Hướng dẫn ôn tập giữa học kì II môn Sinh học Lớp 11

Nội dung text: Hướng dẫn ôn tập giữa học kì II môn Sinh học Lớp 11

1. HƯỚNG DẪN ÔN TẬP GIỮA HỌC KÌ II MÔN SINH HỌC 11 Câu 1: Khái niệm ứng động? Phân biệt ứng động sinh trưởng và ứng động không sinh trưởng? HD: - Ứng đông (vận động cảm ứng) là hình thức phản ứng của cây trước tác nhân kích thích không định hướng. - Phân biệt: Điểm phân Ứng động sinh trưởng Ứng động không sinh trưởng biệt Định nghĩa Là kiểu ứng động liên quan đến tốc độ sinh Là kiểu ứng động không có sự phân trưởng khác nhau của tế bào ở hai phía đối chia và lớn lên của tế bào diện nhau của cơ quan Tác nhân kích Tác nhân không định hướng từ ngoại cảnh Tác động cơ học (va chạm), tác nhân thích (ánh sáng, nhiệt độ, ) từ ngoại cảnh (ánh sáng) Ví dụ Phản ứng nở hoa, hoạt động ngủ- nghỉ của Phản ứng tự vệ của lá cây trinh nữ, sự hoa, đóng mở khí khổng, Cơ chế Tốc độ sinh trưởng không đồng đều của Có liên quan đến sức trương nước, xảy các tế bào tại hai phía đối diện của cơ quan ra sự lan truyền kích thích, có phản có cấu trúc hình dẹt gây nên ứng nhanh ở các miền chuyên hóa của cơ quan Tốc độ cảm Tốc độ chậm Tốc độ nhanh ứng Câu 2: Khái niệm cảm ứng ở động vật? Trình bày cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng lưới, dạng chuỗi hạch? HD: a. Cảm ứng ở động vật là phản ứng (trả lời) lại các kích thích từ môi trường sống để tồn tại và phát triển. b. Trình bày cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng lưới và dạng chuỗi hạch: - Động vật có hệ thần kinh dạng lưới: + Đại diện: Động vật có cơ thể đối xứng tỏa tròn thuộc ngành ruột khoang. + Cấu tạo hệ thần kinh: Các tế bào thần kinh nằm rải rác khắp cơ thể và liên hệ với nhau qua các sợi thần kinh, tạo thành mạng lưới tế bào thần kinh. Các tế bào thần kinh có các sợi thần kinh liên hệ với tế bào cảm giác và liên hệ với tế bào biểu mô cơ. + Cách thức phản ứng: Khi tế bào cảm giác bị kích thích, thông tin sẽ được truyền về mạng lưới thần kinh sau đó đến các tế bào biểu mô cơ, động vật co toàn thân để tránh kích thích. + Hiệu quả phản ứng: không chính xác, tiêu tốn nhiều năng lượng - Động vật có hệ thần kinh dạng chuỗi hạch: + Đại diện: Động vật có cơ thể đối xứng hai bên thuộc ngành giun dẹp, giun tròn, chân khớp. + Cấu tạo hệ thần kinh: Các tế bào thần kinh tập trung lại thành hạch thần kinh. Các hạch thần kinh được nối với nhau bởi các dây thần kinh và tạo thành chuỗi hạch thần kinh nằm dọc theo chiều dài cơ thể. Mỗi hạch thần kinh là một trung tâm điều khiển hoạt động của một vùng xác định của cơ thể. + Cách thức phản ứng: Khi tế bào cảm giác bị kích thích, thông tin được chuyển tới các hạch thần kinh tương ứng, các hạch này xử lý thông tin và trả lời các phản ứng bằng cách đưa tín hiệu trả lời theo các dây thần kinh đến các cơ quan thực hiện. Vì vậy chỉ có một vùng tiếp nhận và trả lời kích thích tương ứng (phản ứng cục bộ) + Hiệu quả phản ứng: chính xác hơn so với động vật có hệ thần kinh dạng lưới, tiêu tốn ít năng lượng. Câu 3: So sánh