Đề thi chọn đội tuyển học sinh giỏi môn Ngữ văn Lớp 9 - Năm học 2018-2019 - Phòng giáo dục và đào tạo Phù Ninh (Có đáp án)

Nội dung text: Đề thi chọn đội tuyển học sinh giỏi môn Ngữ văn Lớp 9 - Năm học 2018-2019 - Phòng giáo dục và đào tạo Phù Ninh (Có đáp án)

1. PHÒNG GD&ĐT PHÙ NINH ĐỀ THI CHỌN ĐỘI TUYỂN HỌC SINH GIỎI LỚP 9 DỰ THI CẤP TỈNH, NĂM HỌC 2018-2019 ĐỀ CHÍNH THỨC Môn: Ngữ văn Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian giao đề (Đề thi có: 01 trang) Câu 1 (8,0 điểm): Điều gì là quan trọng? Chuyện xảy ra tại một trường trung học. Thầy giáo giơ cao một tờ giấy trắng, trên đó có một vệt đen dài và đặt câu hỏi với học sinh: - Các em có thấy gì không? Cả phòng học vang lên câu trả lời: - Đó là một vệt đen. Thầy giáo nhận xét: - Các em trả lời không sai. Nhưng không ai nhận ra đây là một tờ giấy trắng ư? Và thầy kết luận: - Có người thường chú tâm đến những lỗi lầm nhỏ nhặt của người khác mà quên đi những phẩm chất tốt đẹp của họ. Khi phải đánh giá một sự việc hay một con người, thầy mong các em đừng quá chú trọng vào vết đen mà hãy nhìn ra tờ giấy trắng với những mảng sạch mà ta có thể viết lên đó những điều có ích cho đời. (Theo nguồn Internet) Hãy viết bài văn trình bày suy nghĩ của em sau khi đọc câu chuyện trên. Câu 2 (12,0 điểm): “Niềm vui của nhà văn chân chính là được làm người dẫn đường đến xứ sở của cái đẹp”. Hãy khám phá “xứ sở của cái đẹp” trong văn bản “Đoàn thuyền đánh cá” của Huy Cận. Hết Họ và tên thí sinh Số báo danh:
2. PHÒNG GD & ĐT PHÙ NINH HƯỚNG DẪN CHẤM THI CHỌN ĐỘI TUYỂN LỚP 9 DỰ THI CẤP TỈNH NĂM HỌC 2018-2019 MÔN: NGỮ VĂN LỚP 9 Câu Nội dung Điểm Câu 1 A. Yêu cầu về kĩ năng ­ HS có kĩ năng làm bài nghị lu ậ n xã hộ i, biế t k ế t h ợ p các phép l ậ p luậ n nh ư gi ả i thích, phân tích, ch ứ ng minh ­ Hiể u đúng và h ướ ng trúng vào v ấ n đ ề mà đ ề bài yêu c ầ u: lối ứng xử đẹp, giàu lòng vị tha, khoan dung khi đánh giá về người khác; đồng thời phải biết trân trọng những phẩm chất, những phần tốt đẹp của họ. ­ Biế t l ự a ch ọ n d ẫ n ch ứ ng, phân tích d ẫ n ch ứ ng đ ể làm sáng rõ v ấ n đề. ­ Biế t m ở r ộ ng liên h ệ đ ể trình bày v ấ n đ ề m ộ t cách th ấ u đáo, toàn diệ n. ­ Lậậặẽễạư p lu n ch t ch , di n đ t l u loát, trôi ch ảế y; bi t dùng t ừặ , đ t câu chuẩ n xác, g ợ i c ả m. ­ Bố c ụ c bài ph ả i hoàn ch ỉ nh, ch ặ t ch ẽ , h ợ p lí. B. Yêu cầu về nội dung 2,0 * Giải thích ý nghĩa câu chuyện - “vệt đen dài" tượng trưng cho những khuyết điểm, những lỗi lầm của con người. - “Tờ giấy trắng” tượng trưng cho phẩm chất, cho những điều tốt đẹp của con người. - “Đừng quá chú trọng vào vết đen”: đừng cố chấp, định kiến trước lỗi lầm, hạn chế của người khác - “Hãy nhìn ra tờ giấy trắng với những mảng sạch mà ta có thể viết lên đó những điều có ích cho đời”: biết trân trọng những phẩm chất tốt đẹp của mỗi cá nhân -> Câu chuyện cho ta bài học về cách ứng xử, nhìn nhận đánh giá con người: Điều quan trọng trong cuộc sống chính là lối ứng xử đẹp, giàu lòng vị tha, khoan dung khi đánh giá về người khác, đồng thời phải biết trân trọng những phẩm chất, những phần tốt đẹp của họ. 3,0 * Suy nghĩ về vấn đề - Đừng quá chú trọng vào “vết đen” đừng cố chấp, định kiến trước lỗi lầm, hạn chế của người khác vì: + Con người không ai hoàn hảo cả. + Sự vị tha, khoan dung mang lại niềm vui, thanh thản cho người mắc lỗi, tạo điều kiện cho họ nhận ra sai trái, sửa chữa lỗi lầm. Đồng thời, nó mang lại niềm vui cho bản thân ta (dẫn chứng). - “Hãy nhìn ra cho đời”: biết trân trọng những phẩm chất tốt đẹp của mỗi cá nhân
3. + Biết trân trọng những phẩm chất tốt đẹp của mỗi cá nhân để giúp cá nhân phát huy được sức mạnh vốn có. Đó cũng là cách chúng ta góp phần làm cho cuộc sống đẹp hơn (dẫn chứng). - Khẳng định ý nghĩa của lối sống ứng xử đẹp: vừa vị tha, độ lượng trước lỗi lầm của người khác vừa đồng thời trân trọng phẩm chất tốt đẹp ở họ. Điều đó làm cho mối quan hệ của con người trở nên tốt đẹp, tránh những hiểu lầm đáng tiếc (dẫn chứng). * Mở rộng, liên hệ : 2,0 - Phê phán những người không biết vị tha, khoan dung. Phê phán những kẻ ích kỷ, cực đoan, chỉ nhìn thấy những ưu điểm của mình mà xem thường năng lực của người khác. - Định hướng bài học: Câu chuyện giúp ta có thái độ sống tích cực và rèn luyện một lối ứng xử nhân ái, nhân văn Câu 2 A. Yêu cầu về mặt kỹ năng: Học sinh vận dụng các thao tác và kiến thức để viết một bài văn nghị luận chứng minh đảm bảo những yêu cầu cơ bản sau: - Bố cục mạch lạc, liên kết chặt chẽ về nội dung và hình thức. - Lập luận chặt chẽ, có đưa và phân tích các dẫn chứng cụ thể, tiêu biểu. - Diễn đạt rõ ràng, linh hoạt, uyển chuyển; không mắc các lỗi về câu, dùng từ, chính tả.
