›
›
›

Giáo án dạy thêm Ngữ văn Lớp 6

doc 83 trang thaodu 13006
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Giáo án dạy thêm Ngữ văn Lớp 6", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • docgiao_an_day_them_ngu_van_lop_6.doc

Nội dung text: Giáo án dạy thêm Ngữ văn Lớp 6

  1. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 Buổi 1: ÔN TẬP VĂN TỰ SỰ I. Mục tiêu : - Giúp học sinh ôn luyện củng cố kiến thức cơ bản về văn bản và các phương thức biểu đạt. - Nắm được đặc điểm của một số kiểu văn bản và các phương thức biểu đạt. _ Giúp học sinh nắm chắc hơn đặc điểm của văn bản tự sự. _ Biết chỉ ra các đặc điểm của văn bản tự sự đó. _ Rèn kĩ năng nhận diện văn bản tự sự. II. Tiến trình lên lớp * Tổ chức: * Kiểm tra: Kết hợp trong giờ. * Bài mới ? Học sinh nhắc lại: giao tiếp là I. Lí thuyết gì? 1.1. Giao tiếp: - Là hđ cơ bản của con người, đó là tác động nhau với mục đích nhất định giữa các thành viên trong xã hội - Giao tiếp có thể tiến hành bằng nhiều phương ? Giao tiếp có thể tiến hành bằng tiện khác nhau. Song hđ giao tiếp bằng ngôn những phương tiện gì? ngữ là hđ giao tiếp cơ bản nhất, quan trọng nhất Học sinh trao đổi 3 phút, trình của con người bày, học sinh khác nhận xét, Giáo - Giao tiếp bằng ngôn ngữ ít khi chỉ dùng một viên chốt vài từ, một lời nói mà thường dùng một chuỗi ? Phương tiện giao tiếp nào là lời nói miệng hay bài viết có chủ đề thống nhất quan trọng nhất? mạch lạc nhằm làm rõ nội dung, đó là văn bản 1.2. Luyện tập Bài 1: A: Người công an có thể dùng hành động và tín hiệu: còi hoặc tín hiệu đèn B: Người câm dùng động tác, cử chỉ của tay Người công an dùng những phương theo hệ thống thao tác cử chỉ qui ước đôi khi tiện nào để giao tiếp với người đi kèm theo biểu lộ nét mặt, ánh mắt để giao tiếp đường, người điều khiển các - Giao tiếp có thể tiến hành bằng nhiều phương phương tiện giao thông trên đường tiện khác nhau phố? Bài 2 Những người câm giao tiếp với nhau bằng phương tiện gì? - Giáo viên chép BT lên bảng phụ, học sinh đọc, nêu yêu cầu, thảo luận 5 phút, trình bày, nhận xét, Giáo viên chốt ? Từ đó em có kết luận gì về các phương tiện giao tiếp? 1
  2. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 Hãy nêu vài tình huống giao thông trên đường chứng tỏ rằng các phương tiện khác khó có thể thay thế hoàn toàn phương tiện giao tiếp bằng ngôn ngữ ? Học sinh thảo luận nhóm 3 phút, trình bày, nhận xét, Giáo viên chốt - Một người điều khiển xe máy vượt qua đường, khi đèn đỏ đã bật. Trong tình huống ấy, người công an phải dùng chuỗi lời nói để giải quyết. Như vậy, giao tiềp ngôn ngữ vẫn là phương tiện ưu việt nhất ? Hãy kể tên các kiểu văn bản và I. Lí thuyết mục đích giao tiếp của từng kiểu 2.1 Các kiểu văn bản tương ứng với phương thức văn bản đó? biểu đạt ? Cho VD về từng kiểu văn bản? - Văn bản tự sự sử dụng phương thức tự sự Học sinh trao đổi 5 phút, trình nhằm trình bày diễn biên sự việc bày, nhận xét, bổ sung, Giáo viên VD: Văn bản “ Thánh Gióng”, “ Sơn Tinh, Thủy chốt 6 kiểu văn bản thường dùng Tinh” . trong cuộc sống - Văn bản miêu tả sử dụng phương thức miêu tả nhàm tái hiện đặc điểm, trạng thái của sự vật, con người VD: Bài văn miêu tả cánh đồng lúa, tả ngôi trường - Văn bản biểu cảm sử dụng phương thức biểu cảm nhằm biểu hiện tình cảm cảm xúc VD: Thơ trữ tình( Mưa ) - Văn bản thuyết minh sử dụng phương thức thuyết minh nhằm giới thiệu đặc điểm, tính chất, phương pháp VD: Bài giới thiệu về di tích lịch sử Côn Sơn của hướng dẫn viên du lịch - Văn bản nghị luận sử dụng phương thức nghị luận nhằm bàn luận, đánh giá, nêu ý kiến nhận xét - Văn bản hành chính công vụ 2.2 Luyện tập Bài 1 Cho các tình huống giao tiếp sau: 1. - Lớp em muốn xin phép BGH đi tham quan 1 danh lam thắng cảnh 2
  3. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 2. - Tường thuật cuộc tham quan đó 3.-Tả lại một cảnh ấn tượng trong 1. Văn bản hành chính công vụ buổỉ tham quan đó 2. Văn bản tự sự Hãy lựa chọn phương thức biểu 3. Văn bản miêu tả đạt phù hợp với từng tình huống trên Viết đoạn văn ngắn tả một cảnh mà em thích trong danh lam thắng cảnh đó Học sinh đọc, nêu yêu cầu bài tập, thảo luận nhóm5 phút, trả lời, nhận xét bổ sung ,G chốt Học sinh viết bài trong thời gian 10 phút-> đọc-> Học sinh khác nhận xét-> Giáo viên bổ sung ? Hãy nhắc lại khái niệm về văn I. Lí thuyết bản? 3.1. Văn bản và đặc điểm của văn bản ? Lâý VD về văn bản mà em - Văn bản là chuỗi lời nói miệng hay bài viết có biết? chủ đề thống nhất, có liên kết mạch lạc và sử - Bản báo cáo tổng kết và dụng phương thức biểu đạt phù hợp phương hướng năm học trong ĐH chi đội tuần qua, 1 lá thư, 1bài 3.2. Đặc điểm, ý nghĩa của phương thức tự sự thơ, 1 câu chuyện - Tự sự là phương thức trình bày một chuỗi các ? Hãy lấy 1VD về 1 văn bản cụ sự việc thể hiện một ý nghĩa nào đó thể và giải thích vì sao đó là văn - Tự sự giúp người kể giải thích sự việc, tìm hiểu bản? con người, nêu vấn đề, bày tỏ thái độ khen chê Moi nhóm thảo luận 1 văn bản 3.3. Bài tập: thuộc 1 thể loại cụ thể. Thời gian Câu 1: 5 phút, trình bày, nhận xét - Truyện “ Con Rồng cháu tiên” có thể coi là một ? Hãy nhắc lại: thế nào là tự sự? văn bản vì: ? Vai trò , ý nghĩa của tự sự? + là 1 truyện kể tập trung vào chủ đề: giải thích, suy tôn nòi giống và ước nguyện đoàn kết Câu 1: các dân tộc trên lãnh thổ VN ? Vì sao truyện “ con Rồng cháu + Có sự hoàn chỉnh về nội dung tiên” có thể coi là 1 văn bản? ( có mở đầu, diễn biến, kết thúc) và về hình thức( Học sinh trao đổi 3 phút, trình liên kết mạch lạc) bày, nhận xét, Giáo viên chốt + Sử dụng phương thức biểu đạt phù hợp là tự sự Câu 2: - Đoạn văn không thuộc phương thức tự sự vì đoạn văn không có nhân vật, không có sự việc. 3
  4. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 Câu 2: Đây là đoạn văn tái hiện khung cảnh nhỏ: một Đoạn văn sau có thuộc phương cái sân, bức tường cũ, dây thường xuân khi mùa thức tự sự không? vì sao? đông đến. Do đó đây là đoạn văn thuộc phương “ Chỉ thấy một cái sân trơ trụi, thức miêu tả ảm đạm và bức tường bên tróng trơn của tòa nhà cách đấy chừng sáu thước. Một dây thường xuân già, già lắm, rễ đã mục nát và sần sùi những mấu, leo lên đến giữa bức tường gạch. Hơi thở lạnh lẽo của mùa thu đã bứt rụng hết lácủa nó chỉ còn lại bộ xương cành gần như trơ trụi, bám vào những viên gạch vỡ nát” ( Chiếc lá cuối cùng- O. Hen- Ri) Học sinh đọc đoạn văn, nêu yêu cầu đề, thảo luận 5 phút, trình bày , nhận xét, Giáo viên chốt. Củng cố: ? Nhắc lại 6 kiểu văn bản thường gặp trong cuộc sống? ? Đặc điểm của từng kiểu văn bản đó? ? đặc điểm của văn tự sự? ý nghĩa của văn tự sự? ? Vai trò của tự sự trong đời sống? Hướng dẫn: Học bài Xem lại các bài tập đã làm ở lớp Buổi sau tiếp tục ôn tập về văn tự sự Buổi 2: ÔN TẬP VĂN TỰ SỰ Mục tiêu - Tiếp tục giúp học sinh nắm chắc các đặc điểm của văn tự sự. - Biết lựa chọn phương thức biểu đạt phù hợp với mục đích, tình huống giao tiếp. - Rèn kĩ năng tạo lập văn bản phù hợp với mục đích giao tiếp. - Tiếp tục giúp học sinh nắm chắc đặc điểm của một văn bản tự sự. - Biết cách làm một bài văn tự sự. - Giúp học sinh nắm chắc các bước làm một bài văn tự sự. - Tạo thói quen lập dàn bài trước khi viết bài văn. _ Giúp học sinh biết cách viết phần mở bài , kết bài theo nhiều cách khác nhau. 4
  5. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 - Rèn kĩ năng làm bài văn tự sự. Tiến trình lên lớp * Tổ chức: * Kiểm tra: Hãy kể tên các kiểu văn bản tương ứng với phương thức biểu đạt? Mỗi kiểu văn bản hãy cho 1 ví dụ? * Bài mới Bài tập1: I. Bài tập( tiếp) A, Đoạn văn : “ Trong ngày 5/9/2000, cùng 630 000 học sinh Hà Nội, hơn 1000 học sinh trường THPT Việt Đức đã phấn khởi khai giảng năm học mới. Thầy và trò vinh dự đón các vị lãnh đạo nhà nước và A, Đoạn văn thành phố đến dự. Thầy hiệu trưởng đã - Phương thức tự sự nêu những thành tích của nhà trường - Mục đích : Kể diễn biến sự việc năm học vừa qua và nêu nhiệm vụ năm học mới. Đại diện học sinh lên hứa quyết tâm học tốt theo lời Bác Hồ dạy. Buổi lễ khai giảng kết thúc bằng hồi trống vào học” Đoạn văn sử dụng phương thức biểu đạt nào? Mục đích giao tiếp? B, Đoạn văn: B, Đoạn văn Công ty Vĩnh Sinh: Số đường Phương thức biểu đạt: thuyết minh Thành phố Mục đích: Quảng cáo, giới thiệu công ti - Chuyên sửa chữa các loại xe du lịch đời mới và tải nhẹ. - Chi phí thấp, hóa đơn VAT Đoạn văn sử dụng phương thức biểu đạt nào? C, Các tình huống Mục đích giao tiếp? C,Học sinh đọc các tình huống trên 1. Phương thức hành chính công vụ bảng phụ: 2. Phương thức tự sự 1. Lớp em muốn xin phép nhà trường 3 Phương thức thuyết minh đi tham quan ở Vịnh Hạ Long. 4. Phương thức miêu tả 2. Kể lại cuộc tham quan đó. 3. Giới thiệu về thắng cảnh Vịnh Hạ Long. 4. Tả lại một cảnh độc đáo mà em thích Hãy lựa chọn phương thức biểu đạt phù hợp với từng tình huống đó? HD thảo luận 2 phút, trả lời, nhận xét, - Đó là văn bản tự sự vì: nó mang đặc Giáo viên chốt. điểm của 1 văn bản tự sự: trình bày 1 Bài tập2: chuỗi sự việc, sự việc này nối sự việc kia 5
  6. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 Văn bản “Bánh chưng, bánh giày” có cuối cùng dẫn đến 1 kết thúc, thể hiện 1 ý phải là văn bản tự sự không? Vì sao? nghĩa Học sinh thảo luận nhóm 3 phút, trả lời, Chuỗi sự việc thể hiện: nhận xét, Giáo viên chốt + Vua Hùng chọn người nối ngôi + Vua ra điều kiện nối ngôi + Các lang đua nhau làm cỗ thật hậu, Lang Liêu được thần mách lấy gạo làm bánh + Vua Hùng chọn lễ vật của lang Liêu + Từ đó có tục ngày Tết gói bánh chưng, bánh giầy => ý nghĩa: giải thích tục lệ gói bánh chưng , bánh giầy ngày Tết Đề cao nghề nông Ca ngợi công lao của các vua Hùng I. Các thể loại tự sự Ví dụ: Giáo viên đưa một số đề lên bảng phụ, Cả 3 đề đều là đề văn tự sự vì: các đề đều học sinh quan sát, đọc: yêu cầu thuật lại một sự việc, một câu Đề 1: Hãy kể chuyện “Thánh Gióng chuyện hoặc một nhân vật và diễn biến bằng lời văn của em” của chúng Đề 2: Hãy tường thuật trận bóng đá giao hữu giữa hai đội 6a và 6b Tự sự gồm 3 dạng bài: Đề 3: Kể về một việc làm tốt của em - Trần thuật: Thuật lại một câu chuyện, một văn bản đã học, đã đọc hoặc nghe kể ? Ba đề văn trên có phải là đề văn tự sự - Tường thuật: Thuật lại một sự kiện với không? Vì sao? những chi tiết tiêu biểu, có thật theo diễn ? Hãy chỉ ra các từ ngữ quan trọng trong biến của nó mà người thuật được chứng đề? kiến Học sinh trao đổi nhanh, trình bày, - Kể chuyện: Giới thiệu, thuyết minh, nhận xét ,G chốt miêu tả nhân vật và diễn biến của chúng ? Vậy tự sự bao gồm những dạng bài Bài tập nhanh: nào? - Văn bản 1: Trần thuật, thuật lại câu ? Cho 3 văn bản 1,2, 3 SGK Ngữ văn 6- chuyện đã học “ Sơn Tinh, Thủy Tinh” nâng cao trang 27 - Văn bản 2: Kể chuyện, giới thiệu, thuyết Hãy chỉ ra trong 3 văn bản đó, đâu là minh, miêu tả việc làm của nhân vật và văn bản tường thuật, đâu là vă bản kể diễn biến của chúng chuyện? Vì sao? - Văn bản 3: Tường thuật, thuật lại một chuyến tham quan bản thân được tham gia Học sinh trả lời, các học sinh khác nhận 2. Hai yếu tố then chốt của văn bản tự sự xét, bổ sung, Giáo viên chốt đáp án. - Nhân vật - Sự việc Sự việc là cốt lõi của tự sự . Sự việc và 6
  7. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 diễn biến của sự việc tạo thành câu ? Hai yếu tố then chốt của văn bản tự sự chuyện. Song không phải bất cứ sự việc là gì? Vì sao đó là những yếu tố quan nào, diễn biến nào cũng thành chuyện mà trọng của tự sự? sự việc phải có tính khác thường Nhân vật trong tự sự là người thể hiện ?Sự việc muốn dẫn đến chuyện thì đó là các sự việc và là người được thể hiện sự việc phải như thế nào? trong văn bản. Nhân vật có nhân vật chính, nhân vật phụ ? Nhân vật có vai trò như thế nào trong được thể hiện qua lời kể ,tả hình dáng, lai văn tự sự ? lịch, tính nết, việc làm nhất là cách giải quyết các tình huống . ? Nhân vật trong tự sự được kể ở những Nhân vật và sự việc không thể tách rời vì phương diện nào? nó làm nên sự việc, dẫn sự việc phát triển, ? Nhân vật và sự việc trong tự sự có mối sự việc thể hiện nhân vật quan hệ như thế nào? Bài tập nhanh: - Các nhân vật trong truyền thuyết “ Sự tích Hồ Gươm”: Đức Long Quân, Lê Thận, Lê Lợi, Rùa Vàng - Nhân vật chính : Lê Lợi, nhân vật có việc làm liên quan mật thiết đến ý nghĩa tư tưởng mà truyện thể hiện - Chuỗi sự việc: Long Quân thấy nghĩa Học sinh quan sát và đọc bài tập trên quân nhiều lần bị thua quyết định cho bảng phụ: mượn gươm thần. Sau chiến thắng, Long ? Liệt kê các nhân vật trong truyền Quân sai Rùa Vàng đòi gươm . thuyết “ Sự tích Hồ Gươm”, Ghi lại chuỗi hành động của từng nhân vật, phát hiện nhân vật chính, nhân vật phụ, vì sao em cho là như vậy? Viết đoạn văn tóm tắt truyện theo chuỗi sự việc gắn với nhân vật chính Học sinh hđ cá nhân10 phút, trình bày, nhận xét, bổ sung, Giáo viên chốt ? Muốn làm tốt một bài văn tự sự , cần II. Các bước làm 1 bài văn tự sự phải thực hiện các bước nào? Bước 1: Tìm hiểu đề ? Tại sao trước khi làm bài văn tự sự Tìm hiểu đề là đọc kĩ đề bài , xác định phải tìm hiểu đề? các từ ngữ quan trọng, từ đó nắm vững yêu cầu của đề. ? Bước lập ý là bước xác định những Bước 2: Lập ý vấn đề gì? Lập ý là xác định nội dung sẽ viết theo yêu cầu của đề, cụ thể là xác định nhân 7
