Tuyển chọn các tình huống sư phạm thường gặp và cách giải quyết

Nội dung text: Tuyển chọn các tình huống sư phạm thường gặp và cách giải quyết

1. TUY ỂN CH ỌN CÁC TÌNH HU ỐNG S Ư PH ẠM TH ƯỜNG G ẶP VÀ CÁCH GI ẢI QUY ẾT 15 tình hu ống s ư ph ạm th ường g ặp khi b ạn tr ở thành giáo viên TH 1: Bn là giáo viên ch nhi m c a m t l p h c, trong l p c a b n ch nhi m có m t h c sinh h c kém, l i th ng xuyên i h c mu n, trong các gi h c l i không chú ý l ng nghe giáo viên gi ng bài và th ng ng g t. Khi b n n g p ph huyenh c a h c sinh ó trao i v tình hình h c t p c a em và mu n ph i h p v i gia ình ca em nh m ra ph ơ ng án t t nh t cái thi n tình tr ng h c t p c a em thì m c a em l i xin cho em thôi h c. Lý do mà m c a em a ra là vì b em m t s m, nhà l i còn có em nh . Nên m c a em mu n xin cho em thôi h c giúp m trong nom em nh , m em i ki m ti n nuôi các con. V i c ơ ng v là m t giáo viên ch nhi m c a hcoj sinh ó, thì b n c n làm gì giúp h c sinh ó v n có th i h c và v n có th giúp gia ình c ph n nào ? Hướng gi ải quy ết: Bn c n n g p ph huynh h c sinh và trao i rõ rang c th v v n này, nh nhàng ng viên m c a h c sinh h t s c t o iu ki n cho em em có th h c ti p vì chính t ơ ng lai c a em. Ngoài ra, trong nh ng gi ra ch ơi b n có th c t c các h c sinh khác trong l p thay phiên nhau n giúp gia ình em y, em y có th i gian i h c. C n ph i h p v i h i ph huynh c a l p, tr ng và a ph ơ ng giúp gia ình em v t qua khó kh n và qua tr ng là t o iu ki n cho em có th ti p t c i h c vì t ơng lai c a em. TH 2: 1
2. Trong l p có m t h c sinh r t hay làm m t tr t t trong các gi h c và iu ó làm nh hng n giáo viên b môn và các b n trong l p. B n là cán b trong l p thì b n c n ph i làm gì gi i quy t tình tr ng ó ? Hướng gi ải quy ết: Tr c tiên b n c n ph i tìm hi u rõ xem vì sao h c sinh ó l i r t hay làm m t tr t t trong l p và môn h c nào c ng th hay ch là m t sô môn h c. N u lý do h c sinh a ra là không h p lý thì b n c n ph i gi i thích rõ c th cho h c sinh ó. Ch ng h n nh : không thích h c môn h c ó. Hay là do th y, cô b môn ó d y không hay ho c môn hc ó khó hi u, thì b n c n phân tích cho h c sinh ó hi u vai trò và tác d ng c a môn hc ó. Ho c trao i v i giáo vi n b môn ó tìm ra ph ơ ng pháp d y khác phù hp h ơn, TH 3: Trong gi h c, giáo viên có a ra m t câu h i và g i m t h c sinh tr l i, nh ng mà c l p không ai gi ơ tay tr l i. Cô g i b n Thiên ng d y tr l i câu h i mà cô h i. Em Thiên ng lên nh ng không tr l i mà ch ng im, m t tròn xoe nhìn cô giáo, mi ng mím ch t và tay chân không c ng. Tr c tình hu ng này, b n là giáo viên ó thì b n s làm gì và t i sao b n l i làm nh v y ? Hướng gi ải quy ết: Cn nh c l i câu h i cho h c sinh và ng viên em tr l i câu h i ó. N u h c sinh v n không tr l i thì g i m t em khác khá h ơn tr l i câu h i. Sau ó yêu c u, khích l em nh c l i câu tr l i c a b n. Khi em nh c l i c thì cho em ng i xu ng. Sau gi h c, bn c n tìm ra nguyên nhân vì sao em y l i nh v y và c n tìm ra ph ơ ng án giúp . Cn ch ra rõ cho em r ng n u em không tr l i và n u ti p t c tình tr ng này thì k t qu c a em s nh th nào ?. em có th nh n ra và s a ch a. TH 4: Bn ang là ch nhi m c a m t l p. Vào u h c k II, có m t h c sinh trong l p xin c chuy n l p. Bn c n ph i làm gì trong tình hu ng này ? Hướng gi ải quy ết : u tiên không nên ng ý cho h c sinh ó chuy n l p v i. Tìm hi u xem lý do vì sao hc sinh ó l i có ý nh chuy n l p. N u lý do là do m i quan h c a h c sinh ó v i các b n trong l p là không c t t, h c sinh ó b cô l p trong t p th l p, thì giáo viên c n phân tích cho h c sinh ó rõ nguyên nhân vì sao l i x y ra m i quan h xâu th . Và nguyên nhân d n n m i quan h x u ó là do t cá nhân h c sinh ó hay là t tp th l p t ó tìm cách c i thi n m i quan h theo h ng tích c c, nâng cao tinh th n oàn k t trong h c t p c ng nh trong các m i quan h . Bên c nh ó, giáo viên ch nhi m c ng c n h p v i ban các s l p giúp các b n khác trong l p t b các thói quen x u trong ng x . T ó, cái thi n phong trào h c t p và ho t ng c a l p. 2
3. Còn n u lý do mà h c sinh ó a ra là h p lý, không ph i vì l i ích cá nhân hay vì các mi quan h không c t t thì giáo viên ch nhi m nên t o iu ki n và giúp h c sinh ó trong vi c chuy n l p. TH 5: Trong tr ng có m t h c sinh cá bi t, ã r t nhi u l n vi ph m n i quy c a nhà tr ng. Nh ng l n này là m t sai l m nghiêm tr ng. Ban giám hi u nhà t ng yêu c u giáo viên ch nhi m c n a h c sinh v g p gia ình và trao i v vn này. Khi a hc sinh v nhà, tr c khi giáo viên gi i thích xong thì b c a h c sinh ã ng d y tát ti t p vào m t h c sinh và nói vì ã “làm x u m t” gia ình. V i a v là m t ng i giáo viên ch nhi m c a h c sinh ó, thì trong tr ng h p này b n s x lý tình hu ng này nh th nào ? Hướng gi ải quy ết: Vi c u tiên b n ph i làm là can thi p vào không cho b c a h c sinh ti p t c ánh hc sinh n a, trong khi ó b n c ng ng th i dùng nh ng l i l thích h p gi i thích cho ph huynh c a em bit r ng trong vi c giáo d c con cái bng b o l c khong bao gi mang l i k t qu t t p th m chí nó còn ph n tác d ng khi n cho m i quan h trong gia ình tr nên x u i và iu ó là không ai trong gia ình mong mu n. Sau khi b n ã can thi p vào và v ph huynh h c sinh có v bình t nh h ơn, b n s quay li câu chuy n c a mình m t cách nh nhàng, ni m n và vui v . Bên c nh ó b n c n làm cho ph huynh h c sinh hi u r ng nhà tr ng luôn luôn coi tr ng vai trò c a gia ình trong vi c giáo d c h c sinh c bi t là khi các em m c sai l m. Dù cho ó là h c sinh th nào thì không bao gi c giáo d c các em b ng b o l c hay dung nh ng l i l n ng n , xúc ph m th m chí làm nh h ng n danh d c a h c sinh. tu i c a các em, các em ã ý th c c cái tôi cá nhân và các em c n c tôn tr ng. Chính vì vy, vi c dùng cách giáo d c b ng b o l c hay dùng l i l không hay ch làm nh hng n các em th m chí nó còn có h u qu t i t h ơn. Cu i cùng thì b n c n yêu c u gia ình ph i h p v i nhà tr ng có h ng giáo d c t t nh t cho em. TH 6: Tùng!tùng!tùng ti ng tr ng báo hi u gi sinh ho t cu i tu n v a im. Th y Hùng ngh h c sinh trong l p phát hi n u và nh c im c a l p trong tu n qua. trêu b n Vinh nhanh nh u gi ơ tay phát bi u ý ki n : “ Em th a th y! Th ng Tu n nó b o cóc s th y !” Tr c tình hu ng khó x nh v y, Th y Hùng s x lí nh th nào? Hng gi i quy t: 3
4. Sau m t h i yên l ng, th y bình t nh nói: “Th y cô ã làm gì các em ph i s nào? Th y cô giáo ch mong mu n các em kính tr ng và l phép ch không mu n các em s hãi! Tu n nói úng! Nh ng cách nói n ng c a Tu n không c p” TH 7: Là m t th y giáo tr ! Th y Hùng c các b n n trong tr ng quý m n và c bi t có m t trong s các em h c sinh ó là Hoa bày t ý c m m n. Th m chí, Hoa ã vi t th b c l tình c m yêu ơ ng r t sâu s c. N u b n là ng i th y trong tình hu ng này bãn s ch n cách c x nào trong b n cách d i ây? . Hng gi i quy t • Vi ết th ư l ại cho Hoa để c ảm ơn đồng th ời xin l ỗi . • Bạn coi nh ư không bi ết. Ti ếp t ục đố i x ử v ới Hoa bình th ường nh ư m ọi h ọc sinh khác! • Phê bình Hoa tr ước l ớp vì t ội trêu th ầy giáo. • Lu ống cu ống tr ước m ặt cô bé, để cô ấy hi ểu nh ầm. TH 8: Th y các em h c sinh trêu nhau và là m t th y giáo ch nhi m l p ó – b n phát hi n mt ôi ang yêu nhau và có nh ng bi u hin h c t p i xu ng r t t i. C hai u không chú ý nghe gi ng , r t hay ch ng c m m ơ màng! . B n hi u rõ, tình tr ng này là r t áng lo , c bi t i v i h c sinh cu i c p. B n x x lí ra sao trong tình hu ng này. Hướng gi ải quy ết: Bn khéo léo và l ng l tìm g p riêng t ng h c sinh m t , nh c nh nh nhàng , t nh chúng không sao nhãng vi c h c t p. Không nh h ng n k t qu c a b n thân va không nh h ng n thành tích chung c a c l p. TH 9: Mt s thanh niên ngoài tr ng có xích mích v i mt h c sinh l p b n ch nhi m. c các em h c sinh khác báo cho chuy n “ T u ang b ánh ngoài c ng tr ng ”. Là th y giáo r t th ơ ng h c sinh- b n s ph i làm th nào? Hướng gi ải quy ết: Gi i b o v c a tr ng ra làm nhi m v . Sau ó g i in v cho ng i nhà n ón bn h c sinh ó, n u có có d u hi u nguy hi m thì báo cho công an a ph ơ ng nh s can thi p. TH 10 : 4
5. Trong gi tr bài ki m tra , có m t h c sinh th c m c v i th y v k t qu bài ki m tra: “Th a th y! Bài c a em làm gi ng h t bài c a b n Th ng, sao b n y l i c im 8 mà em ch c có 5?”. Nu b n là th y thì b n s hành x nh nào? Hướng gi ải quy ết: Nh nhành và nói: “ Em ã nhìn k ch a! Mang bài c a em và Th ng lên ây cho tôi ki m tra!” . Sau khi ki m tra xong . N u b n sai thì ơ n gi n là b n hãy nói l i xin l i vi c l p c bi t là em h c sinh b b n ch m nh m. Sau ó, b n s ch m l i bài ki m tra. Nh ng là do em ó không ý thì b n hãy gi i thích cho em hi u l i sai c a mình. Bn có th phê bình em ó, l n sau em ó c n th n h ơn. TH 11: Nu có m t b n h c sinh c a l p b n ch nhi m , tham gia vào vi c phá ho i tài s n ca nhà tr ng . n khi b n h i v s vi c này thì không có em nào nh n l i nh ng bn l i không có b ng ch ng chính xác v vi c em ó ã làm ? B n s x lý nh th nào trong tr ng h p này ? Hướng gi ải quy ết Nu tôi là ch nhi m c a l p g p ph i tình hu ng trên . Vào gi sinh ho t l p , tôi s nói v i các em r ng : “ Các em ã bi t r ng tài s n c a nhà tr ng không ch có riêng các em s h u mà nó là c a chung . N u các em bi t gìn gi thì nó luôn p có th s dng trong r t nhi u n m mà nó v n nh m i . N u l p mình có b n nào ã chót tham gia vào vi c phá ho i tài s n c a nhà tr ng thì hãy ng lên nh n l i thì các em ch b ph t nh . N u bây gi các em mà s hay ng i không nh n thì sau gi có th g p riêng cô ( th y ) thú nh n v vi c mình ã làm . Cô ( th y ) s không nói ra tên ng i làm tr c l p . Các em mà không thú nh n l i l m mình ã gây ra thì nhà tr ng v n có cách tìm ra và a ra các quy t nh k lu t n em ó vì ã vi ph m quy nh nhà tr ng mà không trung th c , không dám ch u trách nhi m v hành vi c a mình s không bao gi có th ti n b c ’’. Tôi tin r ng khi nói v i các em nh v y thì ch c ch n các em sexnhaanj ra l i mà mình ã g y ra và thú nh n v vi c mình ã làm . TH 12: Lp b n ch nhi m có m t em nhu m tóc vàng ( , xanh ) và c t ki u không gi ng ai . N u là b n , b n s làm gì ? Hướng gi ải quy ết : Nu tôi là ch nhi m c a em h c sinh ó , thì s nói chuy n nh nhàng v i c l p trong gi sinh ho t : “ Trong xã h i hi n nay , h u h t ai c ng ch y theo xu h ng và mu n gi ng th n t ng c a mình . Các em hi n ang là h c sinh ng i trên gh nhà tr ng thì không nên nhu m tóc vàng ( , xanh ) , nên màu tóc t nhiên mà khi sinh ra ã có . Nh v y s phù h p v i l a tu i c a các em mà nhìn l p ai c ng gi ng ai không có s khác bi t ,không phân chia giàu nghèo , T o nên m t t p th oàn k t hòa ng , luôn giúp d l n nhau ’’. TH 13: 5
6. Khi b n m i nh n l p mình ch nhi m , có m t h c sinh trong l p ngh b n hát nh ng b n không có n ng khi u hát . M c dù b n ã có nói v i h c sinh là có th k chuy n nh ng em h c sinh ó v n ngh b n hát cho b ng c . B n s x lý th nào trong tình hu ng này ? Hướng gi ải quy ết: Nu là tôi g p ph i tr ng h p trên , tôi s t ơ i c i vui v v i h c sinh và nói v i c lp r ng : “ Cô ( th y ) hát không hay âu các em ng c i cô ( th y ) nhé . Các em có th hát cùng cô c không ?” . Tôi s b t nh p và hát cùng v i c l p . TH 14: Trên ng n tr ng , b n b t g p m t em h c sinh l p b n ch nhi m ang ánh bi a m c dù ã n gi l p . N u b n g p ph i tình hu ng này , b n s x lý th nào ? Hướng gi ải quy ết: Nu tôi là cô ( th y ) ch nhi m c a em h c sinh ó , tôi s dng xe m i em lên xe và a em h c sinh ó n tr ng em vào l p h c bình th ng . n gi sinh ho t l p , tôi s nói tr c l p r ng : “ Các em ph i bi t r ng b m các em r t v t v có th nuôi các em và cho các em i h c l y ki n th c , bi t cái ch . Các em ph i c g ng h c th t t t , nghe l i b m , không nên b h c i ch ơi nh v y các em s m t kiên th c bài h c hôm ó , không theo k p các b n trong l p , k t qu h c t p kém , s làm cho b m bu n và chính các em c ng c m th y thua kém các b n khác trong l p có thành tích cao trong h c t p . Cô ( th y ) hi v ng l p mình s không có ai nh v y n a . ’’. TH 15: Mt l n cô ( th y ) giáo tr s liên l c cho h c sinh , yêu c u các em mang v nhà cho b m xem và ký tên . Khi cô ( th y ) giáo thu l i s phát hi n ch ký trong s liên l c ca m t em h c sinh có ch gi m o . Là cô ( th y ) giáo ó b n s làm gì ? Hướng gi ải quy ết : Nu tôi là cô ( th y ) giáo trong tr ng h p trên s g p riêng em h c sinh ó yêu c u gi i thích : “t i sao em l i làm nh v y ? ’’ và phân tích cho h c sinh ó hi u r ng vi c làm c a em là không úng , khuyên nh em l n sau không c tái ph m n a . 40 TÌNH HU NG S PH M TH NG G P PH N I Là ng i giáo viên, c bi t v i các th y, cô giáo ch nhi m, vi c ti p c n và x lý các tình hu ng s ph m là vi c di n ra h ng ngày. Làm th nào a ra cách x lý linh ho t, v a m b o nh ng nguyên t c giáo d c và làm cho các em h c sinh tin tng vào th y, cô giáo c a mình. D i ây là m t s tình hu ng s ph m và cách gi i quy t mà b n thân tôi ã g p và s u t m c, xin chia s cùng các th y, cô và bn c. 6