4. B. Yêu cầu về kiến thức: 1. Giải thích - Nhà văn chân chính là nhà văn luôn đặt mục đích sáng tác vào con người 1,5 và cuộc sống. Đem ngòi bút của mình phục vụ đời sống và có ích cho con người. - Xứ sở của cái đẹp trong tác phẩm văn học được thể hiện ở hai phương diện nội dung và hình thức. + Vẻ đẹp nội dung là vẻ đẹp của tự nhiên và con người trong lao động, chiến đấu, các lĩnh vực khác mà nhà văn mang tới cho người đọc. + Vẻ đẹp hình thức là khả năng xây dựng được những hình tượng nghệ thuật sinh động, độc đáo, hấp dẫn. Là khả năng kết cấu chặt chẽ, tình huống hợp lí và khả năng sử dụng ngôn từ điêu luyện => Nội dung, hình thức đẹp không chỉ đem lại cho người đọc những rung cảm thẩm mĩ mà còn làm cho con người yêu cuộc sống, khao khát hướng tới những gì đẹp đẽ tốt lành cho cuộc đời. Để người đọc cảm nhận được xứ sở của cái đẹp đó thì nhà văn chân chính là người dẫn đường cho người đọc khám phá cảm nhâ ân. Đó là niềm vui, niềm hạnh phúc của nhà văn. 2. Chứng minh: 4.0 a, Xứ sở của cái đẹp trong “Đoàn thuyền đánh cá” được thể hiện ở trước hết ở phương diện nội dung : a.1. Xứ sở của cái đẹp trong “Đoàn thuyền đánh cá” được thể hiện ở vẻ đẹp của thiên nhiên vùng biển Hạ Long : + Đó là cảnh thiên nhiên bao la, bát ngát, hùng vĩ khiến cảnh lao động thêm hùng tráng. + Thiên nhiên kì ảo, thơ mộng khiến cảnh lao động trở lên thi vị + Thiên nhiên đầy sức sống, ấm áp, gần gũi với con người + Thiên nhiên giàu có ban tặng bao loài các với vẻ đẹp lộng lẫy và rực rỡ làm nên kết quả tốt đẹp của người lao động, (Lấy được dẫn chứng, phân tích) ->Tất cả làm nên một bức tranh thiên nhiên đẹp kì lạ, hấp dẫn gợi ra cho ta bao liên tưởng và yêu mến. a.2. Xứ sở của cái đẹp trong “Đoàn thuyền đánh cá” còn được thể hiện ở vẻ đẹp hấp dẫn của con người: + Làm chủ cuộc đời, làm chủ biển trời quê hương, miệt mài, hăng say lao động, không quản ngày đêm làm giàu cho quê hương, đất nước. + Tâm hồn phơi phới lạc quan. + Lao động đạt kết quả tốt đẹp. + Hình ảnh họ được khắc họa trong sự hòa hợp với thiên nhiên, nổi bật ở vị trí trung tâm, gắn với đoàn thuyền đánh cá, trong lao động tập thể hào hùng, đầy niềm vui. Tầm vóc của họ được phóng to trên nền vũ trụ, mang kích thước vũ trụ. Vẻ đẹp của họ vừa thực, vừa lãng mạn. (Lấy được dẫn chứng, phân tích) ->Tất cả đã tạo nên xứ sở của cái đẹp: thiên nhiên đẹp, con người đẹp.
5. * Lưu ý khi chấm bài: - Trên đây chỉ là những ý cơ bản, giáo viên cần căn cứ cụ thể vào bài thi để chấm một cách linh hoạt, hợp lý, phù hợp với đặc trưng bộ môn. - Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau, miễn là làm rõ vấn đề được yêu cầu trong đề bài, đảm bảo kỹ năng hành văn, nội dung được sắp xếp lô-gic, hợp lý. - Khuyến khích những bài làm có nhiều tìm tòi, phát hiện, sáng tạo trong nội dung và hình thức thể hiện; trừ điểm đối với những bài mắc lỗi kiến thức cơ bản, lỗi hành văn và trình bày. - Điểm bài thi làm tròn đến 0,5.