  8. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 vật, sự việc, diễn biến, kết quả và ý nghĩa câu chuyện. Bước 3: Lập dàn ý ? Tại sao phải lập dàn ý trước khi viết Sắp xếp việc gì kể trước, việc gì kể sau bài? để người đọc theo dõi được câu chuyện, hiểu được ý định của người viết. *Dàn bài - Mở bài: Giới thiệu về nhân vật, sự việc ? Nêu dàn ý của một bài văn tự sự? - Thân bài: Kể diễn biến sự việc - Kết bài: Kể kết cục câu chuyện Bước 4: Viết bài Học sinh đọc đề bài, xác định yêu cầu Bước 5: Sửa bài của đề (chú ý các từ: kể, bằng lời văn III. Luyện tập lập dàn ý cho bài văn tự sự của em) Đề bài: Hãy kể lại một truyện dân gian mà em đã học bằng lời văn của em. Chia lớp thành 4 tổ. Mỗi tổ lập một dàn ý cho câu chuyện Tổ 1: Con Rồng cháu Tiên. Tổ 2: Bánh chưng bánh giầy. Tổ 3: Thánh Gióng. Tổ 4: Sơn Tinh Thủy Tinh. Thời gian 10 phút, các tổ trình bày, nhận xét về: diễn biến, sự sáng tạo trong xây dựng câu chuyện. Cho học sinh đọc tham khảo các bài “ IV. Luyện viết phần mở bài,kết bài cho bài Phần thưởng”, “ Truyện về danh y Tuệ văn tự sự Tĩnh”. 1. Ví dụ - Truyện “ Phần thưởng”. ?Em có nhận xét gì về cách mở bài, kết - Truyện về danh y Tuệ Tĩnh. bài ở các văn bản tự sự ấy? 2. Nhận xét ? Các cách mở bài, kết bài đó có gì * Phần mở bài của truyện. khác nhau? - Truyện “ Phần thưởng”: Mở bài nêu tình huống nảy sinh câu chuyện ? Có những cách mở bài, kết bài nào - Truyện về danh y Tuệ Tĩnh: Mở bài giới trong làm văn tự sự? thiệu nhân vật và nêu chủ đề của truyện. ? Ngoài 2 cách đó còn cách mở bài nào * Phần kết bài của 2 câu chuyện. khác mà em biết? - Truyện “ Phần thưởng” kể về sự việc kết Giáo viên giới thiệu với học sinh phần thúc câu chuyện. mở bài, kết bai cho câu chuyện “ Sự tích - Truyện kể về Tuệ Tĩnh: Kể sự việc tiếp Hồ Gươm” tục sang câu chuyện khác như đang tiếp Mở bài: Bạn đã bao giờ đi thăm Hà diễn. Nội, Hồ Gươm chưa? Hồ Gươm là một 3. Kết luận thắng cảnh đẹp của thủ đô , là “ lẵng hoa Có 2 cách mở bài. xinh xắn” giữa lòng Hà Nội. Đặc biệt Có 2 cách kết bài. 8
  9. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 tên “Hồ Gươm” còn gắn liền với một truyền thuyết đẹp về anh hùng Lê Lợi và 4. Luyện viết phần mở bài, kết bài cuộc khởi nghĩa Lam Sơn. Để hiểu rõ Cho đề văn: Kể lại chuyện Sơn Tinh Thủy điều đó, tôi xin kể cho các bạn nghe nhé Tinh bằng lời văn của em. Kết bài: Câu chuyện tôi kể cho các bạn Hãy viết phần mở bài, kết bài theo cách nghe đến đây là hết rồi ! chắc các bạn trên. cũng như tôi , sau khi nghe kể xong về truyền thuyết này đều lấy làm tự hào về quê hương đất nước VN, nơi những tên sông, tên núi đều gắn liền với những chiến công hào hùng của dân tộc , tự hào về những trang sử của dân tộc . Vậy tôi cùng các bạn sẽ cùng nhau học thật tốt để tô thêm vẻ đẹp cho đất nước quê hương nhé. Giáo viên chia lớp thành 4 tổ , giao nhiệm vụ. Tổ 1,2 viết phần mở bài theo các cách đã cho. Tổ 3,4 viết phần kết bài . Thới gian 10 phút, đại diện trùnh bày, các em khác nhận xét. Giáo viên nhận xét bổ sung Củng cố Nhắc lại các bước khi làm bài văn tự sự? Dàn ý bài văn tự sự? Hướng dẫn: Học bài Tập kể lại chuyện “Con Rồng cháu Tiên” bằng lời văn của mình. Buổi 3: CÁC KIẾN THỨC VỀ TỪ TIẾNG VIỆT Mục tiêu - Giúp học sinh nắm vững hơn các kiến thức về từ Tiếng Việt: các loại từ chia theo cấu tạo, nghĩa của từ, từ mượn - Rèn kĩ năng nhận biết từ đơn, từ ghép, từ láy, từ mượn. - Biết cách giải thích nghĩa của từ. - Giúp học sinh nắm chắc hơn các kiến thức về từ tiếng Việt: Nghĩa của từ, từ mượn, từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ. - Rèn kĩ năng sử dụng từ hay , đúng, nhận diện từ mượn, từ nhiều nghĩa. Tiến trình lên lớp * Tổ chức: 9
  10. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 * Kiểm tra: - Kiểm tra bài tập về nhà của học sinh * Bài mới I, Từ ?Từ là gì? 1, Cấu tạo từ Tiếng Việt ? Từ được phân loại như thế nào? - Từ là đơn vị ngôn ngữ nhỏ nhất đề tạo câu ? Mỗi loại cho 1VD? - Xét về mặt cấu tạo, từ được phân chia ? Khi phân biệt từ đơn và từ phức , thành :+ Từ đơn từ ghép và từ láy cần lưu ý điều gì? + Từ phức( Từ ghép, từ láy) - Có từ đơn đa âm tiết, có nhũng từ * Từ đơn: Nhà, xe, cây, bồ câu, họa mi ghép có sự trùng lặp âm 1 cách ngẫu * Từ ghép: nhà cửa, xe cộ, mong chờ nhiên cần chú ý tránh nhầm lẫn *Từ láy: san sát, sạch sẽ, luẩn quẩn ? Một từ gồm những mặt nào? ? Hình thức của từ được thể hiện ở 2, Nghĩa của từ những mặt nào Từ gồm 2 mặt: +Nội dung của từ + Hình thức của từ ? Nghĩa của từ thuộc vào mặt nào? Hình thức của từ thể hiện ở 2 mặt: âm và chữ viết Nghĩa của từ là nội dung mà từ biểu thị ? Nghĩa của từ là gì? Có 3 cách giải nghĩa từ: + trình bày khái ? Có mấy cách giải nghĩa của từ ? niệm mà từ biểu thị + Đưa ra các từ đồng nghĩa, trái nghĩa với từ cần giải thích Miêu tả đặc điểm, hđ, trạng thái - Học sinh thảo luận thời gian 3 của sự vật mà từ biểu thị phút, trả lời, nhận xét, Giáo viên 3, Bài tập luyện tập chốt Bài 1 Có bạn cho rằng các từ sau là từ ghép. ý kiến của em thế nào? Học hành, ăn mặc, dã tràng , dưa hấu, ô tô, ra- đi- ô, chùa chiền - Đó không phải hoàn toàn là các từ ghép bởi chúng có cả từ đơn đa âm tiết: dã Gv chia lớp làm 3 nhóm, cho học tràng, ra- đi - ô, ô tô sinh chơi trò chơi ai nhanh, ai đúng. Bài 2 Các nhóm thảo luận 3 phút, cử đại Cho các tiếng: sạch, đẹp, hoa. Hãy tạo ra diện lên bảng viết. Trong thời gian 3 các từ ghép và từ láy sau đó đặt câu với phút nhóm nào tìm được nhiều từ, các từ tìm được đặt được nhiều câu đúng -> chiến Từ láy: sạch sẽ, sạch sành sanh thắng Từ ghép: sạch đẹp Đặt câu: + Nhà cửa hôm nay thật sạch sẽ Học sinh chuẩn bị 3 phút, trình bày, Bài 3 10
  11. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 nhận xét, Giáo viên chốt Hãy giải nghĩa các từ: Quần , bút , bàn bằng cách nêu đặc điểm về hình thức, chất liệu, công dụng - Bàn: đồ dùng có mặt phẳng, có chân làm bằng vật liệu cứng , để bày đồ đạc, sách vở, thức ăn => Giải thích bằng cách miêu tả đặc điểm của sự vật Bài 4 Từ gia nhân sau đây được giải thích theo cách nào? Gia nhân: Người giúp việc trong nhà A, Trình bày khái niệm mà từ biểu thị B, Đưa ra các từ đồng nghĩa với từ cần giải thích C, Đưa ra các từ trái nghĩa Học sinh trao đổi nhóm 2 phút, trình D, Miêu tả đặc điểm của sự vật bày, nhận xét, Giáo viên chốt Đáp án A II, Từ mượn ? Xét về nguồn gốc cấu tạo, từ Tiếng 1, Phân loại từ TV theo nguồn gốc: Việt chia thành mấy loại? - Từ thuần Việt - Từ mượn: ? Hãy viết sơ đồ phân loại từ Tiếng + Từ mượn tiếng Hán Việt? + Từ mượn ngôn ngữ khác ? Thế nào là từ thuần Việt? ? Thế nào là từ mượn? ? Nguồn vay mượn quan trọng nhất của tiếng Việt là ngôn ngữ nước nào? Học sinh trao đổi 5 phút, trình bày, * Cách viết từ mượn: nhận xét, Giáo viên chốt - Với từ Việt hóa hoàn toàn thì viết như từ ? Nêu cách viết từ mượn? thuần Việt - Với từ mượn chưa được Việt hóa hoàn toàn thì dùng gạch nối để nối các âm tiết với nhau * Chú ý: Không nên mượn từ một cách tùy ? Mượn từ cần chú ý điều gì? tiện 2, Bài tập 11
  12. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 Giáo viên đưa bài tập lên bảng phụ: Bài 1 Chọn phương án trả lời đúng nhất Lí do quan trọng nhất của việc vay Đáp án đúng :A mượn từ là gì? A, Tiếng Việt chưa có từ biểu thị hoặc biểu thị không chính xác B, Do có một thời gian dài bị nước ngoài đô hộ, áp bức C, Tiếng Việt cần có sự vay mượn để đổi mới và phát triển D, Nhằm làm phong phú vốn từ Tiếng Việt Học sinh thảo luận 2 phút, trả lời, nhận xét , Giáo viên chốt Bài 2 Học sinh làm việc cá nhân , trả lời, Trong cac cặp từ sau đây, từ nào là từ học sinh khác nhận xét mượn? Hãy đặt câu với từng từ để thấy - Các từ mượn : phu nhân , phụ nữ cách dùng khác nhau giữa chúng: mượn tiếng Hán thường có sắc thái Phu nhân/ vợ, phụ nữ/ đàn bà trang trọng hơn từ thuần Việt , thích *Phu nhân_> Từ Hán Việt hợp với hoàn cảnh sử dụng trang Phụ nữ trọng , có tính nghi lễ VD: - Hôm nay thủ tướng Pháp và phu nhân sang thăm chính thức nước ta *Vợ, đàn bà: Từ thuần Việt VD: Vợ anh ấy là giáo viên Bài 3: Tìm các từ mượn và nói rõ -Học sinh thi “ ai nhanh, ai đúng” chia 3 nhóm chơi tiếp sức. Ai tìm mượn của ngôn ngữ nào? được nhiều từ đúng trong thời gian 2 phút Củng cố Nhắc lại cac nội dung đã ôn tập trong giờ? Hướng dẫn: Học bài Ôn lại các nội dung đã học Làm hoàn chỉnh các bài tập 12
  13. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 Buổi 4: RÈN KĨ NĂNG LÀM VĂN TỰ SỰ I.Mục tiêu _ Giúp học sinh biết cách viết phần mở bài , kết bài theo nhiều cách khác nhau. - Giúp học sinh củng cố kiến thức về viết lời văn, đoạn văn tự sự - Biết cách viết đoạn văn kể việc, kể người. - Biết cách làm bài văn tự sự: dạng bài kể chuyện sáng tạo đóng vai một nhân vật trong truyện để kể lại - Giúp học sinh làm tốt dạng bài tự sự : kể chuyện đời thường - Rèn kĩ năng làm văn tự sự theo các bước: tìm hiểu đề, lập dàn ý, lập dàn bài - Rèn kĩ năng làm văn tự sự. II.Tiến trình lên lớp * Tổ chức: * Kiểm tra: - Bài tập về nhà của học sinh. * Bài mới : 13
  14. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 ? Nêu lại khái niệm về đoạn văn? I. Lời văn, đoạn văn tự sự - Đoạn văn: * Về nội dung: diễn đạt trọn ? Dấu hiệu nhận biết đoạn văn? vẹn một ý * Về hình thức: gồm nhiều câu, các câu ? Hãy xác định các sự việc chính không rời rạc mà phải kết hợp chặt chẽ với trong truyện Thánh Gióng? nhau để làm nổi bật ý chính của đoạn Học sinh trao đổi nhóm 3phút, trả - Đoạn văn bắt đầu từ chữ cái viết hoa đầu lời , nhận xét,G chốt dòng lui vào 1 ô và kết thúc bằng dấu chấm xuống dòng Mỗi sự việc hãy viết thành một đoạn II. Luyện viết đoạn văn tự sự văn? Đề bài: Kể lại truyện Thánh Gióng bằng lời Giáo viên chia lớp thành 4 tổ viết 1 văn của em đoạn văn kể 1 sự việc - Truyện Thánh Gióng gồm các sự việc Lưu ý học sinh : mỗi đoạn văn có 1 chính: câu chốt nêu ý chính của đoạn , các + Sự ra đời của Thánh Gióng câu khác làm rõ ý hoặc nêu kết quả + Gióng gặp sứ giả đòi đánh giặc của hành động hoặc nối tiếp hành + Gióng ra trận đánh giặc động + Gióng bay về trời và các dấu vết để lại. Học sinh viết theo nhóm thời gian 10 phút, học sinh đọc đoạn văn của mình, nhận xét về: nội dung, diễn đạt, sự sáng tạo. ? Hãy đọc cho cả lớp nghe một bài III. Một số điểm cần lưu ý về dạng bài kể văn tự sự kể chuyện sáng tạo? chuyện sáng tạo - Giáo viên đọc cho cả lớp nghe một - Kể chuyện tưởng tượng không phải là kể bài văn kể chuyện sáng tạo trong lại chuyện có sẵn trong SGK hay sách sách văn mẫu lớp 6 truyện ? Kiểu bài này có đặc điểm gì? - Kể chuyện tưởng tượng cũng không phải Học sinh thảo luận, trả lời, Giáo là đem chuyện đời thường có thật ra để kể viên chốt - Kể chuyện sáng tạo có thể tạm hiểu theo 3 kiểu sau( trên cơ sở dựa vào những điều để Học sinh thảo luận các câu hỏi sau: tưởng tượng ra): ? Muốn đóng vai nhân vật trong + Mượn lời một đồ vật, con vật( nhân hóa) truyện để kể lại thì ngôi kể có thay hợp với lô gíc đổi không? + Thay đổi ngôi kể để kể chuyện đã được ? Người kể chuyện trong truyện có đọc, học ở sách, ở truyện phải xưng hô không? + Tưởng tượng một đoạn kết mới cho ? Trong quá trình kể , ta phải thêm truyện cổ tích những gì vào câu chuyện có sẵn và IV. Cách làm bài văn kể chuyện sáng tạo( đảm bảo những yếu tố nào của đóng vai 1 nhân vật trong truyện để kể lại truyện? truyện) Thời gian thảo luận 5 phút, trình - Khi kể vẫn phải đảm bảo cốt truyện , các báy, nhận xét, Giáo viên chốt sự việc chính, nhân vật chính, diễn biễn sự 14
  15. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 việc Học sinh viết phần mở bầi: Mị - Phải chuyển đổi ngôi kể từ ngôi thứ 3 sang Nương tự giới thiệu về mình ngôi thứ nhất, người kể phải xưng “tôi” Thời gian 5 phút, Học sinh đọc , - Do chuyển đổi ngôi kể nên điểm nhìn, Giáo viên nhận xét, sửa chữa quan sát phải phù hợp - Trong quá trình kể có thể thêm nhữg suy nghĩ, diễn biến tâm trạng của nhân vật kể chuyện xưng “tôi”theo diễn biến các sự việc 3, Luyện tập Đóng vai nhân vật Mị Nương trong truyện “ Sơn Tinh, Thủy Tinh” để kể lại truyện. Học sinh đọc, theo dõi các đề : I, Đề bài 1, Kể về một thầy giáo hoặc cô giáo mà em quí mến - Thể loại: Tự sự 2, Kể về một kỉ niệm hồi ấu thơ mà - Nội dung: Kể về một thầy, cô giáo em nhớ mãi Kể về một kỉ nệm 3, Kể về một việc tốt mà em đã làm Kể về một việc làm tốt ? Hãy xác định yêu cầu đề? *Dạng kể chuyện đời thường ? Các đề trên đều thuộc dạng đề nào của văn tự sự? - Kể chuyện đời thường là kể về những diều ? Kể chuyện đời thường có gì khác có thật xảy ra trong cuộc sống vỡi kể chuyện tưởng tượng? - Kể chuyện đời thường vẫn được tưởng ? Kể chuyện đời thường cũng giống tượng song phải gắn với thực tế như các dạng bài kể chuyện khác - Kể chuyện đời thường vẫn phải xây dựng phải đảm bảo yêu cầu gì? một câu chuyện có mở đầu, có kết thúc, biết kể từng sự việc sao cho hấp dẫn II, Cách làm kiểu bài kể chuyện đời thường 1, Mở bài Có nhiều cách mở bài: Học sinh đọc lại phần đọc thêm - Mở bài bằng cách tả cảnh( VD: trăng sáng SGK trang 147 quá, cô giáo đang ngồi ) ? Có những cách mở bài nào cho bài - Mở bài bằng một ý nghĩ( VD: từ nay mình văn kể chuyện đời thưòng? sẽ sống ra sao ) - Mở bài bằng cảm giác của nhân vật( VD:Lan cảm thấy như gió đang thì thầm với mình điều gì ) - Mở bài bằng tiếng kêu của nhân vật 2, Thân bài: Kể diễn biến của sự việc 3, Kết bài: Kết thúc sự việc hoặc nêu cảm nghĩ của nhân vật III, Luyện tập 1, Lập dàn ý cho đề văn: Kể về một thầy giáo( cô giáo) mà em quí mến A, Mở bài 15