7. * Tình hu ng 1: Trong gi ờ h ọc, m ột nhóm h ọc sinh m ất tr ật t ự -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: Tạm ng ưng bài gi ảng, nghiêm nét m ặt, h ướng m ắt v ề phía có HS m ất tr ật t ự, đợ i l ớp tr ật t ự r ồi ti ếp t ục gi ảng. * Tình hu ng 2: Khi đang gi ảng bài, phát hi ện m ột HS đang đọ c truy ện -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: Yêu c ầu HS đưa quy ển truy ện cho giáo viên, cu ối gi ờ g ặp riêng HS đọc truy ện để góp ý. * Tình hu ng 3: M ột h ọc sinh khá c ủa l ớp b ất ng ờ sa sút v ề l ực h ọc -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: Tìm hi ểu nguyên nhân, th ăm h ỏi gia đình, ph ối h ợp v ới ph ụ huynh h ọc sinh cùng tìm cách gi ải quy ết. * Tình hu ng 4: Khi ki ểm tra bài c ũ, m ột h ọc sinh không thu ộc bài vì lý do t ối hôm tr ước b ị mất điện nên không h ọc được bài -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: Nghiêm túc nh ắc nh ở, khuyên b ảo h ọc sinh, sau đó t ế nh ị tìm hi ểu nguyên nhân và tính trung th ực c ủa h ọc sinh. * Tình hu ng 5: Sau bài ki ểm tra 1 ti ết, do đề bài quá khó, điểm c ủa h ọc sinh quá th ấp -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: Hu ỷ bài ki ểm tra, thay khi có điều ki ện, đồ ng th ời quán tri ệt h ọc sinh ph ải ch ịu khó h ọc vì s ẽ không có l ần th ứ hai nh ư v ậy n ữa. * Tình hu ng 6: Trong gi ờ h ọc có 2 h ọc sinh đùa ngh ịch -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: Yêu c ầu l ớp gi ữ tr ật t ự, nh ắc 2 h ọc sinh đùa ngh ịch cu ối gi ờ ở l ại. * Tình hu ng 7: Bu ổi t ối đi ch ơi, đang hút thu ốc thì g ặp h ọc sinh -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: T ỏ ý không nh ận ra, ngày hôm sau g ặp riêng h ọc sinh để trao đổ i và nh ắc nh ở. * Tình hu ng 8: H ọc sinh g ặp giá ơ viên trên đường đi nh ưng không chào -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: Coi nh ư không có gì x ảy ra, nhân d ịp nào đó s ẽ đưa ra bài h ọc giáo dục. * Tình hu ng 9: M ột bu ổi t ối đi ch ơi, giáo viên ch ủ nhi ệm g ặp 2 h ọc sinh c ủa l ớp mình yêu nhau -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: Hôm sau g ặp riêng t ừng em để khuyên b ảo, ph ối h ợp v ới gia đình cùng b ảo ban * Tình hu ng 10: Đang gi ờ h ọc, 1 h ọc sinh nam ném th ư cho h ọc sinh n ữ -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: Xu ống ch ỗ h ọc sinh n ữ, yêu c ầu đưa t ờ gi ấy, xem và c ất đi, ti ếp t ục gi ảng bài, sau đó g ặp riêng 2 h ọc sinh để nh ắc nh ở. * Tình hu ng 11: L ớp 11 đang ch ọn h ọc sinh làm l ớp tr ưởng, m ột em h ọc gi ỏi nh ưng ho ạt động ch ưa n ăng n ổ, m ột em ho ạt độ ng r ất n ăng n ổ nh ưng l ực h ọc h ơi h ạn ch ế -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: B ỏ phi ếu kín, sau đó giáo viên ch ủ nhi ệm ki ểm phi ếu và l ấy theo đa s ố phi ếu. * Tình hu ng 12: Trong gi ờ h ọc giáo viên phát hi ện có 2 h ọc sinh đang s ụt s ịt khóc -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: Nh ẹ nhàng nh ắc l ớp t ập trung h ọc, đưa m ắt nhìn v ề phía 2 h ọc sinh, cu ối gi ờ s ẽ g ặp riêng để tìm hi ểu nguyên nhân và cách kh ắc ph ục. * Tình hu ng 13: Gi ờ ki ểm tra, nh ắc nh ầm tên -> h ọc sinh ph ản ứng-> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: Yêu c ầu l ớp tr ật t ự, xu ống ch ỗ h ọc sinh nh ắc tên để ki ểm tra tên và nh ắc nh ở thái độ làm bài, yêu c ầu l ớp kh ẩn tr ươ ng làm bài. * Tình hu ng 14: Khi h ọc sinh gi ả m ạo ch ữ ký c ủa ph ụ huynh -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: G ặp riêng h ọc sinh để nh ắc nh ở, rút kinh nghi ệm, đồ ng th ời bí m ật liên hệ v ới gia đình. * Tình hu ng 15: Gi ờ chào c ờ, có 5 h ọc sinh không m ặc đồ ng ph ục, ban giám hi ệu bi ết và nói v ới GVCN -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: H ỏi lý do và phê bình 5 h ọc sinh tr ước l ớp, yêu c ầu làm b ản ki ểm điểm. * Tình hu ng 16: Khi h ọc sinh n ữ có tình c ảm v ới th ầy giáo ch ủ nhi ệm -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: Coi nh ư không bi ết và v ẫn c ư x ử bình th ường, nhân d ịp nào đó có th ể 7
8. kể chuy ện v ề m ối quan h ệ th ầy trò đúng m ực. * Tình hu ng 17: Có 1 h ọc sinh nhi ều l ần không đứ ng d ậy chào giáo viên -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: Xu ống t ận n ơi h ỏi lý do, nh ắc nh ở em h ọc sinh đó n ếu tái ph ạm s ẽ báo v ới giáo viên ch ủ nhi ệm. * Tình hu ng 18: Giáo viên m ắng h ọc sinh quá m ức, h ọc sinh c ầm c ặp b ỏ v ề -> làm thế nào? => Cách gi i quy t: Th ầy xin l ỗi c ả l ớp vì đã quá nóng n ảy, nh ưng các em yên tâm, th ầy sẽ tìm cách g ặp riêng b ạn h ọc sinh đó. * Tình hu ng 19: H ọc sinh trong l ớp c ứ chê t ật x ấu c ủa b ạn mình, ví d ụ nói ng ọng “n và l” - > làm th ế nào? => Cách gi i quy t: Khi không có m ặt h ọc sinh đó thì nh ắc l ớp không được c ười b ạn mình, đồng th ời tích c ực giúp em h ọc sinh đó s ửa ch ữa. * Tình hu ng 20: Trong khi gi ảng bài, m ột h ọc sinh nh ại l ời giáo viên -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: T ạm ng ưng, h ướng v ề phía h ọc sinh: “ Điều em nói là th ừa, vì các b ạn trong l ớp nghe l ời th ầy gi ảng h ơn là nghe e nói”. * Tình hu ng 21: Phê bình 1 h ọc sinh, sau đó phát hi ện em đó không có l ỗi -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: Nhân d ịp nào đó, nói v ới h ọc sinh đó: “Hôm tr ước thầy phê bình em nh ưng em không có l ỗi, ng ười l ớn đôi khi c ũng m ắc sai l ầm”. * Tình hu ng 22: Đang gi ảng bài, 2 h ọc sinh nam đánh nhau -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: Yêu c ầu 1 trong 2 chuy ển ch ỗ khác r ồi ti ếp t ục gi ảng. * Tình hu ng 23: Gi ờ ch ữa bài t ập, h ọc sinh tìm ra cách gi ải khác -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: Nói v ới l ớp: “1 bài t ập có th ể có nhi ều cách gi ải khác nhau, bài gi ảng của th ầy ch ỉ là m ột cách gi ải, các em hãy c ố g ắng để tìm ra nhi ều cách gi ải cho m ột bài t ập”. * Tình hu ng 24: Gi ờ ch ữa bài t ập, giáo viên b ị nh ầm d ấu + thành d ấu – và h ọc sinh phát hi ện ra -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: Xin l ỗi c ả l ớp, c ảm ơn em h ọc sinh đã phát hi ện ra s ự nh ầm l ẫn c ủa mình, r ồi s ửa l ại và ti ếp t ục gi ảng. * Tình hu ng 25: Giáo viên vào l ớp, c ả l ớp đứ ng chào, có m ấy h ọc sinh v ẫn còn đùa ngh ịch -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: Giáo viên đứng nghiêm, đư a m ắt v ề phía h ọc sinh đùa ngh ịch, đế n khi lớp im l ặng thì nói: “Th ầy chào các em. M ời các em ng ồi”. * Tình hu ng 26: Đang gi ảng bài, m ột h ọc sinh n ữ kêu rú lên vì có h ọc sinh nam b ỏ con th ạch sùng vào ng ăn bàn -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: Yêu c ầu h ọc sinh đó t ự giác nh ặt con th ạch sùng đem ra hành lang b ỏ vào thùng rác và tr ở l ại l ớp h ọc. * Tình hu ng 27: Trong l ớp có h ọc sinh h ọc y ếu, hay ngh ịch, nh ưng l ại được l ớp đề ngh ị gi ữ ch ức độ i tr ưởng độ i bóng -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: Yêu c ầu h ọc sinh đó không được đùa ngh ịch, và ph ải v ươ n lên trong học t ập thì m ới xem xét có cho làm đội tr ưởng hay không. * Tình hu ng 28: H ọc sinh X là em tháo vát, nh ưng hay n ợ ti ền, được đề ngh ị gi ữ qu ỹ cho lớp -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: Trao đổi v ới ban cán s ự l ớp v ề tr ường h ợp này r ồi đi đế n quy ết đị nh có c ử X gi ữ qu ỹ l ớp hay không. * Tình hu ng 29: S ắp h ết gi ờ, h ọc sinh th ắc m ắc, giáo viên gi ải quy ết ch ưa tho ả đáng -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: G ọi h ọc sinh h ọc gi ỏi nh ất l ớp tr ả l ời th ắc m ắc, sau đó nh ận xét câu tr ả l ời tr ước l ớp và h ỏi l ại em th ắc m ắc xem đã hi ểu ch ưa. * Tình hu ng 30: H ọc sinh b ị rách qu ần -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: Đến c ạnh em h ọc sinh đó và nói nh ỏ: “Em hãy v ề thay trang ph ục đi, th ầy cho phép em đế n mu ộn m ột chút c ũng được”. * Tình hu ng 31: Trong gi ờ h ọc, l ớp tr ưởng quay xu ống h ỏi b ạn -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: Hết gi ờ nh ắc riêng em đó: “Trong l ớp em c ũng nói chuy ện riêng li ệu có b ảo được các b ạn không”. 8
9. * Tình hu ng 32: Trong gi ờ h ọc, 1 h ọc sinh đứ ng d ậy: “Th ầy d ạy nhanh quá” -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: Bài h ọc hôm nay h ơi dài, th ầy s ẽ c ố g ắng nói ch ậm h ơn, nh ưng các em c ũng c ần t ập trung nghe nhé. * Tình hu ng 33: Do s ơ xu ất, vào l ớp quên không cài khoá qu ần -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: Xin l ỗi, các em đợ i th ầy m ột lát -> ra ngoài s ửa l ại qu ần áo và vào d ạy bình th ường. * Tình hu ng 34: Khi ki ểm tra bài c ũ, phát hi ện 1 h ọc sinh quên không cài khoá qu ần -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: “Em có th ể v ề ch ỗ”. Sau gi ờ h ọc nh ắc h ọc sinh này ở l ại để g ặp: “Em có bi ết vì sao th ầy cho em v ề ch ỗ không?” * Tình hu ng 35: Trong gi ờ h ọc, phát hi ện h ọc sinh đang làm bài tập c ủa môn h ọc khác -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: Nghiêm túc nh ắc nh ở h ọc sinh: “Gi ờ nào vi ệc n ấy”. Chúng ta ph ải bi ết sắp x ếp th ời gian m ột cách khoa h ọc thì vi ệc h ọc t ập m ới đạ t k ết qu ả, s ắp thi h ọc k ỳ r ồi đấ y. * Tình hu ng 36: N ăm h ọc m ới đã b ắt đầu được 1 tháng nh ưng v ẫn có 3 h ọc sinh l ớp ch ủ nhi ệm không m ặc đồ ng ph ục -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: Cu ối gi ờ h ọc nh ắc c ả l ớp: “K ể t ừ ngày mai, các em ph ải m ặc đồ ng ph ục khi đi h ọc, em nào có lý do đặc bi ệt thì g ặp th ầy”. * Tình hu ng 37: G ọi h ọc sinh lên b ảng làm bài t ập, h ọc sinh loay hoay, quay xu ống d ưới cầu c ứu -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: Đặt m ột s ố câu h ỏi g ợi ý cho h ọc sinh tìm ra cách gi ải. * Tình hu ng 38: Gi ờ ki ểm tra di ễn ra được 5 phút thì phát hi ện 1 h ọc sinh dùng tài li ệu -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: Thu tài li ệu và nói: “Th ầy phê bình em, n ếu em còn tái ph ạm th ầy s ẽ bu ộc ph ải đánh d ấu bài làm c ủa em”. * Tình hu ng 39: Tr ống vào l ớp, 1 h ọc sinh ngh ịch ch ốt c ửa, giáo viên ph ải gõ c ửa m ới cho vào -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: Ch ắc là em nào đóng c ửa để th ầy vào l ớp s ẽ không còn th ời gian ki ểm tra bài c ũ n ữa ch ứ gì, n ếu hôm qua đi dã ngo ại thì c ứ nói, th ầy s ẽ không ki ểm tra. Em nào đóng c ửa không cho th ầy vào là hành động vô l ễ đấ y. * Tình hu ng 40: Trong gi ờ h ọc, có 1 h ọc sinh g ục khóc trong l ớp -> làm th ế nào? => Cách gi i quy t: H ết gi ờ h ọc, nh ắc em h ọc sinh đó ở l ại, h ỏi xem có chuy ện gì x ảy ra rồi tìm cách khuyên b ảo. Nh ng tình hu ng ng x s ph m thông minh Trong chuy n ng x v i h c trò, kinh nghi m ng i này không th truy n cho ng i khác, th m chí, cùng m t giáo viên c ng không th nh t nh t s d ng m t ph ơ ng pháp này hay gi i pháp kia. M i tình hu ng th c s là m t th thách ng i giáo viên t trau d i b n l nh ngh nghi p c a mình. Câu chuy n c a m t giáo viên ch nhi m d i ây t ra tình hu ng áng suy ngh . Tr ước m ặt h ọc trò, giáo viên th ường ph ải ứng x ử đúng m ực, khuôn phép, không thái quá. Vì th ế, s ự ki ềm ch ế c ảm xúc, đặ c bi ệt là nh ững c ơn nóng gi ận là vô cùng c ần thi ết. Hồi h ọc c ấp 2, tôi có m ột c ậu b ạn r ất ngh ịch ng ợm, hay tìm cách ch ọc phá trong các gi ờ học. Tên c ậu là Minh, trùng tên v ới th ầy giáo d ạy môn toán. M ột l ần, th ầy đang gi ảng bài, c ậu ta ng ồi không yên, c ứ quay lên, quay xu ống nói chuy ện, làm ồn. Th ầy giáo b ực l ắm, đi th ẳng xu ống, xách tai c ậu ta đứ ng lên, h ỏi: "T ại sao em làm ồn trong gi ờ h ọc?”. Không ng ờ, c ậu đáp ngay: “Th ưa th ầy, t ại b ạn T ĩnh ch ửi em là tiên s ư th ằng 9
