vµ kh¸c nhau ë ®iÓm nµo? * Gièng: Lµ nh÷ng ®¬n vÞ cã s½n trong ng«n ng÷ vµ lêi nãi, ®Òu dïng nh÷ng h×nh ¶nh ®Ó diÔn ®¹t, dïng c¸i ®¬n nhÊt ®Ó nãi c¸i chung, ®­îc sö dông ë nhiÒu hoµn c¶nh kh¸c nhau trong ®êi sèng. - ĐÒu lµ nh÷ng s¸ng t¸c cña nh©n d©n lao ®éng, cã tÝnh truyÒn miÖng * Khác nhau: Tục ngữ + Tôc ng÷ lµ nh÷ng c©u nãi ng¾n gän, có vần nhịp + TN nãi ®Õn kinh nghiÖm về TN lao ®éng s¶n xuÊt, con người XH
2. CÂU HỎI GỢI Ý TRẢ LỜI + TN lµ nh÷ng c©u nãi thiªn vÒ lÝ trÝ, nh»m nªu lªn nh÷ng nhËn xÐt kh¸ch quan. - Tôc ng÷: Lµ c©u hoµn chØnh, diÔn ®¹t trän vÑn 1 ph¸n ®o¸n hay kÕt luËn, mét lêi khuyªn. VD: Ng­êi sèng ®èng vµng. ? §äc thuéc nh÷ng c©u tôc ng÷ vÒ thiªn B. Néi dung cña tôc ng÷ về thiên nhiên nhiªn vµ lao ®éng x· héi? và lao động sản xuất ? Trong c¸c c©u tôc ng÷ nµy em thÝch 1. Đọc thuộc lòng nhÊt c©u nµo? V× sao? ? Tìm các bài tục ngữ khác nói về TN LĐSX. 2. Nội dung - Nêu nội dung của các câu tục ngữ về - Nêu ND TN và LĐSX? - Kinh nghiệm về thiên nhiên : 1,2,3,4. - ND các câu tục ngữ trên chia làm - Kinh nghiệm về LĐSX : 5,6,7,8. mấy nhóm? 3. LuyÖn tËp. V× sao nãi tôc ng÷ lµ “tói kh«n” cña Bài 1: Gîi ý: ND? V× ND cña TN chøa ®ùng kinh nghiÖm cña ND vÒ ®êi sèng vµ x· héi. Nh÷ng ®óc rót kinh nghiÖm trong tù nhiªn gióp con ng­êi trë nªn “ th«ng th¸i” h¬n, hiÓu râ vµ lÝ gi¶i ®­îc nhiÒu vÊn ®Ò cña cuéc sèng. Bài 2 - Câu tục ngữ nào sau đây nói về kinh A. Nhất thì, nhì thục. nghiệm dự báo thời tiết? B. Tấc đất, tấc vàng. C. Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống. D. Ráng vàng thì gió, ráng đỏ thì mưa. Bài 3 - Nhận định nào sau đây k đúng với nội A. Đúc kết những kinh nghiệm sống về dung của những câu tục ngữ về thiên thiên nhiên và con người. nhiên và lao động sản xuất? B.Sự nhọc nhằn vất vả của nhân dân lao động. C. Đúc kết những kinh nghiệm quý báu của nhân dân trong quan sát các hiện tượng tự nhiên và trong lao động sản xuất. D. Ước muốn chinh phục thiên nhiên và tăng năng xuất lao động. - Nhận xét nào sau đây không đúng với Bài 4 đặc điểm về hinhd thức của tục ngữ? A. Tính chất ngắn gọn, súc tích. B. Tục ngữ thường có vần, điêu, nhịp điệu. C. Tục ngữ xây dựng các vế đối xứng về cả
3. CÂU HỎI GỢI Ý TRẢ LỜI thức lẫn nội dung. D. Ngôn ngữ của tục nhữ giàu hình ảnh, gợi cảm. - Vì sao nói tục ngữ thường dễ đọc, dễ Bài 5 nhớ và có tính thực tiễn rất cao? Hãy - TN Việt Nam thường dễ đọc, dễ thuộc dễ phân tích câu TN: “ Đêm tháng tối” nhớ vì TN là những câu nói ngắn gọn, hàm súc, có tính kết cấu bền vững, có hình ảnh, nhịp điệu, vần điệu. - TN có tính thực tiễn cao bởi vì: TN là những kinh nghiệm của ND về mọi mặt (tự nhiên, LĐSX, con người, xã hội) được đúc kết từ quá trình đấu tranh với TN trong cuộc sống lao động, sinh hoạt chinh phục TN. Vì vậy TN thường có tính thực tiễn cao. - Phân tích câu tục ngữ: + Câu TN có 2 vế: Vế 1 thông tin đêm tháng 5, vế 2 là ngày tháng 10. Các vế đều sử dụng cách gieo