  16. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 Học sinh lập dàn ý theo nhóm, thời Giới thiệu khái quát về người thầy mà em gian 10 phút, trình bày, nhận xét , kính mến Giáo viên thống nhất dàn ý B, Thân bài Phác qua vài nét nổi bật về hình dáng bên ngoài Kể chi tiết những kỉ niệm thân thiết , gắn bó với thầy giáo trong học tập, trong đời G chia lớp thành 4 nhóm, mỗi nhóm sống viết 1 phần C, Kết bài: Nêu cảm nghĩ về thầy giáo, cô Nhóm 1 viết phần MB giáo Nhóm 2, 3 viết phần TB 2, Viết bài Nhóm 4 viết phần KB Thời gian 10 phút, học sinh trình bày, nhận xét, Giáo viên nhận xét bổ sung Củng cố : _? Nhắc lại các cách mở bài, kết bài trong làm văn tự sự . - Thế nào là đoạn văn tự sự? - Nêu những dấu hiệu nhận biết? - Thế nào là đoạn văn tự sự? - Nêu những dấu hiệu nhận biết? _ Các dạng bài của văn kể chuyện sáng tạo? _ Một số điểm lưu ý khi làm kiểu bài này? Hướng dẫn: _ Học bài. _ Tập viết mở bài, kết bài cho các đề văn kể chuyện dân gian _ Viết hoàn chỉnh các đoạn văn yêu cầu làm ở lớp. _ Về nhà làm tiếp bài tập Buổi 5: RÈN KĨ NĂNG LÀM VĂN TỰ SỰ Mục tiêu - Giúp học sinh ôn tập, củng cố các kiến thức về ngôi kể , thứ tự kể trong văn tự sự. - Biết lựa chọn ngôi kể , thứ tự kể thích hợp. - Rèn kĩ năng làm văn tự sự. Tiến trình lên lớp * Tổ chức: * Kiểm tra: - Kiểm tra 15 phút Đề bài: Hãy viết đoạn văn kể lại một kỉ niệm đáng nhớ nhất của em. 16
  17. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 Đáp án – biểu điểm - Hình thức: đoạn văn tự sự hoàn chỉnh có mở đoạn, thân đoạn, kết đoạn Diễn đạt lưu loát, câu viết đúng ngữ pháp, không sai chính tả - Nội dung: một kỉ niệm có ý nghĩa. Yêu cầu kể được các ý sau: + Đó là kỉ niệm nào? + Thời gian? + Diễn biến sự việc + Kết thúc sự việc Điểm 9,10: Đủ yêu cầu trên, bài viết giàu cảm xúc, câu viết hình ảnh, sự việc kể hấp dẫn Điểm 7,8: Đảm bảo yêu cầu trên, bài viết có cảm xúc, giàu hình ảnh, đôi chỗ còn mắc một vài lỗi diễn đạt Điểm 5,6: Đảm bảo yêu cầu trên, nội dung còn sơ sài Điểm 3,4: Bài lộn xộn, nội dung sơ sài Điểm 1,2: Bài quá yếu * Bài mới I, Ngôi kể, thứ tự kể ? Có những ngôi kể nào? 1, Ngôi kể ? Ưu điểm , hạn chế của từng ngôi kể - Ngôi kể thứ nhất: Người kể xưng “ Tôi”: ? Lấy VD về một số văn bản kể theo người kể có thể trực tiếp kể ra những gì ngôi kể thứ nhất? Ngôi kể thứ 3? mình nghe, mình trải qua. Có thể nói ra cảm nghĩ của mình 1 cách trực tiếp - Ngôi kể thứ 3: Gọi tên các sự việc bằng tên gọi vốn có của chúng, người kể giấu mình đi. Ngôi thứ 3 có thể giúp người kể kể tự do, linh hoạt những gì đang diễn ra với mình 2, Thứ tự kể ? Thứ tự kể là gì? - Thứ tự kể xuôi: kể các sự việc liên tiếp ? Có thể lựa chọn những thứ tự kể nhau theo thứ tự tự nhiên( việc gì xảy ra nào? trước kể trước, việc gì xảy ra sau kể sau ? Ưu nhược điểm của từng kiểu? cho đến hết) Học sinh trao đổi nhóm, thời gian 3 - Thứ tự kể ngược: để gây bất ngờ hoặc phút, trình bày, nhận xét, Giáo viên thể hiện tình cảm của nhân vật, người ta chốt: có thể đem kết quả ( sự việc cuối câu - Kể xuôi dễ kể nhưng nhược điểm chuyện hoặc 1 sự việc gây ấn tượng nhất) không khéo léo dễ gây nhàm chán ra để kể trước, sau đó mới dùng cách kể - Kể ngược khó kể hơn nhưng tạo bổ sung cho đầy đủ câu chuyện hoặc để được bất ngờ, chú ý nhân vật nhớ lại kể tiếp các sự việc xảy ra ? Cho VD về các thứ tự kể? trước đó - Kể xuôi : các truyện dân gian II, Bài tập - Kể ngược: Lão Hạc – Nam Cao 1, Truyện cây bút thần sử dụng ngôi kể và thứ tự kể nào? Hãy chuyển đổi ngôi kể và Học sinh nêu yêu cầu của bài tập, thứ tự kể để kể lại truyện này 17
  18. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 hướng dẫn học sinh thực hiện các - Ngôi kể thứ 3 yêu cầu bài tập đã nêu ra, học sinh - Thứ tự kể : xuôi thảo luận3 phút, trình bày, nhận xét, - Để người kể đóng vai Mã Lương đề kể Giáo viên chốt lại, xưng tôi. Có thể lấy sự việc Mã Lương nằm mơ được thần cho cây bút làm sự việc mở đầu truyện sau đó kể lại truyện từ đầu 2, Hãy viết phần mở đầu truyện theo yêu cầu của bài tập 1 Học sinh làm việc cá nhân 5 phút sau đó đọc cho các bạn trong nhóm nghe, mỗi tổ chọn 1 bài đọc trước lớp, nhận xét ? Muốn viết 1 kết thúc khác cho 1 * Viết một kết thúc mới cho một truyện đã truyện đã biết, em phải làm gì? biết Học sinh trả lời, học sinh khác bổ - Kết thúc mình viết phải khác với kết sung Giáo viên chốt vấn đề thúc đã có - Đảm bảo lô gíc , tự nhiên của truyện - Kết thúc mới phải bất ngờ, lí thú, có ý nghĩa mới hấp dẫn người nghe, người đọc ? Nếu viết kết thúc mới cho câu * Bài tập 1: Hãy viết kết thúc mới cho chuyện này, em dự kiến sẽ viết truyện cây bút thần những gì? - Mã Lương tự giới thiệu về mình trong Học sinh tự do phát biểu, Giáo viên thời điểm hiện tại chốt và đưa ra 1 cách kết thúc cho - Nêu vấn đề: Có ý thắc mắc không biết học sinh tham khảo Mã Lương đi đâu - Mã Lương đi chu du khắp thiên hạ giúp người nghèo khổ - Mã Lương đi học , gặp lại các vị thần, Học sinh viết bài(phần kết bài) , các vị thần lấy lại phép màu của cây bút vì Giáo viên đọc cho học sinh nghe 1 giờ đây khoa học kĩ thuật hiện đại kết thúc khác của truyện để học sinh - Lời chào của Mã Lương tham khảo: * Bài tập 2: Nhờ sự ngầm giúp của người em, Viết 1 kết thúc mới cho truyện cây khế người anh thoát chết trở về. Anh hối hận vì cách cư xử với em, thấy được tác hại của lòng tham. Hai anh em sống hòa thuận, vui vẻ Củng cố Có những ngôi kể và thứ tự kể nào? Muốn chuyển đổi ngôi kể , thứ tự kể, ta phải làm gì? 18
  19. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 Nhắc lại các cách mở bài, kết bài trong làm văn tự sự . Thế nào là đoạn văn tự sự? Nêu những dấu hiệu nhận biết? Hướng dẫn: Học bài Làm hoàn chỉnh đề văn đã làm ở lớp. Buổi 6: CÁC KIẾN THỨC VỀ TỪ TIẾNG VIỆT Mục tiêu - Tiếp tục ôn tập, củng cố, hệ thống hóa cho các kiến thức về từ Tiếng Việt: Từ nhiêu nghĩa - Rèn kĩ năng làm bài tập tiếng Việt, kĩ năng sử dụng từ hay, từ đúng Tiến trình lên lớp * Tổ chức: * Kiểm tra: - Kiểm tra bài tập về nhà của học sinh * Bài mới I, Lí thuyết ? Thế nào là từ nhiều nghĩa? - Từ có thể có 1 nghĩa hay nhiều nghĩa ? Thế nào là nghĩa gốc, nghĩa - Nghĩa gốc: Là nghĩa xuất hiện từ đầu, làm chuyển? cơ sở hình thành các nghĩa khác ? Trong 1 câu , từ thường được sử - Nghĩa chuyển: Là hình thành, cơ sở nghĩa dụng có mấy nghĩa? gốc - Thường từ chỉ có 1 nghĩa nhất định trong 1 câu cụ thể trừ 1 số trường II,Bài tập hợp từ có thể hiểu theo cả nghĩa gốc Bài 1 và nghĩa chuyển Từ chín trong các câu sau, từ chín nào được Học sinh đọc yêu cầu bài tập, chọn dùng theo nghĩa gốc? phương án trả lời đúng A, Tôi ngượng chín cả mặt Phương án: D B, Bạn phải suy nghĩ cho chín C, Gò má chín như quả bồ quân Học sinh đọc, nêu yêu cầu bài tập 2, D, Vườn cam chín đỏ thảo luận nhom, trả lời, nhận xét, Bài 2 Giáo viên chốt Cho các câu sau: A, Mẹ mới mua một chiếc bàn rất đẹp Học sinh chơi trò chơi tiếp sức B, Chúng em bàn nhau đi lao động Cả lớp chia 3 nhóm, chuẩn bị 3 phút C, Nam là cây làm bàn của đội bóng đá lớp , lên trình bày, nhóm nào tìm được tôi nhiều-> thắng - Hãy giải thích ý nghĩa từ bàn trong các VD: Chạy trường hợp 19
  20. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 A, Nó chạy rất nhanh( nghĩa gốc) - Cách dùng từ bàn trong các trường hợp trên B, Tôi phải chạy ăn từng bữa ( nghĩa có phải là hiện tượnh đồng âm không? chuyển) * Bàn (a): Đồ dùng mặt phẳng , có chân . C, Tàu đang chạy trên đường ray( * Bàn( b): Trao đổi ý kiến với nhau về 1 việc nghĩa chuyển) gì đó D, Đồng hồ chạy nhanh 10 phút( * Bàn : Lần đưa bóng vào lưới để tính được nghĩa chuyển) thua -> Các nghĩa của từ bàn trong 3 câu không liên quan với nhau. Vậy đây là hiện tượng đồng âm Bài 4 Tìm các từ có nghĩa gốc và nghĩa chuyển, phân biệt nghĩa gốc, nghĩa chuyển bằng cách đặt câu. Củng cố - Thế nào là nghĩa gốc? Nghĩa chuyển - Từ đồng nghĩa có gì khác với từ nhiều nghĩa? Hướng dẫn: Học bài Ôn lại các kiến thức về từ Buổi 7: ÔN TẬP TỪ LOẠI: DANH TỪ Mục tiêu - Giúp học sinh củng cố các kiến thức về từ loại danh từ. - Rèn kĩ năng nhận biết danh từ trong câu - Sử dụng thành thạo danh từ trong câu Tiến trình lên lớp * Tổ chức: * Kiểm tra: - Kiểm tra bài tập về nhà của học sinh * Bài mới ? Danh từ là gì? Cho ví dụ? I , Danh từ ? Chức vụ ngữ pháp của cụm danh từ 1, Khái niệm trong câu? Là những từ chỉ người, vật, hiện tượng, khái niệm VD: học sinh, bàn, ghế, mây, mưa Danh từ có thể làm vị ngữ, trước danh từ cần có từ “ là” VD: Tôi là học sinh Chức vụ ngữ pháp quan trọng nhất của danh từ trong câu là làm chủ ngữ ? DT tiếng Việt chia thành mấy loại VD: Học sinh đến trường 20
  21. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 lớn? trong mỗi loại lớn được chia 2, Phân loại danh từ thành những loại nhỏ nào? mỗi loại Danh từ tiếng Việt chia thành 2 lớp lớn: cho 1 VD? - DT đơn vị: + DT đơn vị tự nhiên + DT đơn vị qui ước: chính xác, ước chừng - DT sự vật: + DT chung + DT riêng VD: DT đơn vị tự nhiên : cô, chú, bác, ông bà, cây con, cái, chiếc DT đơn vị qui ước: nắm, vốc, DT chỉ sự vật: bàn , ghế, trâu, bò 3, Qui tắc viết hoa dt riêng ? Hãy nêu qui tắc viết hoa dt riêng? - Viết hoa chữ cái đầu tiên mỗi bộ phận tạo thành tên riêng đó II, Bài tập Bài 1: Điền từ thích hợp vào ô trống trong sơ đồ Học sinh lên bảng điền, các học để phân loại dt sinh khác làm vào giấy nháp, học Bài 2: sinh nhận xét, Giáo viên chốt Chỉ ra dt trong các câu văn sau: ở làng tôi, rất nhiều cây xoan. Tháng hai, hoa xoan thả hương thơm ngát, rụng tím cả các phiến đá lát đường. Những hàng rào Học sinh thảo luận nhóm , đại diện cúc tần xanh mơn mởn trong mưa bụi mùa nhóm trả lời, nhóm khác bổ sung, xuân. Dây tơ hồng vàng quấn quýt đan vào Giáo viên chốt. nhau hứng những cánh hoa xoan li ti như vỏ trấu rơi nhẹ. Học sinh chơi trò chơi tiếp sức. Bài 3: Trong thời gian 2 phút, nhóm nào Tìm các dt chỉ đơn vị tự nhiên cho các dt: tìm được nhiều từ-> chiến thắng đá, thuyền, vải VD: Hòn đá Củng cố Phân biệt và nhận diện các loại danh từ? Hướng dẫn: Học bài. Ôn lại danh từ. 21
  22. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 Buổi 8: ÔN TẬP CÁC KIẾN THỨC VỀ TỪ TIẾNG VIỆT Mục tiêu - Tiếp tục giúp học sinh ôn tập, củng cố, hệ thống hóa các kiến thức về danh từ, cụm danh từ. - Rèn kĩ năng phát hiện cụm danh từ, sử dụng cụm danh từ để tạo lập đoạn văn. Tiến trình lên lớp * Tổ chức: * Kiểm tra: - Kiểm tra bài tập về nhà của học sinh * Bài mới II, Bài tập 22
  23. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 Học sinh chuẩn bị theo nhóm, mỗi Bài 4: Hãy tìm các dt khác nhau có thể kết nhóm chuẩn bị 1 từ, chơi trò chơi hợp được với dt đơn vị tự nhiên: bức, tờ, dải tiếp sức. Trong thời gian 2 phút, - Bức: ( tranh, thư, họa, tượng ) nhóm nào tìm được nhiều từ đúng -> - Tờ: ( giấy, báo, đơn, lịch ) chiến thắng - Dải: ( lụa, yếm, áo ) Bài5: Tìm các dt chỉ đơn vị qui ước có thể đi kèm với các dt: nước ,sữa , dầu HD Học sinh làm tương tự như bt 4 - Lít, can, thùng, cốc, bát * Có thể có nhiều dt chỉ đơn vị tự nhiên ? Qua 2 bài tập, em rút ra kết luận gì khác nhau kết hợp với 1 dt. Ngược lại, 1 dt về dt? chỉ đơn vị tự nhiên cũng có thể kết hợp với Học sinh thảo luận nhóm 2 phút, nhiều dt khác nhau trình bày, nhận xét, Giáo viên chốt Bài 6: Cho các đoạn văn sau: 1, Một năm sau khi đuổi giặc Minh, một hôm, Lê Lợi- bấy giờ đã làm vua- cưỡi thuyền rồng dạo quanh hồ Tả Vọng. Nhân dịp đó, Long Quân sai Rùa Vàng lên đòi lại Học sinh đọc, nêu yêu cầu bt, thảo gươm thần luận nhóm3 phút, trình bày nhận xét , ( Sự tích Hồ Gươm) Giáo viên chốt đáp án 2, Cô Mắt, cậu Chân, cậu Tay, bác Tai, lão Miệng từ xưa vẫn sống với nhau rất thân thiết ( Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng) - Tìm các dt chung, dt riêng trong 2 đoạn văn trên - Sắp xếp các dt riêng thao nhóm: tên người, tên địa lí -> * DT chung: năm, giặc, hôm, vua, thuyền rồng, hồ , thanh gươm, thần * DT riêng: + Tên người: Lê Lợi, Long Quân, Rùa Vàng, Mắt, Chân, Tay, Tai, Miệng + Tên địa lí: Tả Vọng Bài 7: Cho tên các cơ quan, trường học sau: - Phòng giáo dục và đào tạo - Bộ giáo dục và đào tạo - Nhà xuất bản quân đội nhân dân - Trường THCS Trần Hưng Đạo G gọi 2 học sinh lên bảng viết, các Hãy viết hoa tên các cơ quan , trường học học sinh bên dưới viết vào giấy nháp, đó theo đúng qui nhận xét bài của bạn, Giáo viên chốt tắc 23