10. Minh" M ặt đỏ b ừng, ngay l ập t ức, th ầy cho một cái tát nh ư tr ời giáng, h ằn 5 ngón tay lên má, đuổi c ậu ra kh ỏi l ớp. C ả l ớp chúng tôi s ợ xanh m ặt, còn c ậu kia đi ra kh ỏi l ớp nh ưng vẫn ng ấm ng ầm thách th ức sau l ưng th ầy. Gần 20 n ăm sau, tôi g ặp l ại câu chuy ện này ở chính l ớp h ọc sinh mình ch ủ nhi ệm. Trong gi ờ môn V ật lý, khi cô giáo đang gi ảng bài, em Hồng Loan v ẫn ng ỗi d ưới lớp ngh ịch ng ợm, m ất t ập trung. Thùy, cô giáo V ật lý đã nhi ều l ần nh ắc nh ở nh ẹ nhàng, nh ưng Loan v ẫn ‘ph ớt” l ời, th ậm chí, còn c ười đùa r ất vô duyên. Không ki ềm ch ế được n ữa, cô đậ p bàn quát : “Em Loan! Không h ọc thì ra ngoài ngay, đừng có cái ki ểu láo tôm láo cá nh ư th ế trong l ớp h ọc.” Trong ti ếng ồn ào c ủa l ớp h ọc, ti ếng Hồng Loan vang lên rõ m ồn m ột: “Tiên s ư đứa nào ch ửi tao”. Cô Thùy l ặng ng ười! 30 tu ổi đờ i, 7 n ăm tu ổi ngh ề, cô ch ưa bao gi ờ ở trong tình th ế này. Cố g ắng kìm l ại c ơn gi ận, cô nói nh ẹ nhàng nh ưng kiên quy ết: “Em nào v ừa nói, đứ ng dậy!”. Lớp l ặng im, không em h ọc sinh nào lên ti ếng, ngay c ả th ủ ph ạm. Cô v ẫn ti ếp t ục nh ẹ nhàng: “Tôi h ỏi em nào v ừa nói, tôi cho m ột c ơ h ội đứ ng d ậy t ự nh ận lỗi”. V ẫn không ai lên ti ếng, không khí l ớp h ọc c ăng th ẳng vô cùng. Cô bu ồn bã l ắc đầ u: “Xin lỗi các em, tôi không th ể ti ếp t ục d ạy ti ết h ọc này. Ph ần còn l ại c ủa gi ờ h ọc, tôi yêu c ầu l ớp tự sinh ho ạt”. R ồi cô l ặng l ẽ xách c ặp đi ra. Không bi ết, các em đã t ự sinh ho ạt, th ảo lu ận nh ững gì. Nh ưng đến cu ối gi ờ h ọc, em l ớp tr ưởng xu ống phòng ch ờ giáo viên m ời cô lên l ớp. Trong l ớp h ọc, Hồng Loan với đôi m ắt đỏ hoe, n ức n ở khóc và xin l ỗi cô giáo. Cô v ẫn nói với Loan b ằng nh ững l ời nh ẹ nhàng, không h ề trách m ắng. Sau s ự vi ệc ấy, Loan g ửi cho tôi - là giáo viên ch ủ nhi ệm - b ản t ường trình và b ản ki ểm điểm. Trong đó, em vi ết: " Đây th ực s ự là lỗi l ầm l ớn trong cu ộc đờ i em. Em r ất bi ết ơn cô Thùy vì cô đã cho em m ột bài h ọc sâu s ắc v ề lòng bao dung”. Tôi c ầm b ản ki ểm điểm c ủa Loan, l ại nh ớ t ới hình ảnh bàn tay h ằn trên má c ủa c ậu b ạn n ăm xưa và t ự h ỏi, không bi ết mình s ẽ ứng x ử nh ư th ế nào n ếu ở vào tình hu ống c ủa cô Thùy? Li ệu mình có đủ bình t ĩnh để không cho h ọc sinh một cái tát, hay ít ra là không đuổi h ọc sinh ra kh ỏi l ớp h ọc? 24 TÌNH HU NG TRONG CÔNG TÁC GVCN C P TRUNG H C C Ơ S Tình hu ng 1: Có ph ụ huynh h ọc sinh g ặp GVCN l ớp th ắc m ắc v ề danh hi ệu thi đua c ủa con cu ối n ăm h ọc nh ư sau: “T ại sao điểm t ổng k ết TB các môn cu ối n ăm h ọc c ủa con tôi là 8,0 nh ư m ột s ố HS khác cùng l ớp nh ưng con tôi không đạt danh hi ệu HSG?” Anh (ch ị) x ử lý nh ư th ế nào? đề xu ất h ướng x ử lý – Ki ểm tra l ại thông tin – N ếu PH sai (do không bi ết cách đánh giá, x ếp lo ại): GVCN c ần gi ải thích để PH hi ểu cách đánh giá x ếp lo ại c ăn c ứ vào Q Đ: 40, 51/BGD& ĐT hi ện hành. C ụ th ể: điều ki ện để đạ t HSG: + H ọc l ực Gi ỏi và H ạnh ki ểm T ốt + H ọc l ực Gi ỏi: điểm TB các môn đạ t 8,0 tr ở lên. Trong đó 1 trong 2 môn Ng ữ v ăn và Toán ph ải đạ t 8,0 tr ở lên; không có môn nào d ưới 6,5. – N ếu PH đúng: GVCN xin ghi nh ận, ti ếp thu và cám ơn ý ki ến ph ản h ồi c ủa PH. Báo cáo với BGH để xin điều ch ỉnh và rút kinh nghi ệm chung. Thông tin l ại v ới PH k ết qu ả sau khi đã điều ch ỉnh. Tình hu ng 2: Một ph ụ huynh g ọi điện cho cô giáo ch ủ nhi ệm và ph ản ánh r ằng: Hôm sinh nh ật c ủa con ch ị có m ời các b ạn h ọc cùng l ớp đế n d ự. Trong b ữa ti ệc đó ch ỉ có các cháu 10
11. với nhau mà không có ph ụ huynh và vô tình ch ị nghe được các cháu nói chuy ện v ới nhau xưng hô ch ửi th ề. V ậy v ới t ư cách là giáo viên ch ủ nhi ệm, anh (ch ị) nên làm gì để giáo d ục học sinh. xu t h ng x lý Với vai trò c ủa mình, GVCN c ần ph ải có nhi ều bi ện pháp và th ời gian m ới thành công để ch ỉnh s ửa 1 s ố thói quen x ấu. Sau đây là 1 s ố bi ện pháp. Tùy tình hu ống mà áp d ụng 1 cách linh ho ạt nh ưng đừng gây ph ản c ảm. – Đư a chuy ện này vào sinh ho ạt trong gi ờ sinh ho ạt l ớp. Không nên nêu tên chính xác 1 h ọc sinh nào, ch ỉ nên nói chung chung nh ư: k ể chuy ện ng ụ ngôn (bi ện pháp này có tác d ụng nhi ều ít do ngh ệ thu ật c ủa th ầy cô) r ồi đưa ra hình th ức ph ạt n ếu nghe b ất kì 1 h ọc sinh nào đó nói b ậy. Sau gi ờ học thì có th ể g ặp riêng v ới nh ững em h ọc sinh nói b ậy mà ph ụ huynh đã ph ản ánh. – Can thi ệp, khen chê tích c ực để cho hs đó th ấy s ự tác h ại do nói b ậy đem l ại. – Tr ừ điểm thi đua, đánh giá h ạnh ki ểm. ( tác d ụng ít và ch ỉ tr ước m ắt) Còn nhi ều ph ối h ợp khác gi ữa th ầy cô v ới nh ững ng ười có trách nhi ệm khác để tác độ ng đế n thói quen này. Tóm l ại, giáo d ục là ngh ệ thu ật, vì v ậy không nên áp d ụng 1 cách máy móc cho m ọi đố i tượng, m ọi hành vi mà tùy t ừng tình hu ống để x ử lý cho hi ệu qu ả. Tình hu ng 3: Trong gi ờ sinh ho ạt l ớp, tôi đang say s ưa ph ổ bi ến k ế ho ạch tu ần t ới, l ớp cũng r ất ch ăm chú nghe, b ỗng ti ếng chuông điện tho ại reo. Tôi nghiêm gi ọng h ỏi: – điện tho ại di độ ng c ủa ai đang reo? H ọc sinh ng ơ ngác. Tôi nhìn quanh l ớp, dùng h ết kinh nghi ệm quan sát c ủa mình để phát hi ện là HS nào đang s ử d ụng điện tho ại, nh ưng không phát hi ện được ai. B ỗng ở d ưới l ớp có ti ếng: – Th ưa cô, ch ắc là điện tho ại c ủa cô ạ! Tôi bỗng gi ật mình (hôm qua v ừa thay điện tho ại m ới, nên nh ạc chuông điện tho ại mình ch ưa quen gi ờ ph ải làm sao đây???) N ếu anh (ch ị) là GVCN trên thì s ẽ x ử lí th ế nào? xu t h ng x lý Nên nói th ẳng là th ầy (cô) m ới mua điện tho ại m ới, nên ch ưa quen chuông, các em b ỏ qua nhé. đừng ti ếc 1 câu xin l ỗi, không nên b ối r ối, hãy gi ữ bình t ỉnh. Nên ph ổ bi ến thêm cho h ọc sinh v ăn hóa s ử d ụng điện tho ại n ơi công s ở, công c ộng, trong h ội h ọp. Tình hu ng 4: Một giáo viên ch ủ nhi ệm l ớp 9 đế n gia đình h ọc sinh để thông báo v ề khuy ết điểm c ủa h ọc sinh đó ở tr ường cho gia đình bi ết và để cùng k ết h ợp v ới giáo viên và nhà tr ường giáo d ục h ọc sinh, nh ưng không ng ờ ph ụ huynh l ại đánh con ngay tr ước m ặt giáo viên. 2 Trong tr ường h ợp đó, anh (ch ị) s ẽ x ử s ự nh ư th ế nào? Ph ươ ng án x ử lý 1. Ph ụ huynh đánh con do thói quen, GVCN can ng ăn, xoa d ịu và chuy ển sang th ăm h ỏi v ề gia đình mà đừng đã động gì đến khuy ết điểm c ủa h ọc sinh đó n ữa, qua nh ững trao đổ i chân tình v ề hoàn c ảnh gia đình t ừng b ước xen vào khuy ết điểm c ủa h ọc sinh đó m ột cách t ế nh ị. 2. N ếu ph ụ huynh đánh con để d ằn m ặt, áp đả o giáo viên. Chúng ta h ết s ức bình t ỉnh m ềm mỏng, xin l ỗi ph ụ huynh v ề s ự làm phi ền này để xem thái độ c ủa ph ụ huynh mà ti ếp t ục hay hẹn ph ụ huynh vào d ịp khác s ẽ quay l ại để cùng ph ụ huynh h ợp tác giáo d ục hs. Tình hu ng 5: Bạn là giáo viên ch ủ nhi ệm c ủa l ớp 9A – m ột l ớp ngoan và h ọc gi ỏi. Nh ưng ngay gi ữa h ọc k ỳ I, trong m ột l ần sinh ho ạt l ớp, em l ớp tr ưởng đứ ng lên thay m ặt c ả l ớp đề đạt v ới cô giáo ch ủ nhi ệm v ề vi ệc đổ i th ầy giáo d ạy b ộ môn. Lý do các em đưa ra là th ầy dạy khó hi ểu, l ại hay có nh ững l ời m ạt sát, xúc ph ạm đế n các em. B ạn bi ết là nh ững l ời nói của các em không hoàn toàn sai s ự th ật. H ơn n ữa, v ới c ươ ng v ị là m ột giáo viên ch ủ nhi ệm 11
12. của m ột l ớp cu ối c ấp, b ạn c ũng r ất lo l ắng cho k ết qu ả h ọc t ập c ủa các em, khi mà k ỳ thi chuy ển c ấp s ắp đế n. B ạn ph ải làm th ế nào đây để v ừa gi ữ được m ối quan h ệ t ốt đẹ p v ới đồng nghi ệp, v ừa đả m b ảo quy ền l ợi c ủa h ọc sinh? xu t h ng x lý GVCN nên t ổ ch ức h ọp l ớp, tìm hi ểu thêm ý ki ến, nguy ện v ọng c ủa các em. Nh ưng dù th ế nào b ạn c ũng gi ữ v ững nguyên t ắc không đổ i giáo viên. B ạn s ẽ dùng l ời l ẽ đầ y thuyết ph ục để phân tích cho các em hi ểu và thông c ảm v ới th ầy giáo b ộ môn đó. B ạn h ứa s ẽ có bi ện pháp góp ý v ới th ầy giáo nh ưng không quên nh ắc nh ở các em c ần ch ủ độ ng suy ngh ĩ, không nên quá ỷ l ại vào th ầy giáo. Sau đó, b ạn c ần trao đổ i t ế nh ị v ới th ầy giáo d ạy b ộ môn đó để cùng điều ch ỉnh. Tình hu ng 6: Lớp 9B c ủa cô ch ủ nhi ệm h ầu h ết đề u r ất ngoan và l ễ phép. Tuy nhiên, c ũng có m ột s ố các em nam ngh ịch ng ợm, l ười h ọc, hay b ị cô giáo phê bình. Nhi ều l ần, khi g ặp nh ững em h ọc sinh này trong sân tr ường, nh ận th ấy h ọc sinh c ủa mình th ường l ảng tránh, gi ả v ờ nhìn đi ch ỗ khác để không ph ải chào cô. N ếu là giáo viên ch ủ nhi ệm b ạn s ẽ làm nh ư th ế nào? Hng x lý Chuy ện h ọc sinh lãng tránh th ầy cô bây gi ờ quá d ễ th ấy. đôi khi h ọc sinh đố i m ặt v ới th ầy cô giáo mà không m ột l ời chào ch ỉ tròn m ắt nhìn, th ậm chí là Cô giáo đang d ạy mình. Th ực t ế đây là m ột trong nh ững bi ểu hi ện nh ỏ s ự y ếu kém v ề k ỷ n ăng giao ti ếp, y ếu kém k ỷ n ăng sống. Ở tr ường h ợp này, không nên nói gì vào lúc đó mà nhân ti ết sinh ho ạt có th ể khéo léo kể m ột câu chuy ện t ươ ng t ự để giáo d ục các em. Thông qua ho ạt độ ng t ập th ể để giáo d ục kỹ n ăng s ống cho các em đặ c bi ệt là k ỹ n ăng giao ti ếp. Tình hu ng 7: Khi đến m ột gia đình h ọc sinh v ới m ục đích ph ối h ợp giáo d ục em A – m ột học sinh h ọc kém và thi ếu ý thức k ỷ lu ật, nh ưng gia đình em l ại nói: “N ếu th ầy cô không d ạy được nó thì để tôi cho nó chuy ển tr ường ho ặc cho nó ngh ỉ h ọc luôn c ũng được”. N ếu là b ạn ph ải x ử lý th ế nào? Hng x lý Vi ệc ph ối h ợp gi ữa gia đình và nhà tr ường trong vi ệc giáo d ục h ọc sinh là m ột yêu c ầu h ết sức quan tr ọng. Trong tr ường h ợp này h ọc sinh A v ừa h ọc kém l ại thi ếu ý th ức k ỷ lu ật, có th ể m ột s ố bi ện pháp c ủa b ạn ở tr ường đã không có hi ệu qu ả, GVCN tìm đến s ự giúp đỡ của ph ụ huynh là vi ệc làm c ần thi ết. hoctoancapba.com – Đặt v ấn đề cho con đi h ọc hay không là tùy thu ộc vào gia đình. – Yêu c ầu gia đình ti ếp t ục cho em đi h ọc vì ch ưa đến tu ổi lao độ ng, ngh ỉ h ọc thì d ễ sinh h ư hỏng. – Trao đổi v ới gia đình và tìm hi ểu nguyên nhân, v ề phía nhà tr ường, giáo viên ch ủ nhi ệm sẽ c ố g ắng và quan tâm giúp đỡ em h ọc t ập ti ến b ộ h ơn. đề ngh ị v ới gia đình t ạo điều ki ện và động viên em ch ăm ch ỉ h ọc hành. Tình hu ng 8: 3 Có m ột HS c ủa l ớp l ần đầ u tiên vi ph ạm xé s ổ đầ u bài (do b ị ghi tên phê bình trong s ổ). Phát hi ện ra điều này, GVCN x ử lý nh ư th ế nào? Hng x lý – Yêu c ầu HS vi ết b ản ki ểm điểm. – Phân tích tác h ại c ủa hành vi và rút bài h ọc cho l ớp. 12
13. – Th ực t ế gia đình h ọc sinh để trao đổ i v ề hành vi c ủa HS vi ph ạm để ph ối h ợp giáo d ục – Báo cáo v ới BGH v ề v ụ vi ệc trên và đề ngh ị nhà tr ường x ử lý tr ường h ợp trên ở m ức độ phê bình ở l ớp (vì l ần đầ u vi ph ạm và đã nh ận ra l ỗi) nh ưng c ần rút kinh nghi ệm chung. Tình hu ng 9: Có PH đến xin GVCN nâng h ạnh ki ểm cho con lên lo ại T ốt để đạ t danh hi ệu HSG. Là GVCN, th ầy (cô) x ử lý nh ư th ế nào? Hng x lý – Không nâng HK theo yêu c ầu c ủa PH – Gi ải thích cho PH bi ết trình t ự x ếp lo ại HK ( Cá nhân →Tổ→ L ớp→ GVBM → GVCN →Ban Giám hi ệu duy ệt) – Ph ải đả m b ảo tính công b ằng, khách quan khi đánh giá ( Theo quy ch ế) – Phân tích tác h ại c ủa b ệnh thành tích để PH hi ểu và nêu lý do d ẫn đế n HK c ủa con PH không đạt lo ại T ốt – Động viên PH nên bi ết ch ấp nh ận th ực t ế để ph ối h ợp rèn luy ện giáo d ục HS. Tình hu ng 10: Phát hi ện có 1 HS c ủa l ớp mình ch ủ nhi ệm có tình c ảm yêu đươ ng 1 HS lớp khác trong tr ường. Là GVCN, th ầy (cô) x ử lý nh ư th ế nào? Hng x lý – Tìm hi ểu hoàn c ảnh, tâm sinh lý c ủa HS – G ặp riêng em HS đó để trao đổ i t ế nh ị, phân tích tác h ại c ủa tình c ảm yêu đươ ng tr ước tu ổi – Ph ối h ợp v ới GVCN l ớp liên quan để giáo d ục HS. – Th ực t ế PH để trao đổ i và ph ối h ợp giáo dục. – T ổ ch ức các ho ạt độ ng t ập th ể phù h ợp để thu hút s ự tham gia c ủa HS. Tính hu ng 11: Có PHHS đến nh ờ GVCN xin Nhà tr ường cho con lên l ớp (do thi l ại không đủ điểm). Th ầy (cô) x ử lý nh ư th ế nào? Hng x lý – Phân tích cho PH hi ểu tác h ại c ủa vi ệc ng ồi nh ầm l ớp – Ch ỉ ra nh ững nh ược điểm trong h ọc t ập c ủa em HS đó so v ới các b ạn trong l ớp và các bạn thi l ại nh ưng đủ điều ki ện lên l ớp – Đề ngh ị PH không đế n xin nhà tr ường v ề vi ệc nói trên vì quan điểm c ủa Nhà tr ường c ũng th ống nh ất nh ư v ậy để đả m b ảo ch ất l ượng b ền v ững Tình hu ng 12: Trong l ớp th ầy/cô ch ủ nhi ệm ở vùng b ản có m ột HS H ồ V ăn Non: h ọc r ất yếu, l ại th ường xuyên đi h ọc mu ộn, trong gi ờ h ọc l ại th ường ng ủ g ật, không chú ý nghe gi ảng và ghi chép không đầy đủ . Khi b ạn đế n g ặp ph ụ huynh c ủa em đó nhằm trao đổ i v ề tình hình h ọc t ập c ủa em và mu ốn ph ối h ợp v ới gia đình để giúp đỡ em h ọc t ốt thì m ẹ c ủa em l ại xin cho con thôi h ọc. Lý do là vì b ố em m ất s ớm, em l ại có em nh ỏ, m ẹ em mu ốn xin cho em thôi h ọc, ở nhà trông em để m ẹ đi làm r ẫy nuôi các con. Tr ước tình hu ống này, th ầy/cô có cách gi ải quy ết nh ư th ế nào? hoctoancapba.com Hng x lý – Tr ước h ết độ ng viên gia đình em h ọc sinh này ti ếp t ục cho em đế n l ớp. 13