sự lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh có bao mielin và sợi thần kinh không có bao mielin? HD: - Điểm giống nhau: xung thần kinh lan truyền theo 3 giai đoạn: mất phân cực, đảo cực và tái phân cực từ vùng này sang vùng khác. - Điểm khác nhau: Điểm phân biệt Sợi không có bao mielin Sợi có bao mielin Cách lan truyền Liên tục từ vùng này sang Nhảy cóc từ eo Ranvie này vùng khác trên sợi thần kinh sang eo Ranvie khác Tốc độ lan truyền Chậm Nhanh Ví dụ Ở người, trên sợi thần kinh Ở người, trên sợi thần kinh giao cảm, tốc độ lan truyền 3- vận động, tốc độ khoảng 100
2. 5m/s m/s Câu 4: Xinap là gì? Cấu tạo xinap hóa học? Trình bày quá trình truyền tin qua xinap? HD: - Xinap là diện tiếp xúc giữa tế bào thần kinh với tế bào thần kinh, giữa tế bào thần kinh với loại tế bào khác như tế bào cơ, tế bào tuyến, - Cấu tạo xinap hóa học: + Chùy xinap chứa ti thể, các bóng (túi) chứa chất trung gian hóa học (axetylcolin, noradrenalin ) và màng trước xinap. + Khe xinap: khoảng trống giữa hai tế bào + Màng sau xinap có các thụ thể tiếp nhận chất trung gian hóa học. - Quá trình truyền tin qua xinap: Thông tin truyền dưới dạng xung thần kinh khi đến xinap tiếp tục được truyền qua xinap nhờ chất trung gian hóa học: + Xung thần kinh truyền đến chùy xinap và làm cho Ca2+ đi vào trong chùy xinap. + Ca2+ làm cho các bóng chứa chất trung gian hóa học gắn vào màng trước và vỡ ra, chất trung gian hóa học gắn vào thụ thể ở màng sau xinap làm xuất hiện điện thế hoạt động ở màng sau. + Điện thế hoạt động hình thành lan truyền đi tiếp. Câu 5: Tại sao tin được truyền qua xinap chỉ theo một chiều từ màng trước qua màng sau mà không thể truyền theo chiều ngược lại? HD: Vì màng sau không có chất trung gian hóa học để đi về màng trước và ở màng trước không có thụ thể để tiếp nhận chất trung gian hóa học. Câu 6: Tập tính của động vật là gì? Phân biệt tập tính bẩm sinh và tập tính học được? (Khái niệm, cơ sở thần kinh, di truyền, tính chất, ví dụ) HD: - Tập tính là chuỗi phản ứng của động vật trả lời kích thích từ môi trường (bên trong hoặc bên ngoài cơ thể), nhờ đó động vật thích nghi với môi trường sống và tồn tại. - Phân biệt: Điểm phân biệt Tập tính bẩm sinh Tập tính học được Khái niệm Là loại tập tính sinh ra đã có, di truyền từ bố Là loại tập tính được hình mẹ và đặc trưng cho loài thành trong quá trình sống của cá thể, thông qua học tập và rút kinh nghiệm Cơ sở thần kinh Phản xạ không điều kiện mà trình tự của Phản xạ có điều kiện, quá chúng trong hệ thần kinh đã được gen quy trình hình thành tập tính học định sẵn từ khi sinh ra, nghĩa là cứ có kích được chính là quá trình hình thích là các động tác xảy ra liên tục theo một thành các mối liên hệ mới trình tự nhất định giữa các noron Di truyền Di truyền được do kiểu gen quy định Không di truyền được do hình thành trong quá trình sống Tính chất Rất bền vững, không thay đổi Có thể bị thay đổi Ví dụ Vịt con sinh ra đã biết bơi, ve sầu kêu vào Khỉ biết làm xiếc, vẹt học nói mùa hè, tiếng người,