  24. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 -> * Phòng Giáo dục và Đào tạo, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Trường Trung học cơ sở Trần Hưng Đạo, Nhà xuất bản Quân đội Nhân dân Củng cố ? Em có nhận xét gì về sự kết hợp của dt? ? Viết dt riêng cần lưu ý những gì? Hướng dẫn: Học bài Làm các bài tập vào vở Chuẩn bị những từ loại tiếp theo Buổi 9: ÔN TẬP CÁC KIẾN THỨC VỀ TỪ TIẾNG VIỆT Mục tiêu Giúp học sinh ôn tập, củng cố các kiến thức về chỉ từ, số từ, lượng từ, cụm dt. Biết nhận diện các từ loại và cụm từ đó trong câu Rèn kĩ năng sử dụng các từ loại, cụm từ nói trên khi nói, viết Tiến trình lên lớp * Tổ chức: Lớp 6 * Kiểm tra: - Kiểm tra bài tập về nhà của học sinh * Bài mới I, Lí thuyết ? Nhắc lại các khái niệm về: 1, Số từ là những từ chỉ số lượng hay số thứ + Số từ, các loại số từ tự của sự vật. Khi chỉ số lượng thì số từ đứng + Lượng từ, các loại lượng từ trước dt. Khi chỉ stt thì st đứng sau dt + Chỉ từ VD: Một học sinh ? Vai trò , chức năng ngữ pháp cảu Lớp em xếp thứ 6 số từ, lượng từ, chỉ từ trong cụm từ, 2, Lượng từ là những từ chỉ lượng nhiều hay trong câu? ít của sự vật. Lượng từ chia làm 2 nhóm: Học sinh thảo luận nhóm 3 phút, - Lượng từ chỉ tổng thể trình bày, nhận xét, Giáo viên chốt - Lượng từ chỉ tập hợp hay phân phối 3, Chỉ từ là những từ dùng để trỏ vào sự vật nhằm xác định vị trí của sự vật trong không gian hoặc thời gian 4, Vai trò ngữ pháp - Số từ, lượng từ làm phụ ngữ trước cho cụm dt - Chỉ từ làm phụ ngữ sau cho cụm dt. Ngoài 24
  25. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 ra chỉ từ còn làm trạng ngữ , chủ ngữ trong câu PT PTT PS T2 T1 T1 T2 S1 S2 ? Nêu cấu tạo của cụm dt và vị trí Lượng Số từ Danh Danh Từ chỉ của từng từ loại trong cụm dt đó từ chỉ hoặc từ từ sự ngữ từ( Giáo viên chép sẵn mô hình cụm dt tổng lượng đơn vật nêu này, lên bảng phụ học sinh lên bảng điền thể( tất từ chỉ vị đặc nọ, cả, tất tập diểm kia, thảy, hợp của ấy, hết hay sự đó, thảy ) phân vật đây) phối Học sinh thảo luận nhóm3 phút, đại II, Luyện tập diện nhóm trả lời, nhóm khác bổ Bài 1: Tìm chỉ từ, số từ, lượng từ trong đoạn sung Giáo viên chốt phương án đúng trích “ ếch ngồi đáy giếng” đoạn từ đầu -> ếch ta ra ngoài - Chỉ từ: nọ, kia, - Số từ: một - Lượng từ: vài, các, cả Bài 2: Đặt câu với các số từ, lượng từ, chỉ từ G gọi 3 học sinh lên bảng làm, các ở các vai trò khác nhau học sinh khác làm vào giấy nháp, nhận xét, Giáo viên nhận xét bổ sung Học sinh viết trong thời gian 10 phút, đọc, chỉ ra các số từ, lượng từ, chỉ từ đã sử dụng Bài 3: Viết đoạn văn kể về cuộc gặp gỡ của Học sinh khác nhận xét, Giáo viên em với một thầy cô giáo cũ sau 10 năm nhận xét bổ sung trong đó có sử dụng số từ, lượng từ, chỉ từ Củng cố Lưu ý học sinh sử dụng từ loại trong khi nói và viết Hướng dẫn: Học bài Làm hoàn chỉnh các bài tập ở lớp Xem trước phần đt, cụm đt Buổi 10: ÔN TẬP CÁC KIẾN THỨC VỀ TỪ TIẾNG VIỆT 25
  26. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 Mục tiêu Tiếp tục hướng dẫn học sinh ôn tập lại phần cụm danh từ, phân biệt các loại danh từ và mối quan hệ giữa danh từ và cụm danh từ. Tiến trình lên lớp * Tổ chức: Lớp 6: * Kiểm tra: - Kiểm tra bài tập về nhà của học sinh * Bài mới ? Cụm DT là gì? I.Cụm danh từ ? Cho ví dụ về cụm DT? 1. Khái niệm Cụm danh từ là một tổ hợp từ do danh từ và những từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành ? Cụm DT có những đặc điểm gì về ý 2. Đặc điểm nghĩa và ngữ pháp? - Về ý nghĩa: Cụm danh từ có nghĩa đầy đủ ? Cho VD? hơn danh từ - Về ngữ pháp: cụm danh từ hoạt động ngữ pháp trong câu giống như một danh từ 3. Cấu tạo Cụm DT gồm 3 phần: - Phần phụ trước: Do các từ chỉ ý nghĩa số ? Cụm DT có cấu tạo như thế nào? và lượng đảm nhiệm ? Có phải bao giờ cụmDT cũng có cấu - Phần trung tâm: Do DT chỉ đơn vị và DT tạo đầy đủ 3 phần không? Phần nào có chỉ sự vật đảm nhiệm thể vắng mặt? Phần nào bắt buộc phải - Phần phụ sau: Do các tư ngữ chỉ đặc điểm có mặt? Cho VD? sự vật và các từ xác định ý nghĩa của sự vật Học sinh trao đổi 3 phút, trả lời, nhận trong không gian và thời gian đảm nhiệm xét, Giáo viên chốt. Không phải bao giờ cụm DT cũng có cấu tạo đầy đủ 3 phần Phần PT hoặc phần PS có thể vắng mặt, phần trung tâm bắt buộc phải có mặt. VD: một học sinh-> vắng mặt ps cái bàn này-> vắng mặt phần pt II. Bài tập Bài 1: Gạch chân dưới các cụm DT trong đoạn văn sau: Có một con ếch sống lâu ngày trong giếng nọ. Xung quanh nó chỉ có vài con nhái, cua, ốc bé nhỏ. Hằng ngày nó cất tiếng kêu ồm ộp làm vang động cả giếng, khiến các con vật kia hoảng sợ. Học sinh trao đổi, trình bày, nhận xét. Các cụm DT là: một con ếch; giếng nọ; vài con nhái, cua, ốc bé nhỏ; tiếng kêu ồm ộp; cả giếng; các con vật kia. Bài 2: Xếp các cụm DT tìm được ở bài 1 vào mô hình cụm DT: 26
  27. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 PT PTT PS t2 t1 T1 T2 S1 S2 một con ếch G đưa mô hình cụm dt trên bảng phụ, giếng nọ gọi 1học sinh lên bảng điền, học sinh vài con nhái bé khác nhận xét, Giáo viên chốt. nhỏ tiếng kêu ồm ộp cả giếng các con vật kia Bài tập 3: Trong mỗi câu sau, cụm dt giữ chức vụ ngữ G đưa bt trên bảng phụ, học sinh suy pháp gì? nghĩ, trao đổi nhóm 5 phút, trình bày, a, Con là ánh sáng của đời mẹ. nhận xét, bổ sung, Giáo viên chốt. b, Cái áo này còn rất mới. c, Ngôi trường thân yêu của em nằm trên trục đường giao thông liên xã. d, Những bông hoa màu vàng làm sáng cả góc vườn. => Câu a: cụm dt làm VN Câu b: cụm dt làm CN Câu c: cụm dt làm CN Câu d: cụm dt làm CN Bài 4: Điền vào chỗ trống phụ ngữ để hoàn thành các cụm dt sau: G đưa bt trên bảng phụ, học sinh theo ánh sáng trải xuống cánh đồng .xua dõi, chuẩn bị trong thời gian 2 phút. tan dần hơi lạnh Lúa nặng trĩu bông, ngả Giáo viên cho học sinh chơi trò chơi đầu vào nhau, thoang thoảng hương thơm. tiếp sức. 2 nhóm học sinh cử đại diện thay nhau lên bảng. Trong thời gian 2 phút, nhóm nào tìm được nhiều phụ ngữ đúng cho 2 dt để điền vào chỗ tróng-> chiến thắng. Bài 5: Cho VD về 1 dt , phát triển dt đó thành cụm dt và đặt câu với cụm dt đó. Học sinh làm nhanh , trình bày, nhận xét, Giáo viên cho điểm. Bài 6: Viết đoạn văn ngắn từ 3-> 5 câu có Học sinh HĐ cá nhân, thời gian 10 sử dụng cụm dt. Gạch chân dưới các cụm dt phút, trình bày, học sinh khác nhận xét đã sử dụng. về: nội dung, cách diễn đạt, các cụm dt sử dụng đã chính xác chưa. 27
  28. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 Củng cố Cụm dt là gì? Cụm dt có cấu tạo như thế nào? Hướng dẫn: Học bài Xếp các cụm dt ở bt 5 vào mô hình cụm dt. Xem trước bài: số từ , lượng từ. Buổi 11: ÔN TẬP CÁC KIẾN THỨC VỀ TỪ TIẾNG VIỆT Mục tiêu Giúp học sinh ôn luyện, củng cố các kiến thức về đt, cụm đt Nhận diện đt, cụm đt trong câu Rèn kĩ năng làm bài tập tiếng Việt Tiến trình lên lớp * Tổ chức: Lớp 6. * Kiểm tra: - Kiểm tra bài tập về nhà của học sinh * Bài mới I , Lí thuyết ? Nhắc lại các khái niệm về: - Động từ là những từ chỉ hành động, trạng -Động từ, phân loại đt thái - Cụm đt - Động từ gồm: đt tình thái, đt chỉ hành động, - Chức năng ngữ pháp của đt và cụm đt chỉ trạng thái đt - Cụm đt là tổ hợp từ do đt và các phụ ngữ khác Học sinh trao đổi nhóm 3 phút, trình đi kèm tạo thành bày, nhận xét, Giáo viên chốt - Chức năng ngữ pháp chính: làm vị ngữ ?Vẽ mô hình cấu tạo cụm đt Phần PT Phần TT Phần PS 1 Học sinh lên bảng vẽ, các học sinh Do các Do động Do các từ khác vẽ ra giấy nháp, học sinh nhận phụ ngữ từ đảm ngữ bổ sung xét bài trên bảng, Giáo viên nhận xét chỉ thời nhiệm ý nghĩa: bổ sung gian, sự hướng, mục tiếp diễn, đích,phương mệnh tiện, cách lệnh, thức cho khẳng hoạt động, định, phủ trạng thái định đảm nêu ở đt nhiệm 28
  29. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 ? Đặt câu trong đó có cụm đt, đt? G cho học sinh chơi trò chơi “ ai nhanh hơn”. Thời gian chuẩn bị 3 phút, nhóm nào đặt được nhiều câu đúng-> chiến thắng II, Bài tập Bài 1: Tìm cụm đt “ ếch ngồi đáy giếng” xếp vào mô hình Phần PT Phần TT Phần PS Học sinh thảo luận nhóm 3 phút, cử Sống Lâu ngày đại diện lên bảng trình bày, học sinh trong 1 khác nhận xét, Giáo viên chốt giếng nọ Cứ Tưởng Bầu trời vung đưa ếch ta ra ngoài Bài 2: Các phụ ngữ sau ở bài tập 1 nêu lên đặc Học sinh thảo luận 2 phút, trả lời, điểm gì của hành động nói đến ở động từ? học sinh khác nhận xét, Giáo viên PS 1: lâu ngày-> bổ sung ý nghĩa thời gian chốt PS 2: bầu trời vung->đối tượng PS 3: ếch ta-> đối tượng Ra ngoài-> hướng Bài 3: Viết đoạn văn tả cảnh giờ ra chơi ở trường em, sau đó xác định cụm đt, đt trong đó Học sinh viết đoạn văn trong thời gian 10 phút, trình bày ,học sinh khác nhận xét, Giáo viên nhận xét bổ sung Củng cố ? Nhắc lại các kiến thức về đt, cụm đt? ? Chức năng ngữ pháp, cấu tạo của cụm đt? Hướng dẫn: Học bài Làm bài tập 3 vào vở Xem trước phần tính từ, cụm tính từ Ngày soạn: 13/12/2015 Ngày dạy: 14/12/2015 29
  30. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 Buổi 11: ÔN TẬP CÁC KIẾN THỨC VỀ TỪ TIẾNG VIỆT Mục tiêu Giúp học sinh ôn luyện, củng cố các kiến thức về tính từ, cụm tính từ Biết nhận diện tính từ, cụm tính từ trong câu, đoạn văn Rèn kĩ năng sử dụng từ hay, đúng Tiến trình lên lớp * Tổ chức: Lớp 6: * Kiểm tra: - Kiểm tra bài tập về nhà của học sinh * Bài mới I, Lí thuyết ? Tính từ là gì? 1, Tính từ ? Tìm VD về tính từ và đặt câu? Là những từ chỉ đặc điểm, tính chất của sự ? Các loại tính từ? vật, hành động, trạng thái ? Dấu hiệu nào giúp em nhận ra 2 2, Các loại tính từ loại tính từ đó? - Tính từ chỉ đặc điểm tương đối: có khả năng kết hợp với các từ chỉ mức độ( rất, hơi, khá, lắm ) - Tính từ chỉ đặc điểm tuyệt đối: không có khả năng kết hợp với các từ chỉ mức độ * Tính từ có khả năng làm chủ ngữ, vị ngữ ? Chức năng ngữ pháp của tính từ VD: Đỏ là màu tôi thích trong câu? Cô ấy khá xinh ? Đặt câu với tính từ ở các chức năng 3, Cụm tính từ ngữ pháp đó? Phần PT Phần TT Phần PS Do các Do tính từ Do các ? Vẽ mô hình cấu tạo cụm tt? phụ ngữ đảm phụ ngữ 1 học sinh lên bảng vẽ, các học sinh chỉ thời nhiệm biểu thị vị khác làm ra giấy nháp, nhận xét bài thể , sự trí, sự so của bạn, Giáo viên chốt tiếp diễn, sánh, mức chỉ mức độ, phạm độ đảm vi nhiệm - Tính từ: đẹp-> đẹp quá - -> Bông hoa đẹp quá ? Tìm 1 số tt và phát triển thành cụm II, Luyện tập tt rồi đặt câu Bài 1: Tìm phụ ngữ trong cụm tính từ, cho biết mỗi phụ ngữ biểu thị những ý nghĩa gì? Học sinh đọc và nêu yêu cầu BT 1, 1, Suốt ngày, nàng chẳng nói, chẳng cười, thảo luận nhóm2 phút, trình bày, mặt buồn rười rượi nhận xét, Giáo viên chốt - rười rượi: PN miêu tả 30
  31. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 2, Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ - ngày: PN định tính 3, ếch cứ tưởng bầu trời trên đầu chỉ bé bằng chiếc vung - bằng chiếc vung: PN so sánh Bài 2: Tìm các cụm từ có PN so sánh được dùng thường xuyên trong lời nói hàng ngày Học sinh thi tiếp sức. Chia lớp thành VD: Rẻ như bèo 3 nhóm. Trong thời gian 2 phút, Bài 3: Viết đoạn văn có sử dụng TT, cụm nhóm nào tìm được nhiều cụm tt theo TT tả cảnh dòng sông quê em yêu cầu-> thắng Giáo viên nhận xét Học sinh viết đoạn văn trong thời gian 10 phút, đọc, nhận xét Giáo viên nhận xét bổ sung Củng cố Nhắc lại những kiến thức cơ bản về tính từ? Hướng dẫn: Học bài Làm bài tập vào vở Xem trước phần phó từ 31
  32. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 Ngày soạn: 20/12/2015 Ngày dạy: 21/12/2015 Buổi 12: ÔN TẬP CÁC KIẾN THỨC VỀ TỪ TIẾNG VIỆT Mục tiêu Giúp học sinh ôn luyện, củng cố các kiến thức về phó từ Nắm khái niệm , các loại phó từ và chức năng ngữ pháp của phó từ Nhận diện phó từ trong câu, đoạn văn Rèn kĩ năng sử dụng phó từ khi nói và viết đoạn văn Tiến trình lên lớp * Tổ chức: * Kiểm tra: - Kiểm tra bài tập về nhà của học sinh * Bài mới I, Lí thuyết ? Phó từ là gì? cho VD và đặt câu? 1, Khái niệm phó từ Phó từ là những từ chuyên đi kèm và bổ sung ý nghĩa cho đt, tt VD: hãy, đừng, chớ Phó từ được coi là những từ chỉ có ý nghĩa ngữ pháp, không có ý nghĩa từ vựng 2, Chức năng ngữ pháp ? Phó từ có khả năng làm thành phần - Thường làm phụ ngữ trong cụm đt, cụm tt. chính của câu khong? Chúng không có khả năng làm thành phần ? Phó từ thường giữ chức vụ gì? chính của câu ? Người ta thường dùng phó từ để - Dùng phó từ để phân biệt dt với đt, tt.Danh phân biệt dt với đt, tt như thế nào? từ không có khả năng kêt hợp với phó từ VD: không thể nói: rất hét, đã trẻ hoặc đã áo 3, Các loại phó từ - Phó từ chỉ thời gian: đã, sẽ, đang, vừa, mới, sắp - Phó từ chỉ mức độ: rất, hơi, khá, quá, lắm, ? Phó từ gồm những loại nào? cực kì ? Hãy đặt câu với mỗi loại phó từ - Phó từ chỉ sự tiếp diễn tương tự: đều, 32