14. – Trao đổi v ới l ớp thông qua phong trào vòng tay bè b ạn phát độ ng trong l ớp để giúp đỡ , h ỗ trợ cho em h ọc sinh này. – Trao đổi v ới nhà tr ường có bi ện pháp giúp đỡ cho em h ọc sinh. đồ ng th ời trao đổ i v ới nhà tr ường có bi ện pháp ph ụ đạ o cho em n ắm được ki ến th ức để em theo k ịp v ới các b ạn trong lớp Tình hu ng 13: Tr ống vào h ọc đã gióng lên nh ưng h ọc sinh v ẫn còn thói quen ch ưa t ốt, c ứ đứng lang thang ở c ạnh c ửa s ổ và các b ậc c ầu thang. Th ấy cô giáo Nhung b ước đế n đầ u bậc c ấp, các em ch ạy v ụt lên thông báo v ội cho nhau. Nhung lên, Nhung lên, m ột s ố em còn gào l ớn lên: Nhung c ận th ị đế n r ồi các b ạn ơi, nhanh lên mà vào ch ỗ ng ồi. Cô giáo Nhung nghe r ất rõ t ừng ti ếng m ột g ọi nhau c ủa h ọc trò ( đây là l ớp do cô giáo Nhung được phân công làm ch ủ nhi ệm l ớp, hôm nay là ngày th ứ 6 có ti ết sinh ho ạt. N ếu b ạn là cô giáo Nhung thì b ạn x ử lý tình hu ống trên nh ư th ế nào? Hng x x lý: Vẫn điềm t ĩnh b ước vào l ớp và nh ẹ nhàng nói. M ột s ố em v ừa ch ạy d ưới c ầu thang lên còn mệt l ắm ph ải không? Thôi ng ồi ngh ỉ th ở m ột tý cho l ại s ức r ồi c ố t ập trung nghe cô gi ảng bài. Hôm nay bài h ơi khó. Cu ối bu ổi h ọc ấy l ớp có ti ết sinh ho ạt l ớp tôi tranh th ủ nh ắc nh ở học trò c ủa mình. Khi nghe tr ống vào h ọc các em nên vào l ớp ngay ch ờ th ầy cô vào, đừng để đế n khi giáo viên lên m ới ch ạy v ội vào g ọi nhau thì không được tr ật t ự và khi v ội nh ư v ậy thì có ki ểu x ưng hô b ảo nhau ng ắn c ụt không thích h ợp. N ếu nh ư đầu gi ờ sáng nay đáng l ẽ ph ải thông báo “cô Nhung lên” nh ưng vì v ội quá có m ột s ố đã g ọi là “Nhung lên”. Song trong tr ường h ợp này n ếu c ần ph ải dùng hai ti ếng trong s ố ba ti ếng đó thì nên ch ọn hai ti ếng nào các em. Các em ch ọn hai ti ếng “cô lên,cô lên” v ừa ng ắn g ọn v ừa l ịch s ự. Em nào sáng nay ch ọn v ội ch ưa đúng thì nên rút kinh nghi ệm nhé. Con ng ười không ph ải ai c ũng hoàn h ảo hết ph ải không các em, n ếu nh ư chúng ta bi ết kh ắc ph ục và s ửa ch ữa thì cu ộc s ống ngày một hoàn thi ện h ơn. Tình hu ng 14: Một h ọc sinh l ớp b ạn ch ủ nhi ệm v ừa b ước sang tu ổi 14 đã b ị b ố m ẹ b ắt em ngh ỉ h ọc để l ấy ch ồng vì lý do hoàn c ảnh gia đình khó kh ăn đồng th ời vì phong t ục c ủa đị a ph ươ ng là con gái nên l ấy ch ồng s ớm. Nh ưng em h ọc sinh này r ất mu ốn đi h ọc, l ại không mu ốn trái l ời gia đình. Trong tình hu ống này b ạn x ử lý nh ư th ế nào? Hng x lý; – Động viên em gi ữ v ững tinh th ần. ti ếp t ục đi h ọc t ốt. – GVCN v ề g ặp tr ực ti ếp ph ụ huynh h ọc sinh này để tìm hi ểu và n ắm b ắt hoàn c ảnh để có bi ện pháp giúp đỡ . Nh ờ s ự giúp đỡ c ủa l ớp, đề xu ất v ới nhà tr ường có bi ện pháp h ỗ tr ợ, trao đổi v ới các ban ngành, chính quy ền đị a ph ươ ng. – Tuyên truy ền cho ph ụ huynh bi ết vi ệc b ắt con gái l ấy ch ồng khi ch ưa đủ tu ổi là vi ph ạm pháp lu ật. đồ ng th ời đó là h ủ t ục đã l ạc h ậu. – N ếu ph ụ huynh v ẫn không đồ ng ý v ới các ý ki ến c ủa giáo viên thì giáo viên ph ải nh ờ đế n các ban ngành, chính quy ền đị a ph ươ ng can thi ệp h ỗ tr ợ. hoctoancapba.com Tình hu ng 15: Qua theo dõi n ắm b ắt thông tin, b ạn phát hi ện ra m ột h ọc sinh ở l ớp mình trong gi ờ h ọc hay ngáp v ặt và có v ẻ r ất m ệt m ỏi. b ạn nghi ng ờ là em đó có th ể nghi ện ma túy. Trong tr ường h ợp này b ạn x ử lý th ế nào? Hng x lý: Giáo viên g ặp h ọc sinh đó, nh ẹ nhàng h ỏi h ọc sinh đó vì sao có v ẻ m ệt m ỏi và động viên em chú ý đến bài gi ảng. Th ời gian sau đó v ẫn ti ếp t ục chú ý đế n h ọc sinh đó, n ếu bi ểu hi ện này di ễn ra th ường xuyên h ơn thì b ạn nên g ặp l ại em và tìm cách trao đổi th ẳng th ắn. Nh ưng 14
15. trong khi tâm s ự v ới em h ọc sinh đó b ạn c ần có thái độ nh ẹ nhàng, t ế nh ị vì đây là m ột v ấn đề r ất nghiêm tr ọng nh ưng không ph ải lúc nào b ạn c ũng có th ể nh ận được câu tr ả l ời chính xác. N ếu th ực s ự h ọc sinh đó đã nghiên ma túy thì c ần ph ải báo cáo ngay v ới BGH nhà tr ường và gia đình để tìm cách cai nghi ện cho em. Hãy nh ớ r ằng s ự quan tâm k ịp th ời c ủa bạn đế n vi ệc h ọc tập, đờ i s ống tâm h ồn c ủa h ọc sinh đôi khi có th ể c ứu chúng kh ỏi nh ững sai l ầm vô cùng nghiêm tr ọng. Tình hu ng 16: Do va ch ạm xích mích, m ột s ố thanh thiêu niên ngoài tr ường đế n ch ờ lúc tan h ọc s ẽ đế n đánh m ột h ọc sinh l ớp b ạn ch ủ nhi ệm. Vô tình bi ết được thông tin này, b ạn sẽ x ử lý th ế nào? Hng x lý: – Yêu c ầu h ọc sinh l ưu l ại tr ường. C ử l ớp tr ưởng ho ặc m ột b ạn trong l ớp v ề báo ngay cho gia đình đến đón b ạn h ọc sinh đó v ề. – Báo cáo v ới b ảo v ệ tr ường ho ặc l ực l ượng ch ức n ăng gi ải t ỏa đám thanh niên đó. N ếu th ấy có d ấu hi ệu còn có kh ả n ăng s ố ng ười đó tìm cách đón đánh h ọc sinh c ủa l ớp b ạn thì báo cho công an địa ph ươ ng nh ờ can thi ệp khi c ần thi ết. – Sau đó tìm hi ểu lý do t ại sao x ảy ra mâu thu ẫn đó và tìm cách gi ải quy ết d ứt điểm. N ếu l ỗi thu ộc v ề h ọc sinh c ủa b ạn, b ạn ph ải độ ng viên em đứng ra nh ận l ỗi. Nh ưng n ếu nh ững thanh niên ngoài tr ường vì m ột lý do nào đó “b ắt n ạt” h ọc sinh c ủa b ạn thì c ần ph ải có thái độ kiên quy ết và nh ờ đế n s ự giúp đỡ c ủa nh ững t ổ ch ức khác n ếu c ần. S ự nhanh trí, quy ết đoán và có lý, có tình là m ấu ch ốt để b ạn x ử lý thành công tình hu ống. Tình hu ng 17: Lớp b ạn đang ch ủ nhi ệm có 1 hs t ừ tr ường khác chuy ển đế n. H ọc sinh trong l ớp không thích ch ơi v ới hs này m ặc dù hs này c ũng r ất hi ền và hòa đồng ( đặ c bi ệt học gi ỏi h ơn các hs khác trong l ớp). B ạn đã t ổ ch ức sinh ho ạt l ớp và nh ắc nh ở cách ứng x ử của hs trong l ớp để gi ảm s ự ganh t ị nh ưng ch ưa có hi ệu qu ả. N ếu là anh (ch ị) thì s ẽ x ử lý nh ư th ế nào? Hng x lý: – Không nên nóng v ội. N ếu th ực s ự hs m ới đó hi ền và hoà đồng thì b ạn bè trong l ớp s ẽ g ần gủi và m ất d ần thành ki ến r ất nhanh. GV c ũng không nên quán tri ệt hs không được thành ki ến v ới b ạn điều này d ễ gây cho h ọc sinh có suy ngh ĩ là HS m ới đó được cô giáo bênh v ực và càng thành ki ến h ơn. – GV nên g ặp riêng hs m ới để h ướng d ẫn em ti ếp c ận v ới các b ạn trong l ớp, luôn luôn nhi ệt tình tham gia các ho ạt độ ng c ủa l ớp v ới thái độ tích c ực không được kiêu ng ạo , nh ư th ế thì thành ki ến s ẽ nhanh chóng m ất đi. Tình hu ng 18: Trong gi ờ sinh ho ạt l ớp, để nh ấn m ạnh vai trò c ủa s ự h ọc, GVCN nói v ới hs của mình r ằng: “Ngày nay, h ọc v ấn đóng vai trò h ết s ức quan tr ọng. Sau này, mu ốn tìm được m ột công vi ệc phù h ợp, có thu nh ập cao thì đòi h ỏi ph ải có h ọc v ấn, có trình độ tay ngh ề ” nh ưng ngay lúc đó, có m ột HS phát bi ểu r ằng “Ba em ch ỉ m ới h ọc đế n l ớp 9 nh ưng vẫn làm giám đốc c ủa m ột công ty, đi v ề có xe ô tô đưa đón ”. Theo b ạn thì g ặp tình hu ống nh ư v ậy ph ải x ử lý nh ư th ế nào ? Hng x lý: Ngay lúc đó, b ạn không nên nóng nãy, hãy nên c ười vì em đó nói hoàn toàn chính xác. Ta cũng không th ể áp dụng b ất k ỳ m ột bi ện pháp thuy ết gi ảng đạ o đứ c nào cho tr ường h ợp này được, ch ỉ có cách đánh độ ng vào lòng t ự ái, vào tính hi ếu th ắng c ủa tu ổi tr ẻ qua các hình th ức sau: 15
16. – Có th ể h ỏi em đó “Nh ưng đến th ời c ủa em, v ị trí c ủa ba em hi ện t ại và nh ững ng ười làm vi ệc xung quanh v ị trí đó s ẽ là nh ững ng ười th ế nào?”. Ho ặc có th ể nói: “Con h ơn cha, nhà có phúc: em ph ải ch ứng t ỏ mình h ơn ba m ẹ – Nêu g ươ ng nh ững ng ười h ọc gi ỏi thành đạt, thu nh ập cao trong s ố con c ủa đồ ng nghi ệp xung quanh mình để cho hs ng ẫm ngh ĩ. – K ể chuy ện v ề các tr ọc phú ngày x ưa. Tình hu ng 19: Là giáo viên ch ủ nhi ệm, anh (ch ị) s ẽ s ử d ụng hình th ức k ỉ lu ật nào để x ử lí học sinh vi ph ạm n ội quy c ủa l ớp, tr ường làm ảnh h ưởng đế n thi đua c ủa l ớp?. Vì sao anh (ch ị) l ại làm th ế? Hng x lý Yêu th ương là chìa khóa c ủa s ự thành công trong công tác ch ủ nhi ệm. Hãy luôn tôn tr ọng học sinh. N ếu h ọc sinh có sai thì trách nhi ệm c ủa giáo viên là phân tích để các em th ấy được sai sót đó để s ửa. Hãy cho các em c ơ h ội s ửa sai. N ếu vi ph ạm l ặp đi l ặp l ại nhi ều lần thì hãy ch ọn các cách ph ạt mang tính giáo d ục phù h ợp sau đó cùng trao đổi v ới ph ụ huynh để bi ết s ự thay đổ i tâm sinh lí c ủa h ọc sinh và cùng tìm bi ện pháp giáo d ục. Tình hu ng 20: Một em h ọc sinh trong l ớp th ầy/cô ch ủ nhi ệm tr ước đây r ất ngoan và ch ăm học, nh ưng th ời gian g ần đây có bi ểu hi ện b ỏ m ột s ố ti ết h ọc và k ết qu ả h ọc t ập đi xu ống. Sau khi tìm hi ểu th ầy/cô bi ết b ố m ẹ em đó m ới li hôn và em đã b ỏ ti ết đi ch ơi game. Khi th ầy/cô g ọi riêng em đó để nh ắc nh ở thì em đó tr ả l ời: “ B ố m ẹ có th ươ ng em đâu, không ai quan tâm c ả thì em c ố g ắng h ọc làm gì, không s ớm thì mu ộn em c ũng ph ải b ỏ h ọc thôi. Là một GVCN th ầy/cô hãy x ử lý tình hu ống trên nh ư th ế nào? Hng x lý: Có th ể nh ẹ nhàng khuyên em đó hãy bình t ĩnh, vì t ươ ng lai c ủa mình em hãy xem l ại nh ững hành động c ủa em. Ngoài tình c ảm gia đình dành cho em còn có th ầy cô, các b ạn luôn quan tâm, đứng đằ ng sau giúp đỡ em, em không nên bi ểu hi ện nh ư th ế mà ph ụ lòng m ọi ng ười. đồng th ời GVCN v ề nhà h ọc sinh đó tìm hi ểu, g ặp m ặt ng ười đạ i di ện nuôi em để ph ối h ợp khuyên r ăn em. GVCN c ần có thái độ ân c ần, quan tâm h ơn đối v ới em đó, luôn độ ng viên nh ắc nh ở, trò chuy ện sau các gi ờ h ọc, theo dõi bi ểu hi ện c ủa em trong các ngày ti ếp theo để có th ể ph ối k ết h ợp v ới GVBM, th ầy giáo TPT. BGH n ếu em đó ch ưa ti ến b ộ. Tình hu ng 21: Là m ột giáo viên ch ủ nhi ệm, tình c ờ b ạn nghe được hai h ọc sinh l ớp mình đi tr ước đang nói chuy ện và có ý chê bai bài gi ảng c ủa m ột GVBM v ừa không hi ểu, v ừa không h ấp d ẫn. Trong tình hu ống đó, b ạn s ẽ làm gì? Hng x lý: Không ph ản ứng gì v ội mà chú ý l ắng nghe h ết câu chuy ện xem hai h ọc sinh đó phàn nàn v ề v ấn đề gì. Khi bi ết được thông tin, b ạn nên xác minh l ại thông tin. B ạn có th ể trao đổ i v ới GVBM đó thay đổ i cách d ạy c ủa mình cho phù h ợp n ếu thông tin chính xác. Sau đó nên g ặp riêng các em đó nh ắc nh ở các em nên nói chuy ện m ột cách tr ực ti ếp, th ẳng th ắn v ới giáo viên ch ủ nhi ệm không nên bi ến nó thành nh ững câu chuy ện phi ếm sau l ưng các th ầy cô. Tình hu ng 22 Bạn là GVCN ở tr ường vùng b ản. L ớp b ạn ch ủ nhi ệm th ường xuyên có t ỷ l ệ chuyên c ần th ấp. B ạn s ẽ làm gì? Hng x lý – Tìm hi ểu nguyên nhân thông qua th ực t ế ph ụ huynh. – C ần ph ối h ợp v ới PHHS để độ ng viên HS đi h ọc chuyên c ần. – Báo cáo ngay v ới nhà tr ường để có bi ện pháp gi ải quy ết. 16