cùng vần, cùng thanh. Vees1 gieo vần “ăm” thanh bằng, vế 2 gieo vần “ười” và thanh bằng. . Sử dụng 2 vế đối xứng để nhấn mạnh đặc điểm ngắn của đêm tháng 5 và ngày tháng 10, đồng thời làm nổi bật sự trái ngược tính chất đêm ngày giữa mùa đông và mùa hạ. . Cách gieo vần, nhịp và sử dụng phép đối xứng trong bài TN có tác dụng dễ nói dễ thuộc. + Tính thực tiễn của câu TN là bài học về cách sử dụng thời gian trong sinh hoạt và lao độngcủa con người sao cho phù hợp. Bài 6: Tìm các bài tục ngữ khác nói về TN a. Tháng bẩy heo may chuồn chuồn bay thì LĐSX . bão: Kinh nghiệm dự báo thời tiết tháng 7 âm lịch có gió bấc thổi và chuồn chuồn bay ra nhiều là trời sắp có bão. - Giải thích nội dung những câu tục b.Chớp đông nhay mưa: kinh nghiệm dự ngữ mà em tìm được báo thời tiết đằng đông có chớp là trời sắp mưa. c. Ăn kĩ no lâu, cày sâu tốt lúa: ăn cơm nhai kĩ thì ruột hấp thụ được nhiều, đất được cày sâu sẽ xốp đất. d. Nắng chóng trưa, mưa chóng tối: Kinh
4. CÂU HỎI GỢI Ý TRẢ LỜI nghiệm xem thời tiết ngày nắng nhanh trưa, ngày âm u trời mưa nên tối sớm. e. Thưa ao tốt cá: Kinh nghiệm thả ca không nên thả nhiều trong cá trong một ao, mật độ dày cá sẽ chậm lớn C. Đọc thuộc lòng các câu tục ngữ về con - HS nêu nôi dung và nghệ thuật của 9 người và xã hội. câu TN về con người và xã hội D. Nêu nội dung và nghệ thuật của các câu tục ngữ trên. *Chia làm 3 nhóm: - Nhóm 1: Câu 1,2,3 nói về giá trị phẩm giá con người. - Nhóm 2: câu 4,5,6 kinh nghiệm về học tập. - Nhóm 3: Câu 7,8,9 kinh nghiệm ứng xử. LuyÖn tËp. Bài 1 - Kiến tha lâu cũng đầy tổ : Hàng động kiên nhẫn siêng năng thì thế nào cũng có kết quả tốt, nhiều cái nhỏ dồn lại thì sẽ thành lớn. - Một miềng khi đói bằng một gói khi no : Khẳng định tình nghĩa con người khi thiếu đói hoạn nạn được giúp đỡ kịp thời dù ít ỏi cũng đáng quý gấp nhiều lần khi đã no đủ yên ổn. - Lá lành đùm lá rách : Tình cảm con người đùm bọc cưu mang giúp đỡ nhau trong hoạn nạn. Bài 2 ? Gi¶i thÝch c©u tôc ng÷: “¨n qu¶ c©y” Gîi ý: a) C©u TN nªu lªn bµi häc vÒ lßng biÕt ¬n. - NghÜa ®en: Qu¶: Tr¸i ngon, thµnh qu¶ L§ -> ¨n qu¶: §­îc h­ëng thô chÊt dÎo th¬m, mäi thµnh qu¶ do ng­êi trång cây vÊt v¶ lµm ra -> Nhí: biÓu thÞ lßng biÕt ¬n (nhí ¬n nd lao ®éng) - NghÜa bãng: Qu¶: Thµnh qu¶, nh÷ng gi¸ trÞ
5. CÂU HỎI GỢI Ý TRẢ LỜI tinh thÇn trong cuéc sèng (c«ng ¬n cha mÑ, ? Cã ng­êi cho r»ng” ¨n ” nãi vÒ c¸ch thÇy c«, anh hïng liÖt sÜ) øng xö nghÜa t×nh cña ng­êi n«ng d©n. => c©u TN nªu lªn bµi häc vÒ lßng biÕt ¬n, Em cã ®ång ý víi ý kiÕn ®ã kh«ng? V× GD mäi nh©n c¸ch sèng cho ph¶i ®¹o, biÕt sao? ¨n ë thuû chung trong t×nh ng­êi. b) Kh«ng sai, nh­ng ch­a ®Çy ®ñ. Bëi “qu¶” trong c¸ch nãi kh¸i qu¸t c¸c quy luËt cuéc sèng cña TN chØ thµnh qu¶ lao ®éng nãi chung. “ng­êi trång c©y” chØ tÊt c¶ nh÷ng ng­êi L§ t¹o nªn thµnh qu¶ mµ con ng­êi cã thÓ thô h­ëng. Nªn hiÓu c©u tôc ng÷ lµ khi h­ëng thµnh qu¶ l® cÇn biÕt ¬n nh÷ng ng­êi l®.