  33. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 đó? cùng, vẫn, cứ, cũng, còn, nữa - Phó từ khẳng định, phủ định: không, chưa, chẳng - Phó từ chỉ ý cầu khiến: hãy, đừng, chớ - Phó từ chỉ kết quả, hướng: được, ra, vào, lên, xuống - Phó từ tần số: thường thường, ít, hiếm II, Bài tập Bài 1: Xác định phó từ và ý nghĩa của phó từ đó - Vẫn: chỉ sự tiếp diễn của thiên nhiên và sự điềm tĩnh của thuyền trưởng Thắng-> tính cách kiên định, không nao núng của người chỉ huy G đưa đoạn văn lên bảng phụ: “ Biển vẫn gào thét. Gió vẫn từng cơn đẩy nước dồn ứ lại rồi đột ngột dãn ra. Con tàu vẫn lặn hụp như con cá kình giữa muôn nghìn lớp sóng.Thuyền trưởng Thắng vẫn điềm Bài 2: Tìm phó từ trong đoạn trích sau và tĩnh chỉ huy đoàn tàu vượt cơn lốc xác định ý nghĩa của phó từ đó dữ” - cũng: chỉ sự tiếp diễn tương tự Học sinh đọc đoạn văn, xác định yêu - không: chỉ ý phủ định cầu, thảo luận nhóm, trình bày, nhận - được : chỉ kết quả xét, Giáo viên chốt - không( còn đâu): chỉ ý phủ định G đưa đoạn văn lên bảng phụ: - cũng : chỉ sự tiếp diễn tương tự “ Thưa anh, em cũng muốn khôn - đã: chỉ quan hệ thời gian nhưng không khôn được. Đụng đến - không( biết): chỉ ý phủ định việc là em thở rồi không còn hơi sức đâu mà đào bới nữa. Lắm khi em cũng nghĩ nỗi nhà cửa như thế này là nguy hiểm, nhưng em nghèo sức quá, em đã nghĩ ròng rã hàng mấy tháng cũng không biết làm thế nào. Hay là bây giờ em nghĩ thế này ” Học sinh chơi trò chơi tiếp sức, thời Bài 3: Viết đoạn văn tả cảnh buổi sáng mùa gian chuẩn bị 1 phút, trong thời gian hè trên quê hương em trong đó có sử dụng 2 phút nhóm nào thay nhau viết phó từ đúng, đủ các phó từ trong đoạn trích- > chiến thắng Sau khi thời gian kết thúc, Giáo viên cho học sinh nhận xét, Giáo viên chốt Học sinh viết bài trong thời gian 10 33
  34. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 phút, đọc, nhận xét, Giáo viên nhận xét bổ sung Củng cố Nhắc lại các kiến thức về phó từ? Hướng dẫn: Học bài Làm các bài tập vào vở Xem trước phần văn miêu tả Ngày soạn: 27/12/2015 Ngày dạy: 28/12/2015 Buổi 13: ÔN TẬP CÁC KIẾN THỨC VỀ VĂN TỰ SỰ MỤC TIÊU: Giúp học sinh hệ thống lại các kiến thức về văn tự sự đã được học trong chủ đề. Củng cố lại các kiến thức về văn tự sự. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY Tổ chức: Kiểm tra: Kết hợp trong giờ ôn Bài mới 1. Những kiến thức chung về văn tự sự - Tự sự là phương thức trình bày một ? Tự sự là gì? chuỗi các sự việc , sự việc này dẫn đến sự việc kia, cuối cùng dẫn đến một kết thúc, thể hiện một ý nghĩa. ? Tự sự có vai trò như thế nào? - Tự sự giúp người kể giải thích sự việc, tìm hiểu con người, nêu vấn đề và bày tỏ thái độ khen chê. Hãy chứng tỏ văn bản Sơn Tinh, Thuỷ VD: Văn bản “ Sơn Tinh, Thuỷ Tinh” Tinh mang đặc điểm của văn bản tự Sự việc: Vua Hùng kén rể-> Sơn Tinh, sự? Thuỷ Tinh cầu hôn-> Trổ tài-> Thách Học sinh chuẩn bị theo nhóm, thời cưới-> Sơn Tinh dến trước lấy Mị gian 3 phút, trình bày, nhận xét, bổ Nương-> Thuỷ Tinh đến sau nổi giận sung, Giáo viên chốt. đánh Sơn Tinh-> Thuỷ Tinh thua, rút quân về. => ý nghĩa: Giải thích hiện tượng bão lũ ở đồng bằng sông Hồng. Mơ ước có sức mạnh để chế ngự thiên nhiên. - Các yếu tố then chốt trong bài tự sự: ? Nhũng yếu tố nào không thể thiếu Nhân vật và sự việc. 34
  35. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 trong văn tự sự? + Sự việc : trình bày một cách cụ thể : ? Sự việc trong văn tự sự được trình Sự việc xảy ra trong thời gian, địa bày như thế nào? điểm cụ thể, do nhân vật cụ thể thực hiện, có nguyên nhân , diễn biến, kết quả Được sắp xếp theo một trật tự , diễn ? Nhân vật trong văn tự sự có vai trò biến. gì? + Nhân vật : Thực hiện các sự việc. Có nhân vật chính và nhân vật phụ. 2. Bài tập Hãy thống kê các sự việc và nhân vật Học sinh HĐ theo nhóm, thời gian 5 trong văn bản “ Bánh chưng, bánh phút, trình bày, nhận xét. giày” theo hướng dẫn sau: Sự việc Nhân vật thực hiện Hướng dẫn Làm bài tập : Thống kê các sự việc và nhân vật trong truyện “ Sự tích Hồ Gươm” Ngày soạn: 03/01/2016 Ngày dạy: 04/01/2016 Buổi 14: ÔN TẬP CÁC DẠNG VĂN TỰ SỰ MỤC TIÊU: Giúp học sinh hệ thống lại các kiến thức đã ôn trong hai chủ đề đã học trong học kì I. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY Tổ chức: Kiểm tra: Nhắc lại các chủ đề đã học trong học kì I? Bai mới ? Đã học những kiểu bài tự sự nào? 1.Văn tự sự a. Kể chuyện dựa vào một cốt truyện có sẵn. b. Kể chuyện sáng tạo. ? Mỗi dạng bài hãy ra một vài đề? c. Kể chuyện đời thường. Học sinh ra đề theo nhóm; d. Kể chuyện tưởng tượng. Nhóm 1: dạng 1 Nhóm 2: dạng2 Nhóm 3: dạng 3 Nhóm 4: dạng 4 Thời gian thảo luận 3 phút, trình bày, 35
  36. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 nhận xét về câu từ trong đề. 2. Bài tập Bài 1: Trong các đề sau, mỗi đề thuộc dạng bài tự sự nào? Đề 1: Kể lại truyện “ Sơn Tinh, Thuỷ Tinh” theo ngôi kể thứ nhất . Đề 2: Vì một lần nói dối, em bị biến thành con cún. Hãy kể lại tâm trạng của em trong những ngày sống giữa thế giới loài vật. Đề 3: Kể về một người mà em yêu quí Học sinh trao đổi nhanh , trả lời, nhận nhất. xét, Giáo viên chốt. Đề 4: Viết tiếp phần kết cho truyện “ Cây bút thần” Đề 1: Kể chuyện dựa trên một cốt truyện có sẵn. Đề 2: Kể chuyện tưởng tượng. Đề 3: Kể chuyện đời thường. Đề 4: Kể chuyện sáng tạo. Bài 2: Làm dàn ý cho đề 1. Học sinh làm dàn ý theo nhóm, thời 1. Tìm hiểu đề gian 10 phút, các nhóm trình bày dàn - Thể loại: Tự sự ý, nhận xét , Giáo viên chốt dàn ý trên - Nội dung: Truyện Sơn Tinh, Thuỷ bảng phụ. Tinh. _ Ngôi kể thứ nhất. - Lời kể của nhân vật trong truyện. 2. Dàn bài a. Mở bài: Giới thiệu nhân vật hoặc sự việc khởi đầu. b. Thân bài: Các sự việc kể về cuộc cầu hôn và cuộc giao tranh của Sơn Tinh và Thuỷ Tinh. c. Kết bài: Kết thúc truyện Hướng dẫn Viết thành văn bài tập trên. Chuẩn bị phần kể chuyện tưởng tượng. Ngày soạn:10/01/2016 Ngày dạy: 11/01/2016 Buổi 16: 36
  37. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 ÔN TẬP CÁC BƯỚC LÀM BÀI VĂN TỰ SỰ MỤC TIÊU: Tiếp tục giúp học sinh củng cố lại các bước làm bài văn tự sự Rèn kĩ năng làm bài văn tự sự. Rèn ý thức tự giác làm bài. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY: Tổ chức: Kiểm tra: Nhắc lại các chủ đề đã học trong học kì I? Bài mới 1. Các bước làm bài văn tự sự ? Nêu các bước làm bài văn tự sự? - Tìm hiểu đề - Tìm ý - Lập dàn ý - Viết bài - Đọc và sửa bài 2. Bài tập Đề bài: Kể về một người mà em yêu quí nhất. ? Xác định thể loại, nội dung đề? 1. Tìm hiểu đề: - Thể loại: Văn tự sự- kể chuyện đời thường. - Nội dung: Kể về người mà em yêu quí. 2. Tìm ý: ? Với đề bài này, em cần thể hiện ý - Giới thiệu người mà mình định kể. nghĩa nào của câu chuyện? - Kể về sở thích của người đó. ? Nêu những ý mà em định kể? - Kể về tình cảm, mối quan hệ của người đó với những người thân. - Tình cảm , cảm xúc của mình với người đó. 3. Lập dàn ý ? Lập dàn ý cho đề bài? a. Mở bài; Giới thiệu người mà mình định Học sinh HĐ theo nhóm, thời gian 7 kể phút, trình bày, nhận xét, Giáo viên b. Thân bài: chốt trên bảng phụ. - Sở thích của người đó + ý nghĩ + Việc làm + Lời nói - Tình cảm , quan hệ của người đó với những người xung quanh. c. Kết bài: Tình cảm, cảm xúc với người đó. 4. Viết bài Học sinh viết phần mở bài theo nhóm, thời gian 5 phút, học sinh đọc trước 37
  38. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 lớp, nhận xét. Hướng dẫn Về nhà viết thành bài văn hoàn chỉnh. Xem lại phần Tiếng Việt đã ôn tập Ngày soạn:17/01/2016 Ngày dạy: 18/01/2016 Buổi 17: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT:TỪ VÀ CẤU TẠO TỪ,NGHĨA CỦA TỪ MỤC TIÊU Giúp học sinh hệ thống lại các kiến thức Tiếng Việt đã học . Rèn kĩ năng làm bài tập. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY Tổ chức: Kiểm tra: Nhắc lại các chủ đề đã học trong học kì I? Bài mới 1. Từ và cấu tạo từ Tiếng Việt ? Từ là gì? – Từ là đơn vị ngôn ngữ nhỏ nhất để tạo câu. ? Từ chia thành mấy loại? Nêu đặc - Từ chia thành 2 loại lớn: Từ đơn và điểm từng loại? từ phức Từ phức gồm từ ghép và từ láy. ? Từ Tiếng Việt chia thành mấy lớp? 2. Từ mượn ? Từ mượn là gì? Có những nguồn vay Là từ mượn của ngôn ngữ khác mượn nào? Các nguồn vay mượn: Hán, Anh, Pháp, ? Nghĩa của từ là gì? 3. Nghĩa của từ ? Có mấy cách giải nghĩa từ? Là nội dung mà từ biểu thị. ? Hãy giải nghĩa từ: bút và cho biết đã Có 2 cách giải nghĩa từ: Miêu tả sự vật giải nghĩa theo cách nào? mà từ biểu thị, dùng từ đồng nghĩa hoặc trái nghĩa. 4. Bài tập a.Cho tập hợp từ sau: bút chì, ti vi, bàn, quần áo, máy khâu, ô tô, tay, máy tính, in tơ nét, sách giáo khoa, Học sinh làm nhanh , trình bày, nhận Hãy sắp xếp các từ trên vào bảng phân xét Giáo viên chốt. loại. - Từ đơn: ti vi, bàn, ô tô, tay, in tơ nét. - Từ phức: bút chì, quần áo, máy khâu, máy tính, sách giáo khoa. 38
  39. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 Học sinh trình bày cách giải nghĩa, học b. Giải nghĩa các từ sau và cho biết đã sinh khác nhận xét độ chính xác ttrong giải nghĩa từ đó theo cách nào? cách giải nghĩa. vở, thước, chạy, buồn, vội vã. c. Tìm các từ mượn chỉ các vật dụng Học sinh chơi trò chơi tiếp sức: trong gia đình em. Chia lớp thành 2 đội chơi, trong thời gian 3 phút, nhóm nào tìm được nhiều từ đúng-> chiến thắng. d. Tìm các từ mượn trong truyện “ Sơn Tinh, Thuỷ Tinh” và cho biết đã mượn Học sinh làm nhanh, trình bày, nhận từ gốc nào? xét. Hướng dẫn Làm lại các bài tập về từ và nghĩa của từ trong sgk Xem trước phần từ loại đã học. Ngày soạn:24/01/2016 Ngày dạy: 25/01/2016 Buổi 18: ÔN TẬP VĂN MIÊU TẢ Mục tiêu Giúp học sinh ôn tập lại những kiến thức lí thuyết về văn miêu tả. Tích hợp với những kiến thức về văn bản ttrong “ Dế Mèn phiêu lưu kí’ Tiến trình bài dạy Tổ chức: Kiểm tra:Kết hợp trong khi giờ Bài mới ? Miêu tả là gì? 1.Khái nệm về văn miêu tả - Văn miêu tả là loại văn nhằm giúp người đọc, người nghehình dung những đặc điểm, tính chất nổi bật của một sự việc, sự vật, con người, phong cảnh làm cho những cái đó như hiện lên trước mắt người đọc người nghe - Trong văn miêu tả, năng lực quan sát của ? Yêu cầu với người viết, người nói người viết, người nói thường bộc lộ rõ nhất. trong văn miêu tả? ? Hãy kể tên văn bản miêu tả mà em đã được đọc và cho biết văn bản miêu tả 1. Bài tập đó miêu tả đối tượng nào? Mỗi đoạn văn miêu tả sau tái hiện điều gì? hãy chỉ ra đặc điểm nổi bật của đối tượng miêu tả trong mỗi đoạn? 39
  40. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 G đưa bài tập lên bảng phụ, học sinh a.Cái chàng Dế Choắt người gầy gò và dài đọc yêu cầu bài tập. lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện. Đã thanh niên rồi mà cánh chỉ ngắn củn đến giữa Học sinh trao đổi nhóm trong thời gian lưng, hở cả mạng sườn như người cởi trần 5 phút, trình bày, nhận xét, Giáo viên mặc áo gi –lê. Đôi càng bề bề, nặng nề trông chốt, ghi bảng. đến xấu xí.Râu ria gì mà cụt có một mẩu và mặt mũi thì lúc nào cũng ngẩn ngẩn ngơ ngơ. b. Mấy hôm nọ, trời mưa lớn, trên những hồ ao quanh bãi trước mặt, nước dâng trắng mênh mông. Nước đày và nước mới thì cua cá cũng tấp nập xuôi ngược, thế là bao nhiêu cò, vạc, sếu, cốc, sâm cầm, vịt trời, bồ nông, mòng, két ở các bãi sông xơ xác tận đâu cũng bay cả về vùng nưopức mới để kiếm mồi Hướng dẫn Câu a: Tả loài vật Đối tượng miêu tả: Dế Choắt Đặc điểm nổi bật: Hình dáng gầy gò, yếu đuối, xấu xí và đáng thương. Câu b: Tả cảnh Đối tượng miêu tả:Cảnh ao hồ khi mùa nước lên Đặc điểm nổi bật: Rộng mênh mông, cảnh tượng nhộn nhịp, đông vui với sự góp mặt của các loài vật. Củng cố ? Thế nào văn miêu tả? ?Khi viết văn miêu tả, người viết cần làm gì? Hướng dẫn Xem trước đoạn từ đầu đến “ thiên hạ rồi” trong “ Bài học đường đời đầu tiên” Sưu tầm những văn bản miêu tả. Ngày soạn:29/01/2016 Ngày dạy: 01/02/2016 Buổi 19: LUYỆN TẬP BÀI TẬP VĂN MIÊU TẢ Mục tiêu Tiếp tục giúp học sinh củng cố lại những kiến thức về văn miêu tả. Tích hợp với văn bản: “ Bài học đường đời đầu tiên”. Phát huy khả năng tự mở rộng bằng cách sưu tầm đọc sách. 40
  41. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 Tiến trình bài dạy Tổ chức: Kiểm tra:Kết hợp trong khi giờ Bài mới Bài tập Bài 1:Đọc và theo dõi đoạn: “ Bởi tôi ăn Học sinh đọc đoạn văn, trao đổi nhóm uống điều độ thiên hạ rồi” trong văn bản “ 7 phút, trình bày, nhận xét, Giáo viên Bài học đường đời đầu tiên” và trả lời những chốt câu hỏi sau: Đoạn văn miêu tả đối tượng nào? đặc diểm nào của đối tưọng được làm nổi bật? Yếu tố nghệ thuật nào thể hiện rõ điều đó? Hướng dẫn: - Đối tượng miêu tả: Dế Mèn - Đặc điểm được làm nổi bật: + Ngoại hình: Đẹp khoẻ khoắn, hấp dẫn, đày sức sống. +Tính cách: kiêu căng, hợm hĩnh, coi thường người khác - Yếu tố nghệ thuật sử dụng trong miêu tả:+ từ láy gợi hình ảnh, gợi âm thanh: ngoàm ngoạp, phanh phách, rung rinh, dún dẩy, ngơ ngác + Biện pháp so sánh: Hai cái răng như hai lưỡi liềm máy . Những ngọn cỏ gãy rạp xuống như có nhát dao vừa lia qua. Bài 2: Dùng các câu văn miêu tả để tái hiện hoạt động của các sự vật sau: A, Mưa rơi Học sinh đọc yêu cầu bài tập, viết B, Gió bấc thổi trong thời gian 15 phút, đọc , nhận xét, C, mặt trời mọc Giáo viên cho điểm những em viết tốt. Củng cố ? Thế nào là văn miêu tả? Hướng dẫn Ôn những phần lí thuyết về văn miêu tả đã học Sưu tầm những đoạn văn miêu tả. Ngày soạn:14/02/2016 41
