Đề thi chọn học sinh giỏi môn Sinh học Lớp 9 - Năm học 2010-2011

Nội dung text: Đề thi chọn học sinh giỏi môn Sinh học Lớp 9 - Năm học 2010-2011

1. Phßng gd- §T §Ò thi chän häc sinh giái líp 9 vÜnh t­êng N¨m häc 2010- 2011 m«n: Sinh häc ĐỀ CHÍNH THỨC Thêi gian lµm bµi: 150 phót C©u I: 1) VÏ s¬ ®å truyÒn m¸u. Nªu c¸c nguyªn t¾c ®¶m b¶o an toµn khi truyÒn m¸u cho bÖnh nh©n. 2) C¸c tÕ bµo c¬ thÓ ®­îc b¶o vÖ khái c¸c t¸c nh©n g©y nhiÔm (vi khuÈn, virut, ) nh­ thÕ nµo? C©u II: Tr×nh bµy néi dung, môc ®Ých vµ ý nghÜa cña phÐp lai ph©n tÝch. C©u III: 1) ThÕ nµo lµ nhiÔm s¾c thÓ kÐp, nhiÔm s¾c thÓ t­¬ng ®ång, nhiÔm s¾c thÓ th­êng, nhiÔm s¾c thÓ giíi tÝnh? 2) Nªu ý nghÜa cña c¸c qu¸ tr×nh ®¶m b¶o sù æn ®Þnh bé nhiÔm s¾c thÓ qua c¸c thÕ hÖ ë loµi sinh s¶n h÷u tÝnh? C©u IV: 1- Kh¸i niÖm thÓ dÞ béi, thÓ ®a béi. 2- Bé nhiÔm s¾c thÓ l­ìng béi cña mét loµi sinh vËt cã số NST 2n = 20. Cã bao nhiªu NST dù ®o¸n ®­îc trong c¸c tr­êng hîp sau. a)ThÓ mét nhiÔm, thÓ ba nhiÔm. b) ThÓ ®¬n béi, thÓ tam béi, thÓ tø béi. c)Trong c¸c d¹ng kÓ trªn d¹ng nµo lµ ®a béi ch½n, d¹ng nµo lµ ®a béi lÎ. C©u V: Mét ng­êi cã bé NST lµ 44A + X th× bÞ héi chøng g×? Nªu c¬ chÕ h×nh thµnh vµ biÓu hiÖn cña héi chøng nµy. C©u VI: Gen B cã 3600 liªn kết hiđr« và cã chiều dài là 0,51 micr«mÐt. Ph©n tử mARN được tổng hợp từ gen trªn cã hiÖu số giữa uraxin với ađªnin là 120 nuclª«tit và tỉ lệ giữa 2 guanin với xituzin là . 3 1) TÝnh số lượng nuclª«tit từng loại của gen B. 2) TÝnh số lượng từng loại nuclª«tit của ph©n tử mARN C©u VII: Ở một loài thực vật, khi lai hai cơ thể thuần chủng th©n cao, hoa đỏ với c©y th©n thấp, hoa trắng được F1 đồng tÝnh th©n cao, hoa đỏ. Cho F1 giao phấn với nhau thu được F2 gồm 1206 c©y th©n cao, hoa đỏ; 398 c©y th©n thấp, hoa trắng. 1) H·y biện luận x¸c định quy luật di truyền chi phèi phÐp lai trªn. Viết sơ đồ lai từ P đến F2. 2) Cho c©y F2 mang hai tÝnh trạng trội lai ph©n tÝch. H·y x¸c định kết quả lai. Ghi chó : Gi¸m thÞ kh«ng gi¶i thÝch g× thªm
2. Hä tªn thÝ sinh Sè b¸o danh Phßng gd & §T vÜnh t­êng H­íng dÉn chÊm ®Ò thi chän häc sinh giái huyÖn N¨m häc 2010- 2011 M«n thi: Sinh häc Thêi gian lµm bµi 150 phót (kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò) Néi dung §iÓm C©u I: (1,5 ®iÓm) 1) VÏ s¬ ®å truyÒn m¸u: (hs vÏ ®óng nh­ SGK sinh häc 8) 0,25 - M¸u ®­îc truyÒn kh«ng bÞ nhiÔm c¸c t¸c nh©n g©y bÖnh. - M¸u ®­îc truyÒn ph¶i phï hîp víi nhãm m¸u ng­êi nhËn ®Ó tr¸nh tai biÕn, nghÜa lµ 0,25 hång cÇu trong m¸u ng­êi cho kh«ng bÞ kÕt dÝnh trong huyÕt t­¬ng cña m¸u ng­êi nhËn. 2) C¸c tÕ bµo b¶o c¬ thÓ ®­îc b¶o vÖ khái c¸c t¸c nh©n g©y nhiÔm (vi khuÈn, virut, ) th«ng qua 4 c¬ chÕ. - C¬ chÕ thùc bµo. 0,25 - C¬ chÕ tiÕt ra kh¸ng thÓ ®Ó v« hiÖu ho¸ c¸c kh¸ng nguyªn. 