17. Tình hu ng 23 Trong l ớp b ạn ch ủ nhi ệm có em Ba. Gi ờ h ọc nào c ũng th ế, c ứ vào được mấy phút là Ba l ại xin phép ra ngoài, hay t ệ h ơn là c ậu b ỏ luôn ra quán n ước ngoài tr ường ng ồi. Mà có ở l ớp thì Ba c ũng ch ỉ bày trò ngh ịch ng ồi mà thôi. M ỗi l ần Ba xin phép ra ngoài là các th ầy cô giáo ph ẩy tay m ới ra luôn. B ẳng đi m ột th ời gian không th ấy Ba đế n tr ường, các thày cô đều th ở phào nh ẹ nhõm. Hôm nay ba đến tr ường xin rút h ọc b ạ. Th ầy hi ệu phó hỏi em: – T ại sao em không đi h ọc n ữa? Em đị nh ở nhà làm gì? Ba c ười chua chát, tr ả l ời: – Có ai thích d ạy em đâu th ầy. Mà em bé th ế này thì xin vi ệc ở đâu. Em là th ằng d ốt nát, l ại hay phá phách- các th ầy cô b ảo th ế. Thôi, th ầy cho em xin b ỏ h ọc để kh ỏi ảnh h ưởng t ới nhà tr ường, t ới th ầy cô, t ới các b ạn. Dù sao em c ũng là đồ b ỏ đi r ồi. Là GVCN c ủa Ba, b ạn sẽ có suy ngh ĩ gì v ề cách x ử s ự c ủa th ầy cô đố i v ới Ba. B ạn s ẽ làm gì để làm cho Ba h ứng thú h ọc t ập?. Hng x lý – Kh ẳng đị nh là m ột nhà giáo thì cách x ử s ự c ủa th ầy cô v ới Ba là ch ưa đúng, vi ph ạm m ột số nguyên t ắc giáo d ục nh ư: đảm b ảo tính m ục đích trong ho ạt độ ng giáo d ục, th ống nh ất gi ữa giáo d ục ý th ức và hành vi, nguyên t ắc tôn tr ọng nhân cách, giáo d ục trong t ập th ể và thông qua t ập th ể, phát huy ý th ức t ự giáo d ục c ủa h ọc sinh. Là m ột ng ưòi th ầy không ph ải ch ỉ truy ền đạ t tri th ức cho h ọc sinh mà còn ph ải rèn r ũa c ả v ề m ặt ý th ức ni ềm tin và tinh th ần. Ph ải lôi kéo h ọc sinh, làm sao cho h ọc sinh thích h ọc và mu ốn được h ọc, đằ ng này cách c ư s ử c ủa giáo viên l ại đẩ y em Ba ra xa v ới môi tr ường giáo d ục h ơn.nh ất là hành vi bĩu môi c ủa cô giáo và nh ững l ời nói c ủa th ầy giáo địa lý đã làm t ổn th ươ ng lòng t ự tr ọng của Ba, làm cho Ba m ất đi lòng tin vào nhà tr ường, ngh ĩ r ằng không ai c ần mình. n ếu nh ư Ba b ỏ h ọc th ực s ự thì cu ộc đờ i e sau này s ẽ ra sao, trách nhi ệm ph ần l ớn thu ộc v ề chính nh ững ng ười th ầy này. – GV ph ải t ạo được lòng tin v ới h ọc sinh là điều không ph ải giáo viên nào c ũng làm được, ph ải th ực s ự tâm huy ết v ới ngh ề, yêu ngh ề, không ng ại khó. giáo d ục c ả 1 con ng ười đâu ph ải là điều d ễ dàng, h ọc sinh có thích h ọc hay không c ũng là do giáo viên 1 ph ần. – Hãy xây d ựng kế ho ạch tác độ ng s ư ph ạm t ới Ba làm cho Ba h ứng thú h ọc t ập. + Tìm hi ều hoàn c ảnh gia đình Ba, nói chuy ện v ới b ố m ẹ Ba để hi ểu h ơn v ề cách ngh ĩ c ủa bố m ẹ v ới vi ệc giáo d ục Ba và hi ểu rõ h ơn v ề Ba. N ếu th ực s ự gia đình Ba có v ấn đề thì c ả giáo viên ch ủ nhi ệm l ẫn các b ạn h ọc sinh ph ải cùng nhau giúp đỡ Ba, th ường xuyên nói chuy ện, tâm s ự. + C ần t ạo cho Ba h ứng thú h ọc t ạp b ằng cách phân công HS kèm thêm cho Ba. Nói chuy ện với GVBM để nh ững bài d ễ g ọi lên làm và cho điểm khuy ến khích cao h ơn 1 chút so v ới th ực t ế để kích thích tinh th ần h ọc. phân công các b ạn trong l ớp h ọc cùng Ba + Ph ải tìm ra các ưu điểm c ũng nh ư nh ược điểm c ủa Ba để có th ể t ạo điều ki ện cho nh ững ưu điểm đó phát huy đồ ng nh ư v ậy s ẽ l ấy l ại s ự t ự tin cho Ba, t ừ đó nh ững nh ược điểm cũng ph ần nào được lo ại b ỏ d ần. Tình hu ng 24 Trong l ớp anh (ch ị) ch ủ nhi ệm có thông tin cho bi ết: M ột s ố em thành l ập băng nhóm có tên “Ve S ầu”. V ới nh ững bi ểu hi ện là ăn m ặc l ố l ăng, đầ u tóc vàng đỏ bù xù tụ t ập t ại quán cà phê vào ban đêm. Anh (ch ị) x ử lý nh ư th ế nào? Hng x lý – Ph ải tìm hi ểu và n ắm ch ắc thông tin (các em tham gia, m ục đích c ủa nhóm, ho ạt độ ng c ủa nhóm ) – Khi có đầy đủ thông tin t ổ ch ức g ặp nhóm nói rõ: + Nhi ệm v ụ c ủa ng ười h ọc sinh trong nhà tr ường, ngoài nhà tr ường. 17
18. + Chu ẩn m ực đạ o đứ c, l ối s ống c ủa ng ười h ọc sinh. + Ch ỉ cho phép hình thành các nhóm b ạn cùng chung s ở thích để giúp nhau h ọc t ập và rèn luy ện t ốt. + Nhóm nào thì c ũng ph ải hòa đồng trong t ập th ể l ớp, tr ường. 27 Tình hu ng s ph m x y ra i v i giáo viên trên l p và cách x lý Tình hu ng 1: B c vào l p, b n nh n th y t tr c nh t ch a làm v sinh, l p r t b n, bàn gh không ngay ng n. B n x lý th nào? Tình hu ống 2 : Trong gi gi ng bài vt lý, có mt hc sinh gi ơ tay xin phát bi u và ngh th y gi i thích mt vn có liên quan n bài gi ng, phát hi n ra ó là mt vn c ng dng trong th c ti n mà bn ch a nm vng. Nu là giáo viên ó, bn x lý th nào? Tình hu ống 3 : Trong gi tr bài ki m tra vi t, mt hc sinh th c mc cho rng th y giáo ã ch m nh m cho em. Nu là th y giáo ó thì ngay lúc y bn x lý th nào? Tình hu ống 4 : Trong gi làm bài ki m tra môn toán. Mi ht na th i gian, trong khi c lp còn ang làm bài thì ã th y em A (m t hc sinh gi i toán ca lp) ã làm xong. Nu là giáo viên b môn toán ó, bn s x lý th nào? Tình hu ống 5 : Bc vào gi dy, bn th y lp vng n na s hc sinh, hi nguyên nhân thì các em cho bi t là các bn b i a ám m ca mt bn trong lp b mt. Tr c tình hu ng ó bn s x lý th nào? Tình huống 6 : Trong lp, hc sinh ph i ng i theo ch quy nh, nh ng vào gi dy ca bn, có mt hc sinh li t ng o ch , ng i lên bàn u. Khi bn hi lý do, hc sinh ó nói rng: Th a th y, em thích hc môn ca th y và em thích xem thí nghi m ca th y làm. Tr c tình hu ng ó bn x lý th nào? Tình hu ống 7 : Bn có tt nói ng ng, ln gi a l và n. Khi gi ng bài hc sinh trong lp ã ci, nghe th y ti ng ci ó, bn x lý th nào? Tình hu ống 8 : Khi tr bài ki m tra a s các em u b im kém, các em u nh t lo t kêu là bài khó, các em không làm c và ngh th y không ly im. Nu là th y giáo ón bn x lý th nào? Tình hu ống 9: Trong khi quay mt vào bng, th y giáo th y hc sinh di lp li n ào và ci khúc khích. Khi th y ng ng vi t bng và quay li thì c lp li im lng và nhìn lên bng. Nu là th y giáo ó bn x lý th nào? Tình hu ống 10 : Trong khi gi ng dy, cô giáo Lan phát hi n th y mt hc sinh cu i lp ang mi làm vi c riêng, không chú ý nhìn lên nghe gi ng. Nu là cô giáo Lan, bn s x lý th nào? Tình hu ống 11: Trong khi ang gi ng bài, th y giáo nh n th y có mt n sinh trong lp không nhìn lên bng mà mt c mơ màng nhìn ra phía ngoài ca s lp. Nu là th y giáo ó, bn s x lý th nào tr c tình hu ng ó? Tình hu ống 12: Trong gi dy, th y T phát hi n ra mt hc sinh cu i lp hay ngáp vt, mt l . Th y T nghi vn em ó mc nghi n ma túy. Nu là th y giáo T, bn s x lý th nào? 18
19. Tình hu ống 13 : Trong khi gi ng dy, th y giáo phát hi n ra mt hc sinh n ang c truy n. Khi th y n và thu sách truy n thì th y ây là mt ti u thuy t ái tình c xu t bn Sài Gòn t tr c nm 1975. Nu vào tr ng hp th y giáo ó, bn s x lý th nào? Tình hu ống 14: Trong khi gi ng bài, th y giáo th y có mt hc sinh gc u xu ng bàn không ghi bài. Nu là giáo viên ó, bn s x lý th nào? Tình hu ống 15: Khi bc vào lp, c lp u ng lên chào cô giáo, nh ng duy nh t có mt em vn ng i. Tr c hi n tng ó bn s x lý th nào? Tình hu ống 16: Nếu lớp bạn ch ủ nhi ệm, có một học sinh vi ph ạm kỷ lu ật, bạn yêu cầu học sinh về mời ph ụ huynh đến gặp bạn nh ưng học sinh đó đã tự bỏ học. Bạn sẽ xử lý nh ư th ế nào? Tình hu ống 17: Trong lp 10B do th y Tu n làm ch nhi m có em Hùng hay ngh hc không phép. Tu n qua em cng có 2 bu i ngh hc không phép. Nu là th y Tu n, bn s x lý th nào? Tình hu ống 18: Khi ti p xúc vi ph huynh ca mt hc sinh cá bi t, ph huynh ó nn n bn vi câu "tr m s nh th y". Nu là giáo viên ch nhi m, lúc ó bn ph i ng x th nào? Tình hu ống 19: Mt hc sinh sp b a ra xét Hi ng k lu t. Ph huynh là ng i có ch c v ch ch t a ph ơ ng n ngh bn vi t cách là giáo viên ch nhi m xin vi Hi ng chi u c và "cho qua". Nu là giáo viên ch nhi m, bn s ng x vi v ph huynh ó ra sao? Tình hu ống 20: n th m mt gia ình hc sinh vi mc ích ph i hp giáo dc em A mt hc sinh hc kém, cha m em ã ng ý ành xin cho con thôi hc. Bn x lý th nào? Tình hu ống 21 : Mt hc sinh khá trong lp vì hoàn cnh gia ình quá khó kh n, ph huynh n trình bày vi giáo viên ch nhi m xin cho con ngh hc. Nu là giáo viên ch nhi m, bn s ng x ra sao? Tình hu ống 22: Là giáo viên ch nhi m, mt ln n th m gia ình hc sinh gp úng lúc b m em ang la mng em ó. Nu là giáo viên ch Nhi m ó, bn s x s th nào? Tình hu ống 23: Mt n sinh lp bn làm ch nhi m va tròn 17 tu i ã b cha m bt ngh hc ly ch ng. N sinh ó n nh bn là giáo viên ch nhi m che ch . Nu là giáo viên ch nhi m ó, bn x lý th nào? Tình hu ống 24: Là giáo viên ch nhi m lp, mt hôm có anh công an n tr ng gp và thông báo rng mt hc sinh ca lp ó ang có nghi vn là ã tham gia vào mt v tr m cp. ó là mt hc sinh th ng c bn ánh giá là mt hc sinh ngoan Tr c tình hu ng ó bn s x lý th nào? Tình hu ống 25: Mc du nhà tr ng ã cm nh ng hc sinh lp bn ch nhi m vn mang bóng n á trong tr ng. Các hc sinh ó á bóng làm v mt ô ca kính, nh ng ngay lúc ó các em ã mua mt tm kính và lp vào. ng tr c s vi c ó là mt giáo viên ch nhi m, bn s x lý th nào trong gi sinh ho t lp cu i tu n ó? Tình hu ống 26: Trong bu i lao ng, giáo viên ch nhi m phát hi n th y có hai hc sinh ã t ý b v gi a gi . Nu là giáo viên ch nhi m ó, bn s x lý th nào? Tình hu ống 27: Do có s xích mích, mt s thanh niên ngoài tr ng n ch lúc tan hc s n ánh mt hc sinh lp bn ch nhi m. Bi t c s vi c trên, bn s x lý 19
20. th nào? Xử lý tình hu ống s ư ph ạm c ủa giáo viên trên l ớp Cách x ử lý tình hu ống 1: a/ Giáo viên phê bình t tr c nh t, sau ó ti n hành gi ng dy bình th ng. b/ Giáo viên yêu cu hc sinh ra ngoài và yêu cu t tr c nh t vào làm v sinh lp sch s ri mi cho hc sinh vào hc. c/ Giáo viên yêu cu các em tng bàn t xp bàn gh cho ngay ng n, sau ó tin hành gi ng dy, ht gi dy yêu cu t tr c nh t làm ngay vi c v sinh lp trong gi ra ch ơi gi sau có lp hc gn gàng, sch s. Cách "c" là hay nh t. Cách x ử lý tình hu ống 2: a/ Giáo viên cho hc sinh ó ng i xu ng và tuyên b vn này không có trong ni dung sách giáo khoa nên không cp gi dy. . b/ Giáo viên dng bài gi ng và tìm cách gi i thích vn mà hc sinh nêu ra (nh ng do ch a ch ng và nm vng nên gi i thích lúng túng, mt th i gian). c/ Khen hc sinh có s tìm tòi liên h bài gi ng vi th c t và hn hc sinh: "Tôi s tìm hi u thêm gi i thích hi n tng em nêu ra vào u gi sau. Cách "c" là hay nh t. Cách x ử lý tình hu ống 3. a/ Th y tr li là ã ch m chính xác, yêu cu hc sinh ó ph i xem k li bài làm ca mình. b/ Th y hc sinh trình bày luôn ti lp, ch em ó cho là th y ã ch m nh m. c/ Th y yêu cu em hc sinh ó xem li bài làm mt ln na và cu i gi n gp th y th y trò cùng trao i xem li bài ch m cho th a áng. Cách "c" là hay nh t. Cách x ử lý tình hu ống 4. a/ Cho hc sinh ó np bài và yêu cu hc sinh ra ngoài lp. b/ Yêu cu hc sinh ó cn xem li bài cho k và ng i nghiêm ch nh ti ch n ht gi . c/ Giáo viên xu ng lp xem kt qu bài làm ca hc sinh ó, nu th y bài làm hoàn ho, có th khen và tuyên b vi lp: "Tôi cho bn A làm thêm mt khác bn có dp th hi n c kh nng ca mình". Cách "c" là hay nh t. Cách x ử lý tình hu ống 5. a/ Vì th y hc sinh ngh nhi u, giáo viên b môn cho hc sinh ngh luôn không ti n hành dy gi ó ( gi tr ng) . b/ Giáo viên vn ti n hành gi ng dy bình th ng. c/ Giáo viên ghi danh sách hc sinh vng mt, tuyên b s lùi vi c gi ng bài mi sang bu i sau, sau ó t ch c cho hc sinh làm bài tp ti lp, tránh vi c tr ng gi . Cách "c" là hay nh t. Cách x ử lý tình hu ống 6. a/ Kiên quy t bu c hc sinh ng i v ch theo quy nh. b/ Vui v cho hc sinh ng i bàn u luôn. c/ Hoan nghênh hc sinh có tinh th n ham hc hi và yêu cu hc sinh vn tr v v trí 20
21. ch ng i mà giáo viên ch nhi m ã quy nh. Khuy n khích em c gng hc tp và quan sát nh ng thí nghi m ch ng minh c làm ti lp. Cách "c" là hay nh t. Cách x ử lý tình hu ống 7. a/ Giáo viên tng l nh không bi t. b/ Giáo viên nghiêm kh c yêu cu các em tr t t, nghiêm ch nh hc tp. b/ Giáo viên bày t vi hc sinh nh sau: - "Tôi bi t tt nói ng ng ca tôi ch c ch n s làm các em ci. Tôi bi t iu ó và hàng ngày ang luy n nói nhanh chóng kh c ph c c tt nói ng ng này, mong các em thông cm cho tôi". Cách "c" là hay nh t. Cách x ử lý tình hu ống 8. a/ Giáo viên không ch p nh n ngh ca hc sinh, ti p tc ly im ghi vào s im. b/ Giáo viên vui v bng lòng không ly im bài ki m tra ó. c/ Giáo viên hi hc sinh bi t các em vng mc im nào, bài gi ng có im nào ch a rõ. Sau ó ch a bài tp ó trên bng. Vi kt qu bài ki m tra có quá na hc sinh ch t im kém cho nên giáo viên quy t nh s t ch c cho các em làm bài ki m tra khác và không ly im bài ki m tra này. Cách "c" là hay nh t. Cách x ử lý tình huống 9. a/ Th y cau mày quát mng v thái n ào ci ct ca hc sinh. b/ Th y gi lp tr ng yêu cu cho bi t vì sao lp li ci mi khi th y quay vào bng. c/ Th y hc sinh vn ci, nên th y tm dng ti t hc, i sang phòng giáo viên soi gơ ng xem li mt và trang ph c sa sang li. Sau ó ti p tc gi ng dy. Cách "c" là hay nh t. Cách x ử lý tình hu ống 10: a/ Xu ng ngay ch hc sinh ó, phát hi n xem em hc sinh ang làm vi c gì và sau ó phê bình luôn tr c lp b/ Nh c nh luôn hc sinh ó và yêu cu em ng lên nh c li câu cô giáo va gi ng. Nu hc sinh không nói c, cô phê bình luôn và cho im kém. c/ Xu ng tn nơi xem hc sinh ó ang làm vi c gì và nh c nh em ph i tp trung vào nghe gi ng, sau ó cô giáo tr li bc gi ng và ti p tc gi ng bài. Cách "c" là hay nh t. Cách x ử lý tình hu ống 11: a/ Ng ng gi ng và phê bình em hc sinh phân tán t tng không chú ý vào bài gi ng. b/ Ch nh ngay hc sinh ó tr li mt câu hi mà giáo viên a ra. c/ Giáo viên ra mt câu hi phác vn chung, các em tham gia phát bi u, nhân ó giáo viên hi em hc sinh ó có ý ki n gì tham gia b sung và nhìn em vi con mt "nh c nh ". Cách "c" là hay nh t. Cách x ử lý tình hu ống 12: a/ Giáo viên phê bình gay gt thái lơ là hc tp ca hc sinh. b/ B qua không x lý. c/ Giáo viên xu ng lp, nh nhàng hi hc sinh ó vì sao có v mt mi và ng viên em chú ý hơn n vi c nghe gi ng. Sau gi hc giáo viên tìm gp ngay giáo viên ch nhi m trao i v hi n tng trên có bi n pháp ph i hp vi gia ình a em i ki m tra và ch a tr . 21