  42. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 Ngày dạy: 15/02/2016 Buổi 20: RÈN LUYỆN KỸ NĂNG VĂN MIÊU TẢ Mục tiêu Giúp học sinh ôn luyện các kiến thức về văn miêu tả, tập kĩ năng quan sát tưởng tượng, so sánh nhận xét trong văn miêu tả Rèn kĩ năng làm văn miêu tả Tiến trình lên lớp * Tổ chức: Lớp 6 * Kiểm tra: - Kiểm tra bài tập về nhà của học sinh * Bài mới I, Lí thuyết ? Muốn miêu tả một đối tượng , em - Xác định đối tượng miêu tả phải tuân theo trình tự nào? - Quan sát, liên tưởng, tưởng tượng, so sánh, ?Muốn làm nổi bật đặc điểm tiêu - Viết theo một trình tự nhất định biểu của đối tượng, người viết phải biết làm gì? II, Bài tập 1, Đọc doạn văn sau và trả lời câu hỏi: Học sinh đọc đoạn văn trên bảng A, “ Nhưng cũng có lúc che chở cho làng” phụ, đọc yêu cầu, thảo luận nhóm 3 ( Rừng xà nu- Nguyễn Trung Thành) phút, trả lời, nhận xét, Giáo viên chốt B, “ Một đôi chèo bẻo về . sương trắng bồng bềnh” ( Vũ Tú Nam) ( Sách nâng cao Ngữ văn 6 trang 193) Các đoạn văn trên miêu tả những đối tượng nào? Nét nổi bật của các đối tượng đó là gì? Hãy chỉ ra các câu văn có chứa phép so sánh, nhân hóa và tác dụng của các biện pháp nghệ thuật đó? * Đoạn a: tả cảnh rừng xà nu - Đặc điểm nổi bật: Sức sống vươn lên mãnh liệt của cây xà nu - Các câu văn có hình ảnh so sánh, nhân hoá: câu 1, 2, 3 -> Tác dụng: Miêu tả sinh đọng sức sống mãnh liệt của rừng xà nu * Đoạn b: Tả cảnh Ba Vì vào xuân tươi đẹp , thơ mộng - So sánh: tiếng kêu như mài gươm - Nhân hóa: Hoa xoan rắc nhớ nhung -> Tác dụng: Gợi lên sắc tim tím màu của nhớ 42
  43. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 thương , vừa gợi tả tình cảm thiết tha gắn bó với cảnh vật của người miêu tả Bài tập 2 Nếu phải viết bài văn tả cảnh mùa xuân trên quê hương em, em sẽ lựa chọn những hình ảnh nổi bật nào? Em sẽ liên tưởng , so sánh các hình ảnh đó với các sự vật nào? Học sinh đọc và nêu yêu cầu bài tập 2, thảo luận3 phút, đại diện nhóm trình bày, nhóm khác bổ sung G đưa ra một vài gợi ý: - Bâù trời đã sáng sủa hơn - Không khí ấm áp - Mưa xuân giăng nhẹ - Gió xuân hây hẩy - Cây cối đày lộc non, lá biếc - Hoa nở, chim chóc bay về hót líu lo - trẻ em tung tăng đến trường Học sinh có thể tham khảo đoạn văn tả cảnh mùa xuân trong tác phẩm “ chiếc nhẫn bằng thép”( Pau xtốp xki) Củng cố Muốn làm tốt bài văn miêu tả, người viết cần có những năng lực gì? Hướng dẫn: Học bài Viết hoàn chỉnh bài tập 2 Ngày soạn:21/02/2016 Ngày dạy: 22/02/2016 Buổi 21: CÁC BƯỚC LÀM BÀI VĂN VĂN MIÊU TẢ Mục tiêu Giúp học sinh nắm được phương pháp làm bài văn miêu tả. Biết cách lập dàn ý cho bài văn miêu tả. Rèn kĩ năng làm bài văn miêu tả. Tiến trình lên lớp * Tổ chức: Lớp 6 43
  44. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 * Kiểm tra: - Kiểm tra bài tập về nhà của học sinh * Bài mới ? Trình bày dàn ý một bài văn miêu A1, Lí thuyết tả? * Dàn ý một bài văn miêu tả: 1, Mở bài: Giới thiệu cảnh định tả( Đó là cảnh nào? ở đâu? ấn tượng chung nhất về cảnh?) 2, Thân bài: Tả cảnh theo một trình tự nhất định( Thời gian hoặc không gian) 3, Kết bài: Nêu cảm nghĩ về cảnh. A2, Bài tập Đề bài: Hãy tả quang cảnh một buổi sáng trên ? Nêu các bước làm bài văn miêu tả? biển. - Tìm hiểu đề 1, Tìm hiểu đề: - Tìm ý, lập dàn ý - Thể loại: Miêu tả( tả cảnh) - Viết bài - Nội dung: tả cảnh buổi sáng trên biển. - Đọc và sửa lại 2, Tìm ý- lập dàn ý: ? Hãy thực hiện các bước: tìm hiểu * Mở bài: giới thiệu cảnh định tả.( tả cảnh gì? đề, tìm ý, lập dàn ý cho đề bài trên? Quan sát vào dịp nào? ở đâu? ấn tượng chung Học sinh hđ theo nhom , thời gian 7 nhất về cảnh?) phút, trình bày, nhận xét , Giáo viên * Thân bài: bổ sung - Cảnh mặt trời mọc trên biển: Mặt trời như một quả cầu lửa khổng lồ đang từ từ đội biển nhô lên Bầu trời Mặt biển Sóng biển, gió Bãi cát Những con thuyền Những người đi tắm buổi sáng - Mặt trời đã lên cao * Kết bài: Cảm nghĩ: yêu biển, yêu đất nước 3, Viết bài 4, Đọc và sửa bài Học sinh viết bài theo nhóm: Tổ1 viết phần mở bài Tổ 2, 3 viết phần thân bài Tổ 4 viết phần kết bài Thời gian 10 phút, đại diện các nhóm đọc , học sinh khác nhận xét, Giáo viên nhận xét bổ sung B1, Lí thuyết 44
  45. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 ? Muốn làm tốt bài văn tả người cần - Xác định đối tượng miêu tả( là tả chân dung phải làm những gì? hay tả trong tư thế làm việc) - Quan sát , lựa chọn chi tiết , hình ảnh nổi bật - trình bày theo một thứ tự * Bố cục ? Bố cụ bài văn tả người ? A, Mở bài: Giới thiệu người định tả( người đó ? ở mỗi phần em cần triển khai như là ai? Quan hệ như thế nào với em? ấn tượng thế nào? của em về người đó?) B, Thân bài: Lần lượt tả: - Ngoại hình - Hành động , cử chỉ. - Lời nói-> làm nổi bật tính cách của đối tượng C, Kết bài: Nêu cảm nghĩ về người được tả( yêu mến, tự hào, yêu thương liên hệ nhiệm vụ bản thân) B2, Bài tập Bài 1: 1, Trong các đối tượng miêu tả sau, người nào Học sinh đọc, nêu yêu cầu bài tập, tả chân dung, người nào tả trong tư thế làm thảo luận nhóm 3 phút, trả lời, học việc? sinh khác nhận xét, Giáo viên chốt: A, tả một em bé tập nói, tập đi. - Tả ông ( bà) -> tả chân dung tĩnh. B, Tả ông ( bà) của em. - Tả em bé tập đi, bạn học sinh đang C, Tả một bạn học sinh đang chơi đá bóng. đá bóng-> Tả người trong tư thế hoạt 2, Em sẽ lựa chọn những chi tiết tiêu biểu nào động. để tả 3 đối tượng trên? Chia lớp làm 3 nhóm, mỗi nhóm2 đề, Bài 2: thời gian 5 phút, đại diện các nhóm Từ bài thơ “Lượm” của nhà thơ Tố Hữu, hãy trình bày, học sinh khác nhận xét, tả lại chú bé Lượm theo trí tưởng tượng của Giáo viên nhận xét bổ sung và chốt em. Học sinh đọc và nêu yêu cầu bài * Dàn ý: tập2, thảo luận theo nhóm 5 phút, đại A, Mở bài: diện nhóm trình bày, nhóm khác Giới thiệu Lượm là chú bé làm nhiệm vụ liên nhận xét Giáo viên nhận xét bổ lạc trong kháng chiến chống Pháp. sung, chốt dàn ý hoàn chỉnh. Lượm để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc. B, Thân bài: - Hình dáng: nhỏ bé, nhanh nhẹn. Đôi mắt sáng, miệng cười tươi. Mặc bộ quần áo bằng vải ka ki cũ, áo trấn thủ mặc ngoài - Cử chỉ, hành động: đi nhảy chân sáo, luôn 45
  46. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 mồm huýt sáo - Lời nói: Kể chuyện về những ngày đi liên lạc với giọng hồn nhiên, chân thật. Thích đi công tác C, Kết bài: Yêu mến, tự hào, cảm phục Lượm. Liên hệ bản thân. * Viết bài: Viết mở bài và kết bài. Học sinh viết phần mở bài và phần kết bài, thời gian 7 phút, đọc, nhận xét, Giáo viên nhận xét Củng cố Nhắc lại phương pháp làm bài văn tả người. Hướng dẫn: Học bài Xem lại bài Viết hoàn chỉnh bài tập 2 Xem trước các phép tu từ đẫ học. Ngày soạn:28/02/2016 Ngày dạy: 29/02/2016 Buổi 22: MỘT SỐ BIỆN PHÁP TU TỪ TRONG TIẾNG VIỆT: SO SÁNH, NHÂN HÓA Mục tiêu Giúp học sinh thông qua chủ đề nắm chắc hơn các kiến thức về một số biện pháp tu từ trong Tiếng Việt. Rèn kĩ năng phân tích giá trị biểu cảm của một số biện pháp tu từ đã học. Tiến trình lên lớp * Tổ chức: Lớp 6 * Kiểm tra: - Kiểm tra bài tập về nhà của học sinh * Bài mới I, Biện pháp so sánh ? Thế nào là so sánh? - So sánh là đối chiếu giữa sự vật này với sự vật khác khi giữa chúng có nét tương đồng 46
  47. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 nhằm làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt. ?Có mấy kiểu so sánh? - Hai kiểu so sánh: ?LấyVd về mỗi kiểu ? + so sánh ngang bằng. + So sánh không ngang bằng. ? Nêu mô hình cấu tạo của phép so - Vế A- từ so sánh- phương diện so sánh- vế sánh? B ? Tác dụng của phép so sánh? - Làm sự vật , sự việc được nói đế sinh động , gợi cảm. - Thể hiện tư tưởng , tình cảm của người viết. * Bài tập VD: Trong bài “ Vượt thác”( Võ Quảng) có ? Hãy tìm các so sánh đặc sắc trong các hình ảnh so sánh đặc sắc: các văn bản đã học ? 1, “ Dượng Hương Thư như một pho tượng ? Hãy phân tích mộtmvài hình ảnh so đồng đúc ” sánh mà em cho là thú vị? 2, “Dượng Hương Thư như một hiệp sĩ của Học sinh chuẩn bị trong thời gian 5 Trường Sơn oai linh hùng vĩ.” phút, trình bày, nhận xét , Giáo viên 3, “ Dượng Hương Thư khác hẳn lúc ở nhà nhận xét, chốt. tính nết nhu mì ai gọi cũng vâng vâng dạ dạ” -> 3 so sánh liên tiếp khắc hoạ rõ nét ngoại hình khoẻ mạnh, vững chắc, tư thế hào hùng của con người trước thiên nhiên. * Kiểm tra 20 phút Đề bài: Viết bài văn ngắn phân tích giá trị biểu cảm của biện pháp tu từ so sánh trong hai câu thơ sau: Bóng Bác cao lồng lộng ấm hơn ngọn lửa hồng ( Đêm nay Bác không ngủ- Minh Huệ) 1, Yêu cầu: - Thể loại: Văn cảm nhận - Nội dung: Tác dụng so sánh trong hai câu thơ trong bài thơ “ Đêm nay Bác không ngủ” + Chỉ ra biện pháp so sánh trong hai câu thơ: Bóng Bác- Ngọn lửa hồng. - Tác dụng: Làm nổi bật sự lớn lao , cao cả , vĩ đại song cũng rất gần gũi, ấm áp củaBác. -> Niềm cảm phục , ngưỡng mộ, yêu thương của anh đội viên đối với Bác kính yêu. - Hình thức: Viết thành bìa văn ngắn có bố cục 3 phần, diễn đạt trôi chảy, chữ sạch đẹp, đúng chính tả. 2, Biểu điểm: Điểm 9, 10: Đáp ứng các yêu cầu trên, văn viết sấng tạo, có cảm xúc. 7,8 : đảm bảo cơ bản các yêu càu trên, còn mắc một vài lỗi nhỏ về diễn đạt Điểm 5,6: Đủ yêu cầu về nội dung song còn mắc lỗi diễn đạt và chính tả . Điểm3, 4: nội dung sơ sài 47
  48. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 Điểm 1, 2: Bài quá yếu Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh nh¾c l¹i II, Biện pháp nh©n ho¸: kiÕn thøc. 1. Nh©n ho¸ lµ c¸ch gäi, t¶ con vËt, c©y cèi, ®å HS trình bày . vËt, hiÖn t­îng thiªn nhiªn b»ng nh÷ng tõ ng÷ Gi¸o viªn cñng cè l¹i ®­îc dïng ®Ó gäi hoÆc t¶ con ng­êi. ?Thế nào là nhân hóa? 2. T¸c dông: lµm cho ®å vËt, c©y cèi thiªn ?Tác dụng của nhân hóa? nhiªn trë lªn gÇn gòi víi con ng­êi - diÔn ®¹t ?Có mấy kiểu nhân hóa? sinh ®éng cô thÓ gîi c¶m. 3.C¸c kiÓu nh©n ho¸ + Gäi vËt b»ng nh÷ng tõ vèn gäi ng­êi: L·o miÖng, c« m¾t + Dïng nh÷ng tõ chØ ho¹t ®éng, tÝnh chÊt cña con ng­êi ®Ó chØ ho¹t ®éng, tÝnh chÊt cña vËt, cña thiªn nhiªn; S«ng gÇy, ®ª cho·i ch©n ra + Trß chuyÖn x­ng h« víi vËt nh­ víi ng­êi. Kh¨n th­¬ng nhí ai Kh¨n r¬i xuèng ®Êt? Kh¨n th­¬ng nhí ai Kh¨n v¾t lªn vai? * Bµi tËp SGK: Häc sinh trao ®æi th¶o luËn nhãm. Bµi 4: (trang 59) §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy kÕt qu¶ th¶o a) Nói ¬i (trß chuyÖn x­ng h« víi vËt nh­ víi luËn. ng­êi) C¸c b¹n nhËn xÐt, bæ sung b) Cua, c¸ tÊp nËp; cß, sÕn, v¹c, le c·i cä om Gi¸o viªn kÕt luËn sßm; dïng nh÷ng tõ chØ ho¹t ®éng tÝnh chÊt cña ng­êi ®Ó chØ ho¹t ®éng tÝnh chÊt cña vËt. Hä (cß, sÕu, v¹c,le), anh (cß); dïng tõ ng÷ vèn gäi ng­êi ®Ó gäi vËt. c) Chßm cæ thô - d¸ng m·nh liÖt, ®øng trÇm ng©m lÆng nh×n, thuyÒn - vïng v»ng: dïng nh÷ng tõ chØ ho¹t ®éng tÝnh chÊt cña ng­êi ®Ó chØ vËt. Quay ®Çu ch¹y: ®©y lµ hiÖn t­îng chuyÓn nghÜa cña tõ kh«ng ph¶i biÖn ph¸p tu tõ. d) C©y - bÞ th­¬ng, th©n m×nh, vÕt th­¬ng, côc m¸u; dïng nh÷ng tõ chØ ho¹t ®éng, tÝnh chÊt bé phËn cña ng­êi chØ vËt * T¸c dông: - Lµm cho sù vËt ®­îc miªu t¶ trë lªn sèng ®éng gÇn gòi víi con ng­êi. - §Ó béc lé t©m sù con ng­êi (c©u a) Bµi 5: ViÕt ®o¹n v¨n cã sö dông phÐp nh©n ho¸ 48
  49. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 - Yªu cÇu: ®o¹n v¨n miªu t¶, t¶ ng­êi - hoÆc t¶ c¶nh. - Cã sö dông phÐp nh©n ho¸ hîp lý III- Bµi tËp bæ sung: Bµi 1: H·y chØ ra phÐp nh©n ho¸ trong bµi "C©y dừa" cña T§K. Nªu t¸c dông cña nh÷ng phÐp nh©n ho¸ Êy. C©y dừa cao tỏa nhiều tàu GV dùng bảng phụ ghi bài thơ. Dang tay đãn giã gật đầu gọi trăng Häc sinh thi t×m nhanh phÐp nh©n ho¸ Th©n dừa bạc phếch th¸ng năm Quả dừa đàn lợn con nằm trªn cao Hoa dừa nở lẫn cùng sao Tàu dừa chiếc lược chải vào m©y xanh Ai đem nước ngọt nước lành Ai đeo bao hũ rượu quanh cổ dừa Đứng canh trời đất bao la Mà dừa đủng đỉnh như là đứng chơi. ->C©y dừa: dang tay ,gật đầu,chải,canh,đủng đỉnh. * T¸c dông: Sù vËt trë lªn gÇn gòi ,sinh ®éng. Bài 2: Dïng nghệ thuật nh©n hãa để viết lại những c©u văn tả sau đ©y sao cho c¸ch diễn đạt trở nªn giàu h×nh ảnh hơn. a.Về mùa hè ,nước dòng sông trong xanh màu ngọc bÝch. Häc sinh lµm viÖc c¸ nh©n. c.Khi diều h©u xuất hiện ,gà mẹ xße c¸nh Gi¸o viªn chÊm bµi. che chở cho đàn con. Gợi ý: a.Về mùa hè ,dòng sông khóac trên mình một chiếc áo màu xanh ngọc bích b.Khi diều hâu xuất hiện ,gà mẹ giang rộng đôi cánh che chở cho đàn con. D.Dặn dò: Học thuộc các khái niệm so sánh ,nhân hóa,tập đạt câu ,viết đoạn văn có sử dung các phép tu từ đó. Củng cố - Thu bài - Nhắc lại kiến thức đã học trong giờ. Hướng dẫn: Học bài 49