6. ÔN tËp CHUNG VỀ v¨n nghÞ luËn a- Mục tiêu cần đạt. - Gióp häc sinh «n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ v¨n nghÞ luËn - Rèn kĩ năng nhËn biÕt ®Æc ®iÓm v¨n b¶n nghÞ luËn * Trọng tâm: Luyện tập củng B/ Nội dung Câu hỏi Gợi ý trả lời I. Theá naøo laø vaên NL: ? ThÕ nµo lµ v¨n nghÞ luËn - Vaên NL laø vaên ñöôïc vieát ra nhaèm xaùc laäp cho ngöôøi ñoïc, ngöôøi nghe moät töôûng, quan ñieåm naøo ñoù. ? Tö töôûng quan ñieåm trong - Nhöõng tö töôûng quan ñieåm trong vaên NL vaên NL ph¶i ®Èm b¶o yªu phaûi höôùng tôùi giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà cÇu g×? ñaëc ra trong ñôøi soáng thì môùi coù yù nghóa - Văn nghị luận thường thể hiện dưới dạng ý ? Văn nghị luận thường thể kiến nêu trong cuộc họp, bài xã luận, bình hiện ở dạng nào? luận, bài phát biểu ý kiến trên báo chí - Muoán theávaên nghò luaän phaûi coù luaän ? Muốn có sức thuyết phục ñieåm roõ raøng, coù lyù leõ, daãn chöùng thuyeát thì bài văn phải đạt yêu cầu phuïc. gì? II . Ñaëc ñieåm chung ? Tr×nh bµy nh÷ng ®Æc ®iÓm - Mçi bµi v¨n nghÞ luËn ®Òu ph¶i cã luËn c¬ b¶n cña v¨n nghÞ luËn? ®iÓm, luËn cø vµ lËp luËn. Trong mét v¨n b¶n cã thÓ cã mét luËn ®iÓm chÝnh vµ c¸c luËn ®iÓm phô. ? ThÕ nµo lµ luËn ®iÓm? 1. luËn ®iÓm - Lµ ý kiÕn thÓ hiÖn quan ®iÓm trong bµi nghÞ luËn. VÝ dô: Bµi “Tinh thÇn yªu n­íc cña nh©n d©n ta” luËn ®iÓm chÝnh lµ ®Ò bµi. ? ThÕ nµo lµ luËn cø? 2. luËn cø - Lµ nh÷ng lý lÏ, dÉn chøng lµm c¬ së cho luËn ®iÓm, dÉn ®Õn luËn ®iÓm nh­ mét kÕt luËn cña nh÷ng lý lÏ vµ dÉn chøng ®ã. LuËn cø tr¶ lêi c©u hái: V× sao ph¶i nªu ra luËn ®iÓm? Nªu ra ®Ó lµm g×? LuËn ®iÓm Êy cã ? ThÕ nµo lµ lËp luËn? ®¸ng tin cËy kh«ng . ? Tim luận điểm, luận cứ cho 3. LËp luËn đề : Chống nạn thất học. - Lµ c¸ch lùa chän s¾p xÕp, tr×nh bµy c¸c luËn cø ®Ó chóng lµm c¬ së v÷ng ch¾c cho luËn ®iÓm .
7. Câu hỏi Gợi ý trả lời - Thế nào là văn lập luận A/ làm bài văn lập luận chứng minh chứng minh? - 4 bước - Nêu các bước làm bài văn + Tìm hiểu đề và tìm ý. lập luận chứng minh? + Lập dàn ý + Viết bài. - Em sẽ khái quát lại vấn đề + Đọc và sữa chữa. này như thế nào? Luyện tập. - Đọc đề bài và xác định kiểu Ñeà soá 2: SGK T58 bài, vấn đề CM, phương pháp a) MB: TÇm quan träng cña rõng ®èi víi lập luận. cuéc sèng, sù ­u ®·i cña thiªn nhiªn ®èi víi - HS lập dàn ý cho đề bài con ng­êi. trên. b) TB: Chøng minh: - MB em nêu ý nào? - Tõ xa x­a rõng lµ m«i tr­êng sèng cña bÇy - TB em sẽ lập luận như thế ng­êi nguyªn thuû: nào? + Cho hoa th¬m qu¶ ngät + Chứng minh tầm quan + Cho vá c©y lµm vËt che th©n trọng của rừng đối với đời + Cho cñi, ®èt s­ëi. sống con người. - Rõng cung cÊp vËt dông cÇn thiÕt + cho tre nøa lµm nhµ + Gç quý lµm ®å dïng + Cho lµ lµm nãn + Cho d­îc liÖu lµm thuèc ch÷a bÖnh + Rõng lµ nguån v« tËn cung cÊp vËt liÖu: giÊy viÕt, sîi nh©n t¹o ®Ó dÖt v¶i, th¾ng c¶nh ®Ó nghØ ng¬i, lµ nguån du lÞch. + Rõng ®iÒu hoµ khÝ hËu, lµm trong lµnh - Em sẽ khẳng định lại lợi ích kh«ng khÝ, chống sói mòn đất của rừng như thế nào? c) KB: Kh¼ng ®Þnh lîi Ých to lín cña rõng B¶o vÖ rõng