22. Cách "c" là hay nh t. Cách x ử lý tình hu ống 13. a/ Giáo viên xu ng thu sách và phê bình ngay tr c lp v vi c hc sinh c truy n cm "trong gi " b/ Thu ngay truy n và ui hc sinh ra kh i lp vì vi ph m ni quy. c/ Yêu cu hc sinh a truy n cho giáo viên, nh c nh em chú ý nghe gi ng. Cu i gi hc ti p tc gp em hc Bình ó góp ý, ng th i cng gp và ph n ánh vi giáo viên ch nhi m lu ý ti p tc un nn. Cách "c" là hay nh t. Cách x ử lý tình hu ống 14. a/ Giáo viên gi hc sinh ó ng dy và phê bình luôn tr c lp, không còn bi t nguyên nhân. b/ Giáo viên dng li, phê bình hi n tng hc sinh gc u xu ng bàn sau ó "gi ng gi i" cho c lp v ý th c hc tp cn ph i th nào c/ Xu ng ch hc sinh ó, hi han xem vì sao em có v mt mi? Có m au không? Có th ti p tc c gng ng i nghe gi ng? Sau ó ng viên em chú ý hc tp. Cách "C" là hay nh t. Cách x ử lý tình hu ống 15. a/ Cô giáo nhìn th ng và gi hc sinh ó ng lên chào giáo viên khi vào lp. b/ Cô l i coi nh không bi t và c lp ng i xu ng ri cô ti p tc gi ng bài. c/ Cô giáo cho c lp ng i xu ng, sau ó cô i xu ng lp hi hc sinh ó có lý do gì mà không th ng lên chào cô nh các bn, nu không th y hc sinh báo cáo c lý do gì, cô giáo yêu cu ln sau hc sinh ph i có thái ng chào nghiêm ch nh khi các th y cô vào lp. Cách "c" là hay nh t. Cách x ử lý tình hu ống 16. a/ Không x lý gì, cho hc sinh t b hc. b/ Ti p tc gi gi y mi ph huynh hc sinh n tr ng gp giáo viên ch nhi m. c/ Giáo viên ch nhi m n ngay gia ình gp ph huynh hc sinh thông báo tình hình, tìm hi u nguyên nhân và bàn vi ph huynh ng viên hc sinh ti p tc i hc cng nh tìm bi n pháp thích hp giáo dc em. Cách "c" là hay nh t. Cách x ử lý tình hu ống 17. a/ Tuyên b tm ình ch hc tp ca hc sinh ó làm ki m im và ngh lên Hi ng k lu t nhà tr ng thi hành k lu t. b/ Yêu cu cán b lp n gia ình thông báo tình hình và chuy n gi y mi ph huynh hc sinh n gp nhà tr ng. c/ Giáo viên ch nhi m gp riêng hc sinh tìm hi u lý do, sau ó n th m và báo vi ph huynh hc sinh bi t tình hình và tìm hi u nguyên nhân. Tùy theo nguyên nhân c th , giáo viên bàn vi ph huynh hc sinh cách giúp thích hp. Cách "c" là hay nh t. Cách x ử lý tình hu ống 18. a/ Ch ci xòa không nói gì. b/ áp li bng li l xã giao: "Xin cám ơn, chúng tôi không dám". c/ Giáo viên ch nhi m phát bi u cám ơn s tín nhi m ca ph huynh hc sinh i vi bn thân sau ó nh nhàng nói v vai trò và trách nhi m ca nhà tr ng - gia ình và xã 22
23. hi trong vi c giáo dc con em. Giáo viên ch nhi m không quên cam kt s ph i hp ch t ch vi gia ình giúp hc sinh không ng ng ti n b. Cách "C" là hay nh t. Cách x ử lý tình hu ống 19. a/ Giáo viên ch nhi m ngh ông ph huynh ó gp th ng hi u tr ng t ý ki n trên. b/ Nh n là s trình bày ngh trên ca gia ình tr c cu c hp Hi ng k lu t. c/ Tóm tt li khuy t im tr m tr ng mà hc sinh vi ph m. ngh gia ình cùng th ng nh t vi giáo viên ch nhi m ánh giá mc vi ph m và bi n pháp k lu t cn thi t, coi ó là bi n pháp giáo dc em hc sinh có dp "t nh ng " rút kinh nghi m và sa ch a khuy t im. Cách "C" là hay nh t. Cách x ử lý tình hu ống 20. a/ t vn cho con em i hc hay không là tùy thu c vào gia ình. b/ Yêu cu gia ình ti p tc cho em i hc vì ch a n tu i i lao ng, ngh hc thì d sinh h hng. c/ Trao i vi gia ình và tìm hi u nguyên nhân, v phía nhà tr ng giáo viên ch nhi m nh n s c gng và quan tâm giúp em hc tp ti n b hơn. ngh vi gia ình to iu ki n và ng viên em ch m ch hc hành. Cách "c" là hay nh t Cách x lý tình hu ng 21: a/ Không có ý ki ến gì tr ước đề ngh ị c ủa gia đình. b/ Đặt v ấn đề n ếu gia đình quá khó kh ăn thì có th ể cho em đó v ừa đi làm giúp đỡ b ố m ẹ v ừa đi h ọc b ổ túc v ăn hóa c ũng được. c/ Ph ản ánh v ới gia đình: Em đó là m ột h ọc sinh khá trong l ớp đang có nhi ều tri ển v ọng, vì em còn ch ưa đến tu ổi lao độ ng nên nhà tr ường r ất ti ếc n ếu em ph ải ngh ỉ h ọc. Giáo viên ch ủ nhi ệm c ũng mong gia đình cho bi ết nh ững khó kh ăn c ụ th ể để giáo viên ch ủ nhi ệm s ẽ bàn bạc v ới t ập th ể l ớp, H ội ph ụ huynh h ọc sinh, H ội khuy ến h ọc c ủa đị a ph ươ ng có bi ện pháp giúp đỡ c ụ th ể. Cách "C" là hay nh ất. Cách x lý tình hu ng 22: a/ B ỏ v ề, không vào th ăm. b/ C ứ vào th ẳng trong nhà để g ặp ph ụ huynh h ọc sinh, coi nh ư không có gì x ảy ra. c/ Gõ c ửa ch ờ b ố m ẹ h ọc sinh ra m ở c ửa m ời vào. - Giáo viên ch ủ nhi ệm đặ t v ấn đề m ột cách th ẳng th ắn, khéo léo. - "Hôm nay tôi đến th ăm gia đình để trao đổ i v ới các bác v ề nh ững ti ến b ộ c ũng nh ư m ột vài điểm c ần góp ý thêm v ới em. Đồ ng th ời c ũng mong hai bác cho nh ận xét v ề tình hình em ở nhà ra sao? " Sau khi để gia đình giãi bày tình hình, giáo viên ch ủ nhi ệm ti ếp t ục góp ý và bàn bi ện pháp ph ối h ợp giáo d ục gi ữa nhà tr ường và gia đình. Cách "C" là hay nh ất. Cách x lý tình hu ng 23. a/ Giáo viên ch ủ nhi ệm nói v ới h ọc sinh đó: " Đây là vi ệc c ủa gia đình, nhà tr ường không th ể tham gia được" b/ Khuyên em đó kiên quy ết " đấ u tranh", "kh ước t ừ" ý ki ến c ủa b ố m ẹ. c/ Động viên em gi ữ v ững tinh th ần, ti ếp t ục h ọc t ập t ốt Giáo viên ch ủ nhi ệm h ứa s ẽ trao đổ i với H ội ph ụ huynh h ọc sinh, Đoàn thanh niên và chính quy ền đị a ph ươ ng để cùng gi ải thích vận động gia đình th ực hi ện đúng lu ật hôn nhân. Giáo viên ch ủ nhi ệm c ũng khuyên em cần bày t ỏ nguy ện v ọng v ới b ố m ẹ để được ti ếp t ục đi h ọc đế n n ơi đến ch ốn vì em còn ham học t ập v ả l ại tu ổi 17 ch ưa mu ốn s ớm có gia đình. Cách "C" là hay nh ất 23
24. Cách x lý tình hu ng 24. a/ Kh ẳng đị nh v ới công an đây là h ọc sinh ngoan. b/ Coi đây là vi ệc x ảy ra ở ngoài nhà tr ường, đề ngh ị công an c ứ điều tra và x ử lý theo lu ật. c/ Bình t ĩnh nghe công an ph ản ánh nh ững vi ệc nghi v ấn, nh ận là để tìm hi ểu v ấn đề trên qua các em h ọc sinh và s ẽ ph ản ánh tr ở l ại trong th ời gian s ớm nh ất. Giáo viên ch ủ nhi ệm cũng không quên trình bày nh ận xét đánh giá c ủa mình v ề h ọc sinh đó v ới công an. Cách "c" là hay nh ất. Cách x lý tình hu ng 25. a/ B ỏ qua s ự vi ệc trên, không phê bình và tuyên d ươ ng gì trong bu ổi sinh ho ạt l ớp. b/ Nghiêm kh ắc phê bình về hành động vi ph ạm n ội quy c ủa nhóm tham gia đá bóng. c/ Yêu c ầu các em tham gia đá bóng hôm đó đứ ng lên. Giáo viên nghiêm kh ắc phê bình khuy ết điểm vi ph ạm n ội quy. Sau đó c ũng t ỏ l ời khen ng ợi các em đã bi ết t ự giác mua và đã l ắp ngay ô kính b ị v ỡ. Cu ối cùng yêu c ầu các em h ứa tr ước l ớp s ẽ không tái di ễn hi ện tượng vi ph ạm n ội quy n ữa. Cách "c" là hay nh ất. Cách x lý tình hu ng 26. a/ Để m ặc cho h ọc sinh b ỏ v ề, s ẽ ki ểm điểm và phê bình trong bu ổi sinh ho ạt l ớp đố i v ới hai học sinh trên. b/ C ử t ổ tr ưởng g ọi hai b ạn để ti ếp t ục lao độ ng. c/ C ử l ớp tr ưởng đi g ọi hai b ạn tr ở l ại để g ặp th ầy giáo ch ủ nhi ệm, khi các em tr ở l ại, giáo viên nghiêm kh ắc nh ắc nh ở h ọc sinh đó và yêu c ầu các em ph ải ti ếp t ục tham gia lao độ ng cùng các b ạn, trong quá trình đó giáo viên luôn để ý quan sát thái độ lao độ ng c ủa các em trên. Cu ối bu ổi lao độ ng giáo viên ch ủ nhi ệm h ọp l ớp để ki ểm điểm rút kinh nghi ệm đánh giá k ết qu ả bu ổi lao độ ng. Giáo viên ch ủ nhi ệm đưa ra hi ện t ượng hai h ọc sinh đị nh b ỏ v ề đã k ịp th ời được góp ý và sau đó đã s ửa ch ữa khuy ết điểm c ố g ắng lao độ ng Cách "c" là hay nh ất. Cách x lý tình hu ng 27. a/ Coi chuy ện xích mích ngoài ph ạm vi nhà tr ường, không có trách nhi ệm gi ải quy ết. b/ Nh ắc nh ở h ọc sinh, c ần hòa gi ải mâu thu ẫn v ới b ạn và không được gây chuy ện đánh nhau t ại c ổng tr ường. c/ Yêu c ầu h ọc sinh l ưu l ại tr ường C ử l ớp tr ưởng v ề ngay báo v ới gia đình đến đón con v ề Báo v ới b ảo v ệ tr ường gi ải t ỏa thanh niên trên . N ếu th ấy có d ấu hi ệu còn có kh ả n ăng s ố ng ười trên tìm cách đón đánh thì g ọi điện cho công an địa ph ươ ng báo cáo tình hình và mong có s ự can thi ệp c ần thi ết Cách "c" là hay nh ất. Mt s tình hu ng s ph m dành cho GVCN Tình hu ng s ph m 1: Theo d lu n c a h c sinh l p b n ch nhi m có 2 em h c sinh, m t nam, m t n có tin n th i thích nhau, bi u hi n c hai em u h c t p sút h ơn h c k 1 ng chí là GVCN l p s x lý nh th nào? Khi phát hi n h c sinh yêu nhau . Theo d lu n c a h c sinh, b n phát hi n trong l p b n ch nhi m có mt ôi hình nh “ ã yêu nhau”. B n th y c hai th ng không chú ý nghe gi ng khi trong l p. Và m t l n b n g p h i xem phim cùng nhau và b n hoàn toàn kh ng nh tin “ n th i” y là úng s th t. 24
25. iu áng nói ây là n m cu i c p, và s c h c c a c hai h c sinh y u có chi u h ng i xu ng, nh t là c u con trai t m t h c sinh khá gi i ã tt xu ng m c trung bình khá. Là m t ch nhi m l p, tr c tình hu ng ó b n x lý ra sao? (ch n 1 trong 4 cách x lý d i ây) 1. Bi t rõ hi n t ng ó, nh ng vì ngh chúng ã l n, có t do cá nhân và c n ph i t lo cho b n thân mình nên b n coi nh không bi t. Th m chí b n còn ngh : “N u mình “nhúng tay vào” chúng không hi u l i b o mình “l m chuy n” can thi p vào i t c a ng i khác, v a m t th i gian l i v a khi n chúng coi th ng. 2. Bn tìm m i cách “phanh phui” s vi c này tr c l p và nh c nh r t gay g t c hai h c sinh ó và có ý mu n c m oán không c yêu ơ ng khi còn là h c sinh. 3. Bn khéo léo tìm g p riêng t ng h c sinh mt và có cách nh c nh nh nhàng, t nh chúng quan tâm n chuy n h c t p, v a không nh h ng n k t qu c a b n thân v a không nh h ng n thành tích chung c a c l p. 4. Bn làm nh không bi t chuy n hai em ó có tình c m v i nhau, và cho l p t ch c m t bu i th o lu n v “tình yêu tu i h c trò” nh hng úng n cho các em qua nh ng l i tâm s c a b n. Sau ó b n có th g p riêng t ng em, ân c n tâm s h i han xem lý do gì khi n các em h c hành sa sút các em có th giãi bày và b n s a ra l i khuyên chân tình, xác áng. Vi ệc n ảy sinh tình c ảm khác gi ới ở các em tu ổi trung h ọc ph ổ thông hi ện nay không còn là hi ện t ượng hi ếm hoi, n ếu không mu ốn nói là khá ph ổ bi ến. Điều này xu ất phát t ừ đặ c điểm tâm sinh lý l ứa tu ổi. Đồ ng th ời c ũng do nh ững tác động tiêu c ực c ủa nh ững hi ện t ượng s ản ph ẩm v ăn hóa không lành m ạnh, khi ến các em “tr ưởng thành” quá s ớm. Ở cái tu ổi lãng m ạn và b ồng b ột này, các em d ễ dàng có c ảm tình v ới nhau qua m ột ánh m ắt, m ột n ụ c ười, m ến nhau vì tài hát hay, đàn gi ỏi, hay c ũng có khi “yêu nhau” ch ỉ vì ph ục s ức h ọc của nhau và muôn vàn lý do “chính đáng” khác để yêu nhau. Vì v ậy các th ầy cô giáo c ần có cái nhìn thông c ảm và hi ểu được tâm sinh lý l ứa tu ổi c ủa các em để có cách x ử lý cho phù h ợp. Bạn có th ể b ỏ qua không “ động ch ạm” gì đến chuy ện đó vì cho r ằng đó là vi ệc riêng c ủa chúng và đó c ũng có th ể là gi ải pháp “an toàn”. Nh ưng li ệu x ử lý nh ư vậy có thi ếu trách nhi ệm quá không? Vì h ọc sinh c ủa b ạn đang h ọc n ăm cu ối đáng l ẽ ph ải dành th ời gian cho nh ững chuy ện thi cử bù đầu, và ch ắc ch ắn b ạn cũng ch ẳng vui v ẻ gì khi ch ứng ki ến nh ững h ọc sinh khá gi ỏi c ủa mình l ại h ọc hành sa sút. Và bi ết đâu vì s ự thi ếu quan tâm c ủa b ạn mà có th ể hai h ọc sinh của b ạn sau đó s ẽ g ặp ph ải nh ững h ậu qu ả tai h ại nào ch ăng? N ếu là m ột ng ười giáo viên có trách nhi ệm v ới h ọc trò ch ắc ch ắn b ạn không bao gi ờ ch ọn cách gi ải quy ết có v ẻ “an toàn” cho b ản thân này. 25