  50. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 Xem trước biện pháp so sánh và sưu tầm những câu văn, câu thơ có sử dụng so sánh để phân tích. Ngày soạn:06/03/2016 Ngày dạy: 07/03/2016 Buổi 23: TruyÖn ng¾n, kÝ, th¬ hiÖn ®¹i ViÖt Nam H­íng dÉn ph­¬ng ph¸p häc: C¶m thô v¨n b¶n"Bµi häc ®­êng ®êi ®Çu tiªn": I. Môc tiªu bµi häc: - Qua bµi häc nh»m gióp häc sinh cã ®­îc nh÷ng hiÓu biÕt c¬ b¶n vÒ mét sè thÓ lo¹i nh­ TruyÖn ng¾n, kÝ, th¬ ViÖt Nam hiÖn ®¹i. - Tõ ®ã c¸c em cã thÓ ph©n biÖt ®­îc víi c¸c thÓ lo¹i kh¸c. - RÌn kü n¨ng ph©n tÝch t¸c phÈm v¨n xu«i ViÖt Nam hiÖn ®¹i. II. ThiÕt bÞ d¹y häc: III. tiÕn tr×nh d¹y-häc: 1.æn ®Þnh líp: 2. KiÓm tra bµi cò: ? T¶ c¶nh cã nh÷ng yªu cÇu g× kh¸c so víi yªu cÇu cña t¶ ng­êi? ? Khi t¶ ng­êi ta cÇn chó ý ®iÒu g×? ? Cã mÊy kiÓu v¨n t¶ ng­êi? Nªu yªu cÇu cña tõng lo¹i? 3. Bµi míi: I. TruyÖn ng¾n 1. ThÕ nµo lµ truyÖn ng¾n? - Lµ nh÷ng v¨n b¶n v¨n xu«i, viÕt vÒ nh÷ng ®Ò tµi kh¸c nhau nh­ thiªn nhiªn, con ng­êi, vµ c¸c vÊn dÒ x· héi kh¸c. - TruyÖn cã nh©n vËt, cã cèt truyÖn, cã chuçi sù viÖc vµ c¸c t×nh huèng ®­îc n¶y sinh, ph¸t 50
  51. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 triÓn vµ gi¶i quyÕt trong truyÖn 2. Nh÷ng truyÖn ng¾n mµ c¸c em ®· ®­îc häc. - Bµi häc ®­êng ®êi ®Çu tiªn. - Bøc tranh cña em g¸i t«i. - V­ît th¸c. - S«ng n­íc Cµ Mau. II. Gi¸ trÞ néi dung. ? Theo em nh©n vËt DÕ MÌn cã gi¸ trÞ g× 1. Bµi häc ®­êng ®êi ®Çu tiªn( DÕ MÌn vÒ mÆt néi dung t¸c phÈm? phiªu l­u ký). a) H×nh ¶nh DÕ MÌn. ? T¹i sao "T¹i sao DÕ MÌn phiªu l­u kÝ" DÕ MÌn lµ mét h×nh ¶nh cao ®Ñp ®­îc t¸c gi¶ l¹i ®­îc kh«ng nh÷ng thiÕu nhi mµ tÊt c¶ x©y dùng ®Ó mang mét th«ng ®iÖp x©y dùng c¸c ®éc gi¶ yªu thÝch? mét x· héi ®oµn kÕt t­¬i ®Ñp. V× thÕ mäi suy nghÜ, hµnh ®éng ®Òu rÊt cao ®Ñp. Mét t­ t­ëng míi ®­îc t¸c gi¶ g©y dùng qua mét nh©n vËt ? T¹i sao DÕ MÌn l¹i cã thÓ v­ît qua mäi mµ ë ®ã ng­êi ®äc cã thÓ thÊy m×nh trong ®ã. khã kh¨n trong con ®­êng phiªu l­u cña Tõ bµi häc ®­êng ®êi ®Çu tiªn cho ®Õn khi m×nh? kªu gäi thÕ giíi ®¹i ®ång, DÕ MÌn ®· tr¶i qua bao khã kh¨n gian khæ nh­ng kh«ng lïi b­íc v× nh©n vËt nµy lu«n ®­îc t¹o søc m¹nh bëi mét lý t­áng sèng cao ®Ñp. b) C¸c nh©n vËt kh¸c. Tõ h×nh ¶nh DÕ Cho¾t ®Õn c¸c chÞ Cµo Cµo, b¸c Ch©u ChÊu Ma hay vâ sÜ Bä Ngùa ®Òu ? C¸c nh©n vËt kh¸c cã ý nghÜa nh­ thÕ ®­îc t¸c gi¶ göi g¾m mét t×nh c¶m s©u s¾c, cã nµo ®èi víi nh©n vËt DÕ MÌn vµ gi¸ trÞ néi sù liªn hÖ chÆt chÏ ®Õn lý t­ëng sèng cña DÕ dung cña c©u chuyÖn? MÌn. V× vËy, tuy kh«ng ph¶i lµ nh©n vËt chÝnh nh­ng ®Òu mang mét nÐt ®Ñp riªng ngoµi h×nh d¸ng ®ã lµ nh÷ng suy nghÜ, hµnh ®éng vµ viÖc lµm ®Òu hÕt søc lý t­ëng. Nh÷ng nh©n vËt nµy gãp phÇn t¹o dùng thµnh c«ng cho t¸c phÈm I- H­íng dÉn so¹n bµi v¨n b¶n - Häc bµi: B­íc 1: §äc kü v¨n b¶n (3 lÇn trë lªn) Gi¸o viªn h­íng dÉn häc sinh c¸c - Th¬ häc thuéc - TruyÖn tãm t¾t b­íc so¹n bµi, häc bµi 51
  52. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 - Chia ®o¹n, t×m bè côc B­íc 2: Tr¶ lêi c¸c c©u hái phÇn ®äc hiÓu v¨n b¶n - LÇn l­ît tr¶ lêi c¸c c©u hái SGK B­íc 3: Lµm c¸c bµi tËp phÇn luyÖn tËp- bµi tËp bæ sung B­íc 4: Häc bµi cò Gi¸o viªn h­íng dÉn häc sinh ®äc v¨n II- H­íng dÉn so¹n "Bµi häc ®­êng ®êi ®Çu b¶n "Bµi häc " tiªn": T×m bè côc v¨n b¶n B­íc 1:§äc kü * T×m bè côc: - H×nh ¶nh DÕ MÌn - C©u chuyÖn bµi häc ®­êng ®êi ®Çu tiªn cña DÕ MÌn - MÌn rÊt ©n hËn, xãt th­¬ng Cho¾t B­íc 2: Tr¶ lêi c¸c c©u hái phÇn ®äc hiÓu T¸c phÈm cã 10 ch­¬ng 1. Tãm t¾t t¸c phÈm "DÕ MÌn phiªu l­u ký" - Ch­¬ng ®Çu:Lai lÞch vµ bµi häc ®­êng ®êi ®Çu cña MÌn - 2 Ch­¬ng tiÕp: MÌn bÞ bän trÎ con b¾t ®em ®i chäi nhau - trèn tho¸t - sa l­íi bän NhÖn - ®¸nh NhÖn cøu Nhµ Trß. - 7 Ch­¬ng cuèi: MÌn, Tròi kÕt nghÜa phiªu l­u trªn bÌ l¸ sen - ®Õn sø Õch, Nh¸i, Cua - ®Õn vïng Cá may Chuån Chuån, Ch©u ChÊu - thi vâ th¾ng Bä Ngùa, Bä Muçm - t«n lµm Ch¸nh phã thñ lÜnh Tæng Ch©u ChÊu - Tæng Ch©u ChÊu t×m n¬i tró ®«ng, ®¸nh nhau víi ChÊu Voi, Tròi bÞ b¾t lµm tï binh - DÕ MÌn bÞ l·o chim Tr¶ b¾t giam trong hang tèi - ®­îc ChÊu Voi, XiÕn tãc, Tròi cøu tho¸t - c¶ bän ®Õn vïng KiÕn ®Ó nhê KiÕn truyÒn th«ng 52
  53. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 tin mong muèn hoµ b×nh - do hiÓu lÇm bän MÌn bÞ bän KiÕn bao v©y, Tròi tho¸t ra t×m cøu viÖn. NgÉu nhiªn vßng v©y KiÕn bÞ ph¸ MÌn t×m ®­îc KiÕn chóa, gi¶i to¶ mäi hiÓu lÇm. KiÕn truyÒn lêi hÞch mu«n loµi kÕt anh em. MÌn, Tròi vÒ quª th¨m mé mÑ dù tÝnh cuéc phiªu l­u míi. 2. Tãm t¾t ®o¹n trÝch "Bµi häc ®­êng ®êi" - MÌn lµ chµng DÕ thanh niªn c­êng tr¸ng, kiªu ng¹o, xèc næi. - MÌn coi th­êng chª bai anh hµng xãm DÕ Cho¾t èm yÕu xÊu xÝ. - Mét chiÒu MÌn trªu chÞ Cèc xong trèn vµo hang khiÕn chÞ hiÓu lÇm ®¸nh Cho¾t träng th­¬ng. - Tr­íc khi chÕt Cho¾t khuyªn MÌn bá thãi hung h¨ng bËy b¹. - MÌn xãt th­¬ng Cho¾t vµ ©n hËn v« cïng vÒ bµi häc ®­êng ®êi ®Çu tiªn. III- Bµi tËp: Bµi 1:(Trang 11SGK) ViÕt ®o¹n v¨n t¶ t©m tr¹ng MÌn * Néi dung: + Cay ®¾ng v× lçi lÇm + Xãt th­¬ng DÕ Cho¾t + ¨n n¨n vÒ hµnh ®éng téi lçi + Lêi høa víi ng­êi ®· khuÊt: Thay ®æi c¸ch sèng ( Chó ý khung c¶nh xung quanh nÊm må ) * H×nh thøc: + §o¹n v¨n 5 - 7 c©u + Ngåi kÓ 1 - nh©n vËt MÌn x­ng t«i Bµi 2: §äc ph©n vai 3 nh©n vËt 53
  54. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 IV- Bµi tËp bæ sung: ViÕt ®o¹n v¨n tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt DÕ MÌn * Ngo¹i h×nh: - NÐt ®Ñp, khoÎ m¹nh * TÝnh c¸ch: - NÐt ch­a ®Ñp; kiªu c¨ng tù phô - NÐt ®Ñp; yªu ®êi, tù tin - ©n hËn, s¸m hèi Ngày soạn:13/03/2016 Ngày dạy:14 /03/2016 Buổi 24: C¶m thô v¨n b¶n: S«ng n­íc Cµ Mau, V­ît th¸c A. Môc tiªu: - Häc sinh hiÓu s©u s¾c h¬n vÒ ND, NT v¨n b¶n - Häc sinh lµm mét sè bµi tËp c¶m thô v¨n b¶n B. TiÕn tr×nh: I- Bµi tËp SGK: HS lµm viÖc c¸ nh©n Bµi 1 Trao ®æi ph¸t biÓu ý kiÕn. * C¶m nhËn vÒ vïng ®Êt Cµ Mau GV ®Þnh h­íng häc sinh viÕt ®o¹n - C¶m nhËn vÒ thiªn nhiªn vÎ ®Ñp hïng vÜ ®Çy hoµn chØnh søc sèng. + Kh«ng gian mªnh m«ng trêi n­íc c©y l¸ toµn mµu xanh th¬ méng. + ¢m thanh r× rµo bÊt tËn cña tiÕng sãng, giã, rõng c©y. + S«ng ngßi kªnh r¹ch chi chÝt: R¹ch M¸i GiÇm, kªnh Ba KhÝa, kªnh Bä M¾t +Dßng s«ng N¨m C¨n; réng h¬n ngµn th­íc, 54
  55. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 n­íc ®æ Çm Çm ngµy ®ªm, c¸ b¬i hµng ®µn ®en tròi. + Rõng ®­íc cao ngÊt nh­ bøc tr­êng thµnh v« tËn. + Chî N¨m C¨n; trï phó, ®«ng vui, tÊp nËp, thuyÒn bÌ san s¸t, nh÷ng ®èng gç cao nh­ nói, bÕn vËn hµ nhén nhÞp, nh÷ng ng«i nhµ bÌ ¸nh ®Ìn m¨ng s«ng s¸ng rùc. + §éc ®¸o; häp trªn s«ng nh­ khu phè næi, thuyÒn b¸n hµng len lái, tiÕng nãi, mµu s¾c quÇn ¸o ng­êi b¸n hµng Bµi 2: * C¸c ®éng tõ trong c©u: tho¸t qua, ®æ ra, xu«i vÒ * Kh«ng thÓ thay ®æi tr×nh tù c¸c ®éng tõ Êy v× nh­ thÕ sÏ lµm sai l¹c néi dung ®Æc biÖt lµ sù diÔn t¶ tr¹ng th¸i ho¹t ®éng cña con thuyÒn trong mçi khung c¶nh. - Tho¸t qua; nãi con thuyÒn v­ît qua mét n¬i khã kh¨n nguy hiÓm. - §æ ra; diÔn t¶ con thuyÒn tõ con kªnh nhá ®æ ra dßng s«ng lín. - Xu«i vÒ; diÔn t¶ con thuyÒn nhÑ nhµng xu«i theo dßng n­íc ë n¬i dßng s«ng ªm ¶. Bµi 2: C¶m thô v¨n b¶n: V­ît th¸c A. Môc tiªu: - Cñng cè kiÕn thøc trong bµi, biÕt c¶m nhËn nh÷ng chi tiÕt hay h×nh ¶nh ®Ñp. - TÝch hîp víi tËp lµm v¨n t¶ c¶nh, t¶ ng­êi B. TiÕn tr×nh: 55
  56. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 Bµi 1: C¶nh s«ng n­íc thay ®æi theo ®iÓm Häc sinh ®äc c©u hái nh×n cña t¸c gi¶ qua ba chÆng ®­êng trªn Ph©n tÝch sù thay ®æi cña c¶nh s«ng s«ng n­íc hai bê. - §o¹n ®Çu tiªn: N»m ë vïng ®ång b»ng s«ng Ng­êi kÓ ®· quan s¸t sù vËt tõ vÞ trÝ hiÒn hoµ th¬ méng, c¶nh hai bªn bê ®Ñp ªm nµo? vÞ trÝ Êy cã thÝch hîp kh«ng? t¹i ®Òm víi nh÷ng b·i d©u tr¶i b¹t ngµn ®Õn tËn sao? nh÷ng lµng xa tÝt. Trªn s«ng nh÷ng con thuyÒn Häc sinh trao ®æi nhãm chÇm chËm b×nh yªn. - §o¹n 2: Toµn th¸c d÷ nhÞp ®iÖu c©u v¨n còng biÕn vÎ ®Ñp d÷ déi qua h×nh ¶nh n­íc tõ trªn cao phãng xuèng gi÷a hai v¸ch ®¸ dùng ®øng ch¶y ®øt ®u«i r¾n. - §o¹n 3: Sau c¶nh v­ît th¸c thiªn nhiªn trë l¹i ªm ®Òm nh­ ®ãn chµo nh÷ng th¾ng lîi trë vÒ "qua nhiÒu líp nói ®ång ruéng l¹i më ra" * Ng­êi kÓ ®· quan s¸t c¶nh vËt tõ trªn thuyÒn. §©y lµ vÞ trÝ thÝch hîp ng­êi t¶ võa quan s¸t c¶nh vËt trªn s«ng võa nh×n thÊy c¶nh t­îng thay ®æi trªn hai bê s«ng. Qua ®«i m¾t cña ng­êi kÓ c¶nh trÝ hiÖn lªn nh­ nh÷ng th­íc phim quay chËm vÒ mét thiªn nhiªn hïng vÜ nh­ng còng ®Çy chÊt th¬ Bµi 2: C¶m nhËn s©u s¾c nhÊt cña em vÒ vÎ ®Ñp thiªn nhiªn vµ vÎ ®Ñp con ng­êi lao ®éng trªn s«ng. + VÎ ®Ñp thiªn nhiªn: hïng vÜ th¬ méng - hiÓm trë + VÎ ®Ñp con ng­êi lao ®éng: g©n guèc, r¾n ch¾c m¹nh mÏ, dòng c¶m dµy d¹n kinh nghiÖm. Bµi 3: PhÇn luyÖn tËp SGK trang 41 T×m nh÷ng nÐt ®Æc s¾c cña phong c¶nh thiªn nhiªn ®­îc miªu t¶ ë bµi "s«ng n­íc vµ tr­ît 56
  57. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 th¸c" 1. S«ng n­íc Cµ Mau - S«ng ngßi dµy ®Æc chi chÝt - Bao trïm lµ mµu xanh - TiÕng r× rµo bÊt tËn cña rõng c©y sãng biÓn C¶nh th¬ méng hoang s¬, ®Çy søc sèng 2. V­ît th¸c - S«ng réng bê b·i ngót ngµn - Th¸c ghÒnh d÷ hiÓm trë Th¬ méng, hïng vÜ C. DÆn dß: - Lµm bµi tËp cßn l¹i - Häc l¹i lý thuyÕt Ngày soạn:20/03/2016 Ngày dạy:21 /03/2016 Buổi 25: Ôn tập v¨n b¶n C©y tre viÖt nam - c« t« A. Môc tiªu: - Gióp häc sinh hiÓu s©u s¾c h¬n vÒ 2 v¨n b¶n: C©y tre ViÖt Nam, C« T«. - Lµm c¸c bµi tËp c¶m thô vÒ 2 v¨n b¶n. B. TiÕn tr×nh: I. Néi dung kiÕn thøc: 1. V¨n b¶n "C©y tre Viªt Nam": Häc sinh hÖ thèng ho¸ * Néi dung kiÕn thøc vÒ ND vµ NT - Nh÷ng phÈm chÊt cña c©y Tre ViÖt Nam, con ng­êi ViÖt hai v¨n b¶n. Nam. Líp nhËn xÐt, söa ch÷a, - Sù g¾n bã cña c©y tre víi con ng­êi ViÖt Nam. bæ sung. * NghÖ thuËt. Gi¸o viªn chèt l¹i. - H×nh ¶h Ènh dô c©y tre - biÓu t­îng. - Giäng ®iÖu nhÞp ®iÖu c©u v¨n cã nh¹c tÝnh t¹o chÊt tr÷ 57
  58. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 t×nh thiÕt tha, s«i næi, bay bæng. 2. V¨n b¶n "C« T«": * Néi dung - VÎ ®Ñp thiªn nhiªn vµ c¶nh sinh ho¹t cña con ng­êi lao ®éng ë ®¶o C« T«. - T×nh c¶m cña t¸c gi¶. * NghÖ thuËt. - NghÖ thuËt t¶ c¶nh ®Æc s¾c ®Çy chÊt th¬. - NghÖ thuËt sö dông ng«n ng÷ ®iªu luyÖn chÝnh x¸c tinh tÕ. - Giäng v¨n giµu c¶m thô. II. LuyÖn tËp: Häc sinh th¶o luËn Bµi 1: Bãng tre trïm lªn ©u yÕm khai hoang. nhãm ®«i 2' a) §o¹n v¨n sö dông phÐp tu tõ g×? b) Nªu t¸c dông. * Gîi ý ®¸p ¸n: a) Nh©n ho¸: Bãng tre - ©u yÕm b) T¸c dông: + Sù g¾n bã gÇn gòi cña tre víi con ng­êi ViÖt Nam. + Tre nh­ ng­êi mÑ t×nh c¶m che chë yªu th­¬ng ®èi víi ng­êi n«ng d©n ViÖt Nam. Häc sinh th¶o luËn Bµi 2: §o¹n v¨n sö dông phÐp tu tõ g×? T¸c dông? nhãm 4: 3' . "Sau trËn b·o, ch©n trêi ngÊn bÓ . N­íc biÓn höng §¹idiÖn nhãm tr×nh bµy hång" kÕt qu¶. * Gîi ý: Líp nhËn xÐt bæ sung. - PhÐp so s¸nh: Ch©n trêi ngÊn bÓ - TÊm kÝnh Gi¸o viªn chèt ®¸p ¸n. MÆt trêi - Qña trøng thiªn nhiªn Häc sinh dùa vµo ®¸p - T¸c dông: ¸n tr¶ lêi thµnh ®o¹n + C¶nh mÆt trêi mäc ®­îc ®Æt trong mét khung c¶nh réng v¨n. lín bao la, hÕt søc trong trÎo tinh kh«i. + C¶nh mÆt trêi mäc trªn biÓn lµ bøc tranh tuyÖt ®Ñp rùc râ vµ tr¸ng lÖ. 58
  59. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 Ngày soạn:20/03/2016 Ngày dạy:21 /03/2016 Buổi 26: ÔN TẬP BIỆN PHÁP TU TỪ:ẨN DỤ, HOÁN DỤ A.Môc tiªu cÇn ®¹t: 1.KiÕn thøc: Cñng cè vµ n©ng cao c¸c kiÕn thøc vÒ phÐp tu tõ Èn dô. 2.KÜ n¨ng: RÌn kÜ n¨ng nhËn diÖn vµ ph©n tÝch ý nghÜa còng nh­ t¸c dông cña Èn dô .B­íc ®Çu biÕt t¹o ra mét sè kiÓu Èn dô ®¬n gi¶n trong nãi vµ viÕt. 3.Th¸i ®é:cã ý thøc sö dông Èn dô trong khi nãi vµ viÕt. B.ChuÈn bÞ: GV: +Ph­¬ng ph¸p:Nªu vÊn ®Ò ,ph¸t vÊn ,®éng n·o ,th¶o luËn nhãm,tr×nh bµy mét phót. +Ph­¬ng tiÖn:Bµi so¹n.SGK,s¸ch tham kh¶o.b¶ng phô. HS: Vë ghi.SGK,b¶ng nhãm,phiÕu häc tËp c¸ nh©n. C.C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1: Cñng cè kiÕn thøc vÒ I.Nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n: phÐp tu tõ Èn dô. 1.Kh¸i niÖm: Èn dô lµ gäi tªn sù vËt ,hiÖn ?Èn dô lµ g×? t­îng nµy b»ng tªn cña sù vËt ,hiÖn t­îng kh¸c ?Cã mÊy kiÓu Èndô? cã nÐt t­¬ng ®ång víi nã nh»m t¨ng søc gîi h×nh HS tr×nh bµy. ,gîi c¶m cho sù diÔn ®¹t. 2.C¸c kiÓu Èndô: +Èndô h×nh thøc. +Èn dô c¸ch thøc. +Èndô phÈm chÊt. GV bæ sung: +Èn dô chuyÓn ®æi c¶m gi¸c. 3.Èn dô tu tõ lµ Èn dô g¾n víi c¸ch thøc sö dông ng«n ng÷ mang ®Ëm dÊu Ên c¸ nh©n cña t¸c gi¶.Th«ng th­êng ®Ó hiÎu ®­îc chóng ,ph¶i ®Æt chóng trong khung c¶nh sö dông chung (trong c©u hoÆc trong v¨n b¶n.Èn dô tu tõ cã søc biÓu c¶m cao ,t¹o tÝnh hµm sóc vµ tÝnh h×nh t­îng cho c©u th¬ ,c©u v¨n. 4.Èn dô cã mèi liªn hÖ chÆt chÏ víi so s¸nh .VÒ b¶n chÊt ,Èn dô lµ mét lo¹i so s¸nh ngÇm ,trong ®ã Èn ®Þ sù vËt ,sù viÖc ®­îc so s¸nh (vÕ A),ph­¬ng diÖn so s¸nh,tõ so s¸nh ;chØ cßn l¹i sù vËt ,sù viÖc so s¸nh (vÕ B).Muèn ph©n tÝch ®­îc Èn dô ,hiÓu ®­îc c¸i hay ,c¸i hµm sóc cña Èn dô 59