0,25 - C¬ chÕ ph¸ huû c¸c tÕ bµo cña c¬ thÓ ®· bÞ nhiÔm vi khuÈn, virót 0,25 0,25 - C¬ chÕ miÔn dÞch. C©u II: (1,0 ®iÓm) Néi dung, môc ®Ých vµ ý nghÜa cña phÐp lai ph©n tÝch. * PhÐp lai ph©n tÝch lµ phÐp lai gi÷a c¸c thÓ mang tÝnh tr¹ng tréi cÇn x¸c ®Þnh kiÓu gen víi c¸ thÓ mang tÝnh tr¹ng lÆn. + NÕu kÕt qu¶ phÐp lai ®ång tÝnh th× c¸ thÓ mang tÝnh tr¹ng tréi cã kiÓu gen ®ång hîp. + NÕu kÕt qu¶ phÐp lai ph©n tÝnh theo tØ lÖ 1:1 th× c¸ thÓ mang tÝnh tr¹ng tréi 0,5 cã kiÓu gen dÞ hîp. * Môc ®Ých: X¸c ®Þnh ®­îc kiÓu gen cña c¬ thÓ ®em lai 0,25 * ý nghÜa: KiÓm tra ®­îc ®é thuÇn chñng cña gièng. 0,25 C©u III: (1,75 ®iÓm) 1) ThÕ nµo lµ nhiÔm s¾c thÓ kÐp, nhiÔm s¾c thÓ t­¬ng ®ång, nhiÔm s¾c thÓ th­êng, nhiÔm s¾c thÓ giíi tÝnh? - NST kÐp lµ NST ®· tù nh©n ®«i gåm 2 cr«matit (2 nhiÔm s¾c tö chÞ em), g¾n với nhau ở t©m ®éng , mçi cr«matit bao gåm mét ph©n tö ADN vµ pr«tªin lo¹i hist«n. 0,25 - NST t­¬ng ®ång lµ c¸c NST gièng nhau vÒ h×nh d¹ng, kÝch th­íc, ë thÓ l­ìng béi mçi cÆp NST t­¬ng ®ång gåm mét chiÕc cã nguån gèc tõ bè, mét chiÕc cã nguån gèc tõ mÑ, c¸c gen trªn NST còng tån t¹i thµnh cÆp t­¬ng øng. 0,25 - NST th­êng lµ nh÷ng NST mang gen quy ®Þnh tÝnh tr¹ng th­êng, gièng nhau ë giíi ®ùc vµ giíi c¸i, chiÕm phÇn lín sè l­îng trong bé NST. 0,25 - NST giíi tÝnh lµ nh÷ng NST kh¸c nhau gi÷a giíi ®ùc vµ giíi c¸i, chñ yÕu mang c¸c gen quy ®Þnh giíi tÝnh, th­êng cã mét cÆp. 0,25 2) Nªu ý nghÜa cña c¸c qu¸ tr×nh ®¶m b¶o sù æn ®Þnh bé nhiÔm s¾c thÓ qua c¸c thÕ hÖ ë loµi sinh s¶n h÷u tÝnh? - Nguyªn ph©n: Lµ c¬ së cña sù sinh tr­ëng vµ ph¸t triÓn, trong ®ã bé NST cña hîp tö 0,25 ®­îc sao chÐp nguyªn vÑn qua c¸c thÕ hÖ tÕ bµo. - Gi¶m ph©n: Lµm cho sè l­îng NST trong giao tö gi¶m cßn mét nöa so víi bé NST 0,25
3. l­ìng béi, t¹o tiÒn ®Ò cho sù kh«i phôc sè l­îng NST qua thô tinh. - Thô tinh: Sù kiÖn quan träng nhÊt lµ sù tæ hîp 2 bé NST ®¬n béi cña giao tö ®ùc vµ c¸i, t¹o thµnh bé NST l­ìng béi cña hîp tö. 0,25 C©u IV: (1,25 ®iÓm) 1) Kh¸i niÖm thÓ dÞ béi, thÓ ®a béi . - ThÓ dÞ béi lµ c¬ thÓ mµ tÕ bµo sinh d­ìng cã 1 hoÆc mét sè cÆp NST bÞ thay ®æi vÒ sè l­îng. 0,25 - ThÓ ®a béi lµ c¬ thÓ mµ trong tÕ bµo sinh d­ìng cã sè NST lµ béi sè cña bé NST ®¬n béi n (lín h¬n 2n). 0,25 2) Sè NST cã trong thÓ mét nhiÔm, thÓ ba nhiÔm. thÓ ®¬n béi, thÓ tam béi, thÓ tø béi. a)ThÓ mét nhiÔm : 20 - 1= 19, ThÓ ba nhiÔm: 20 + 1= 21 0,25 b) ThÓ ®¬n béi: n= 10. ThÓ tam béi 3n = 30; thÓ tø béi 4n = 40 0,25 c) §a béi ch½n: 4n = 40, §a béi lÎ : 3n = 30 0,25 C©u V: (1,0 ®iÓm) - Ng­êi cã bé NST 44A + X th× bÞ héi chøng Tíc n¬ 0,25 - C¬ chÕ h×nh thµnh: +Do trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö cÆp NST giíi tÝnh ph©n ly bÊt th­êng t¹o ra 0,25 giao tö 22A + 0 +Trong thô tinh giao tö 22A + 0 kÕt hîp víi giao tö b×nh th­êng 22A + X t¹o hîp tö 44A + X g©y ra héi chøng Tíc n¬. 