26. Nh ưng n ếu quá “trách nhi ệm” x ử lý theo cách th ứ hai thì th ật sai l ầm. Đó là cách x ử lý r ất thi ếu t ế nh ị, không đạ t được hi ệu qu ả mà thậm chí l ại còn ph ản tác d ụng. Ở l ứa tu ổi này, các em đã ý th ức được t ự do cá nhân và c ần ng ười lớn ph ải tôn tr ọng nh ững nhu c ầu chính đáng. N ếu b ạn hy v ọng r ằng đưa ra phê bình tr ước l ớp mà khi ến chúng x ấu h ổ và “ch ấm d ứt” chuy ện yêu đươ ng thì th ật là nh ững suy ngh ĩ quá gi ản đơn. Vì nhi ều h ọc sinh ở l ứa tu ổi này có quan ni ệm r ằng đó là chuy ện h ết s ức bình th ường, ch ẳng có gì ph ải x ấu h ổ c ả. Và n ếu g ặp ph ải nh ững cô c ậu khá b ướng b ỉnh, chúng có th ể “b ật” l ại ngay l ập tức: “ Đây là chuy ện riêng c ủa chúng em, không c ần thi ết cô và các b ạn ph ải can thi ệp” thì b ạn bi ết nói gì được n ữa đây? Và b ạn t ỏ ý c ấm đoán? Li ệu có tác dụng gì không, hay c ũng ch ỉ khi ến các em “rút lui v ề ho ạt độ ng bí m ật”, không công khai chuy ện tình c ảm c ủa mình, nh ưng bi ết đâu đấ y, càng c ấm đoán các em càng “yêu nhau” say đắm thì sao? Bạn có th ể ch ọn cách x ử lý 3, g ặp riêng t ừng em để khuyên gi ải, phân tích cho các em hi ểu cái l ợi, cái h ại c ủa vi ệc yêu đươ ng quá s ớm và nh ất là các em còn đang tu ổi h ọc trò, đang ph ải t ập trung toàn b ộ s ức l ực cho vi ệc h ọc hành thi cử. Hãy dùng nh ững l ời l ẽ th ật chân tình, khéo léo, t ế nh ị để chuy ện trò, tâm sự th ật g ần g ũi. B ạn hãy khuyên em h ọc sinh n ữ nh ắc nh ở, giúp đỡ ng ười b ạn trai h ọc t ập th ật t ốt. Còn đối v ới em h ọc sinh nam, b ạn hãy tác động t ới lòng t ự kiêu, tính hi ếu th ắng c ủa em, làm cho em th ấy được r ằng hình ảnh ng ười con trai hoàn h ảo tr ước m ắt b ạn gái tr ước h ết ph ải gi ỏi giang, có ki ến th ức, t ư duy để em c ảm th ấy mình c ần ph ải c ố g ắng h ọc t ập cho th ật t ốt. Bạn hãy nói v ới các em r ằng: “Cô r ất hi ểu chuy ện tình c ảm ở l ứa tu ổi các em vì dù sao cô c ũng đã t ừng tr ải qua. Đó là nhu c ầu tâm lý bình th ường, nên cô không h ề có ý c ấm đoán hay lên án các em. Ch ỉ có điều, cô mong mu ốn các em hãy gi ữ m ột tình c ảm trong sáng c ủa tu ổi h ọc trò, và cùng giúp đỡ, động viên nhau ti ến b ộ, t ập trung th ời gian cho vi ệc h ọc t ập. Nh ư th ế tình c ảm các em dành cho nhau m ới th ực s ự có ý ngh ĩa và b ền v ững”. Đó là m ột cách ứng x ử hay. Nh ưng ph ươ ng án 4 v ẫn là t ối ưu nh ất. Tr ước tiên bạn hãy làm nh ư ch ưa h ề bi ết chuy ện c ủa hai em h ọc sinh đó. Nhân m ột bu ổi sinh ho ạt b ạn đưa ra v ấn đề : “Tình yêu ở tu ổi h ọc trò” để các em trong l ớp cùng tham gia th ảo lu ận, trao đổ i, đưa ra ý ki ến riêng c ủa mình. B ạn hãy làm nh ư “vô tình” g ọi hai em h ọc sinh đó lên phát bi ểu ý ki ến trao đổ i cùng các b ạn. Đây là m ột đề tài khá kín đáo, t ế nh ị, vì v ậy trong bu ổi sinh ho ạt đó, b ạn nên gần g ũi trò chuy ện cùng các em nh ư m ột ng ười ch ị gái để hi ểu các em h ơn. Có nh ư th ế b ạn m ới có th ể bi ết được nh ững suy ngh ĩ th ực s ự c ủa các em v ề v ấn đề này. Đồng th ời trong khi nói chuy ện b ạn c ũng đị nh h ướng cho các em nên duy trì m ột tình b ạn trong sáng, cùng đoàn k ết giúp đỡ nhau trong h ọc t ập và trong cu ộc s ống. B ạn c ũng nên ch ỉ cho các em th ấy r ằng ở độ tu ổi này các em ch ưa đủ chín ch ắn để ki ểm soát tình c ảm c ủa mình ở m ức độ phù h ợp nên r ất dễ x ảy ra nh ững tác độ ng không t ốt, nh ất là ch ểnh m ảng vi ệc h ọc hành. Nh ững câu chuy ện vui t ừ kinh nghi ệm b ản thân, t ừ sách báo hay đơn gi ản ch ỉ là k ết qu ả c ủa phút “sáng tác ng ẫu h ứng” liên quan đến v ấn đề này s ẽ có tác độ ng 26
27. rất l ớn. Óc hài h ước c ủa b ạn là công c ụ r ất h ữu hi ệu khi ph ải x ử lý nh ững v ấn đề t ế nh ị. Sau đó b ạn c ũng nên g ặp riêng t ừng em h ọc sinh đó h ỏi han xem vì sao th ời gian g ần đây các em l ại h ọc sa sút. Đó c ũng là c ơ h ội để b ạn “nh ắc nh ở” khéo các em v ề chuy ện yêu đươ ng đã ảnh h ưởng đế n vi ệc h ọc t ập. V ới s ự ân c ần của b ạn, ch ắc ch ắn các em s ẽ tâm s ự, chia s ẻ và lúc đó b ạn s ẽ đưa ra nh ững lời khuyên phù h ợp. Nên l ưu ý r ằng, b ạn ph ải đế n v ới h ọc sinh b ằng tình th ươ ng yêu chân thành để thuy ết ph ục các em v ới lý l ẽ và kinh nghi ệm s ống c ủa m ột ng ười đã t ừng tr ải, ph ải t ạo cho h ọc sinh s ự c ởi m ở, tin t ưởng vì có m ột nguyên lý r ất đơn gi ản: bạn đế n v ới ai b ằng trái tim thì b ạn s ẽ nh ận l ại nh ững l ời nói c ũng xu ất phát t ừ trái tim c ủa h ọ. Tình hu ng: Trong l ớp 10B do th ầy Tu ấn làm ch ủ nhi ệm có em Hùng hay ngh ỉ học không phép. Tu ần qua em c ũng có 2 bu ổi ngh ỉ h ọc không phép. N ếu là th ầy Tu ấn, b ạn s ẽ x ử lý th ế nào? Cách x lý tình hu ng a/ Tuyên b ố t ạm đình ch ỉ h ọc t ập c ủa h ọc sinh đó để làm ki ểm điểm và đề ngh ị lên H ội đồ ng k ỷ luật nhà tr ường thi hành k ỷ lu ật. b/ Yêu c ầu cán b ộ l ớp đế n gia đình để thông báo tình hình và chuy ển gi ấy m ời ph ụ huynh h ọc sinh đế n g ặp nhà tr ường. c/ Giáo viên ch ủ nhi ệm g ặp riêng h ọc sinh để tìm hi ểu lý do, sau đó đế n th ăm và báo v ới ph ụ huynh h ọc sinh bi ết tình hình và tìm hi ểu nguyên nhân. Tùy theo nguyên nhân c ụ th ể, giáo viên bàn v ới ph ụ huynh h ọc sinh cách giúp đỡ thích h ợp. Cách “c” là hay nh ất. tình hu ng Khi m ới nh ận l ớp ch ủ nhi ệm, h ọc sinh đề ngh ị b ạn hát m ột bài nh ưng b ạn l ại không có kh ả n ăng ca hát. B ạn x ử lý th ế nào? Cách x lý tình hu ng: a/ Cô giáo nói: “Cô không bi ết hát, đề ngh ị m ột em hát thay cô”. b/ Cô giáo nói: “Cô hát không hay, cô xin đọc m ột bài th ơ v ậy”. c/ Cô giáo nói v ới các em: “Cô hát không hay, nh ưng v ới nhi ệt tình đề ngh ị của các em, cô s ẽ hát và đề ngh ị t ất c ả các em hát cùng cô” sau đó cô giáo hát m ột ca khúc quen thu ộc, ph ổ bi ến r ồi cô v ỗ tay làm điệu cho các em v ỗ tay và hát cùng cô. Cách “c” là hay nh ất. 27
28. Tình hu ng: Mặc d ầu nhà tr ường đã c ấm nh ưng h ọc sinh l ớp b ạn ch ủ nhi ệm vẫn mang bóng đế n đá trong tr ường. Các h ọc sinh đó đá bóng làm v ỡ m ột ô cửa kính, nh ưng ngay lúc đó các em đã mua m ột t ấm kính và l ắp vào. Đứng tr ước s ự vi ệc đó là m ột giáo viên ch ủ nhi ệm, b ạn s ẽ x ử lý th ế nào trong gi ờ sinh ho ạt l ớp cu ối tu ần đó? Cách x lý tình hu ng. a/ B ỏ qua s ự vi ệc trên, không phê bình và tuyên d ươ ng gì trong bu ổi sinh ho ạt lớp. b/ Nghiêm kh ắc phê bình v ề hành động vi ph ạm n ội quy c ủa nhóm tham gia đá bóng. c/ Yêu c ầu các em tham gia đá bóng hôm đó đứ ng lên. Giáo viên nghiêm kh ắc phê bình khuy ết điểm vi ph ạm n ội quy. Sau đó c ũng t ỏ l ời khen ng ợi các em đã bi ết t ự giác mua và đã l ắp ngay ô kính b ị v ỡ. Cu ối cùng yêu c ầu các em h ứa tr ước l ớp s ẽ không tái di ễn hi ện t ượng vi ph ạm n ội quy n ữa. Cách “c” là hay nh ất. Tình hu ng: Trong bu ổi lao độ ng, giáo viên ch ủ nhi ệm phát hi ện th ấy có hai học sinh đã t ự ý b ỏ v ề gi ữa gi ờ. N ếu là giáo viên ch ủ nhi ệm đó, b ạn s ẽ x ử lý th ế nào? Cách x lý tình hu ng. a/ Để m ặc cho h ọc sinh b ỏ v ề, s ẽ ki ểm điểm và phê bình trong bu ổi sinh ho ạt lớp đố i v ới hai h ọc sinh trên. b/ C ử t ổ tr ưởng g ọi hai b ạn để ti ếp t ục lao độ ng. c/ C ử l ớp tr ưởng đi g ọi hai b ạn tr ở l ại để g ặp th ầy giáo ch ủ nhi ệm, khi các em tr ở l ại, giáo viên nghiêm kh ắc nh ắc nh ở h ọc sinh đó và yêu c ầu các em ph ải ti ếp t ục tham gia lao độ ng cùng các b ạn, trong quá trình đó giáo viên luôn để ý quan sát thái độ lao độ ng c ủa các em trên. Cu ối bu ổi lao độ ng giáo viên ch ủ nhi ệm h ọp l ớp để ki ểm điểm rút kinh nghi ệm đánh giá k ết qu ả bu ổi lao độ ng. Giáo viên ch ủ nhi ệm đưa ra hi ện t ượng hai học sinh đị nh b ỏ v ề đã k ịp th ời được góp ý và sau đó đã s ửa ch ữa khuy ết điểm cố g ắng lao độ ng Cách “c” là hay nh ất. Gi i áp các tình hu ng s ph m Tình hu ng 1: Một h ọc sinh trong l ớp b ạn ch ủ nhi ệm làm m ất xe đạ p đã không dám v ề nhà vì lo s ợ b ố m ẹ đánh m ắng. B ạn bi ết HS đó đang ở nhà m ột ng ười ban. B ạn s ẽ x ử lý nh ư th ế 28
29. nào? - Đến nhà em h ọc sinh đó để h ỏi han tình hình và tr ấn an tinh th ần h ọ. Nh ấn m ạnh nh ững điểm t ốt c ủa h ọc sinh đó để gia đình yên tâm v ề con mình và không ngh ĩ r ằng em đánh m ất xe vì m ột lý do x ấu. - Khéo léo ch ỉ ra cho h ọc sinh cách giáo d ục sai l ầm c ủa gia đình là dùng b ạo l ực, ph ươ ng pháp đó có th ể gây cho h ọc sinh b ị t ổn th ươ ng n ặng n ề v ề tâm lý. - Khi gia đình hi ểu b ạn h ứa s ẽ tìm và đư a em tr ở v ề gia đình - B ạn và vài h ọc sinh trong l ớp đưa em đó v ề để xin l ỗi b ố m ẹ và h ứa l ần sau c ẩn th ận h ơn. Tình hu ng 2: Bạn vào l ớp d ạy ti ết 3 ở l ớp 5C kho ảng 10 phút thì m ột em h ọc sinh đứ ng lên h ốt ho ảng nói v ới b ạn r ằng em mang ti ền đi đóng qu ỹ l ớp mà sau gi ờ ra ch ơi vào đã không th ấy đâu. B ạn s ẽ x ử lý nh ư th ế nào? - Tr ấn an h ọc sinh đó để em không quá h ốt ho ảng và lo l ắng. - Sau đó b ạn ti ếp t ục bài gi ảng và dành th ời gian gi ải quy ết v ấn đề : + Tr ước tiên b ạn khuyên h ọc sinh đó xem l ại th ật k ỹ ti ền còn ở trong túi em không và có ph ải m ất ở l ớp th ật không. + N ếu th ật s ự m ất ở l ớp, b ạn c ần gi ữ m ột thái độ điềm t ĩnh, ôn t ồn để nói chuy ện v ới h ọc sinh trong l ớp: b ạn độ ng viên tinh th ần t ự giác c ủa các em, gi ải thích cho h ọc sinh và m ở ra nhi ều h ướng cho em nào đã trót l ấy c ủa b ạn có c ơ h ội tr ả l ại mà không ai bi ết mình đã l ấy. + N ếu có h ọc sinh trong l ớp l ấy c ủa b ạn thì giáo viên không m ạt sát h ọc sinh mà t ế nh ị yêu cầu h ọc sinh đó g ặp riêng cô giáo để gi ải quy ết. + Giáo viên có l ời khuyên đối v ới h ọc sinh làm m ất ti ền, v ới h ọc sinh l ấy ti ền c ủa b ạn và h ọc sinh c ả l ớp. Tình hu ng 3: Bạn được Ban giám hi ệu phân công làm công tác ch ủ nhi ệm l ớp 2A. Khi nh ận l ớp b ạn th ấy các em r ất tr ầm. Trong các gi ờ h ọc h ọc sinh không m ấy khi phát bi ểu. Các em c ũng không h ăng hái tham gia vào các ho ạt độ ng c ủa l ớp. B ạn ph ải làm gì để khu ấy động phong trào c ủa l ớp? - Tìm hi ểu nguyên nhân - Đư a ra các bi ện pháp phù h ợp + Có các bi ện pháp để độ ng viên khích l ệ các em m ỗi khi làm được m ột vi ệc t ốt + Cùng c ả l ớp t ổ ch ức nh ững trò ch ơi chung, nh ững bu ổi h ọc ngo ại khóa + Động viên h ọc sinh nhiệt tình tham gia vào các ho ạt độ ng c ủa l ớp c ủa tr ường + T ổ ch ức thi đua gi ữa các t ổ trong l ớp, cu ối tu ần có bi ểu d ươ ng khen th ưởng k ịp th ời. Tình hu ng 4: Lớp b ạn ch ủ nhi ệm đang c ần ch ọn m ột h ọc sinh làm l ớp tr ưởng. B ạn b ăn kho ăn gi ữa hai h ọc sinh Lý và Hùng. Lý là h ọc sinh gi ỏi nh ất l ớp nh ưng l ại h ơi tr ầm kém ho ạt bát. Ng ược l ại, Hùng r ất n ăng n ổ, nhanh nh ẹn, tích c ực tham gia các phong trào ho ạt động c ủa l ớp nh ưng ch ỉ h ọc vào lo ại trung bình. C ả hai em đề được các b ạn trong l ớp quý mến. B ạn ch ọn ai làm l ớp tr ưởng? - B ạn đưa ra các tiêu chu ẩn c ần ph ải có c ủa m ột l ớp tr ưởng. - Cho h ọc sinh trong l ớp bình b ầu b ằng cách b ỏ phi ếu kín để ch ọn b ạn x ứng đáng. - Cùng các em ki ểm phi ếu và ch ọn l ớp tr ưởng d ựa trên k ết qu ả bình b ầu. - Sau khi đã ch ọn xong l ớp tr ưởng b ạn c ần xem xét các m ặt ưu điểm c ũng nh ư nh ững h ạn ch ế c ủa l ớp tr ưởng m ới để giúp đỡ , h ướng d ẫn l ớp tr ưởng làm t ốt h ơn công vi ệc c ủa mình. Tình hu ng 5: Bạn m ới ra tr ường, BGH giao cho b ạn t ổ ch ức m ột ti ết ho ạt độ ng t ập th ể cho toàn b ộ h ọc sinh kh ối 5, nh ưng b ạn ch ưa hi ểu nên r ất lúng túng không bi ết làm th ế nào. B ạn sẽ làm gì trong tr ường h ợp đó? Đáp án: - Tìm hi ểu ch ủ đề c ủa ti ết H ĐTT trong th ời gian đó - Xây d ựng giáo án, tìm ph ươ ng án t ổ ch ức c ủa ti ết đó - Xin ý ki ến đóng góp c ủa các giáo viên trong kh ối 29