  60. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 ph¶i xuÊt ph¸t tõ tõ ng÷ Èn dô (B) t×m ®Õn ®­îc A (sù vËt ,sù viÖc ®­îc so s¸nh).VÝ dô: Ngµy ngµy mÆt trêi ®i qua trªn l¨ng ThÊy mét mÆt trêi trong l¨ng rÊt ®á. (ViÔn Ph­¬ng) “MÆt trêi” trong c©u thø hai lµ mét Èn dô .T¸c gi¶ dïng tõ “MÆt trêi” ®Ó chØ B¸c Hå –vÞ l·nh tô cña d©n téc . Ng­êi (nh­ MÆt trêi) soi s¸ng ,dÉn ®­êng chØ lèi cho d©n téc ta tho¸t khái cuéc sèng n« lÖ tèi t¨m ,®i tíi t­¬ng lai ®éc lËp ,tù do ,h¹nh phóc. II.LuyÖn tËp: Bµi 1:X¸c ®Þnh c¸c kiÓu Èn dô trong c¸c c©u sau ®©y: GV dïng b¶ng phô ghi bµi tËp 1. a. Ngµy ngµy mÆt trêi ®i qua trªn l¨ng Yªu cÇu Hs trao ®æi ,th¶o luËn ->sau ThÊy mét mÆt trêi trong l¨ng rÊt ®á ®ã tr×nh bµy ý kiÕn. (ViÔn Ph­¬ng) Gv nhËn xÐt ,®¸nh gi¸. b. Duíi tr¨ng quyªn ®· gäi hÌ §Çu t­êng löa lùu lËp loÌ ®©m b«ng (NguyÔn Du) c. ChØ cã thuyÒn míi hiÓu BiÓn mªnh m«ng nh­êng nµo. ChØ cã biÓn míi biÕt ThuyÒn ®i ®©u ,vÒ ®©u. (Xu©n Quúnh) d. Nµy l¾ng nghe em khóc nh¹c th¬m. (Xu©n DiÖu) Gîi ý: a. Tõ “MÆt trêi” thø hai -> Èn dô phÈm chÊt. b. “Löa lùu” -> Èn dô h×nh thøc. c. “ThuyÒn” vµ “biÓn” -> Èn dô phÈm chÊt. d. “khóc nh¹c th¬m”-> Èn dô chuyÓn ®æi HS suy nghÜ vµ tr¶ lêi c¸ nh©n. c¶m gi¸c. C¶ líp nhËn xÐt .GV nhËn xÐt. Bµi 2: Nh÷ng c©u sau ®©y cã c©u nµo sö dông Èn dô kh«ng?NÕu cã ,em h·y chØ ra nh÷ng Èn dô cô thÓ. - Chóng ta kh«ng nªn n­íng tiÒn b¹c cña cha mÑ. - Chóng t¾m c¸c cuéc khëi nghÜa cña ta trong bÓ m¸u. Gîi ý: Èn dô trong hai c©u trªn lµ “n­íng” vµ “t¾m”. GV dïng b¶ng phô ghi bµi tËp 3. Bµi 3: Thay thÕ c¸c tõ ng÷ in ®Ëm b»ng nh÷ng Èn HS th¶o luËn t×m tõ ng÷ thÝch hîp dô thÝch hîp: 60
  61. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 ®Ó thay thÕ cho c¸c tõ in ®Ëm. a. -Trong ¸nh hoµng h«n ,nh÷ng n­¬ng s¾n víi Tr×nh bµy ý kiÕn. mµu n¾ng vµng léng lÉy cã trªn kh¾p c¸c s­ên ®åi . b. -Trong ®«i m¾t s©u th¼m cña «ng ,t«i thÊy cã mét niÒm hi väng . Gîi ý: a. Tõ “víi” = “nhuém mµu n¾ng vµng” Tõ “ cã” = n»m tr¶i dµi Gv gîi ý: T×m xem gi÷a KiÒu b. Tõ “cã”= s¸ng lªn ,¸nh lªn .loÐ lªn Ph­¬ng vµ Mìo cã ®iÓm g× gièng Bµi tËp 4: nhau kh«ng.Tõ ®ã x¸c ®Þnh xem cã §äc l¹i v¨n b¶n “Bøc tranh cña em g¸i t«i”(NV ph¶i lµ Èn dô kh«ng. 6,tËp 2),hay cho biÕt t¹i sao em KiÒu Ph­¬ng – HS trao ®æi ,th¶o luËn .Sau ®ã tr×nh nh©n vËt trong truyÖn –l¹i ®­îc gäi lµ bµy ý kiÕn .GV nhËn xÐt. MÌo.C¸ch gäi tªn nh­ vËy cã ph¶i lµ Èn dô kh«ng ?t¹i sao? T×m trong giao tiÕp ®êi sèng hµng ngµy nh÷ng c¸ch gäi tªn t­¬ng tù. ->C¸ch gäi tªn nh­ vËy lµ Èndô.C¸ch gäi nµy rÊt th«ng dông trong ®êi sèng hµng ngµy.Ch¼ng h¹n mÑ gäi con lµ : cón con ,chã b«ng HS suy nghÜ vµ tr¶ lêi c¸ nh©n .GV Bµi tËp 5: Trong lêi ¨n tiÕng nãi hµng ngµy nhËn xÐt. ,chóng ta th­êng nãi: -Nãi ngät lät ®Õn x­¬ng. -Nãi nÆng qu¸ §©y lµ Èn dô thuéc kiÓu nµo?H·y t×m thªm mét sè vÝ dô t­¬ng tù. Gîi ý: §©y lµ nh÷ng Èn dô chuyÓn ®æi c¶m gi¸c – lÊy nh÷ng tõ chØ ¶m gi¸c cña gi¸c quan nµy ®Ó chØ c¶m gi¸c cña gi¸c quan kh¸c. “ngät” : vÞ gi¸c ->thÝnh gi¸c. VD: -Giäng chua ,giän Êm ,giäng nh¹t -nãi nhÑ ,nãi s¾c ,nãi ®au -mµu m¸t ,mµu nãng ,mµu l¹nh ,mµu Êm HS thùc hµnh vµo giÊy nh¸p. -thÊy l¹nh,nghe mÖt Bµi 6:Trong bµi th¬ “Th­¬ng vî” nhµ th¬ Tó X­¬ng cã c©u: ‘LÆn léi th©n cß khi qu·ng v¾ng Eo sÌo mÆt n­íc buæi ®ß ®«ng ” Em h·y chØ ra vµ ph©n tÝch t¸c dông cña phÐp Èn dô trong c©u th¬ . Gíi ý: Trong c©u th¬ nhµ th¬ Tó X­¬ng ®· sö dông phÐp Èn dô “th©n cß” ®Ó nãi vÒ ng­êi vî cña m×nh-bµ Tó.M­în h×nh ¶nh “con cß, c¸i cß” trong ca dao ,nhµ th¬ ®· c¶i ho¸ thµnh “th©n cß 61
  62. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 nãi lªn rÊt hay cuéc ®êi vÊt v¶ ,®øc tÝnh chÞu th­¬ng chÞu khã cña bµ Tó víi tÊt c¶ lßng kh©m phôc ,biÕt ¬n ,®ång thêi lµm cho ng«n ng÷ th¬ ®Ëm ®µ mµu s¾c ca dao ,d©n ca. HS thùc hµnh vµo giÊy .Sau ®ã tr×nh Bµi 7: ViÕt mét ®o¹n v¨n kho¶ng 5-.6 c©u ,cã néi bµy tr­íc líp .C¶ líp theo dâi nhËn dung tuú chän trong ®ã cã sö dông phÐp tu tõ Èn xÐt .Cuèi cïng GV nhËn xÐt. dô. * LuyÖn tËp vÒ ho¸n dô. A.Môc tiªu cÇn ®¹t: 1.KiÕn thøc: gióp HS cñng cè c¸c kiÕn thøc vÒ phÐp tu t­ ho¸n dô. 2.KÜ n¨ng :rÌn kÜ n¨ng nhËn diÖn vµ ph©n tÝch ý nghÜa ,t¸c dông cña Èn dô.B­íc ®Çu biÕt t¹o ra mét sè kiÓu ho¸n dô ®¬n gi¶n trong khi nãi vµ viÕt. 3.Th¸I ®é: gi¸o dôc th¸i ®é nghiªm tóc ,tù gi¸c trong häc tËp ,cã ý thøc sö dông ho¸n dô trong nãi vµ viÕt. B.ChuÈn bÞ: -Gi¸o viªn: +ph­¬ng ph¸p: Nªu vÊn ®Ò ,ph¸t vÊn ,®µm thoÞa ,®éng n·o ,th¶o luËn nhãm ,tr×nh bµy mét phót. +Ph­¬ng tiÖn:Bµi so¹n,SGK,s¸ch tham kh¶o,b¶ng phô. -Häc sinh: Vë ghi ,SGK,giÊy. C.C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1: Cñng cè vµ më réng kiÕn I.Nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n: thøc vÒ ho¸n dô. 1.KhaÝ niÖm: ?ThÕ nµo lµ ho¸n dô? Ho¸n dô lµ gäi tªn sù vËt ,hiÖn t­îng ,kh¸i niÖm nµy b»ng tªn cña sù vËt hiÖn t­îng ,kh¸i niÖm kh¸c cã quan hÖ gÇn gòi víi nã ®Ó lµm t¨ng søc gîi h×nh ,gîi c¶m ?C¸c kiÓu ho¸n dô th­êng gÆp? cho sù diÔn ®¹t. HS tr×nh bµy. 2.C¸c kiÓu ho¸n dô: +LÊy bé phËn ®Ó gäi toµn thÓ. +LÊy vËt chøa ®ùng ®Ó gäi vËt bÞ chøa ®ùng +LÊy dÊu hiÖu cña sù vËt ®Ó gäi sù vËt. +LÊy c¸i cô thÓ ®Ó gäi c¸i tr×u t­îng. II.Bµi tËp: Bµi 1: ChØ ra phÐp ho¸n dô trong c¸c c©u GV dïng b¶ng phô ghi bµi tËp 1. sau vµ cho biÕt ®ã lµ kiÓu ho¸n dô g×? HS trao ®æi ,th¶o luËn x¸c ®Þnh ho¸n dô a. Nhí ch©n Ng­êi b­íc lªn ®Ìo vµ kiÓu ho¸n dô. Ng­êi ®i rõng nói tr«ng theo bãng Sau ®ã tr×nh bµy ý kiÕn. Ng­êi (Tè H÷u) b. Kh¸ng chiÕn ba ngµn ngµy kh«ng nghØ 62
  63. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 B¾p ch©n ®Çu gèi vÉn s¨n g©n. c.Hä lµ hai chôc tay sµo ,tay chÌo ,lµm ruéng còng giái mµ lµm thuyÒn còng giái. Gîi ý: a.PhÐp ho¸n dô ®­îc sö dông ë chç : “rõng nói tr«ng theo ” chØ nh÷ng ng­êi sèng ë vïng ViÖt B¾c vÉn lu«n lu«n nhí vÒ Ng­êi-vÞ l·nh tô vÜ ®¹i cña d©n téc ->lÊy vËt chøa ®ùng ®Ó chØ vËt bÞ chøa ®ùng. c. Ho¸n dô “B¾p ch©n ®Çu gèi vÉn s¨b g©n” dïng ®Ó chØ tinh th©n kh¸ng chiÕn dÎo dai ->lÊy c¸i cô thÓ ®Ó chØ c¸i tr×u t­îng. d. Ho¸n dô “tay sµo ,tay chÌo” chØ nh÷ng ng­êi chÌo thuyÒn.->lÊy bé phËn ®Ó chØ HS suy nghÜ vµ tr¶ lêi c¸ nh©n. toµn thÓ. Bµi 2: Trong giao tiÕp hµng ngµy ,ng­êi ta cã sö dông ho¸n dô kh«ng ?Em h·y t×m n¨m ®Õn b¶y ho¸n dô. Gîi ý: Ho¸n dô ®­îc dïng nhiÒu trong ®êi sèng hµng ngµy .VD: c¶ lµng ®æ ra xem,c¶ héi tr­êng ®øng dËy HoÆc : mäi ng­êi ®Òu cã tªn riªng c¶ nh­ng khi gäi tªn ng­êi ta Ýt khi gäi ®Ých danh mµ lÊy c¸c tõ chØ nghÖ nghiÖp ,chøc vô ®Ó gäi .C¸ch gäi nh­ thÕ chÝnh lµ ho¸n dô.VD: Hs thùc hµnh vµo giÊy nh¸p ->sau ®ã Chµo b¸c sÜ,chµo thÇy gi¸o tr×nh bµy tr­íc líp. Bµi 3:ChØ ra ho¸n dô vµ ph©n tÝch t¸c dông GV theo dâi vµ nhËn xÐt. cña nã trong c¸c c©u sau: a.Bãng hång nh¸c thÊy nÎo xa Xu©n lan ,thu cóc mÆn mµ c¶ hai. (NguyÔn Du) b.Hìi nh÷ng tr¸i tim kh«ng thÓ chÐt Chóng t«i ®i theo vÕt c¸c anh Nh÷ng hån TrÇn Phó v« danh Sãng xanh biÓn c¶ ,c©y xanh nói ngµn. (Tè H÷u) Gîi ý: a.§©y lµ hai c©u th¬ trÝch trong “TruyÖn KiÒu” cña ND. LÇn ®Çu tiªn Kim Träng nh×n thÊy hai chi em Thuý KiÒu vµ Thuý V©n. “Bãng hång” lµ h×nh ¶nh ho¸n dô :lÊy c¸I cô thÓ ,bé phËn (v¸y mµu ®á ,m¸ mµu 63
  64. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 hång) ®Ó chØ ng­êi thiÕu n÷ ,nhan s¾c thiÕu n÷: rÊt ®Ñp.S¸c ®Ñp cña hai chÞ em Thuý KiÒu ®»m th¾m ,mÆn mµ nh­ lan mïa xu©n ,nh­ cóc mïa thu.§ã lµ mét vÎ ®Ñp t­¬i t¾n ,trÎ trung. b. Trong khæ th¬ t¸c gi¶ ®· sö dông 4 h×nh ¶nh ho¸n dô: - “Tr¸i tim” chØ t×nh yªu n­íc ,th­¬ng d©n ,t×nh yªu lÝ t­ëng cña c¸c liÖt sÜ c¸ch m¹ng. - “Hån TrÇn Phó v« danh” (TrÇn Phó lµ vÞ Tæng bÝ th­ ®Çu tiªn cña §¶ng ta,mét chiÕn sÜ c¸ch m¹ng lçi l¹c cña d©n téc.)->®©y lµ ho¸n dô biÓu thi c¸c liÖt sÜ c¸ch m¹ng cña §¶ng vµ d©n téc ®· anh dòng hi sinh v× ®éc lËp ,tù do cña Tæ quèc” -“sãng xanh” vµ “c©y xanh” lµ hiÖn t­îng ,bé phËn cña biÓn cña nói ngµn ,®Êt n­íc biÓu t­îng cho sù tr­êng tån ,bÊt diÖt. ->Qua c¸c h×nh ¶nh ho¸n dô Êy ,nhµ th¬ Tè H÷u ®· ca ngîi t×nh yªu n­íc ,th­¬ng d©n ,lßng trung thµnh víi lý t­ëng céng s¶n cña c¸c liÖt sÜ c¸ch m¹ng .Nhµ th¬ kh¼ng ®Þnh :tªn tæi vµ tinh thÇn c¸ch m¹ng cña c¸c liÖt sÜ nh­ TrÇn Phó ®êi ®êi bÊt tö ,tr­êng tån víi ®Êt n­íc th©n yªu. D.DÆn dß: ¤n l¹i c¸c phÐp tu tõ ®· häc. Ngày soạn:10/04/2016 Ngày dạy:11/04/2016 Buổi 27: ÔN TẬP TRUYỆN KÝ A. Môc tiªu c©n ®¹t: - Gióp HS hÖ thèng kiÕn thøc «n tËp vÒ truyÖn ký hiÖn ®¹i 64
  65. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 - Lµm c¸c bµi tËp c¶m thô luyÖn tËp vÒ truyÖn ký B. TiÕn tr×nh: I- HÖ thèng c¸c tËp truyÖn ký ®· häc: HS hÖ thèng kiÕn thøc 1.DÕ MÌn phiªu l­­ ký- T« Hoµi vÒ 9 t¸c phÈm ®Æe ®iÓm 2.S«ng n­íc Cµ Mau thÓ lo¹i 3. Bøc tranh cña em g¸i t«i- T¹ Huy Anh 4.V­ît th¸c 5.Buåi häc cuèi cïng 6. C« T« 7. C©y tre ViÖt Nam 8. Lßng yªu n­íc II. HÖ thèng bµi tËp: Bµi 1: ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n 5-7 c©u tr×nh bµy Ên t­îng cña HS th¶o luËn nhãm t×m em vÒ c¶nh mÆt trêi mäc ®­îc miªu t¶ trong bµi C« T« cña c¸c ý c¬ b¶n tr×nh bµy ý t¸c gØa NguyÔn Tu©n. kiÕn tr­íc líp -C¶nh mÆt trêi mäc trªn biÓn lµ mét bøc tranh tuyÖt vêi, Líp bæ sung hoµn chØnh rùc rì vµ tr¸ng lÖ. c¸ nh©n lµm bµi -T¸c gi¶ vÏ ra mét khung c¶nh réng lín bao la hÕt søc trong trÎo, tinh kh«i. -H×nh ¶nh mÆt trêi trßn trÜnh, phóc hËy nh­ lßng ®á mét qu¶ trøng thiªn nhiªn ®Çy ®Æn lµ h×nh ¶nh so s¸nh hÕt søc ®Æc s¾c tÝnh tÕ, giäng v¨n ®iªu luyÖn cña bËc thÇy ng«n ng÷. §äc ®o¹n v¨n ta thªm yªu thiªn nhiªn , ®o¹n v¨n ViÖt Nam Bµi 2: Tr×nh bµy ý kiÕn cña em vÒ nhan ®Ò v¨n b¶n "Lao xao" b»ng mét ®o¹n v¨n ng¾n kho¶ng 4-6 c©u. -Víi tiªu ®Ò "Lao xao" t¸c gi¶ Duy Kh¸n d­êng nh­ ngay -HS trao ®æi th¶o luËn tõ ®Çu ®· cho ng­êi ®äc c¶m nhËn ®­îc vÎ ®Ñp cña thiªn nªu ý kiÕn cña m×nh. nhiªn trong mét buæi sím mïa hÌ. 65
  66. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 §©y lµ v¨n b¶n khã GV -§ã lµ tiÕng giã lao xao nhÌ nhÌ trong vßm c©y l¸ cã thÓ ®Þnh h­íng l¹i vµ -§ã lµ tiÕng lao xao cña nh÷ng c¸nh b­ím máng nh­ lôa häc sinh viÕt hoµn tr¾ng rËp rên gi÷a v­ên c©y, chØnh. -TiÕng lao xao cña bÇy ong ch¨m chØ siªng n¨ng. - Vµ ph¶i ch¨ng ®ã cßn lµ tiÕng lao xao cña lßng ng­êi tr­íc vÎ ®Ñp quyÕn rò cña thiªn nhiªn v×nh yªn n¬i lµng quª. * C¶m thô v¨n b¶n: “Lßng yªu n­íc” Ho¹t ®éng cña Gv vµ HS Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1: Cñng cè nh÷ng kiÕn I.Nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n: thøc c¬ b¶n cña VB “Lßng yªu n­íc”. ->- V¨n b¶n “Lßng yªu n­íc” trÝch tõ mét bµi ?Tr×nh bµy kh¸i qu¸t nh÷ng kiÕn thøc b¸o cña nhµ v¨n Nga I-li-a £-ren-bua viÕt c¬ b¶n cÇn nhí cña bµi “Lßng yªu trong thêi k× chiÕn tranh vÖ quèc (1941- n­íc”? 1945)chèng ph¸t xÝt §øc cña nh©n d©n Liªn HS tr¶ lêi c¸ nh©n.GV nhËn xÐt vµ X« (tr­íc ®©y).T¸c gi¶ ®· thÓ lßng yªu mÕn nhÊn m¹nh. tha thiÕt cña ng­êi d©n X« viÕt víi tõng vïng quª h­¬ng vµ nªu lªn mét ch©n lÝ gi¶n dÞ mµ s©u s¾c : “Lßng yªu nhµ ,yªu lµng xãm ,yªu miÒn quª trë nªn lßng yªu Tæ quèc”. -Bµi v¨n kÕt hîp sù miªu t¶ tinh tÕ ,chän läc nh÷ng h×nh ¶nh tiªu biÓu cña tõng vïng miÒn víi biÓu hiÖn c¶m xóc tha thiÕt ,s«i næi vµ suy nghÜ s©u s¾c. II.Bµi tËp: Ho¹t ®éng 2: Lµm bµi tËp. Bµi 1:§äc xong ®o¹n v¨n nµy ,em h·y chän ra nh÷ng c©u v¨n nªu lªn râ nhÊt ®¹i ý cña HS trao ®æi ,th¶o luËn theo nhãm. Sau bµi.V× sao em l¹i cho ®ã lµ nh÷ng c©u tiªu ®ã ®¹i diÖn c¸c nhãm tr×nh bµy kÕt biÓu nhÊt. qu¶. ->Gîi ý: Cã thÓ chän mÊy c©u sau: GV nhËn xÐt vµ kÕt luËn. -Lßng yªu n­íc ban ®Çu lµ lßng yªu nh÷ng vËt tÇm th­êng nhÊt. -Lßng yªu nhµ ,yªu lµng xãm ,yªu miÒn quª trë nªn lßng yªu Tæ quèc .Cã thÓ nµo quan niÖm ®­îc søc m·nh liÖt cña t×nh yªu mµ kh«ng ®em nã vµo löa ®¹n gay go thö th¸ch. §©y lµ nh÷ng c©u quan träng nhÊt bµi,nªu lªn ®­îc tinh thÇn c¬ b¶n cña ®o¹n v¨n. V×: C©u ®©ï tiªn më ra ®o¹n v¨n nãi vÒ ngän nguån cña lßng yªu n­íc,c©u thø hai nªu lªn ch©n lÝ vÒ lßng yªu n­íc ,c©u thø ba nãi vÒ lßng yªu 66
  67. Giáo án dạy thêm Ngữ văn 6 n­íc cÇn ph¶I ®­îc tr¶I qua thö th¸ch vµ c©u cuèi cïng nh­ lµ hÖ qu¶ cña c¸c c©u trªn ,nªu lªn ý nghÜa cña Tæ quèc trong cuéc sèng cña mçi ng­êi. Bµi 2: C¶m nghÜ cña em vÒ c©u v¨n quan träng nhÊt cña bµi v¨n nµy: “Dßng suèi ®æ vµo s«ng,s«ng ®æ vµo d¶i tr­êng giang V«n- ga ,con s«ng V«n-ga ®i ra bÓ.Lßng yªu nhµ ,yªu lµng xãm ,yªu miÒn quª trë nªn lßng yªu HS tr¶ lêi d­íi h×nh thøc lµ mét ®o¹n Tæ quèc” v¨n.GV yªu cÇu HS tr×nh bµy tr­íc ->Gîi ý:®©y lµ c©u v¨n chñ chèt ,thÓ hiÖn tËp líp .C¶ líp nhËn xÐt.GV nhËn xÐt. trung t­ t­ëng cña bµi v¨n.§ã lµ mét ch©n lÝ thËt gi¶n dÞ ,dÔ hiÓu mµ s©u s¾c: Lßng yªu n­íc b¾t ®Çu tõ lßng yªu nh÷ng g× gÇn gòi ,th©n thuéc víi mçi ng­êi- “lßng yªu nhµ ,yªu lµng xãm,yªu miÒn quª trë nªn lßng yªu Tæ quèc .Nhµ v¨n £-ren-bua ®· ph¸t hiÖn vµ kh¼ng ®Þnh ch©n lÝ Êy trong hoµn c¶nh cuéc chiÕn tranh vÖ quèc cña nh©n d©n X« viÕt ,khi hµng triÖung­êi tõ biÖt quª h­¬ng ®Ó lªn ®­êng ®i chiÕn ®Êu.§Ó diÔn t¶ cho sinh ®éng ch©n lÝ Êy ,t¸c gi¶ cßn dïng mét h×nh ¶nh : “Dßng suèi ®æ vµo s«ng ,s«ng ®æ vµo d¶i tr­êng giang V«n –ga ,con s«ng V«n-ga ®I ra bÓ:.Nh­ng ®©y ®©u chØ lµ ch©n lÝ cña ng­êi d©n X« viÕt ,mµ ®ã cßn lµ quy luËt chung cña sù h×nh thµnh lßng yªu n­íc cña mäi ng­¬× ,mäi d©n téc.Ch¼ng h¹n ,víi ng­êi n«ng d©n VN khi xa quª th× h×nh ¶nh quª h­¬ng in ®Ëm trong nh÷ng ®iÒu thËt b×nh dÞ nghÌo khã: Anh ®i anh nhí quª nhµ Nhí canh rau m­íng ,nhí cµ dÇm t­¬ng. Vµ nhÊt lµ h×nh ¶nh cña con ng­êi quª h­¬ng: Nhí ai d·i n¾ng dÇm s­¬ng Nhí ai t¸t n­íc bªn ®­êng h«m nao. Ch¼ng ph¶i lµ lßng yªu n­íc còng ®­îc b¾t ®Çu tõ t×nh yªu vµ sù g¾n bã víi nh÷ng g× hÕt søc b×nh dÞ th©n thuéc nh­ thÕ? * Cảm thụ văn bản “Buổi học cuối cùng” (An-phông –xơ Đô-đê) A.Mục tiêu cần đạt: 1.Kiến thức: giúp hS củng cố và nắm vững những kiến thức cơ bản của văn bản “Buổi học cuối cùng”. 67