0,25 BiÓu hiÖn: N÷ lïn, cæ ng¾n, c¬ quan sinh s¶n kÐm ph¸t triÓn (tö cung nhá), kh«ng cã kinh nguyÖt, th­êng mÊt trÝ vµ kh«ng cã con. 0,25 C©u VI: (1,5 ®iÓm) 1)Số lượng từng loại nuclêotit của gen. Số lượng nucleotit của gen B [(0,51. 10 000): 3,4].2 = 3000 (nu) 0,25 Theo đầu bài ta có: 2A + 3G = 3600 (1) Giải hpt ta được G = X = 600 (nu) 0,25 2A+ 2G = 3000 (2) A = T = 900 (nu) 0,25 2) Tổng số nuclêôtit của mARN là: 3000: 2 = 1500 (nu) 0,25 - Số nu từng loại của ph©n tö mARN: Ta có Um + Am = Agen = 900 Um - Am = 120 0,25 => Um = (900 + 120): 2 = 510 (nu); Am= 900 - 510 = 390(nu) Theo đầu bài : Gm/Xm= 2/3 => Gm= 2/3Xm Mà Xm + Gm = Ggen = 600 => Xm + 2/3Xm = 600 => Xm= 360(nu); Gm = 600 - 360= 240 (nu) 0,25 C©u VII: (2,0 ®iÓm) 1) Biện luận xác định quy luật di truyền chi phối phép lai * Xác định quy luật di truyền - Theo giả thiết P thuần chủng thân cao, hoa đỏ lai với thân thấp, hoa trắng, F1 đồng tính thân cao, hoa đỏ tính trạng thân cao là trội hoàn toàn so với thân thấp, tính trạng hoa đỏ là trội hoàn toàn so với hoa trắng F1 dị hợp tử về hai cặp gen - Quy ước : gen A quy định thân cao ; gen a quy định thân thấp Gen B quy định hoa đỏ ; gen b quy định hoa trắng 0,25 - F1 giao phấn được F2 gồm 1206 thân cao , hoa đỏ : 398 thân thấp, hoa trắng 3 : 1 F2 gồm 4 tổ hợp = 2 giao tử ♀ 2 giao tử ♂ mỗi cơ thể F1 dị hợp tử hai cặp gen theo quy luật di truyền của Men Đen thi F2 phải cho 16 kiểu tổ hợp, nhưng theo đầu bài F2 chỉ cho 4 kiểu tổ hợp nên hai cặp gen quy định chiều cao thân và màu sắc 0,25 hoa liên kết hoàn toàn. Quy luật di truyền chi phối phép lai :
4. - Trội lặn hoàn toàn ( Ở mỗi cặp gen) - Liên kết hoàn toàn (ở hai cặp gen) 0,25 * Viết sơ đồ lai AB - Xác định kiểu gen P : Cây thân cao, hoa đỏ thuần chủng có kiểu gen là : AB ab Cây thân thấp, hoa trắng thuần chủng kiểu gen là : 0,25 ab AB ab - Sơ đồ lai : PTC :(Thân cao, hoa đỏ) (Thân thấp, hoa trắng) AB ab AB ab GP : AB F1 : KG : 100% ab 0,25 KH : 100% thân cao, hoa đỏ AB AB F1 F1: (Thân cao, hoa đỏ) (Thân cao, hoa đỏ) GF1 ab ab AB ab AB ab , , AB AB ab F2 : KG : 1 : 2 : 1 AB ab ab KH : 3 thân cao, hoa đỏ : 1 thân thấp, hoa trắng 0,25 AB AB 2) Cây F2 mang hai tính trạng trội có KG là : và ( thân cao, hoa đỏ) AB ab ab Lai phân tích với cơ thể mang hai tính trạng lặn có kiểu gen KG là : (thân thấp, ab hoa trắng) AB ab Sơ đồ 1 : Ppt (Thân cao, hoa đỏ) (Thân thấp, hoa trắng) AB ab AB ab Gpt : AB Fpt : (100% thân cao hoa đỏ) ab 0,25 AB ab Sơ đồ 2 : Ppt : (Thân cao, hoa đỏ) (Thân thấp, hoa trắng) ab ab AB ab ab G : , PB AB ab FB : KG 1 : 1 ab ab KH : 1 thân cao hoa đỏ : 1 thân thấp hoa trắng 0,25