30. - Duy ệt giáo án v ới Ban giám hi ệu tr ước khi th ực hi ện - Khi th ực hi ện xong xin ý ki ến đóng góp c ủa t ất c ả giáo viên d ự và ban giám hi ệu. Tình hu ng 1: Bạn vào l ớp d ạy ti ết 3 ở l ớp 5C kho ảng 10 phút thì m ột em h ọc sinh đứ ng lên h ốt ho ảng nói v ới b ạn rằng em mang ti ền đi đóng qu ỹ l ớp mà sau gi ờ ra ch ơi vào đã không th ấy đâu. B ạn s ẽ x ử lý nh ư th ế nào? - Tr ấn an h ọc sinh đó để em không quá h ốt ho ảng và lo l ắng. - Sau đó b ạn ti ếp t ục bài gi ảng và dành th ời gian gi ải quy ết v ấn đề : + Tr ước tiên b ạn khuyên h ọc sinh đó xem l ại th ật k ỹ ti ền còn ở trong túi em không và có ph ải m ất ở l ớp th ật không. + N ếu th ật s ự m ất ở l ớp, b ạn c ần gi ữ m ột thái độ điềm t ĩnh, ôn t ồn để nói chuy ện v ới h ọc sinh trong l ớp: b ạn độ ng viên tinh th ần t ự giác c ủa các em, gi ải thích cho h ọc sinh và m ở ra nhi ều h ướng cho em nào đã trót l ấy c ủa b ạn có c ơ h ội tr ả l ại mà không ai bi ết mình đã l ấy. + N ếu có h ọc sinh trong l ớp l ấy c ủa b ạn thì giáo viên không m ạt sát h ọc sinh mà t ế nh ị yêu cầu h ọc sinh đó g ặp riêng cô giáo để gi ải quy ết. + Giáo viên có l ời khuyên đối v ới h ọc sinh làm m ất ti ền, v ới h ọc sinh l ấy ti ền c ủa b ạn và h ọc sinh c ả l ớp. Tình hu ng 2: Lớp b ạn ch ủ nhi ệm đang c ần ch ọn m ột h ọc sinh làm l ớp tr ưởng. B ạn b ăn kho ăn gi ữa hai h ọc sinh Lý và Hùng. Lý là h ọc sinh gi ỏi nh ất l ớp nh ưng l ại h ơi tr ầm kém ho ạt bát. Ng ược l ại, Hùng r ất n ăng n ổ, nhanh nh ẹn, tích c ực tham gia các phong trào ho ạt động c ủa l ớp nh ưng ch ỉ h ọc vào lo ại trung bình. C ả hai em đề được các b ạn trong l ớp quý mến. B ạn ch ọn ai làm l ớp tr ưởng? - B ạn đưa ra các tiêu chu ẩn c ần ph ải có c ủa m ột l ớp tr ưởng. - Cho h ọc sinh trong l ớp bình b ầu b ằng cách b ỏ phi ếu kín để ch ọn b ạn x ứng đáng. - Cùng các em ki ểm phi ếu và ch ọn l ớp tr ưởng d ựa trên k ết qu ả bình b ầu. - Sau khi đã ch ọn xong l ớp tr ưởng b ạn c ần xem xét các m ặt ưu điểm c ũng nh ư những h ạn ch ế c ủa l ớp tr ưởng m ới để giúp đỡ , h ướng d ẫn l ớp tr ưởng làm t ốt h ơn công vi ệc c ủa mình. CÁC TÌNH HU NG S PH M VÀ CÁCH GI I QUY T Tình hu ng: B n là giáo viên ch nhi m c a m t l p ngoan và h c gi i. Nh ng ngay gi a h c k I, trong m t l n sinh ho t l p, em l p tr ng ng lên thay m t c l p t v i cô giáo ch nhi m v vi c i th y giáo d y Lý. Lý do các em a ra là th y dy khó hi u. Tr c tình hu ng này b n s làm gì? 1.Tình hu ống: H ọc sinh đòi đổi giáo viên b ộ môn. Tình hu ống: B ạn là giáo viên ch ủ nhi ệm c ủa m ột l ớp ngoan và h ọc gi ỏi. Nh ưng ngay gi ữa học k ỳ I, trong m ột l ần sinh ho ạt l ớp, em l ớp tr ưởng đứ ng lên thay m ặt c ả l ớp đề đạ t v ới cô giáo ch ủ nhi ệm v ề vi ệc đổ i th ầy giáo d ạy Lý. Lý do các em đưa ra là th ầy d ạy khó hi ểu. Tr ước tình huống này b ạn s ẽ làm gì? Cách gi ải quy ết: Trong tình hu ống này, b ạn c ần th ể hi ện thái độ tôn tr ọng nh ững nguy ện v ọng chính đáng của các em, vì nó liên quan đến quy ền l ợi “sát s ườn” là k ết qu ả h ọc t ập. B ạn nên l ắng nghe một cách c ẩn th ận và ph ải có ph ươ ng án để th ẩm đị nh l ại độ chính xác c ủa nh ững l ời phàn nàn đó. B ằng nh ững l ời nói nh ẹ nhàng, b ạn có th ể h ỏi các em nh ững “b ằng ch ứng” c ụ th ể về vi ệc th ầy gi ảng khó hi ểu, khó ti ếp thu. N ếu lý do th ực s ự ch ỉ ở v ấn đề ph ươ ng pháp, b ạn sẽ gi ải thích c ặn k ẽ để các em hi ểu, t ừ đó c ố g ắng tìm ra cách h ọc ch ủ độ ng h ơn. B ạn c ũng có th ể nêu ra các d ẫn ch ứng v ề k ết qu ả h ọc t ập môn Lý ở các l ớp khác c ũng do chính th ầy dạy. Là m ột l ớp ngoan và h ọc gi ỏi ch ắc ch ắn các em s ẽ không th ể b ỏ qua nh ững l ời có s ức thuy ết ph ục và cách phân tích s ự vi ệc th ấu đáo c ủa b ạn. B ằng s ự khéo léo c ủa mình b ạn hoàn toàn có th ể làm tròn trách nhi ệm c ủa mình trong m ối quan h ệ v ới đồ ng nghi ệp và v ới học sinh thân yêu. 30
31. 2.Tình hu ống: H ọc sinh th ắc m ắc vì giáo viên cho điểm th ấp. Tình huông: Trong m ột l ần tr ả bài ki ểm tra, có m ột h ọc sinh đứ ng lên th ắc m ắc v ới b ạn v ề kết qu ả điểm b ạn ch ấm v ới lý do: “Bài c ủa em làm gi ống h ệt bài c ủa b ạn Th ắng, sao b ạn ấy lại được điểm 8 mà em ch ỉ được có 5?”. Đặ t vào tình hu ống c ủa trên, b ạn x ử lý ra sao? Cách gi ải quy ết: Tr ước thái độ ph ản ứng c ủa h ọc sinh, b ạn không th ể tr ả l ời cho qua chuy ện mà ph ải có s ự phân tích c ặn k ẽ. T ốt nh ất trong tình hu ống này để có th ời gian ki ểm ch ứng lại l ời nói c ủa em h ọc sinh đó, b ạn nên h ẹn em đế n cu ối gi ờ s ẽ thu bài để xem l ại. Khi đối chi ếu hai bài và nh ận ra s ự thi ếu sót c ủa mình, b ạn ph ải l ập t ức nh ận l ỗi v ề mình và ch ấm lại bài cho h ọc sinh. Còn n ếu đã ki ểm tra k ỹ và hoàn toàn ch ắc ch ắn v ề k ết qu ả mình ch ấm là chính xác, b ạn c ũng nên nh ẹ nhàng gi ải thích cho em đó hi ểu. Với thái độ th ẳng th ắn và đúng m ực, ch ắc ch ắn nh ững đánh giá c ủa b ạn v ề k ết qu ả h ọc t ập sẽ được các em tin t ưởng và trân tr ọng, vì nó th ể hi ện trách nhi ệm và tâm huy ết c ủa ng ười th ầy. 3. Tình hu ống: HS xé bài ki ểm tra m ột ti ết. - N ội dung THSP :Tr ả bài ki ểm tra m ột ti ết cho h ọc sinh xong, b ạn quay lên b ục gi ảng để b ắt đầu bài m ới thì b ỗng “ro ạc”, “xo ạt, xo ạt”, hình nh ư là ti ếng xé và vò gi ấy. b ạn quay l ại thì th ấy Ti ến đã xé tan bài làm được m ột điểm c ủa mình tr ước s ự ng ơ ngác c ủa các b ạn trong lớp. Khi được h ỏi t ại sao em xé bài, thì Hùng tr ả l ời t ỉnh queo: “Bài c ủa em thì em xé”. Tr ước sự vi ệc đó, b ạn ph ải gi ải quy ết ra sao? - Cách x ử lí: Bạn t ạm th ời “b ỏ qua” và nhanh chóng b ắt đầ u bài gi ảng c ủa mình. Sau đó cu ối gi ờ b ạn dành ra m ột vài phút g ọi em h ọc sinh đó l ại để h ỏi han, tâm s ự và gi ải thích cho em hi ểu s ự đúng sai trong hành động c ủa mình và để em đó nh ận ra khuy ết điểm c ủa mình để s ữa ch ữa và l ần sau c ố g ắng. - L ời bình: cách x ử lí c ủa giáo viên th ật đúng đắ n và bình t ĩnh trong tình hu ống c ủa mình. 4. Tình hu ống: H ọc sinh cá bi ệt trong l ớp ch ủ nhi ệm đầ u tiên. - N ội dung THSP: M ột cô giáo m ới được điều độ ng v ề m ột tr ường THCS và được phân công làm GVCN c ủa m ột l ớp n ổi ti ếng là ngh ịch ng ợm và qu ậy phá. Trong bu ổi đâu tiên ra m ắt l ớp, sau khi th ầy hi ệu tr ưởng gi ới thi ệu r ồi đi ra. C ố giáo đị nh ti ến về phía bàn giáo viên thi d ưới l ớp n ổi lên ti ếng đậ p bàn, khua gh ế ầm ĩ khi ến cô không th ể nói được. Nếu là cô giáo đó b ạn x ử lý nh ư th ế nào? t ại sao b ạn l ại x ử lý nh ư v ậy. - Cách x ử lí: Dùng bi ện pháp m ềm m ỏng ho ặc tình c ảm để u ốn n ắn b ạn HS cá bi ệt đó bằng cách: Cô bi ết không ph ải s ự thay đổ i nào c ũng đem đế n s ự d ễ ch ịu, cô ch ỉ h ơn các em m ấy tu ổi thôi, cô c ũng đã t ừng tr ải qua th ời h ọc sinh, cô hi ểu tâm tr ạng c ủa các em, vì th ế cô ngh ĩ chúng ta s ẽ d ễ tìm th ấy ti ếng nói chung. Cô s ẽ c ố g ắng hi ểu các em, giúp các em h ọc t ốt và hi v ọng các em s ẽ giúp cô hoàn thành nhi ệm v ụ tr ước nhà tr ường. Và có điều này n ữa: các em là l ớp h ọc sinh đầ u tiên cô ch ủ nhi ệm, điều đó có ý ngh ĩa r ất l ớn trong s ự nghi ệp c ủa cô, nó s ẽ theo cô trong su ốt cu ộc đờ i. - L ời bình: cách x ử lí c ủa giáo viên th ật đúng đắ n và bình t ĩnh trong tình hu ống c ủa mình. 5. Tình hu ống: giáo d ục đạ o đứ c h ọc sinh. Khi phát hi ện h ọc sinh c ủa l ớp mình ch ủ nhi ệm yêu nhau. - Cách x ử lý th ực t ế c ủa giáo viên: T ổ ch ức m ột bu ổi th ảo lu ận v ề “tình yêu tu ổi h ọc trò” để định h ướng đúng đắ n cho các em qua nh ững l ời tâm s ự c ủa mình. Sau đó, tôi g ặp riêng từng em ân c ần tâm s ự, phân tích nh ững m ặt l ợi và h ại c ủa tình yêu tu ổi h ọc trò h ỏi để cho các em có cái nhìn đúng đắn h ơn v ề tình yêu l ứa tu ổi “ô mai” c ủa mình. Bên c ạnh đó, tôi cũng liên l ạc v ới ph ụ huynh HS thông báo tình hình h ọc t ập c ũng nh ư chuy ện tình c ảm c ủa HS để cùng k ết h ợp v ới nhà tr ường giáo d ục con em mình t ốt h ơn. - L ời bình v ề cách x ử lý: 31
32. Theo d ư lu ận c ủa h ọc sinh, c ũng nh ư trong quá trình gi ảng d ạy tôi phát hi ện trong l ớp mình ch ủ nhi ệm có m ột đôi hình nh ư “ đang yêu nhau”. Tôi để ý hai em này th ường xuyên đi ch ơi với nhau, và có nh ững bi ểu hi ện “h ơi quá” trong tr ường h ọc c ũng nh ư ở ngoài đường tôi kh ẳng đị nh tin “ đồ n th ổi” ấy là đúng s ự th ật. Vi ệc n ảy sinh tình c ảm khác gi ới ở các em tu ổi trung h ọc c ơ s ở hi ện nay không còn là hi ện tượng hi ếm hoi, n ếu không mu ốn nói là khá ph ổ bi ến. Điều này xu ất phát t ừ đặ c điểm tâm sinh lý l ứa tu ổi. Đồ ng th ời c ũng do nh ững tác độ ng tiêu c ực c ủa nh ững hi ện t ượng s ản ph ẩm v ăn hóa không lành m ạnh, khi ến các em “tr ưởng thành” quá s ớm. Vì v ậy các th ầy cô giáo, c ần có cái nhìn thông c ảm và hi ểu được tâm sinh lý l ứa tu ổi c ủa các em để có cách x ử lý cho phù h ợp. Tôi t ổ ch ức m ột bu ổi th ảo lu ận v ề “tình yêu tu ổi h ọc trò” để đị nh h ướng đúng đắ n cho các em qua nh ững l ời tâm s ự c ủa mình. Vì các em còn quá nh ỏ, c ần ph ải t ập trung cho vi ệc h ọc tập là ch ủ y ếu. Sau đó, tôi g ặp riêng t ừng em ân c ần tâm s ự, phân tích nh ững m ặt l ợi và h ại của tình yêu tu ổi h ọc trò h ỏi để cho các em có cái nhìn đúng đắn h ơn v ề tình yêu l ứa tu ổi “ô mai” c ủa mình. Tôi không ng ăn c ấm các em yêu nhau vì đó là quy ền t ự do c ủa các em, Không có pháp lu ật nào, c ấm HS không được yêu nhau khi đang ng ồi trên gh ế nhà tr ường. Nh ưng tu ổi các em còn quá nh ỏ, các em ch ưa hi ểu h ết được nh ững nh ững h ậu qu ả tai h ại mà mình có th ể g ặp ph ải khi yêu nhau quá s ớm. “Cô r ất hi ểu chuy ện tình c ảm ở l ứa tu ổi các em, vì dù sao cô c ũng đã t ừng tr ải qua. Đó là nhu c ầu tâm lý bình th ường, nên cô không hề có ý c ấm đoán hay lên án các em. Ch ỉ có điều, cô mong mu ốn các em hãy gi ữ m ột tình cảm trong sáng c ủa tu ổi h ọc trò, và cùng giúp đỡ, độ ng viên nhau ti ến b ộ, t ập trung th ời gian cho vi ệc h ọc t ập. Nh ư th ế tình c ảm các em dành cho nhau m ới th ực s ự có ý ngh ĩa và b ền vững”. Bên c ạnh đó, tôi c ũng liên l ạc v ới ph ụ huynh HS thông báo tình hình h ọc t ập c ũng nh ư chuy ện tình c ảm c ủa HS để gia đình bi ết và cùng k ết h ợp v ới nhà tr ường đị nh h ướng giáo d ục con em mình t ốt h ơn. - Đề xu ất m ột s ố cách x ử lý khác nh ư: + Bi ết rõ hi ện t ượng đó, nh ưng vì ngh ĩ chúng đã l ớn, có t ự do cá nhân và c ần ph ải t ự lo cho b ản thân mình nên b ạn coi nh ư không bi ết. Th ậm chí b ạn còn ngh ĩ: “N ếu mình “nhúng tay vào” chúng không hi ểu l ại b ảo mình “l ắm chuy ện” can thi ệp vào đời t ư c ủa ng ười khác, vừa m ất th ời gian l ại v ừa khi ến chúng coi th ường. + Tìm m ọi cách để “phanh phui” s ự vi ệc này tr ước l ớp và nh ắc nh ở r ất gay g ắt c ả hai h ọc sinh đó và có ý mu ốn c ấm đoán không được yêu đươ ng khi còn là h ọc sinh. + Tìm g ặp riêng t ừng h ọc sinh m ột và có cách nh ắc nh ở nh ẹ nhàng, t ế nh ị để chúng quan tâm đến chuy ện h ọc t ập, v ừa không ảnh h ưởng đế n k ết qu ả c ủa b ản thân v ừa không ảnh hưởng đế n thành tích chung c ủa c ả l ớp. 6. Tình hu ống : Trong tiết h ọc Ng ữ V ăn: « Th ưa cô, ch ắc bây gi ờ không ai dám b ắt ch ước hành động c ủa L ục Vân Tiên đâu ạ vì vì b ọn c ướp bây gi ờ có súng ạ ! ». Bu ổi h ọc hôm đó, tôi d ạy ti ết Ng ữ v ăn ở l ớp 9B – Ti ết 38 – bài “ L ục Vân Tiên c ứu Ki ều Nguy ệt Nga” ( V ăn h ọc trung đại). Ti ết h ọc di ễn ra sôi n ổi b ởi tác ph ẩm có tính ch ất m ột thiên t ự truy ện, truy ện có nh ững y ếu t ố trùng h ợp gi ữa tác gi ả và nhân v ật trong tác ph ẩm. Hơn n ữa các em được đóng vai các nhân v ật trong truy ện nên h ọc r ất hào h ứng. Sau khi phân tích nhân v ật L ục Vân Tiên v ới nh ững hành động và l ời nói c ủa m ột hi ệp s ĩ s ẵn sàng cứu giúp ng ười g ặp nguy khó Gi ờ d ạy đi t ới nh ững phút cu ối c ủa ti ết h ọc, Tôi c ủng c ố l ại bài và đặt câu h ỏi «Em h ọc t ập được gì qua nhân v ật l ục Vân Tiên ? ». Nhi ều cánh tay gi ơ lên. Tôi đảo m ắt nhìn qua m ột l ượt b ỗng phát hi ện m ột em h ọc sinh th ường xuyên phát bi ểu ý ki ến trong gi ờ h ọc v ăn và hay có nh ững câu tr ả l ời ng ộ ngh ĩnh đưa cánh tay lên nh ưng l ại th ụt xu ống ngay. Tôi li ền g ọi ngay em đó và l ặp l ại câu h ỏi. C ả l ớp im l ặng l ắng nghe câu tr ả lời c ủa b ạn. Em HS ấp úng vài giây r ồi c ũng nói thành l ời : « Th ưa cô, ch ắc bây gi ờ không ai dám b ắt ch ước hành động c ủa L ục Vân Tiên đâu ạ vì vì b ọn c ướp bây gi ờ có súng ạ ! ». Câu tr ả l ời c ủa em h ọc sinh làm c ả l ớp xôn xao nh ất là nhóm con trai cu ối l ớp, chúng adua vì ngh ĩ nó b ắt bí cô giáo. - Cách x ử lý và l ời bình tình hu ống : 32